ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ – 24 Απριλίου / 6 Μαΐου 1827: ο θάνατος του Καραϊσκάκη και η μάχη του Αναλάτου

[Ελληνική Επανάσταση] Μία μέρα μετά το θάνατο του στρατηγού Γεωργίου Καραϊσκάκη εκτοξεύεται επίθεση των Ελλήνων στη θέση Ανάλατος (σημ. Ν. Σμύρνη) με σκοπό τη λύση της πολιορκίας της Ακροπόλεως και τη διάσωση της φρουράς της.
Οι Έλληνες είχαν συγκεντρωθεί στην περιοχή του Κερατσινίου σε μια προσπάθεια να συνενωθούν με τη φρουρά στο κάστρο της Ακροπόλεως, όταν ισχυρές δυνάμεις του Ρεσίτ πασά Κιουταχή εμφανίστηκαν από το Βορρά και στρατοπεύδευσαν στα Πατήσια. Το μεγαλύτερο, όμως, πρόβλημα των Ελλήνων δεν ήταν η υπεροπλία των Τούρκων αλλά η αδυναμία τους να συντονιστούν οι ίδιοι. Ενώ από τη μία πλευρά υπήρχε ο Κιουταχής, στο ελληνικό στρατόπεδο υπήρχαν 100 στρατηγοί, ναύαρχοι και οπλαρχηγοί, αντιπροσωπεύτοντας πρόσωπα, νησιά και περιοχές και κανείς δεν αναγνώριζε τον άλλο ως ανώτερο.

Η προσωπικότητα του Καραϊσκάκη κατόρθωσε με χίλια βάσανα να φέρει μια ισορροπία μεταξύ τους και οργάνωσε ένα σχέδιο επίθεσης που προέβλεπε παραπλανητική δράση και αιφνιδιαστική μετακίνηση των δυνάμεων από θαλάσσης στο Φάληρο κι από εκεί οι δυνάμεις θα κινούνταν προς την Ακρόπολη κι άλλες θα οχυρώνονταν αμυντικά για να αποκόψουν τον Κιουταχή σε περίπτωση που κινείτο εναντίον τους. Η αδυναμία συνεργασίας, η καχυποψία μεταξύ φατριών και η ασυνεννοησία με τους “φιλέλληνες” Κόχραν και Τσώρτς, που είχαν οριστεί επικεφαλής από το Εκτελεστικό, καταδίκασαν την προσπάθεια. Οι δυνάμεις δεν συγκεντρώθηκαν έγκαιρα, πλοία για τη μετακίνησή τους δεν υπήρχαν και ελάχιστες δυνάμεις κινητοποιήθηκαν και αυτές που έφτασαν δεν οργάνωσαν σωστά το έδαφος και δεν απέκρυψαν τις κινήσεις τους από τον εχθρό.
Την προηγούμενη μέρα, μια αψιμαχία μεταξύ στρατιωτών και Τούρκων στην πρώτη γραμμή, που οι αρχηγοί τους δεν αποθάρρυναν και δεν σταμάτησαν εξελίχθηκε σε γενικευμένη μάχη εκ του συστάδην. Ο Καραϊσκάκης, άρρωστος με πυρετό σηκώθηκε από το κρεβάτι και κάλπασε για να τους πείσει να αποτραβηχτούν. Στην σύγχυση και μέσα από ανταλλαγές πυροβολισμών εκατέρωθεν, δέχτηκε μια σφαίρα στη βουβωνική χώρα -άγνωστο από που ακριβώς- και μεταφέρθηκε αιμόφυρτος στη σκηνή του. Ξεψύχησε το ίδιο βράδυ στέλνοντας το ηθικό του στρατού σε ελεύθερη πτώση.

Την επόμενη μέρα, με χαμηλό ηθικό οι Έλληνες εφάρμοσαν λάθος τις εντολές του Καραϊσκάκη και χωρίς την προσωπικότητα και την ενωτική του δράση σαρώθηκαν από τον υπερέχοντα στρατό του Κιουταχή. Το τμήμα της Ακροπόλεως δέχτηκε πυρά και δεν πραγματοποίησε έξοδο και τα τμήματα στον Ανάλατο δέχτηκαν ισχυρά πυρά πυροβολικού και αν και κράτησαν την επίθεση των Τούρκων πεζών, κατακόπηκαν από το ιππικό του που τους πήρε τα νώτα. Εφαρμόζοντας σωστά την τακτική, ο έμπειρος Κιουταχής συγκέντρωνε τις δυνάμεις του και χτυπούσε τις πρόχειρες θέσεις των Ελλήνων τη μία μετά την άλλη προχωρώντας και προξενώντας τους μεγάλες απώλειες. Το Σώμα των 180 Τακτικών πολέμησε με πείσμα αλλά εξοντώθηκε σχεδόν όλο.
Τελικά, όλος ο στρατός διαλύθηκε και τα υπολείμματά του καταδιώσθηκαν από το τουρκικό ιππικό μέχρι τη θάλασσα όπου αναχαιτίστηκαν από τους κανονιοβολισμούς των ελληνικών πλοίων. 1,000 περίπου φυγάδες έπεσαν στο νερό και πολλοί πνίγηκαν επιτρέποντας σε 800 περίπου να φτάσουν στα πλοία. Από τους 10.000 συνολικά Έλληνες και ξένους του στρατοπέδου μόνο 3.500 σώθηκαν, διαφεύγοντας προς τα πλοία και τη Σαλαμίνα με όποιο μέσο μπορούσαν. Η ήττα στον Ανάλατο σφράγισε την τύχη της Αθήνας και της Ρούμελης.