Σενάρια και υποθέσεις για μια ελληνοτουρκική σύγκρουση έχουν γραφεί πολλά και θα γραφούν ακόμη περισσότερα. Διαβάζοντας τα όμως, εντοπίζουμε σε πολλά μια σειρά από επαναλαμβανόμενες υποθέσεις, που τείνουν να γίνουν έως και παραδοχές. Ότι δηλαδή αν συμβεί μια σύγκρουση «έτσι θα εξελιχθεί», οπότε μπορούμε με σιγουριά να ορίσουμε την αμυντική μας μεθοδολογία. Το πρόβλημα; Αρχικά γενικό: πως κανένας πόλεμος δεν προκαθορίζεται και δεν εξελίσσεται κατά τα «προβλεπόμενα». Αυτό διαθέτει ένα τεράστιο όγκο ιστορικών αποδείξεων, που περιγράφουν πως ακόμη και οι πιο καλά προετοιμασμένες πολεμικές επιχειρήσεις, το αρχικό σχέδιο, το όποιο πλάνο αποσυναρμολογείται σχεδόν άμεσα. Καθώς η πολεμική δυναμική επιβάλλει από μόνη της απρόσμενες εξελίξεις.
Το ειδικό; Μια πιθανή ελληνοτουρκική σύγκρουση είναι πολύ δύσκολο να στηθεί γύρω από συγκεκριμένες παραδοχές, καθώς τόσο η ηγεσία των δύο χωρών, όσο οι και οι λαοί τους, κινούνται εκτός πλαισίου κυνικού ρεαλισμού. Δεν θέλουμε να πούμε εδώ πως σε Ελλάδα και Τουρκία ισχύει διαρκώς ένας ιδιότυπος «παραλογισμός» στην λήψη αποφάσεων, ούτε να επικαλεστούμε κάποια βαλκανική ιδιορρυθμία. Αλλά ως γεωγραφική ζώνη έντονων ανακατατάξεων και σχετικά πρόσφατων (αρκεί να θυμηθούμε στην ιστορία του 20ου αιώνα σε Ελλάδα και Τουρκία πόσες αλλαγές συνόρων είχαμε), και με λαούς με πολιτιστικό στίγμα έντονα θυμικό, με απεικονίσεις και αναφορές μεγαλείου -υπαρκτές και ανύπαρκτες- όπως και ιδιαίτερο έλλειμμα θεσμικής εμπιστοσύνης, η διαδικασία «επιλογής» δεν είναι εύκολα προβλέψιμη. Εδώ είναι ενδιαφέρον να θυμίσουμε μερικές κοινές παρακαταθήκες σε Ελλάδα και Τουρκία.
- Έτσι και στις δύο χώρες, υπάρχει αίσθηση πως ενίοτε οι πολιτικές ηγεσίες είναι «όργανα των ξένων» και τέτοιες κατηγορίες εκτοξεύονται συχνά και στα δύο εθνικά κοινοβούλια.
- Και οι δύο έχουν ισχυρά δείγματα ξενοφοβίας και καχυποψίας για την ισχύ των «Μεγάλων Δυνάμεων», τις οποίες θεωρούν πως τους επιβουλεύονται.
- Και οι δύο χώρες έχουν ιστορική βεβαιότητα πως είναι όχι μόνο πολιτισμικά κληρονόμοι μεγάλων αυτοκρατοριών (του Βυζαντίου και της Οθωμανικής) αλλά και πως μπορεί, έως και οφείλουν, να τις αναβιώσουν σε γεωπολιτική ισχύ.
- Και οι δύο έχουν έντονο ιστορικό τραύμα «χαμένων πατρίδων», πολιτισμική εσωστρέφεια, απέχθεια στην κατανόηση του «απέναντι»…
- …και βέβαια αποτύπωμα εθνικής ολοκλήρωσης βασισμένο στον πόλεμο και την ήττα του «άλλου». Έτσι η σύγχρονη Ελλάδα έχει δημιουργηθεί πάνω στην επανάσταση κατά των Οθωμανών το 1821, ενώ η σύγχρονη Τουρκία θεωρεί πως δομείται στη νίκη της στην Μικρασιατική εκστρατεία, 100 χρόνια πριν.
Πάμε τώρα να δούμε 4 από αυτούς τους μύθους περί «πολέμου Ελλάδος-Τουρκίας» και γιατί είναι τόσο απλοϊκοί, που να καταντούν και επίφοβοι για τον εθνικό μας αμυντικό προγραμματισμό.
1ος ΜΥΘΟΣ: Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΘΑ ΤΕΛΕΙΩΣΕΙ ΣΕ ΛΙΓΕΣ ΜΕΡΕΣ ΓΙΑΤΙ ΘΑ ΠΑΡΕΜΒΟΥΝ ΟΙ ΞΕΝΟΙ. Η αντίληψη αυτή θέλει ένα ελληνοτουρκικό πόλεμο λίγων ημερών, που σχεδόν μαγικά θα σταματήσει-ολοκληρωθεί κάτω από την πίεση των ΗΠΑ κυρίως, αλλά και άλλων μεγάλων χωρών. Το προβληματικό αυτής της αντίληψης -που έχει ισχυρές ρίζες και στην πολιτική και στην στρατιωτική σκηνή της χώρας μας- είναι το εξής: Πως υποθέτει ότι τόσο η Ελλάδα όσο και η Τουρκία θα είναι πρόθυμες και ταυτόχρονα έτοιμες να «υποκύψουν» σε μια τέτοια πίεση.
Γιατί όμως αυτό να θεωρείται δεδομένο, αρχικά τακτικά; Π.χ. αν στη σύγκρουση κάποιος κερδίζει γιατί να σταματήσει; Και αυτός που ηττάται, ενώ έχει σχέδια αντεπίθεσης, γιατί να δεχθεί το συμβιβασμό; Ακόμη, πως είναι δεδομένο από πλευράς πολιτικής σκηνής, ότι οι ηγεσίες θα έχουν ευχέρεια να «συμβιβαστούν», ενώ θα βρίσκονται εντός εθνικού παροξυσμού και θα απειλούνται έως και με καταδίωξη, αν τολμήσουν κάτι που θα ερμηνευθεί ως «υποχώρηση»;
Ιστορικά κιόλας, πότε ακριβώς η παρέμβαση των μεγάλων δυνάμεων σταμάτησε μια ελληνοτουρκική σύγκρουση και ένταση; Στην Κύπρο, η Τουρκία έκανε δύο γύρους εισβολής (Αττίλα 1 και 2) χωρίς ουσιαστική διεθνή -πόσο μάλλον αμερικανική- αντίκρουση, ενώ δέχθηκε ένα ελάχιστα τιμωρητικό εμπάργκο όπλων το οποίο κράτησε λίγα χρόνια. Δεκαετίες αργότερα, στην κρίση των Ιμίων, είχαμε μεν διεθνή παρέμβαση, αλλά όχι με τόσο ισχυρή πίεση των «ξένων». Αντίθετα, Ελλάδα και Τουρκία ήταν απρόθυμες πέρα από ένα σημείο να κλιμακώσουν, οπότε κατέφυγαν στο εκτονωτικό διεθνές πατρονάρισμα, το οποίο όμως στη γένεση του ήταν και θολό και χωρίς ειδικό βάρος.
Αλλά και σε όλη την πρόσφατη διαδρομή ελληνοτουρκικών εντάσεων, οι ξένες «πιέσεις» ήταν πάντα φραστικές γενικολογίες, ενίοτε θετικές για την Ελλάδα, συνήθως ουδέτερες όμως, με επικλήσεις στην «ειρήνη στην περιοχή και την χρήση διπλωματίας». Περαιτέρω, τι ακριβώς είναι αυτή η «πίεση» που υποτίθεται θα εξαϋλώσει κάθε εθνική διάθεση συνέχισης πολέμου; Τι δηλαδή θα μας υποσχεθούν-απειλήσουν οι «ξένοι»; Θα μας πιέσουν με χρεοκοπία; Με διακοπή τροφοδοσίας κρίσιμων υλών και προϊόντων; Με διαρκές εμπάργκο; Ποιος θα το κάνει αυτό; Η παραπαίουσα πολιτικά Ευρώπη που αδυνατεί να συμφωνήσει σε πολύ πιο μικρά ζητήματα, και η οποία, έστω τυπικά, θα πρέπει να μας υπερασπιστεί (την Ελλάδα) στο όνομα της συνοχής εντός Ε.Ε.; Οι ΗΠΑ που έχουν αποφασίσει την στρατηγική τους μετατόπιση προς την Ασία; Και βλέπουν ήδη την Τουρκία με καχυποψία, αλλά δεν την εμποδίζουν καθόλου στις «συριακές» και «ιρακινές» της περιπέτειες;
To Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της Ε.Ε. αναζητά κυρώσεις κατά της Τουρκίας
Ας είμαστε λοιπόν λίγο πιο καχύποπτοι. Στη «στιγμιαία» διπλωματική και οικονομική ισχύ των μεγάλων δυνάμεων, που δεν υπάρχει στην πράξη. Καθώς ακόμη και οι ΗΠΑ, δεν έχουν εδώ και δεκαετίες τη δυναμική να σταματήσουν ένα περιφερειακό πόλεμο δια της διπλωματίας τους (έχουν αποτύχει επανειλημμένα να το κάνουν στη Μέση Ανατολή), ενώ δεν θα ρισκάρουν τη στρατιωτική τους ανάμιξη σε μια ελληνοτουρκική σύγκρουση, η οποία ήδη περιγράφεται σε διεθνή σενάρια ως «τοξική». Τέτοιες φαντασιώσεις είναι οι απιθανότητες και όχι το πιθανό.
Να τονίσουμε και το εξής: Όποιος πιστεύει ή ελπίζει σε ένα «αστραπιαίο» ελληνοτουρκικό πόλεμο, έχει ήδη παραδεχθεί πως η Ελλάδα θα αποδεχθεί το αποτέλεσμα του, μόλις την «πιέσουν οι ξένοι». Ουσιαστικά όποιος το λέει αυτό προδιαγράφει πως η Ελλάδα, ως κοινωνία, ως πολιτειακή δομή, ως στράτευμα, ως ιστορική παράδοση θα δώσει μάχη «μόνο για λίγες μέρες», οπότε «ας γίνει ότι γίνει» και όποιο αποτέλεσμα υπάρχει θα το αποδεχθούμε. Θυμίζει κάτι αυτό; Μα ακριβώς τη μοίρα της Κύπρου. Η Τουρκία έκανε δύο αστραπιαίους πολέμους εκεί (επιχειρήσεις Αττίλα 1 και 2 όπως ήδη είπαμε), διατήρησε την πρωτοβουλία των κινήσεων, ξεκίνησε και κυρίως έληξε την σύγκρουση όποτε ήθελε. Τότε η Ελληνική πλευρά είχε ισχυρές δικαιολογίες: την οργανωτική και ηθική διάλυση της Χούντας, το πραξικόπημα που είχε οργανώσει κατά του Μακαρίου που είχε αποσαρθρώσει την Κύπρο παράγοντας εμφύλια σύρραξη, και βέβαια τα χουντικά ανθρωπάρια, τύπου Ιωαννίδη, που κλήθηκαν να διαχειριστούν κάτι παραπάνω από τις ραδιουργίες τους. Σήμερα ποια ακριβώς θα είναι η δικαιολογία μας;
Υπουργείο Εξωτερικών: Οι 16 χάρτες που αποκαλύπτουν την τουρκική επιθετικότητα στο Αιγαίο
Τι σημαίνουν όλα τα παραπάνω; Πως η Ελλάδα είναι υποχρεωμένη να προετοιμαστεί όχι μόνο για ένα ολιγοήμερο πόλεμο υψηλής έντασης, αλλά και για μια μακροχρόνια σύγκρουση, πολλών εβδομάδων και μηνών δηλαδή. Που θα διεξάγεται με τεράστιες απαιτήσεις ανθρώπινων και υλικών πόρων, θα χρειαστεί «πολεμική οικονομία», θα γίνεται όλο και πιο κτηνώδης και τεχνολογικά πρωτόγονη -μιας και τα σύγχρονα όπλα θα έχουν φθαρεί- και θα διεξάγεται σε ένα ευρύ μέτωπο.
Ότι δηλαδή βλέπουμε τώρα στην Ουκρανία, που και πάλι «κανείς δεν περίμενε» μια τέτοια εξέλιξη, ή σχεδόν κανείς. Ποιος είναι όμως έτοιμος για αυτό; Ειδικά στην Ελλάδα; Εκεί ίσως κρύβεται και η έντονη εγχώρια διάδοση έως και παραδοχή του μύθου περί ξένης παρέμβασης. Καθώς μάλλον η κοινωνία μας είναι ήδη απρόθυμη να συντηρήσει μια μακρά πολεμική σύρραξη…
Ακάρ: «Οι στρατιώτες μας πάνε στο Καστελόριζο και κολυμπώντας», ρητορική ή προεργασία έντασης;
2ος ΜΥΘΟΣ: Η ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΕΠΙΘΕΤΙΚΟΤΗΤΑ ΘΑ ΕΚΔΗΛΩΘΕΙ ΣΕ ΜΙΑ ΒΡΑΧΟΝΗΣΙΔΑ/ΜΙΚΡΟ ΝΗΣΙ. Το έχουμε διαβάσει και από σοβαρούς αναλυτές. Πως δηλαδή η Τουρκία που είναι διαχρονικά αναθεωρητική, θα ρισκάρει τον πόλεμο με την Ελλάδα, αλλά θα το κάνει με μια κίνηση «τοπική». Π.χ. με μια επανάληψη των Ιμίων και κατάληψη μιας βραχονησίδας, με μια προκλητική γεώτρηση για πετρέλαιο, με επίθεση κατά κάποιου μικρού κατοικημένου νησιού κ.λπ.
Το έως και αστείο; Οι ίδιοι που τα ισχυρίζονται αυτά, διατρανώνουν πως η Ελλάδα σε μια τέτοια περίπτωση θα «κάνει ολοκληρωτικό πόλεμο». Να λοιπόν η χονδροειδής αντίφαση. Αν η Τουρκία γνωρίζει πως σε μια περιορισμένη ενέργεια της σε ένα ελάχιστο μέρος των ελληνοτουρκικών συνόρων, θα κινδυνεύει με ολοκληρωτικό πόλεμο, γιατί να κάνει αυτό το ελάχιστο; Και γιατί να μην πάει απευθείας στο δικό της μέγιστο; Έτσι κι αλλιώς εκεί θα καταλήξουμε!
Ο μύθος αυτός λοιπόν είναι σαθρός. Υποθέτει και άλλα παράδοξα: Πως η Τουρκία είναι αναθεωρητική και επιθετική χώρα, αλλά ταυτόχρονα πως θα ασκήσει με «λεπτότητα» την επιθετική της ενέργεια, για να μας φέρει προ τετελεσμένων, και να μας «σύρει σε συμβιβασμούς και διαπραγματεύσεις». Άρα αν περιγράφουμε έτσι μια πιθανή ελληνοτουρκική σύγκρουση, στην πραγματικότητα δεν σκιαγραφούμε τι θα κάνει η Τουρκία, αλλά τι θα κάνουμε εμείς! Καθώς θεωρείται δεδομένο στο συγκεκριμένο μύθο, πως η Ελλάδα απέναντι σε μια πρώτη επίθεση «τοπική», εύκολα θα συρθεί σε διαπραγματεύσεις, θα υποχωρήσει, επικαλούμενη το «διεθνές δίκαιο». Αν έγινε μια φορά αυτό (Ίμια), θεωρούμε σίγουρο πως θα ξαναγίνει;
ΑΠΟΨΗ: Ίμια 1996, τι θα γινόταν αν είχε διαταχτεί βίαιη ανακατάληψη της βραχονησίδας; Και μετά τι;
Πέρα από αυτό ο μύθος περί «μικρής» τουρκικής επίθεσης υποθέτει πως μια πιθανή σύγκρουση θα παραμένει ελεγχόμενη και «βήμα-βήμα». Πως δηλαδή θα κάνει κάτι βίαιο και «μικρό» η Τουρκία, θα απαντήσουμε εμείς με κάτι εξίσου βίαιο αλλά πάλι μικρό και θα πάει έτσι, ως παρτίδα σκάκι έως το τέλος. Ποια σύγκρουση όμως γίνεται με τέτοια αβρότητα και προσεκτικούς χειρισμούς; Ενώ σαφώς όλοι στην Ελλάδα μιλούν για το «ατύχημα» που μπορεί να προκαλέσει ραγδαία κλιμάκωση. Και ξέρουμε ότι αυτό είναι το πιο πιθανό. Και εδώ λοιπόν η τακτική μας οφείλει να αναμένει τα πάντα. Και το τουρκικό ελάχιστο, δηλαδή μια κίνηση αλά «Ίμια», αλλά και το μέγιστο, δηλαδή μια ξαφνική ολοκληρωτική σύρραξη.
3ος ΜΥΘΟΣ: ΟΙ ΕΝΟΠΛΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΜΑΣ ΘΑ ΤΟΥΣ ΣΑΡΩΣΟΥΝ ΑΜΕΣΩΣ. Είναι το εγχώριο «μάντρα», που ακούγεται συνεχώς. Αλλά αδικεί τις Ένοπλες Δυνάμεις μας. Καθώς τους αποδίδει εξωπραγματικές δυνατότητες και μάλιστα στιγμιαίας απόδοσης, τις οποίες αν δεν καταφέρουν να υλοποιήσουν, τότε είμαστε ικανοί να μιλάμε για «νέο Γουδί» και «προδοσία».
Το μεγάλο βάρος σε αυτό το μύθο βέβαια φορτώνεται στην Πολεμική μας Αεροπορία. Ας ξεκαθαρίσουμε εδώ κάτι: Διαθέτουμε, με πολύ κόστος, ανθρώπινο και κονδυλίων, μια πολύ ισχυρή Αεροπορία. Που έχει «ψηθεί» μέσα από σκληρή και πολύ ρεαλιστική εκπαίδευση, καθημερινές εξορμήσεις και αερομαχίες με ένα διεκδικητικό γείτονα που απαιτεί συνεχώς «χώρο» και «ρόλο» στον αέρα. Και αυτή η μακρόχρονη πίεση έχει παράγει και την κρίσιμη παράδοση, εκείνο το «esprit de corps», το ομαδικό πνεύμα, το φρόνημα εντός, που σμιλεύει νέες γενιές πιλότων, μηχανικών, διοικητικών με την πεποίθηση νίκης.
ΑΠΟΨΗ: Γιατί έχοντας αγοράσει Rafale, πρέπει να αγοράσουμε και F-35;
Και εδώ αρχίζει η μυθολογία: Όπου με καλή πρόθεση, κυκλοφορεί η αντίληψη πως η «αεροπορία μας θα τα κάνει όλα και σε μια μέρα». Θα καταρρίψει την Τουρκική αεροπορία το πρωί, το μεσημέρι θα βυθίσει τον Τουρκικό Στόλο και το ίδιο βράδυ θα βομβαρδίσει και θα εξαϋλώσει τον Τουρκικό Στρατό. Καλά όλα αυτά, αλλά παράγουμε έτσι μια πολύ κολακευτική φαντασίωση πως ο πιθανός πόλεμος είναι ήδη ληγμένος, πως ήδη έχουμε κερδίσει.
Το ίδιο ισχύει για το Ναυτικό και το Στρατό Ξηράς. Όμως τα ιστορικά παραδείγματα «στιγμιαίων νικηφόρων πολέμων» είναι τόσο λίγα, που είναι εξαιρέσεις. Κοιτάμε προς Ισραήλ μεριά για να δούμε εκεί ένα σύγχρονο παράδειγμα, εξόντωσης του αντιπάλου σε λίγες μέρες, όπως έκανε στον «Πόλεμο των 6 Ημερών» το 1967, εξαπολύοντας αιφνιδιαστικές επιθέσεις κατά της Αιγύπτου καταστρέφοντας στο έδαφος την αεροπορία της σε μια μέρα (338 αιγυπτιακά αεροσκάφη κατεστραμμένα…). Αλλά πόσα άλλα τέτοια δείγματα υπάρχουν;
Στην πράξη ο πόλεμος και μάλιστα μεταξύ σχετικά ισοδύναμων χωρών (η Τουρκία έχει αριθμητικό πλεονέκτημα, εμείς ποιοτικό και θα αμυνόμαστε με ήδη προετοιμασμένες θέσεις) σπάνια εκτυλίσσεται με ταχύτητα. Στο Ουκρανικό παράδειγμα, βλέπουμε πως μια επιθετική υπερδύναμη έχει συρθεί σε πόλεμο μηνών από μια μικρότερη χώρα, με τα εδαφικά κέρδη αργόσυρτα κάθε μέρα και με εκατέρωθεν μεγάλες απώλειες. Δεν μπορούμε λοιπόν να ελπίζουμε, πόσο μάλλον να θεωρούμε δεδομένη τη «στιγμιαία» νίκη, που μάλιστα στο φαντασιακό μας δένει ιδανικά και με τον 1ο μύθο, αυτό της ξένης παρέμβασης. Και είναι ότι πιο επικίνδυνο να υποτιμάς τον απέναντι.
Έτσι σε ένα πόλεμο με την Τουρκία θα έχουμε απώλειες, αστοχίες, φθορές, ελλείψεις, ανατροπές σχεδίων, ζητήματα σε διαθεσιμότητες, καθυστερήσεις, βλάβες υλικού, κακή απόδοση και ότι άλλο μπορεί να φανταστεί κανείς. Θα ζήσουμε δηλαδή όλα τα μικρά και μεγάλα προβλήματα των πολέμων, τα οποία συνήθως επιλύονται από την «πολεμική ανάγκη» και κυρίως την «πολεμική μαθητεία» σε βάθος χρόνου. Μόνο που όλα αυτά έχουν φόρο. Κόκκινο. Ευτυχώς ο συγκεκριμένος μύθος κυκλοφορεί περισσότερο ως «λαϊκό αφήγημα» και δεν ανταποκρίνεται στην ουσιαστική στρατηγική μας προετοιμασία. Αν και ίσως την επηρεάζει κατά εποχές…
Είναι νόμιμο ένα προληπτικό χτύπημα της Ελλάδας στην Τουρκία;
4ος ΜΥΘΟΣ: ΓΕΦΥΡΕΣ ΣΤΟ ΒΟΣΠΟΡΟ, ΤΟ ΦΡΑΓΜΑ ΑΤΑΤΟΥΡΚ ΚΑΙ ΛΟΙΠΑ ΘΑΝΑΣΙΜΑ ΠΛΗΓΜΑΤΑ. Εδώ έχουμε ένα παραμύθι συνδυασμού τακτικής αγνοίας και γεωπολιτικής απλούστευσης. Τι λέει αυτός ο μύθος; Πως η Ελλάδα μπορεί να πλήξει αποφασιστικά και να καταστρέψει μεγάλες τουρκικές υποδομές, άρα να προκαλέσει σημαντική ζημιά στην Τουρκία και να την αναγκάσει να συνθηκολογήσει. Έτσι ως στόχοι αναφέρονται οι γέφυρες του Βοσπόρου, το υδροηλεκτρικό φράγμα Ατατούρκ, η Άγκυρα η ίδια κ.ο.κ.
Εθνικιστικά εγκαίνια από τον Ερντογάν για τη μεγαλύτερη κρεμαστή γέφυρα στον κόσμο, στα Δαρδανέλλια
Το πρόβλημα είναι πως υποθέτουμε το εξής παράλογο: Ότι μια Τουρκία που ζει ένα πολύχρονο εθνικιστικό όνειρο, που βιώνει την πιθανή σύγκρουση με την Ελλάδα ως ιστορική της ολοκλήρωση, που αναζητά «Γαλάζια Πατρίδα» και επέκταση κοντά στη μισή Ανατολική Μεσόγειο, ότι ακριβώς αυτή την ονείρωξη θα τη συμβιβάσει γιατί θα πέσει μια γέφυρα. Ότι δηλαδή μια πολεμική ζημία είναι ικανή να ανατρέψει σχεδιασμούς και εθνικιστικές διεκδικήσεις δεκαετιών. Να το δούμε ανάποδα: Αν η Τουρκία καταστρέψει ελληνικές κρίσιμες υποδομές, γέφυρες, δίκτυα ενέργειας και εργοστάσια, φράγματα, χτυπήσει μεγάλες πόλεις εμείς θα υποχωρήσουμε; Θα πούμε «αρκετά»;
Σε τακτικό επίπεδο τώρα. Ακούγονται ατάκες πως με «δυο-τρεις Scalp θα πέσει μια γέφυρα». Δεν είναι τόσο εύκολο. Αρκεί να δει κανείς και το Ουκρανικό αλλά και το μεσανατολικό παράδειγμα, όπου βαριές υποδομές άντεξαν σε σημαντικούς βομβαρδισμούς. Και ποια η λογική να ξοδέψει η Ελλάδα το μικρό της οπλοστάσιο υποστρατηγικών όπλων (γιατί για αυτό μιλάμε) σε χτύπημα πολιτικών υποδομών και σε όχι σε κρίσιμες στρατιωτικές; Ή μήπως νομίζουμε πως θα έχουμε έλλειμμα στρατιωτικών στόχων;
Πύραυλοι cruise SCALP στις ελληνικές φρεγάτες FDI; Όχι, δεν έχει νόημα
Παρεμπιπτόντως το φράγμα Ατατούρκ παράγει το 2,4% της ηλεκτρικής ενέργειας της Τουρκίας, οπότε η απώλεια του δεν είναι τόσο σημαντική όσο νομίζουμε. Ενώ οι γέφυρες του Βοσπόρου, αν πέσουν θα προκαλέσουν ζημιά στην τουρκική οικονομία σοβαρή, αλλά σε βάθος χρόνου και όχι άμεσα. Και δεν δυσχεραίνεται η μετακίνηση τουρκικών στρατευμάτων μέσω Κωνσταντινούπολης, μιας και υπάρχουν εκατοντάδες φεριμπότ στην ίδια περιοχή. Ακόμη το υπό κατασκευή πυρηνικό εργοστάσιο στο Ακουγιού, όταν ολοκληρωθεί είναι αδύνατο να χτυπηθεί (τουλάχιστον στους αντιδραστήρες του) και γιατί αυτό είναι απολύτως ανήθικο και διεθνώς απαγορευμένο, αλλά και γιατί απέχει λίγες δεκάδες χιλιόμετρα από την Κύπρο, οπότε μια ραδιενεργή μόλυνση μπορεί να «εξαφανίσει» το νησί.
Η κακοκρυμμένη ηττοπάθεια
Περιγράψαμε παραπάνω 4 απλουστευτικούς μύθους (υπάρχουν και άλλοι) που όμως όλοι έχουν ένα κοινό πυρήνα. Την πεποίθηση, την ελπίδα, την ευχή, πως αν γίνει πόλεμος με την Τουρκία θα είναι όσο το δυνατόν περιορισμένος. Είτε γιατί θα παρέμβουν οι ξένοι (1ος μύθος), είτε γιατί θα γίνει σε τοπικό επίπεδο (2ος μύθος), είτε γιατί εμείς θα νικήσουμε αμέσως (3ος μύθος) είτε γιατί θα υποχωρήσουν οι Τούρκοι δεχόμενοι πλήγματα στις υποδομές τους (4ος μύθος). Ναι λοιπόν το κεντρικό σημείο του άρθρου μας. Πως οι παραπάνω μύθοι φανερώνουν ένα εσωτερικό «τρόμο», μια ηττοπάθεια, μια έλλειψη αντοχής στον πόλεμο. Και άρα ελπίζουμε πως αυτός αν συμβεί θα μας επηρεάσει το λιγότερο δυνατό.
Δεν επιθυμεί κανείς τον πόλεμο και αν το κάνει μάλλον είναι παθολογία. Δεν υπάρχει πιο αποτρόπαια ανθρώπινη επιλογή. Το να τον διαγράφεις όμως ως πιθανότητα, το να τον απαξιώνεις, να τον μικραίνεις στο φαντασιακό σου, να τον ελπίζεις νικηφόρο επιτόπου, το να αποφεύγεις ή και να τον αποκηρύσσεις ηθικοπλαστικά δεν σημαίνει πως αυτός δεν θα συμβεί. Ίσως και όλα τα παραπάνω να τον επισπεύδουν: αν ο αντίπαλος «οσμιστεί» αυτή την ηττοπάθεια, αν ποντάρει επάνω της ως μόχλευση των επιδιώξεων του. Για να καταλήγουμε: Το μυθικό, είτε είναι θριαμβικό («νικάμε») είτε είναι ανακουφιστικό («θα μας γλυτώσουν άλλοι») είτε είναι αποθεωτικό («σαρώνουμε») ανήκει στη θεατρική σκηνή. Η πραγματικότητα έχει μια παραξενιά, να μας ανταμείβει με το χειρότερο. Και για αυτό πρέπει να προετοιμαζόμαστε.
