Αφγανιστάν: Η αρχή μιας ιστορικής εκεχειρίας

Το Αφγανιστάν ξύπνησε με την ελπίδα πως η εκεχειρία που αρχίζει σήμερα και θα διαρκέσει μία εβδομάδα θα εφαρμοστεί, προϋπόθεση απαράβατη για να υπογραφεί μια συμφωνία ανάμεσα στις ΗΠΑ και τους Ταλιμπάν.
«Είναι το πρώτο πρωινό που μπορώ να βγω χωρίς τον φόβο ότι θα σκοτωθώ από κάποια βόμβα ή κάποια τρομοκρατική επίθεση», λέει στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Χαμπίμπ Ουλάχ, οδηγός ταξί στην Καμπουλ. «Ελπίζω πως αυτό θα συνεχισθεί για πάντα».
Ο Κάις Χάκτζο, ένας 23χρονος σιδηρουργός, είναι λιγότερο αισιόδοξος. «Πιστεύω πως οι Αμερικανοί ετοιμάζονται να το σκάσουν και να ανοίξουν τον δρόμο για να ξανάρθουν οι Ταλιμπάν και να κυβερνήσουν τη χώρα όπως στα μέσα των χρόνων του 90», λέει μέσα στο εργαστήριό του στην αφγανική πρωτεύουσα. Γι’ αυτόν, «η ειρήνη δεν θα φθάσει σ’ αυτή τη χώρα».
Αυτή η μερική εκεχειρία ή αλλιώς «μείωση των βιαιοτήτων» υποτίθεται πως θα καταδείξει την καλή θέληση των εξεγερμένων πριν υπογραφεί, στο τέλος του μήνα, μια ιστορική συμφωνία με την Ουάσινγκτον για τη σταδιακή αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων με αντάλλαγμα κυρίως εγγυήσεις για την ασφάλεια.
Ο αμερικανικός στόχος είναι κυρίως να αποφευχθεί να ξαναγίνει το Αφγανιστάν καταφύγιο τζιχαντιστών, δύο δεκαετίες αφού ο Οσάμα Μπιν Λάντεν σχεδίασε εκεί τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 που πραγματοποιήθηκαν στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Η συμφωνία πρόκειται επίσης να οδηγήσει στην έναρξη διαφγανικών συνομιλιών με στόχο να αποφασισθεί το μέλλον της χώρας, την ώρα που οι Ταλιμπάν αρνούνταν επί 18 χρόνια να διαπραγματευθούν.
Η σταδιακή εκεχειρία προβλεπόταν να τεθεί σε εφαρμογή από τα μεσάνυχτα της Παρασκευής (τοπική ώρα, χθες στις 21:30 ώρα Ελλάδας). Η συμφωνία πρόκειται να μονογραφηθεί στις 29 Φεβρουαρίου με την προϋπόθεση πως θα έχει διαπιστωθεί μείωση των επιθέσεων σε όλη την αφγανική επικράτεια, κάτι που απαιτεί η Ουάσινγκτον.
«Μόλις (η μείωση των βιαιοτήτων) πραγματοποιηθεί με επιτυχία, η υπογραφή της συμφωνίας ανάμεσα στις Ηνωμένες Πολιτείες και τους Ταλιμπάν θα προχωρήσει», δήλωσε ο αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάικ Πομπέο σχετικά μ’ αυτή την υπόσχεση του Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος είχε δεσμευθεί στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας του το 2016 να αποσύρει τον αμερικανικό στρατό απ’ αυτό το φονικό θέατρο επιχειρήσεων.
Ο αμερικανός υπουργός Άμυνας Μαρκ Έσπερ προειδοποίησε με μήνυμά του στο Twitter πως, αν οι Ταλιμπάν δεν καταδείξουν «τη δέσμευσή τους για μια πραγματική μείωση της βίας», οι Ηνωμένες Πολιτείες «παραμένουν έτοιμες να αμυνθούν και να υπερασπισθούν τους αφγανούς εταίρους τους».
«Ετοιμαζόμαστε για να πραγματοποιηθεί η υπογραφή στις 29 Φεβρουαρίου», διευκρίνισε ο Πομπέο σε ανακοίνωσή του που δόθηκε στη δημοσιότητα μετά την επίσκεψή του στη Σαουδική Αραβία.
«Έπειτα από μακρές διαπραγματεύσεις, (τα δύο μέρη) συμφώνησαν να υπογράψουν την οριστικοποιημένη συμφωνία παρουσία διεθνών παρατηρητών (…) στις 29 Φεβρουαρίου», επιβεβαίωσαν οι Ταλιμπάν σε ανακοίνωσή τους. Τόσο οι ΗΠΑ όσο και οι εξεγερμένοι «θα δημιουργήσουν πλέον την κατάλληλη κατάσταση σε ό,τι αφορά την ασφάλεια» πριν απ’ αυτή την ημερομηνία, συνέχισαν.
«Οι αφγανικές δυνάμεις ασφαλείας θα παραμείνουν σε κατάσταση ενεργού άμυνας στη διάρκεια της εβδομάδας», προειδοποίησε ο αφγανός πρόεδρος Ασράφ Γάνι σε ομιλία του που μεταδόθηκε τηλεοπτικά.
«Οι επόμενοι σταθμοί της ειρηνευτικής διαδικασίας θα εξαρτηθούν από την αξιολόγηση της μείωσης της βίας που θα επιτευχθεί αυτή την εβδομάδα», πρόσθεσε ο Γάνι, ο οποίος επανεξελέγη αυτή την εβδομάδα για μια δεύτερη θητεία.
«Διαρκής ειρήνη»
Η Μόσχα χαιρέτισε αμέσως «ένα γεγονός σημαντικό» για την ειρήνη και το ΝΑΤΟ εξέφρασε την ικανοποίησή του για μια συμφωνία που ανοίγει τον δρόμο για μια «διαρκή ειρήνη».
Ωστόσο μια διαφωνία είναι έκδηλη μεταξύ των εμπολέμων. Ένας εκπρόσωπος των Ταλιμπάν, ο Σουχάιλ Σαχίν, έγραψε στο Twitter πως στο πλαίσιο της συμφωνίας «όλες» οι ξένες δυνάμεις θα αποχωρήσουν από το Αφγανιστάν.
Περίπου 12 με 13.000 αμερικανοί στρατιώτες είναι ανεπτυγμένοι στο Αφγανιστάν, όπου οι ΗΠΑ διεξάγουν τον πιο μακροχρόνιο πόλεμο στην ιστορία τους. Άλλες ξένες χώρες είναι επίσης δεσμευμένες στη χώρα αυτή.
Οι Ταλιμπάν εκδιώχθηκαν από την εξουσία στο Αφγανιστάν από έναν διεθνή συνασπισμό υπό τις Ηνωμένες Πολιτείες μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001.
Οι εξεγερμένοι, οι οποίοι κυβερνούσαν από το 1996 την Καμπούλ, οργάνωσαν στη συνέχεια ένα αντάρτικο που στοίχισε τη ζωή σε περισσότερους από 2.400 αμερικανούς στρατιώτες και σε δεκάδες χιλιάδες μέλη των αφγανικών δυνάμεων ασφαλείας.
Η Ουάσινγκτον δαπάνησε περισσότερα από ένα τρισεκατομμύριο δολάρια για τον πόλεμο αυτόν, ο οποίος από το 2009 έχει στοιχίσει επίσης τη ζωή σε 10.000 αφγανούς αμάχους, σύμφωνα με τον ΟΗΕ.
«Λάβαμε διαταγές από τους ηγέτες μας που μας ζητούν να είμαστε έτοιμοι για τη μείωση των βιαιοτήτων που θα αρχίσει το Σάββατο», δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο ένας Ταλιμπάν της περιφέρειας του Μέιγουαντ στην επαρχία Κανταχάρ (νότος).
Ένας άλλος διοικητής των Ταλιμπάν με έδρα την Κανταχάρ, ο Χαφίζ Σαΐντ Χενταγιάτ, δήλωσε πάντως στο Γαλλικό Πρακτορείο πως η μείωση των μαχών δεν θα ισχύσει παρά μόνο για «τις πόλεις και τις κύριες οδούς». «Αυτό σημαίνει πως ίσως η βία συνεχισθεί στις (αγροτικές) περιφέρειες».
Μόλις υπογραφεί αυτή η συμφωνία πρόκειται να αρχίσουν διαφγανικές συνομιλίες, ενώ οι Ταλμιπάν αρνούνται εδώ και 18 χρόνια να διαπραγματευθούν με την κυβέρνηση της Καμπούλ, την οποία θεωρούν «μαριονέτα» της Ουάσινγκτον.
Σύμφωνα με μια πηγή στους Ταλιμπάν στο Πακιστάν, οι συνομιλίες αυτές πρόκειται να αρχίσουν «στις 10 Μαρτίου».
ΑΠΕ-ΜΠΕ