Τα αεροπλάνα της αερογέφυρας, μια αδιάκοπη ροή μεταγωγικών με διαχωρισμό ύψους 500 ποδών, κατευθυνόταν σαν ένα τεράστιο σμήνος αποδημητικών προς το Βερολίνο, 24 ώρες το 24ωρο. «Ο συντονισμός στον ραδιοφάρο του Tempelhof, στους 399 kc, σήμαινε ότι πλησιάζαμε στον προορισμό μας. Όχι ότι το ταξίδι γινόταν ευκολότερο… Ένα σταθερό “μμμμμμμ” στα ακουστικά σου σήμαινε ότι βρισκόσουν ακριβώς στο κέντρο του αεροδιάδρομου.
Αν για κάποιο λόγο ο πιλότος παρέκκλινε δεξιά, άκουγε να μεταδίδεται στο μορσικό αλφάβητο το γράμμα “Ν”. Αν πάλι παρέκκλινε αριστερά, τότε θα άκουγε “τελεία-παύλα”, το γράμμα “Α”. Γυρνώντας την ραδιοπυξίδα στην συχνότητα του Tempelhof Range, περίπου 40 λεπτά νοτιοδυτικά του αεροδρομίου, μπορούσαμε να ακούμε αχνά το ATC του Τempelhof από τον ασύρματο VHF:
“Tempelhof, το Baker Easy 42, over”. “Roger, Baker Easy 42. Το Tempelhof λαμβάνει αχνά αλλά καθαρά. Προβείτε”. “Roger, Tempelhof, το Baker Easy 42. Είμαστε 40΄ βορειοδυτικά της Fulda, εντός πορείας στα 7.500 πόδια, ενημερώστε μας για τον καιρό και το βαρομετρικό εκεί. Δώστε μας οδηγίες καθόδου, αντιμετωπίζουμε συνθήκες παγοποίησης και μέτριες αναταράξεις στο ύψος πτήσης μας. Over”.
“Roger, Baker Easy 42, νέφωση στα 200 πόδια, ορατότητα 1/4 του μιλίου, ισχυρή χιονόπτωση, μέτριος πάγος στο διάδρομο, βαρομετρικό 29,65, προσγειώνεστε στον διάδρομο “27”, o “28” είναι προσωρινά κλειστός για επισκευές. Αρχίστε αμέσως κάθοδο στα 2.000 πόδια, αναφέρατε κάθε 1.000 πόδια. Στα 2.000 αλλάξτε συχνότητα από το Tempelhof Range στο κανάλι DOG του Jigsaw Control. Τέλος”.
Χαιρόμασταν που κατεβαίναμε σε πιο ζεστό αέρα και ξεφορτωνόμαστε τον πάγο, παρόλο που και η κάθοδος γινόταν με όργανα. Βλέπαμε από τα πλευρικά παράθυρα του κόκπιτ κομμάτια λεπτού πάγου να ξεκολλούν από τα χείλη προσβολής και να χάνονται στο σκοτάδι, περνώντας φευγαλέα μπροστά από το φως των προβολέων προσγείωσης.
Αναφέροντας στο Jigsaw Control (το GCA του Tempelhof) παίρναμε οδηγίες προσέγγισης και αρχίζαμε την ανάγνωση του check list την στιγμή που η ήρεμη φωνή του ελεγκτή μας ευχόταν καλή τύχη: Επιλογή των πληρέστερων δεξαμενών, αντλίες καυσίμου ON, αποπαγωτικές επιφάνειες OFF, έλεγχος μίγματος στην θέση auto rich, σύστημα προσγείωσης κάτω και ασφαλισμένο, cowl flaps κλειστά, στροφές ελίκων στις 2.550, flaps στις 15 μοίρες. Έτοιμοι…
“42, η ορατότητα είναι τώρα στο 1 μίλι, χιονίζει, άνεμοι 290 στα 15, βαρομετρικό παραμένει 29,73, τώρα σε έχω στην τελική… Παρεκκλίνεις ελαφρώς αριστερά του διαμήκους άξονα, στρίψε δεξιά 280° και άρχισε κάθοδο 550 πόδια ανά λεπτό, βρίσκεσαι στο ίχνος καθόδου, είσαι τώρα 6 μίλια από το διάδρομο, στρίψε τώρα 5° στις 275, είσαι ελαφρώς πάνω από το ίχνος καθόδου, αύξησε τον βαθμό καθόδου σου στα 700 πόδια ανά λεπτό, 4 μίλια για το touch down, ο βαθμός καθόδου σου καλός, είσαι και πάλι εντός ίχνους, 3 μίλια για να προσγειωθείς, η ορατότητα παραμένει στο 1/4 του μιλίου… Το αεροσκάφος που προσγειώθηκε πριν ανέφερε ότι ο διάδρομος είναι λίγο ολισθηρός… Είσαι μισό μίλι μακριά, σύντομα θα δεις τα φώτα προσγείωσης…”
Ο άθλιος καιρός που συνήθως αντιμετωπίζαμε ερχόμενοι στο Βερολίνο καθιστούσε απαραίτητη την εγκατάσταση μερικών ισχυρών προβολέων ως ένα επιπλέον βοήθημα στην τελική φάση της προσγείωσης. Αρκετά αργότερα, μια σειρά φώτων τοποθετήθηκαν κατά μήκος του διαδρόμου “270” πάνω σε μεταλλικούς πυλώνες διαφορετικού ύψους που ξεπρόβαλλαν ανάμεσα από τα κτίρια που βρίσκονταν κοντά στο κατώφλι του διαδρόμου και αφού χρειάσθηκε να… μετακινηθούν πολλοί τάφοι του παρακείμενου κοιμητηρίου.
Όσο πιο χαμηλά ήταν οι πυλώνες με τους προβολείς, τόσο πιο κοντά στο διάδρομο ήταν ο πιλότος. Οι Σοβιετικοί φυσικά δεν έχασαν την μοναδική αυτή ευκαιρία για προπαγάνδα, υποστηρίζοντας ότι οι Αμερικανοί βεβηλώνουν τους Γερμανούς νεκρούς. Λίγο πριν το αεροπλάνο πιάσει διάδρομο πετούσαμε κυριολεκτικά ανάμεσα από τα σπίτια, βλέποντας από τα πλαϊνά παράθυρα του κόκπιτ τους Βερολινέζους να μας χαιρετούν από τα παράθυρα και τα μπαλκόνια τους! Δεν χρειάζεται να τονισθεί πόσο ακριβής έπρεπε να είναι η κάθοδος δι’ οργάνων στο αεροδρόμιο αυτό που από ψηλά θύμιζε γυάλα ψαριών έτσι όπως ήταν περιτριγυρισμένο από όσα κτίρια δεν ισοπεδώθηκαν στον πόλεμο από τους βομβαρδισμούς.
Προσγείωση στο THF: λάθη και emergencies… απαγορεύονται!
Στην κρίσιμη αυτή φάση, πιλότος και συγκυβερνήτης μοίραζαν την προσοχή τους μεταξύ του βαθμού καθόδου, της ταχύτητας και του τεχνητού ορίζοντα, παρακολουθώντας τις οδηγίες του ελεγκτή GCA και προσέχοντας για τα φώτα του Tempelhof… Σε απόσταση 1/4 του μιλίου από το διάδρομο, λίγη βοήθεια μπορεί να προσφέρει ο GCA controller. Ουσιαστικά, η δουλειά του έχει τελειώσει. Από εκεί και μετά, ο πιλότος έχει τον λόγο.
Προσεγγίζοντας στο Tempelhof με GCA και όργανα, δεν είχες περιθώρια να το σκεφτείς ή να κάνεις λάθη. Το μόνο που σου έλεγε ότι τα πας καλά ήταν τα φώτα που προσπαθούσαν να διαπεράσουν την πυκνή νέφωση και το στροβιλιζόμενο χιόνι. Βασικά πετούσες με όργανα μέχρι την τελευταία στιγμή, όταν έβλεπες τελικά τον διάδρομο και ανέφερες σχετικά στο Jigsaw Control…
Κατέβαζες το βαρύ αεροπλάνο με προσοχή στον γλιστερό διάδρομο, σχεδόν στα τυφλά, αφού παρόλο που οι υαλοκαθαριστήρες δούλευαν σαν τρελοί το χιόνι κολλούσε στο αλεξήνεμο εν ριπή οφθαλμού… Και σίγουρα φρέναρες πολύ, μα πολύ απαλά –κανείς δεν κάνει τόσο ταξίδι για να τσακιστεί εκτός διαδρόμου!
Ευχαριστούσαμε το Jigsaw Control για την φοβερή δουλειά και παραγγέλναμε στον Πύργο να μας έχουν έτοιμο καυτό καφέ και σάντουιτς καθώς τροχοδρομούσαμε προς την σειρά των ακίνητων μεταγωγικών που ήδη ξεφόρτωναν το φορτίο τους. Ο συγκυβερνήτης σηκωνόταν και πήγαινε προς το cargo bay πριν καλά-καλά σταματήσει το αεροπλάνο ενώ ο κυβερνήτης «έκοβε» τον Νο 1 για να μην έχουν στο νου τους την έλικα οι Γερμανοί εργάτες που μας περίμεναν ήδη στην πίστα.
Με το που άνοιγε η θύρα, οι εργάτες άρχιζαν να αδειάζουν το φορτίο στα φορτηγά που «κολλούσαν» στην άτρακτο. Όλοι τους δούλευαν σαν να μην υπήρχε αύριο… Την ώρα που αυτοί ξεφόρτωναν το αεροπλάνο, εμείς πίναμε καφέ και τρώγαμε σάντουιτς από το πανταχού παρόν κινητό κυλικείο που πήγαινε πάνω κάτω στην πίστα του Tempelhof.
Μέχρι να φάμε, το ξεφόρτωμα είχε κιόλας τελειώσει. Ο συγκυβερνήτης ασφάλιζε την θύρα πίσω, βάζαμε πάλι εμπρός τον αριστερό κινητήρα και ζητούσαμε οδηγίες τροχοδρομήσεως από τον Πύργο –όλα αυτά μέσα σε 15 λεπτά! Το ίδιο γινόταν και με τα C-54: μόλις φθάναμε «κόβαμε» τους δύο αριστερούς κινητήρες, ξεφορτώναμε και ήμασταν έτοιμοι για επιστροφή στο Rhein-Main στον ίδιο χρόνο που κάναμε με τα C-47.
Το ταξίδι της επιστροφής γινόταν μέσω του βορειότερου αεροδιάδρομου, πάνω από το Βρετανικό Τομέα, μετά περνούσαμε στον Αμερικανικό Τομέα και φθάναμε εξουθενωμένοι στην Φρανκφούρτη έχοντας πάντα στο νου την ταχύτητά μας και τον ακριβή χρονικό διαχωρισμό των αεροσκαφών. Πολλές φορές τα πληρώματα πετούσαν δύο «Robin flights», σχεδόν δώδεκα ώρες. Ύστερα από αυτό, πέφταμε «νεκροί» στα κρεβάτια εκστρατείας μας. Μέχρι την επόμενη πτήση…»
Τελικά τον Μάιο του 1949 οι Σοβιετικοί ήραν τον αποκλεισμό του Δυτικού Τομέα του Βερολίνου. Η πόλη-σύμβολο σώθηκε από την πείνα και το κρύο και η πρώτη «μάχη» του Ψυχρού Πολέμου είχε κερδηθεί όχι μόνο με τολμηρή στρατηγική σκέψη και την εντυπωσιακή «Γέφυρα από Αλουμίνιο» που έστησαν οι Σύμμαχοι αλλά διότι οι Δυτικοί κατάφεραν να κερδίσουν την καρδιά των Βερολινέζων γεμίζοντας το στομάχι τους.
Αυτή την φορά τα αεροπλάνα δεν βομβάρδιζαν το Βερολίνο με βόμβες αλλά με γλυκίσματα, τσίχλες και σοκολάτες που έριχναν με μικρά χειροποίητα αλεξίπτωτα οι πιλότοι στα παιδιά που μαζεύονταν στο κατώφλι του διαδρόμου του Tempelhof –μια ιδέα του Αμερικανού Υποσμηναγού Gail Halvorsen, του διάσημου «Candy Bomber». Tα πιτσιρίκια έμαθαν γρήγορα να ξεχωρίζουν το αεροπλάνο του «Onkel Wackelflügel» που ταλάντευε τα φτερά του καθώς προσέγγιζε για προσγείωση, σημάδι ότι επρόκειτο να βρέξει μπάρες σοκολάτας από τον ουρανό!
Το παράδειγμα του «Θείου Σοκολάτα» (Onkel Schokolade) όπως επίσης ήταν γνωστός στα παιδιά του Βερολίνου ο Halvorsen, ακολούθησαν και άλλοι συνάδελφοί του και σύντομα οι ρίψεις γλυκών εξελίχθηκαν σε μια παράλληλη επιχείρηση. Όταν τελείωσε η Επιχείρηση «Little Vittles» είχαν ριφθεί πάνω από 23 τόννοι γλυκισμάτων με περισσότερα από 250.000 μίνι αλεξίπτωτα. Κανένας Βερολινέζος που έζησε τον αποκλεισμό δεν ξέχασε τα Rosinenbomber, τα «σταφιδοβομβαρδιστικά», ιδίως τα παιδιά.
Η Αερογέφυρα του Βερολίνου εκτός από πόλεμος θέλησης ήταν και ένας πόλεμος προπαγάνδας δύο πολιτικών συστημάτων και οι Σοβιετικοί τον έχασαν. Όμως δεν υπάρχει πόλεμος χωρίς απώλειες. Το μνημείο στην Πλατεία της Αερογέφυρας (Platz der Luftbrücke) στο Tempelhof, θυμίζει τους 31 Αμερικανούς και τους 39 Βρετανούς αεροπόρους που χάθηκαν κατά την διάρκεια της επιχείρησης.
Η τραυματική εμπειρία του σοβιετικού αποκλεισμού δεν ξεχάσθηκε από τους Γερμανούς. Με την γνωστή τους μεθοδικότητα, θα διατηρούσαν τα επόμενα χρόνια τεράστιες ποσότητες αποθεμάτων σε τρόφιμα και άλλα είδη πρώτης ανάγκης σε περίπτωση που οι Σοβιετικοί αποτολμούσαν το ίδιο. Τα στρατηγικά αποθέματα ανανεωνόταν κανονικά μέχρι που έπεσε το Τείχος του Βερολίνου. Μετά δόθηκαν στους πεινασμένους Ανατολικογερμανούς. Ναι, μπορείτε να το πείτε και παιχνίδι της Ιστορίας.
Αλέξανδρος Θεολόγου
