Υπογράφεται στην κοντά στην πόλη του Τιλσίτ στην Ανατολική Πρωσσία (σημ. Sovetsk) μεταξύ των αυτοκρατόρων Ναπολέοντα του Α΄ της Γαλλίας και Αλεξάνδρου του Α΄της Ρωσίας η ομώνυμη συνθήκη ή μάλλον η πρώτη από δύο συνθήκες ειρήνευσης μεταξύ των δύο αυτοκρατοριών.
Μετά την συντριπτική ήττα του στο Φρήντλαντ στις 14 Ιουνίου, μια ήττα στην οποία ο ρωσικός στρατός έχασε 20,000 από τους 60,000 άνδρες του και δύο αιματηρές ισοπαλίες στο Εϋλάου και στο Χάιλσμπεργκ νωρίτερα το ίδιο έτος, η στρατιωτική δύναμη της Ρωσίας είχε εξαντληθεί πέραν των ορίων της και ο γαλλικός στρατός καταδίωκε τα υπολείμματα των στρατιών του τσάρου σαρώνοντας την Πρωσσία.
Αθέλητα αλλά με χάρη που ταίριαζε σε μακιαβελικό ηγεμόνα, ο τσάρος Αλέξανδρος, αναγκάστηκε να συναντηθεί πάνω σε μια σχεδία στο μέσον του ποταμού Νιέμεν με το άτομο που ο ίδιος χαρακτήριζε δημόσια “σφετεριστή” και να υπογράψει μια συνθήκη μονομερούς ειρήνευσης με τη Γαλλία και τον Ναπολέοντα προσωπικά.
Με τον τρόπο αυτό, η Ρωσία εγκατέλειπε τον 4ο Συνασπισμό και υποσχόταν φιλία και ευμενή ουδετερότητα προς τον Ναπολέοντα, αφήνοντάς τον ανενόχλητο να κάνει ό,τι ήθελε στην Ευρώπη. Με την Αυστρία εξημερωμένη και την Πρωσσία να είναι στο έλεός του, μόνο η Αγγλία πλέον του αντιστεκόταν ουσιαστικά.
Στο Τιλσίτ η Ρωσία θα γινόταν μέρος του “ηπειρωτικού αποκλεισμού” κλείνοντας τα λιμάνια της στα αγγλικά πλοία αλλά θα κέρδιζε μια μερίδα από το πρωσσικό βασίλειο, που δυο μέρες μετά, σε δεύτερη συνθήκη θα έχανε το ήμισυ των εδαφών του χάριν της “ειρήνης”. Όσα εδάφη του δεν δίνονταν στην Ρωσία ως δώρο καλής θέλησης, θα συγκροτούσαν το βασίλειο της Βεστφαλίας, το δουκάτο της Βαρσοβίας, την ελεύθερη πόλη του Ντάντσιχ κι άλλα θα δίνονταν σε άλλα κράτη-παρίες του Παρισιού.
O Ναπολέων προς στιγμήν έδειχνε να έχει πετύχει παντού: ο πιο πολυπληθής στρατός εναντίον του είχε βγει από το παιχνίδι, οι μεγάλοι του αντίπαλοι είχαν ταπεινωθεί, η Πρωσσία ουσιαστικά διαμελίστηκε και οι μικροί του σύμμαχοι κέρδιζαν από τα εδάφη της, προσφέροντάς του προστασία και στρατεύματα ενώ ο ίδιος επικεντρωνόταν στον μεγαλύτερο αντίπαλό του, την Αγγλία που ενώ δεν αντιμετώπιζε πια στη θάλασσα, γνώριζε πως στήριζε με κάθε τρόπο τον πόλεμο στην Ιβηρική χερσόνησο.
Η Ρωσία θα “γλύψει τις πληγές της” αναδιοργανώνοντας τον στρατό της και αναμένοντας τη ‘ρεβάνς’ που ο Κορσικανός θα της χαρίσει 5 χρόνια μετά, αφήνοντας τα φιλιά και τις εκδηλώσεις φιλίας και οδηγώντας εναντίον της τον μεγαλύτερο στρατό που είχε δει ποτέ η Ευρώπη.
