Συγκρούσεις Αρμενίας-Αζερμπαϊτζάν – τι συμβαίνει ως τώρα

Οι δυνάμεις της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν συγκρούονται «ανεπίσημα» (δηλαδή χωρίς κήρυξη πολέμου) στα βόρεια σύνορά τους από την Κυριακή. Μέχρι στιγμής, το Αζερμπαϊτζάν έχει χάσει 11 άντρες, συμπεριλαμβανομένου ενός ανώτατου αξιωματικού (αντιστράτηγου). Ο αριθμός των νεκρών στην αρμενική πλευρά αναφέρεται ότι είναι 4.
Και οι δύο χώρες κατηγορούν την άλλη πλευρά ότι ξεκίνησε τις επιθέσεις. Οι ανταλλαγές πυρών πυροβολικού και οι σποραδικές αψιμαχίες συνεχίζονται. Πρέπει δε να τονιστεί ότι αν κι οι εντάσεις με ανταλλαγές πυρών δεν είναι κάτι σπάνιο στην περιοχή, ωστόσο αυτή είναι η πιο σοβαρή στρατιωτική σύγκρουση μεταξύ αυτών των δύο χωρών από το 2016.
Οι δύο χώρες έχουν μακρά πολεμική προϊστορία αφού συγκρούστηκαν μεταξύ τους για την περιοχή Ναγκόρνο-Καραμπάχ αμέσως μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης. Το οποίο Ναγκόρνο-Καραμπάχ είναι ένας θύλακας με αρμενικό πληθυσμό εντός του εδάφους του Αζερμπαϊτζάν. Αυτή η εδαφική και εθνοτική σύγκρουση διήρκεσε συνολικά τέσσερα χρόνια και είχε ως αποτέλεσμα το Ναγκόρνο-Καραμπάχ να κηρύξει την ανεξαρτησία του και να γίνει μία ντε φάκτο φιλο-Αρμενική Δημοκρατία. Η εν λόγω ανεξαρτησία ωστόσο δεν αναγνωρίζεται ούτε από το Αζερμπαϊτζάν ούτε από τη διεθνή κοινότητα. Από τότε, οι συνοριακές εντάσεις μεταξύ της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν είναι τεταμένες και αψιμαχίες με νεκρούς και τραυματίες κι από τις δυο πλευρές είναι συνηθισμένες.
Η Μόσχα είχε μεσολαβήσει για να επιβάλλει κατάπαυση του πυρός όταν ξέσπασαν ξανά συγκρούσεις μεταξύ των δύο χωρών το 2016. Είναι πολύ πιθανό η Ρωσία να παρέμβει και πάλι διπλωματικά αυτή τη φορά για να ηρεμήσει τα πράγματα.
Η Αρμενία είναι μέλος της Διεθνούς Συμμαχίας Ασφαλείας της Ρωσίας (CSTO) και φιλοξενεί ρωσικά στρατεύματα στο έδαφος της (102η στρατιωτική βάση). Το Αζερμπαϊτζάν από την άλλη πλευρά δεν είναι μέλος της CSTO. Ωστόσο, η Μόσχα υπήρξε προσεκτική στην διατήρηση της ισορροπίας μεταξύ των δύο χωρών και πούλησε όπλα και στις δύο πλευρές προκειμένου να διατηρήσει το στάτους κβο μεταξύ τους.
Ενώ η Αρμενία παρέμεινε προσκολλημένη στο ρωσικό άρμα μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης, το Αζερμπαϊτζάν κατάφερε να αποκτήσει μία σχετική ανεξαρτησία, ειδικά με εφαλτήριο τον πλούτο σε ορυκτά καύσιμα. Επομένως, οι ψυχροπολεμικές σχέσεις μεταξύ Αρμενίας-Αζερμπαϊτζάν με αφορμή το Ναγκόρνο-Καραμπάχ και οι περιστασιακές διασυνοριακές συγκρούσεις εξασφαλίζουν στη Μόσχα δυνατότητα διπλωματικής επέμβασης και επιρροής στο Αζερμπαϊτζάν που απλά δεν θα υπήρχε αν επικρατούσε η ειρήνη ή η μία από τις δύο πλευρές επιβαλόταν στην άλλη.
Από ό,τι φαίνεται τελικά, η Μόσχα θα ήθελε το Αζερμπαϊτζάν να γινόταν μέλος στην συμμαχία CSTO. Σε πρώτη φάση αυτό θα εγγυόταν άμεσες και συνεχείς συνομιλίες μεταξύ Ρωσίας, Αζερμπαϊτζάν και Αρμενίας στο υψηλότερο επίπεδο, θα μείωνε τον κίνδυνο νέων συγκρούσεων και ίσως έβρισκε κάποια φόρμουλα επίλυσης των διαφορών μεταξύ των δυο χωρών.
Το σημαντικότερο όμως θα ήταν ότι το 70% του Καυκάσου θα βρισκόταν κάτω από την ομπρέλα της CSTO με επικεφαλής τη Ρωσία!
Το Αζερμπαϊτζάν μέχρι σήμερα είχε διακριτικά αποφύγει να γίνει μέλος στην κεντροασιατική αυτή συμμαχία, ωστόσο και με τη βοήθεια της Ρωσίας σε εξοπλισμούς, η Αρμενία είναι μάλλον απίθανο να καταβληθεί με τη δύναμη των όπλων, παρά την αζέρικη υπεροπλία που εξασφαλίζουν οι πλουτοπαραγωγικές του πηγές.
Φαίνεται λοιπόν ότι το σενάριο εισόδου του Αζερμπαϊτζάν στην CSTO κερδίζει σταδιακά έδαφος, άσχετα αν μέρος της κοινής γνώμης στην χώρα είναι υπέρ ενός γενικευμένου πολέμου (εισβολής) στην Αρμενία.