ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ – 4 Ιουλίου 1943: Επιχείρηση “Zitadelle”, η γιγαντομαχία του Κούρκ ξεκινά!

Ξεκινά η μεγάλη μάχη του Κούρσκ στο Ρωσικό Μέτωπο. Θα είναι η μεγαλύτερη και πιο άγρια αρματομαχία της ιστορίας. Η μάχη επρόκειτο να είναι η τελευταία στρατηγική επίθεση των Γερμανών στο Ανατολικό Μέτωπο, μια μάχη ανάλογη των μεγάλων περικυκλώσεων του πρώτου έτους της εκστρατείας στη Ρωσία.

Στόχος της επιχείρησης ήταν να καταφερθεί ένα ισχυρό πλήγμα στον Κόκκινο Στρατό που θα του κατέστρεφε τόσο υλικό και θα του στερούσε τόσο ανθρώπινο δυναμικό ώστε να καταστεί ανίκανος να αναλάβει άλλες επιθετικές επιχειρήσεις τουλάχιστον μέχρι το Φθινόπωρο. Αντικείμενο της επίθεσης επιλέχθηκε η εισέχουσα του Κούρσκ, μια τοποθεσία στον τομέα ένωσης της Ομάδας Στρατιών «Κέντρο» με την ΟΣ «Νότος» μήκους 250 χλμ. και πλάτους 160 χλμ.

Το βασικό σχέδιο του στρατάρχη Μανστάϊν ήταν μια κλασσική κίνηση λαβίδας στα άκρα της εισέχουσας που θα κύκλωνε τους ανυποψίαστους Ρώσους και θα αποκαθιστούσε την ενότητα του μετώπου. Για την επιχείρηση οι Γερμανοί συγκέντρωσαν όλες τις μηχανοκίνητες και τεθωρακισμένες δυνάμεις τους από όλο το μέτωπο συγκεντρώνοντας 940,000 άνδρες, 3,250 άρματα μάχης, 9,500 περίπου πυροβόλα και όλμους και 2,110 αεροσκάφη. Οι Σοβιετική πλευρά όμως κάθε άλλο παρά ανυποψίαστη ήταν αφού το σχέδιο υπεκλάπη από τους Βρετανούς που ενημέρωσαν με κάθε λεπτομέρεια τα STAVKA.

Οι Σοβιετικοί εφάρμοσαν εκτενές σχέδιο παραπλάνησης συγκεντρώνοντας με τη σειρά τους ισχυρότατες δυνάμεις στο Κούρσκ ενώ οργάνωσαν με επιμέλεια την άμυνα σε διαδοχικές οχυρωματικές ζώνες σε βάθος μετατρέποντας την εισέχουσα σε αντιαρματική παγίδα. Συνολικά, 1,910,000 άνδρες αντιπαρατέθηκαν έναντι των Γερμανών με 5,100 άρματα και 25,000 πυροβόλα και όλμους που θα έκαναν τους Γερμανούς να πληρώσουν σε αίμα και υλικό, σημαντικά μικρότερο από τους Ρώσους αλλά τραγικά δυσαναπλήρωτο.

Στο εξής, τα μέσα του πολέμου θα είναι σε ανεπάρκεια ενώ το άνοιγμα των μετώπων στην Ιταλία (1943) και στη Γαλλία (1944) θα εμπλέξουν τις δυνάμεις που ξεκουράζονταν σε εκείνες τις περιοχές ώστε να αποτελέσουν την εφεδρεία του Ανατολικού Μετώπου. Η μάχη ξεκίνησε στις 16:00 της 4ης Ιουλίου με τις πρώτες γερμανικές δυνάμεις της Μεραρχίας Γρεναδιέρων Panzer “Großdeutschland” και τις 3η και 11η Panzer να προωθούνται στα νότια της εισέχουσας για να βελτιώσουν τις θέσεις τους ενόψει της γενικότερης επίθεσης το επόμενο πρωί. Οι Σοβιετικοί πρόβαλαν αντίσταση αλλά μέχρι τα μεσάνυχτα οι Γερμανοί κατέλαβαν τα χωριά Μπούτοβο και Γκερτσόβκα. Η νύχτα πέρασε με ανταλλαγές πυροβολικού που προετοίμαζαν το έδαφος για την επομένη. Τα πιόνια είχαν τεθεί πλέον στη σκακιέρα…