“Αυτό το αεροπλάνο δεν θα πετάξει ποτέ για τη Luftwaffe”
Τα λόγια αυτά ήταν τα πρώτα που περιέγραψαν την εντύπωση που προκάλεσε για πρώτη φορά η εικόνα του καταδιωκτικού που έμελλε να συνδεθεί όσο τίποτα με την Luftwaffe.
To Bf 109 δημιουργήθηκε το 1934 μέσα από τον διαγωνισμό της Luftwaffe για ένα νέο μαχητικό δίωξης μικρής ακτίνας. Το νέο μαχητικό θα αντικαθιστούσε τα διπλάνα Arado Ar 64 και Heinkel He 51 και όφειλε να είναι μονοπλάνο, κλειστού πιλοτηρίου, να έχει επιχειρησιακή οροφή 10,000 μέτρα, μέγιστη ταχύτητα 400 μιλίων/ώρα στα 6,000 μέτρα διατηρούμενη για 20 λεπτά τουλάχιστον και αυτονομία 90 λεπτών.
Οι σχεδιαστές Willy Messerschmitt και Robert Lusser δούλεψαν επίμονα βασισμένοι στο σχέδιο ενός τουριστικού αεροσκάφους κατάλληλα διασκευασμένου για να πετύχει τις επιδόσεις και τη στιβαρότητα του καταδιωκτικού. Η εταιρία του Bayerische Flugzeugwerke (Βαυαρική Αεροπορική Βιομηχανία- BFW) για την οποία δούλευαν, έδωσε τα αρχικά της Bf στο αεροσκάφος. Αν και στα κατοπινά χρόνια ο Messerschmitt θα εξαγοράσει τη βιομηχανία δίνοντάς της το όνομά του, το Bf 109 που θα κατασκευαστεί σε 33,984 κομμάτια (+άλλα 842 “κλώνους” από την τσεχοσλοβακική Avia και την ισπανική Hispano) θα διατηρήσει την αρχική του κωδικοποίηση.
Το πρωτότυπο ήταν έτοιμο για πτήση τον Μάιο του 1935 αλλά όχι και ο κινητήρας Junkers Jumo 210 των 700-hp που το υπουργείο αεροπορίας είχε επιλέξει για τα υποψήφια αεροσκάφη, έτσι το πρώτο πρωτότυπο V-1 πέταξε στις 29 Μαΐου με ένα βρετανικό Rolls Royce Kestrel των 695-hp. Τον Οκτώβριο οι πρώτοι κινητήρες Jumo έγιναν διαθέσιμοι και το δεύτερο πρωτότυπο V-2 πέταξε στα τέλη Οκτωβρίου ή αρχές Νοεμβρίου. Εκεί οφείλεται και μια διαφωνία των πηγών για την πρώτη πτήση του Bf 109.
Στα τέλη του 1935 ξεκίνησε ο διαγωνισμός της Luftwaffe με υποψήφια τα Arado Ar 80 V3, Focke-Wulf Fw 159 V3, Heinkel He 112 V4 και Bf 109 V2. Το τελευταίο παραλίγο να μην είναι καν υποψήφιο χάρη στον δύστροπο χαρακτήρα του Willy Messerschmitt και της αντιπάθειάς του με τον επικεφαλής του γραφείου προμηθειών.
Η πτήση του Bf 109 δεν εντυπωσίασε τους δοκιμαστές. Το μικρό και στενό κόκπιτ, η τετράγωνη καλύπτρα που άνοιγε στο πλάι, η μεγάλη γωνία του αεροσκάφους που άφηνε ελάχιστη ορατότητα στον πιλότο κατά την τροχοδρόμιση και η ύπαρξη αυτόματων αεροφρένων που πίστευαν πως θα ενεργοποιούνταν αυτόματα κατά τη φόρτιση της έντασης οδηγώντας σε ανεπιθύμητους ελιγμούς και πτώσεις, το κατέταξαν χαμηλά. Περισσότερο το ενδιαφέρον των στελεχών της Lufrwaffe κέντρισε το Heinkel He 112.
Μια προσεκτικότερη ματιά, όμως, απέδειξε πως το He 112 είχε βαρύτερο σκελετό από το Messerschmitt που μεταφραζόταν σε χαμηλότερη ταχύτητα και μικρότερη ευελιξία. Το Bf 109 αποδείχθηκε επίσης φθηνότερο στην κατασκευή και οι ανάγκες της Γερμανίας να φτάσει γρήγορα στα επιθυμητά οροφών τη στιγμή μάλιστα που τα σχέδια των Hurricane και Spitfire διαφαίνονταν ήδη, έστειλαν το Messer στην αθανασία.
Παρά το γεγονός ότι στη διάρκεια του πολέμου βγήκαν καλύτερα και ικανότερα σχέδια, το Messer (“μαχαίρι” από τη λεπτή γραμμή του και την ταχύτητά του) ή Beule (“καρούμπαλο”) κατάφερε και κέρδισε τις εντυπώσεις πετώντας επιδεικτικά μπροστά στο κοινό στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Μονάχου το 1936 ενώ το επόμενο έτος κέρδισε ρεκόρ ταχύτητας επιτυγχάνοντας 610.95 χλ/ώρα με αγωνιστικό κινητήρα. Στα επόμενα χρόνια θα βγει σε πολλές εκδόσεις με νέους κινητήρες και οπλισμό.
Τα Bf 109 θα κάνουν το ντεμπούτο τους με τη Λεγεώνα “Κόνδορ” στην Ισπανία, κατόπινα στην Πολωνία, τη Νορβηγία και στις μάχες της Γαλλίας, στα Βαλκάνια και στην Βρετανία. Στην τελευταία θα δοκιμαστούν ενάντια στα Spitfire με επιτυχία, κερδίζοντας πόντους ισοβαθμίας στον αέρα αλλά χάνοντας τη μάχη της αυτονομίας, καθώς η μικρή τους παραμονή στον αέρα τους έδινε μόνον 20 λεπτά πτήσης πάνω από βρετανικό έδαφος, ένα σχεδιαστικό λάθος που δεν μπόρεσαν να ξεπεράσουν ποτέ. Τα Messer θα παραταχθούν κατά εκατοντάδες στο Ανατολικό Μέτωπο και υπερασπίστηκαν τους ουρανούς της Γερμανίας από τους Συμμαχικούς βομβαρδισμούς ως το 1945.
Μετά τον πόλεμο τα Bf 109 καθώς και τα Avia S-199 και HA-1112 είδαν “δράση” στους ουρανούς της Παλαιστίνης, ενώ υπηρέτησαν με Φινλανδικά, Ελβετικά, Ουγγρικά, Τσεχοσλοβακικά, Ρουμανικά, Βουλγαρικά, Ισπανικά,Γιουγκοσλαβικά και Ιταλικά χρώματα. Δύο αεροσκάφη απέκτησε και η Ιαπωνία που μελέτησε διεξοδικά. Τα τελευταία δείγματα αποσύρθηκαν το 1965 από ισπανική υπηρεσία.
Αφιέρωμα: Ο Αεροπορικός αγώνας κατά τον πόλεμο ανεξαρτησίας του Ισραήλ