Avro Anson: το πρώτο μονοπλάνο στην υπηρεσία της RAF

Το Avro Anson οφείλει το όνομά του στον Βρετανό ναύαρχο George Anson, ο οποίος υπηρέτησε στο Βασιλικό Πολεμικό Ναυτικό μεταξύ 1712 και 1762. Ξεκίνησε ως το πολιτικό εξαθέσιο επιβατικό Avro 652. Εισήλθε στην υπηρεσία της RAF ως αεροπλάνο παράκτιας αναγνώρισης, αλλά προσέφερε τις περισσότερες των υπηρεσιών του ως εκπαιδευτικό. Η ιστορία του αρχίζει τον Μάϊο του 1933 όταν οι Βασιλικές Αερογραμμές (Imperial Airways) παρέδωσαν στην εταιρεία Avro τις προδιαγραφές για ένα τετραθέσιο αεροσκάφος με δυνατότητα αυτονομίας 420 μιλίων και ταχύτητα πορείας 130 μιλίων την ώρα. Τον Αύγουστο του ιδίου έτους ο εξαίρετος μηχανικός Roy Chadwick παρουσίασε το σχέδιο του μονοπλάνου Avro 652, το οποίο τροφοδοτείτο από δύο επτακύλινδρους αερόψυκτους αστεροειδείς Armstrong Siddeley Cheetah V.

Ταυτόχρονη κατασκευή πολιτικής και στρατιωτικής έκδοσης

Τον Απρίλιο του 1934, η Imperial Airways έκανε μια πρώτη παραγγελία για δύο αεροσκάφη, ενώ τον επόμενο μήνα το Υπουργείο Αεροπορίας ήρθε σε επαφή με την Avro, ζητώντας ένα δικινητήριο για ρόλο παράκτιας αναγνώρισης. Εντός λίγων ημερών, η ομάδα του Chadwick είχε σχεδιάσει το 652A, το οποίο αποτελούσε τη στρατιωτική έκδοση του ανέτοιμου ακόμη Avro 652. Η εταιρεία έλαβε τελικά υπογεγραμμένο συμφωνητικό κατασκευής ενός πρωτοτύπου με προθεσμία παράδοσης τον Μάρτιο του 1935. Έτσι βρέθηκε να εργάζεται ταυτοχρόνως σε δύο διαφορετικές εκδόσεις (πολιτική και στρατιωτική) του ιδίου αεροπλάνου.

Πρώτα ολοκληρώθηκε η πολιτική του έκδοση, όπου πραγματοποίησε την πρώτη πτήση στις 7 Ιανουαρίου του 1935 και παραδόθηκε στην Imperial Airways στις 11 Μαρτίου. Η παρθενική πτήση του στρατιωτικού Avro 652A έλαβε χώρα δύο εβδομάδες αργότερα, στις 24 του ιδίου μηνός. Εν συνεχεία πέταξε παράλληλα με το διπλάνο de Havilland D.H.89M, το οποίο και κέρδισε τόσο σε εμβέλεια όσο και σε αντοχή. Αυτή του η επιτυχία επέφερε και συμβόλαιο μαζικής παραγωγής.

Τεχνικά χαρακτηριστικά

Το Avro Anson Mk I κατασκευάστηκε βάσει των προδιαγραφών 18/35 και ξεκίνησε τις δοκιμές την τελευταία ημέρα του 1935. Η θετική αξιολόγησή του – ήταν αρκετά αξιόπιστο και εύκολο στο χειρισμό του – οδήγησε στην άμεση έγκριση για επιχειρησιακή λειτουργία μόλις τρεις μήνες αργότερα. Έτσι κατέστη το πρώτο μονοπλάνο στην υπηρεσία της RAF και συγκεκριμένως στην 48^η Μοίρα, με έδρα το Wiltshire, η οποία είχε ενεργό δράση κατά τη διάρκεια και των δύο μεγάλων πολέμων.

Ήταν το πρώτο με ανασυρόμενο (χειροκίνητο ωστόσο) σύστημα προσγείωσης και το ταχύτερο της RAF, μετά από τα ευέλικτα μαχητικά. Έφερε στρογγυλεμένη άτρακτο με πλευρικά παράθυρα που κατέληγε σε κλασικό μονό κάθετο ουραίο. Το πλήρωμα ήταν τριμελές ή τετραμελές, ενώ ο οπλισμός αποτελείτο από τέσσερα πολυβόλα Vickers των 7,7 χιλ. στο ρύχος, το ραχιαίο πυργίσκο και στα πλευρά της ατράκτου. Μπορούσε επίσης να μεταφέρει και βόμβες συνολικού βάρους 500 λιβρών.

Ο συγκεκριμένος τύπος, το Mk I, ήταν και αυτός που παρήχθη σε μεγαλύτερους αριθμούς από κάθε άλλον, φτάνοντας τα 6.688 αεροσκάφη, και τροφοδοτείτο από τους εξελιγμένους Cheetah ΙΧ και ΧΙΧ (των 350 και 395 ίππων αντίστοιχα), που του έδιναν μέγιστη ταχύτητα 188 μιλίων την ώρα και μέγιστο υψόμετρο τα 19.000 πόδια με ρυθμό ανόδου τα 750 πόδια ανά λεπτό. Το μήκος του ήταν 12,88 μέτρα, το ύψος 3,99, ενώ το άνοιγμα πτερυγων έφτανε τα 17,22 μέτρα.

Χρησιμότητα

Πριν από το Σεπτέμβριο του 1939, χρησιμοποιήθηκε ως αναγνωριστικό και εκπαιδευτικό, εφοδιάζοντας Μοίρες βομβαρδιστικών μέχρι την άφιξη πιο συγχρόνων αεροσκαφών. Όταν ξέσπασε ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος, αποφασίστηκε η αντικατάστασή του με το αμερικανικό Lockheed Hudson. Η παραμονή του όμως σε μονάδες πρώτης γραμμής παρατάθηκε για δύο ακόμη χρόνια. Επιπροσθέτως χρησιμοποιήθηκε σε αποστολές ακτοπλοϊκών αναγνωρίσεων και ανθυποβρυχιακές περιπολίες κατά μήκος των βρετανικών ακτών, ενώ αντιμετώπισε επιτυχώς σε κάποιες περιστάσεις και γερμανικά μαχητικά (υπάρχει καταγεγραμμένη αερομαχία μεταξύ εννέα Μesserschmitt Bf 109 και τριών Avson τα οποία δεν υπέστησαν καμία απώλεια, ενώ κατέρριψαν και δύο από τους αντιπάλους τους).

Η συντριπτική πλειοψηφία των Avro Anson επιτέλεσε εκπαιδευτικά καθήκοντα σε δεκατέσσερις μοίρες βομβαρδιστικών μεταξύ των ετών 1939 και 1940. Αργότερα, οι περισσότερες από αυτές χρησιμοποιήθηκαν για τη δημιουργία νέων μονάδων επιχειρησιακής εκπαίδευσης. Κάτι ανάλογο συνέβη και στον Καναδά, αρχής γενομένης την 18^η Δεκεμβρίου του 1939. Από τα 3.000 αεροσκάφη που εξυπηρέτησαν αυτόν το σκοπό, τα 2.882 κατασκευάστηκαν εκεί από την Canadian Federal Aircraft Ltd (και συγκεκριμένως οι τύποι Mk IΙ, με τους αστεροειδείς Jacobs L-6MB R-915 των 330 ίππων, και Mk V, με τους Pratt & Whitney Wasp Jr. R-985 των 450 ίππων). Να σημειώσουμε πως παρέμειναν στην υπηρεσία του βασιλικού καναδικού ναυτικού και αεροπορίας έως την οριστική απόσυρσή τους το 1952.

Στην Βρετανία, το Anson επανήλθε το 1943 στην υπηρεσία της Παράκτιας Διοίκησης, στελεχώνοντας έξι Μοίρες διάσωσης αέρος-θαλάσσης με ρόλο τη ρίψη λέμβων σε εντοπισμένους επιζήσαντες (μια έβδομη ιδρύθηκε και στην Ισλανδία κατά το επόμενο έτος). Κάποια εξ αυτών διετέλεσαν και επιβατικά του στρατού επιχειρώντας από Μοίρες επικοινωνιών και μεταφορών, ενώ άλλα χρησιμοποιήθηκαν σε μονάδες παρακολούθησης. Το Anson, όπου έλαβε από τους χειριστές του τα προσωνύμια «Faithful Annie» και «Flying Greenhouse», παρέμεινε ενεργό μέχρι το 1968 (η τελευταία επίσημη αποστολή του εξετελέσθη στις 28 Ιουνίου).

Το Avro Anson ξεκίνησε το 1935 ως εξαιρετικής ικανότητας σύγχρονο αεροσκάφος, για να κριθεί μόλις τέσσερα χρόνια αργότερα ως πεπαλαιωμένο. Ήταν η εποχή των ραγδαίων τεχνολογικών εξελίξεων που περιόρισαν κατά πολύ τη χρήση και χρησιμότητά του, αφού στο ενδιάμεσο είχαν παραχθεί πιο ισχυροί κινητήρες μεγαλύτερης ισχύος. Μεταξύ του 1935 και 1952 κατασκευάστηκαν συνολικά 11.020 Avro από όλους τους τύπους, ενώ εξαγωγές του πραγματοποίηθηκαν σε συνολικά 27 χώρες.