[1ος Βαλκανικός Πόλεμος] – Ελληνικός στολίσκος αποτελούμενος από τα εύδρομα (επίτακτα εξοπλισμένα εμπορικά) «Αρκαδία», «Εσπερία» και «Μακεδονία», τα αντιτορπιλικά «Νέα Γενεά» και «Κεραυνός» και τα μεταγωγικά «Πατρίς», «Σαπφώ»και «Εριέττα» φτάνει έξω από τη Χίο και απαιτεί την παράδοση της φρουράς της. Μαζί τους βρίσκονται και 2,500 στρατιώτες και μια ορεινή πυροβολαρχία (7ο ΣΠ, συνταγματάρχης Δελαγραμμάτικας).
Ο Τούρκος διοικητής, Ζυχνί μπέης, υπολογίζοντας σε ενισχύσεις από τη μικρασιατική ακτή αρνείται και ξεκινά ένας κοπιώδης αγώνας 40 ημερών μέχρι την τελική κατάληψη της Χίου και την παράδοση των 1,800 Τούρκων στρατιωτών και 37 αξιωματικών. Οι τραυματίες θα μεταφερθούν στο Τσεσμέ ενώ οι αιχμάλωτοι μετακινούνται στην Πελοπόννησο.
Η κατάληψη της Χίου υπήρξε μια από τις λίγες στιγμές αντίστασης τουρκικής φρουράς στο Αιγαίο και παραμένει εν πολλοίς άγνωστη. Την ίδια μέρα με την απόβαση του 7ου ΣΠ στη θέση Κοντάρι της Χίου, ο ελληνικός στρατός απελευθερώνει την Καστοριά ενώ η Σάμος (αυτοδιοικούμενη πολιτεία υπό την κυριαρχία του σουλτάνου από το 1823) κηρύσσει την ένωσή της με την Ελλάδα.
@ κε Stathis Vasileiou,
Η Χίος “απελευθερώνεται“, η Καστοριά, η Σάμος, η Ρόδος, η Κως κλπ “απελευθερώνονται“, αλλά η Θεσσαλονίκη “παραδίδεται“;
Μάλιστα, αν δεν κάνω λάθος, στο σχετικό δημοσίευμά σας (κλικ ΕΔΩ), δεν αναφέρεται ΟΥΤΕ ΜΙΑ ΦΟΡΑ η λέξη “απελευθέρωση“! Άρα, κάποιος θα σκεφτεί πως η Θεσσαλονίκη “χαρίστηκε” (;) ή πως ο Ελληνικός Στρατός την κέρδισε στα ζάρια και δεν χρειάστηκε να πολεμήσουν και να σκοτωθούν Έλληνες στρατιώτες για να φύγει ο Τούρκος
Οπότε – κατά αντίστοιχο τρόπο – για παράδειγμα, την 12η Οκτωβρίου δεν θα θυμόμαστε την “απελευθέρωση της Αθήνας“, αλλά την επέτειο του “ξυπνήσαμε και είδαμε τους Γερμανούς να λείπουνε“! Σωστά;
Αγαπητέ Jolly Roger,
Εκτιμώ το ότι διαβάζεις τα ιστορικά αφιερώματα που παρουσιάζουμε μέσα από το blog της ‘Π’ αλλά όχι και το ιδιαίτερο ύφος σου.΄
Οι λέξεις -όπως πολύ σωστά επισημαίνεις- έχουν νόημα και αυτός είναι ο λόγος που έχουμε τόσες πολλές. Για να χρωματίζουμε τα ιδιαίτερα νοήματα των λόγων μας και να μην παρουσιάζονται όλα ως άσπρο ή μαύρο. Όλες οι πόλεις άνω της Μελούνας απελευθερώθηκαν στον μεγάλο πόλεμο του 1912-1913, δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία για αυτό. Ο τρόπος, όμως, που γίνεται η απελευθέρωσή τους αξίζει μια ιδιαίτερη ματιά.
Εν προκειμένω, η διαφορά Θεσσαλονίκης-Χίου είναι στον τρόπο ακριβώς που κέρδισαν την ελευθερία τους: η Θεσσαλονίκη κυκλώθηκε από την ελληνική Στρατιά Θεσσαλίας και της ζητήθηκε να παραδοθεί (or else…). Ο φρούραρχος Ταχσίν πασάς είχε στη διάθεσή του τα μέσα και τους άνδρες να αντισταθεί. Μάταια, βέβαια, γιατί σε ενισχύσεις δεν μπορούσε να ελπίζει και οι Βούλγαροι πλησίαζαν απειλητικά, αλλά μπορούσε με τα ήθη της εποχής να αρνηθεί να παραδώσει την πόλη και να δώσει μάχη. Μια μάχη που θα έφθειρε τον ελληνικό στρατό, θα ενέπλεκε και τους Βουλγάρους που ήταν μόλις τρεις μέρες πορείας μακρυά και -κυρίως- θα κατέστρεφε την ίδια τη Θεσσαλονίκη με μεγάλο κόστος στον άμαχο πληθυσμό της. Αυτά υπολόγισε με το δεύτερο τελεσίγραφο και αποφάσισε να παραδοθεί με το σύνολο του στρατού του στους Έλληνες. Τόσο ο ελληνικός Τύπος της εποχής όσο και η απεικόνιση του Ταχσίν πασά στις λιθογραφίες του αποδίδουν τα εύσημα για την επιλογή του παρουσιάζοντάς τον ως άριστο επαγγελματία και φιλάνθρωπο και η αντιμετώπισή του από τον στρατό και την κυβέρνηση της Ελλάδας ήταν ανάλογη.
Αντίθετα, στη Χίο ο εκεί διοικητής Ζυχνί μπέης επέλεξε να πολεμήσει παρά το ότι οι συνθήκες ήταν εναντίον του. Είχε μπροστά του έναν στόλο με βαρέα πυροβόλα, 2,500 άνδρες και κατοικούσε σε ένα νησί, με την πλειοψηφία του πληθυσμού του ξένο και ενεργά εχθρικό. Παρόλα αυτά, η γειτνίαση με την μικρασιατική ακτή τον έκανε να ελπίζει. Αρνήθηκε να παραδοθεί, άνοιξε πυρ εναντίον των πρώτων αγημάτων που αποβιβάστηκαν στην ακτή και αποσύρθηκε στο εσωτερικό όπου οχυρώθηκε και πρόβαλε αντίσταση. Η Χίος ήταν ένα μοναδικό παράδειγμα στο Αιγαίο που στρατιώτες και ναυτικά αγήματα έπρεπε να πολεμήσουν σκληρά για να επικρατήσουν. Η λέξη “απελευθέρωση” κέρδισε και με το παραπάνω το νόημά της γιατί έγινε με κόπο, ιδρώτα και αίμα. Δεν έχουμε κανένα λόγο να αποδώσουμε εύσημα στον Ζυχνί παρά το ότι έκανε περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο Οθωμανό διοικητή στον πόλεμο του 1912, όσα αναμένονταν από έναν στρατιωτικό.
Αυτός είναι ο λόγος της διαφοράς των λέξεων και κανένας άλλος. Όσο για την Αθήνα της 12ης Οκτωβρίου, σε αφήνω να κρίνεις και μόνος σου πού ακριβώς οφείλουμε να εστιάζουμε το ενδιαφέρον μας.
@ κε Stathis Vasileiou,
Αναμενόμενη η εξήγησή σου, αλλά συνεχίζω να έχω απορίες – και διαφωνία στο πως ορίζεις “παράδοση” και “απελευθέρωση“. Εξηγώ:
1) Περιέργως πριν μόλις ένα χρόνο (κλικ ΕΔΩ), στο ίδιο ptisidiastima που είμαστε τώρα, το ίδιο ακριβώς Ιστορικό γεγονός περιγραφόταν ως “απελευθέρωση” και όχι ως “παράδοση” και μάλιστα με επετειακή ημερομηνία την 26η Οκτωβρίου 1912, όπως ακριβώς έχει καταγραφεί από την ΕΠΙΣΗΜΗ Ιστορία αντί τους μοντερνισμούς μετατροπής ημερομηνιών (που δεν είναι το θέμα μας αυτή τη στιγμή). Δεν νομίζω ο τότε συντάκτης (κλικ ΕΔΩ) να μην γνώριζε πως ο Ταχσίν πασάς υπέστη ρουά ματ & εξαναγκάστηκε σε άνευ όρων συνθηκολόγηση! Κι όμως, παρά το γεγονός πως ο Ταχσιν πασάς εξαναγκάστηκε σε άνευ όρων συνθηκολόγηση, το γεγονός αναφέρεται ως “απελευθέρωση” της Θεσσαλονίκης και όχι ως “παράδοση“!
2) Όσο αφορά το θέμα της Αθήνας (όπως την περιγράφεις ΕΔΩ), για ποιο λόγο την θεωρείς ως “απελευθέρωση” κι όχι “παράδοση” – ακολουθώντας φυσικά την ίδια λογική όπως την περίπτωση της Θεσσαλονίκης – αφού οι Γερμανοί απλώς την εγκατέλειψαν και δεν έμειναν πχ να αντισταθούν σε Ελληνικές ή συμμαχικές ή ανταρτο-κομμουνιστικές στρατιωτικές δυνάμεις; Έτσι κι αλλιώς, οι Γερμανοί αποσύρθηκαν και η Αθήνα έχει κηρυχθεί (σύμφωνα με το δικό σου κείμενο) ως “ανοχύρωτη πόλη”. Άρα, αφέθηκε! Εγκαταλείφθηκε! Παραδόθηκε αμαχητί! Αν αυτό δεν είναι “παράδοση“, τότε τι είναι;
Λαμβάνοντας υπ’ όψη τα ανωτέρω 1 και 2, ποια η διαφορά μεταξύ περιπτώσεων Θεσσαλονίκης & Αθήνας και γιατί αναφέρεις την μετάβαση σε Ελληνικά χέρια της Θεσσαλονίκης ως “παράδοση” ενώ της Αθήνας ως “απελευθέρωση“, αφού και στις δύο περιπτώσεις ο εχθρός (είτε Τούρκοι, είτε Γερμανοί) δεν έριξαν ούτε μια τουφεκιά! Μάλιστα, για να είμαι ακόμη πιο σαφής, θεωρώ την περίπτωση της Θεσσαλονίκης πιο επικίνδυνη για τα εισερχόμενα Ελληνικά στρατεύματα διότι οι Τούρκοι (30 χιλιάδες αν δεν κάνω λάθος;) ήταν παρόντες και ένοπλοι, ενώ οι Γερμανοί είχαν εγκαταλείψει εντελώς την Αθήνα άρα δεν υπήρχε καν θέμα πιθανής ένοπλης αντίστασης
Αγαπητέ Jolly Roger,
Εξακολουθείς να εκπέμπεις μια ένταση που δεν κατανοώ. Νόμιζα ότι είχα γίνει σαφής.
Ως προς το 1. Σημείο, πηγή της δημοσίευσης είναι το αρχείο του ‘ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ’, αντιθέτως το άρθρο μου είναι πρωτότυπο. Δεν φέρω ευθύνη για κείμενα άλλων και εμμένω στην θέση μου πως ενώ όλες οι πόλεις “απελευθερώνονται” τελικώς, διαφέρει ο τρόπος που έγινε. Δεν είχαμε καταδίωξη και εκδίωξη των εχθρικών δυνάμεων, όπως στα Γιαννιτσά αλλά την παράδοση της φρουράς. Θεώρησα σωστό να αναφερθεί έτσι για να εκτιμηθεί το γεγονός πως η Θεσσαλονίκη πέρασε στα χέρια του ελληνικού στρατού χωρίς θύματα και καταστροφές ενώ για τη Χίο ο αγώνας που δόθηκε και οι νεκροί που υπήρξαν όφειλαν μια διαφορετική περιγραφή.
Ως προς το θέμα των ημερομηνιών έχω αναφερθεί πολλές φορές στα αίτια που ακολουθώ το Νέο Ημερολόγιο (τραγικό κατά τη γνώμη μου να πρέπει να είμαι ο μόνος που απολογείται επειδή δεν ακολουθεί δύο διαφορετικούς υτόπους μέτρησης του χρόνου σε ένα σύστημα ακριβούς ιστορικής καταγραφής ενώ θα έπρεπε να απολογούνται όλοι οι υπόλοιποι). Δεν κρίνω σκόπιμο να κουράσω άλλο με αυτό. Το blog του ‘ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ’ είναι μεν αξιόλογο και από τα λίγα στο ελληνικό διαδίκτυο που καταγράφουν την ελληνική ιστορία επαγγελματίες (πήξαμε στους κομπογιαννίτες ιστορικούς, στο ελληνικό internet) αλλά “επίσημη πηγή” δεν τη λες. Ακόμα και οι επίσημες πηγές, όμως δεν είναι χωρίς λάθη. Ευτυχώς, αργά αλλά σταθερά πολλές έρχονται στην πραγματικότητα.
Ως προς το 2. σε ποιούς ακριβώς παραδόθηκε η Αθήνα το 1944; Οι Γερμανοί έλαβαν την απόφαση να φύγουν για να αποφύγουν την αποκοπή τους στα Βαλκάνια, μάζεψαν τις σημαίες, κατέθεσαν κι ένα στεφάνι και άφησαν τον δήμαρχο υπεύθυνο. Δεν υπήρχε επαφή με συμμαχικά στρατιωτικά τμήματα και ανταρτικές οργανώσεις και συγκρούσεις. Οι μεν αποχώρησαν, οι δε σταδιακά εισήλθαν στην πόλη. Αν έχεις να προτείνεις κάποια άλλη λέξη από τον πλούτο της γλώσσας μας, ευχαρίστως να το δεχθώ. Νομίζω, όμως, πως συγκρίνουμε ανόμοια πράγματα.