Το άρθρο βασίζεται σε σκέψεις και εικασίες ειδικών για το μέλλον του βρετανικού ναυτικού και την σχεδιαζόμενη φρεγάτα Type 32
Για πρώτη φορά, η σύλληψη του σχεδίου για τη βρετανική φρεγάτα Type 32 αναδύθηκε ως μέρος της Συνοπτικής Επιθεώρησης με ανακοίνωση της 19ης Νοεμβρίου γενομένη γνωστή για πρώτη φορά στο ευρύ κοινό. Στο άρθρο αυτό θα αναφερθούμε για τις μελλοντικές του δυνατότητες, τη μορφή και την πιθανή αποστολή του με τον βρετανικό στόλο.
Πολλές θεωρίες έχουν αναπτυχθεί ήδη για τον σκοπό και την αποστολή των μελλοντικών φρεγατών Type 32. Αυτές περιλαμβάνουν πιθανότητες όπως να αποτελέσει μητρικό πλοίο για Μη-Επανδρωμένα σκάφη ναρκαλιείας (USV), εξειδικευμένος κυνηγός υποβρυχίων ή αντικαταστάτης για τα αντιτορπιλικά Type 45. Είναι πολύ νωρίας ακόμα για να αποφασίσουμε το ρόλο τους και το Βρετανικό Ναυτικό διατυπώνει ακόμα τις προδιαγραφές και τον ρόλο του αλλά επίσημα χείλη λένε πως θα είναι κατά πάσαν πιθανότητα μια φρεγάτα γενικού ρόλου που θα αναλάβει ρόλο ανάλογο και αποστολές με την φρεγάτα Type 31 και δεν θα είναι εξειδικευμένο σαν πολεμικό όπως η Type 26.
‘Type 31 Batch II’
Ως προς τις φρεγάτες Type 31, οι παραδόσεις τους συνδέονται με αυστηρά καθορισμένο συμβόλαιο μεταξύ των ναυπηγείων της Babcock και του βρετανικού υπουργείου Αμύνης, γεγονός που δεν επιτρέπει στον πελάτη να κάνει αλλαγές στο σχέδιο ή στον εξοπλισμό ενώ η ναυπήγηση είναι σε εξέλιξη. Υπάρχει φυσικά μεγάλο περιθώριο για προσθήκες μετά την ολοκλήρωσή τους αλλά κάθε αναβάθμιση θα πρέπει να γίνει αφού εισέλθουν σε υπηρεσία. Όπως καθορίζει το πρόγραμμα μετασχηματισμού του βρετανικού στόλου, αναγνωρίζεται πως ο κόσμος αλλάζει ταχύτατα σε παγκόσμιο επίπεδο και η κύρια διαφορά μεταξύ Type 31 και Type 32 θα πρέπει να εντοπίζεται στην ενσωμάτωση των βελτιώσεων στην τεχνολογία που θα έχουν συντελεστεί στη δεκαετία που θα χωρίζει τις δύο κλάσεις.
Κανείς δεν εγγυάται τίποτα αλλά λογικά σκεπτόμενοι η κλάση Type 32 θα είναι σχεδόν σίγουρα μια εξέλιξη της Type 31. Υπάρχουν πολλοί καλοί λόγοι για να στηρίξουν την παραπάνω θέση. Η ανάπτυξη ενός νέου σχεδίου πολεμικού πλοίου αυτού του μεγέθους παίρνει χρόνο και κυρίως χρήμα τη στιγμή που η γραμμή παραγωγής που στήθηκε για τις Type 31 είναι έτοιμη και λειτουργεί. Θα ήταν παράλογο να μην εκμεταλλευτεί κάποιος τον ρυθμό παραγωγής των εργασιών και να χρησιμοποιήσει την τεχνογνωσία που αποκτήθηκε με τόσο κόπο και κόστος ξεκινώντας τη διαδικασία αυτή από την αρχή. Η προσέγγιση αυτή θα κρατήσει το κόστος χαμηλά και θα επισπεύσει τις παραδόσεις. Χρησιμοποιώντας το κύτος των Type 31 ως βάση για τη νέα φρεγάτα, τα πλοία θα έχουν κοινά χαρακτηριστικά και στους τομείς της πρόωσης και μετάδοσης κίνησης, διευκολύνοντας τις διαδικασίες κατασκευής, συντήρησης και υποστήριξης καθώς και την εκπαίδευση του προσωπικού.
Ο έτερος μεγάλος κατασκευστής, η BAE Systems στη Γλασκώβη θα είναι πλήρως απασχολημένη με τη ναυπήγηση των Type 26 και δεν υπάρχουν άλλοι μεγάλοι κατασκευαστές με πρόσφατη εμπειρία σε ναυπηγήσεις μεγάλων πολεμικών. Αν και θεωρητικά μιλώντας, τα ναυπηγεία Cammell Laird θα μπορούσαν να ναυπηγήσουν ένα σχέδιο της Type 32 με βάση το υποψήφιο ‘Leander’ των BAE που απέτυχε στον διαγωνισμό για το σχέδιο των Type 31, η υπόθεση αυτή στερείται λογικής και εμπεριέχει μεγάλο ρίσκο.
Βέβαια, οποιαδήποτε πρόταση κι αν εξετάσουμε, υπάρχουν πάντα μειονεκτήματα για να εκτιμηθούν από το να συνεχιστεί η παραγωγή στο Rosyth. Η διενέργεια διαγωνισμών είναι βασική αρχή της Εθνικής Στρατηγικής Ναυπηγήσεων και μια απευθείας ανάθεση του συμβολαίου των Type 32 στη Babcock θα ήταν το λιγότερο μυστήρια, ακόμα κι αν αυτό επιτάσσεται από βιομηχανικούς και οικονομικούς λόγους. Άλλες βρετανικές κοινοπραξίες θα θελήσουν να διεκδικήσουν μερίδιο από το πρόγραμμα παρά την ύπαρξη κι άλλων σχεδίων, όπως το κοινό πλοίο υποστήριξης στόλου και άλλα σχέδια στο όραμα αναγέννησης της ναυπηγικής βιομηχανίας που υποσχέθηκε η κυβέρνηση. Τέλος, η προοπτική μιας πιθανής ανεξαρτησίας της Σκωτίας επισκιάζει ακόμα περισσότερο τον μακρόχρονο σχεδιασμό ναυπηγήσεων στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Ένα πολεμικό για τη δεκαετία του 2040
Αυτοματισμοί και ανεξάρτητα συστήματα είναι βασικά στοιχεία στο σχέδιο των Type 32 και σημείο υπεροχής έναντι των Type 31. Τεχνητή Νοημοσύνη και αυτοματισμοί θα παίξουν πιθανώς σημαντικό ρόλο στο σύστημα διαχείρισης μάχης, στα συστήματα πλοήγησης και διαχείρισης συντήρησης. Η τάση αυτή θα συνεχίσει την κίνηση μείωσης των πληρωμάτων, θέτοντας λιγότερες ζωές σε κίνδυνο ενώ μειώνει το κόστος και προσφέροντας μικρότερο χρόνο αντίδρασης σε καταστάσεις έναντι πολύπλοκων απειλών. Μπορεί να μην δούμε ακόμα ένα εντελώς ανεπάνδρωτο πολεμικό μέχρι το 2030 αλλά βαδίζουμε ήδη στο δρόμο που οδηγεί σε αυτήν την πραγματικότητα.
Περαιτέρω αυτοματισμοί μπορούν να επιτευχθούν με την ενσωμάτωση νέου λογισμικού και να έχουν έμμεση και μικρή επίπτωση στο σχεδιασμό του πλοίου, η όλο και μεγαλύτερη εναπόθεση καθηκόντων σε ανεξάρτητες αυτοματοποιημένες πλατφόρμες θα έχει μεγαλύτερο αποτύπωμα. Ένα από τα μειονεκτήματα της φρεγάτας Type 31 είναι πως το υπόστεγο διαχείρισης αποστολών βρίσκεται κάτω από το ελικοδρόμιο. Αν και είναι σε βολική θέση από άποψη χώρου, τα κοντέινερ πρέπει να φορτώνονται και να ξεφορτώνονται με γερανό στο λιμάνι. Υπάρχουν, φυσικά, τρεις θέσεις λεμβών αλλά είναι καλές μόνο για να φιλοξενούν μικρές και ελαφρές λέμβους RIB και μη επανδρωμένα υποβρύχια UUV και σκάφη επιφανείας USV.
Ένα άλλο μειονέκτημα προέρχεται από το γεγονός πως καμία ουσιαστική ενέργεια δεν έγινε για τη μείωση του ακουστικού ίχνους της Type 31, απόφαση που ελήφθη για λόγους οικονομίας και απλότητας αλλά κάνει το πλοίο ακατάλληλο για ανθυποβρυχιακό πόλεμο. Με την ενσωμάτωση ενός ημι-αυτονόμου τηλεχειριζόμενου μεσαίου-μεγάλου μεγέθους υποβρυχίου σκάφους με τους δικούς του αισθητήρες που μπορεί να καταδύεται σε μεγάλα βάθη ψάχνοντας για υποβρύχια αποφεύγοντας τη διατοίχιση του μητρικού πλοίου σώζει ως ένα σημείο την κατάσταση. Από την άλλη, το 4 τόνων USV που το βρετανικό ναυτικό προμηθεύεται για ρόλους αυτόνομης αλιείας ναρκών και περιπολίας/αστυνόμευσης θαλασσών θα πρέπει να είναι αρκετά ανθεκτικά για να κατευθυνθούν από το πλοίο στις ανοιχτές θάλασσες.
Εικασίες-Υποθέσεις
Ας υποθέσουμε για μια στιγμή ότι η Type 32 θα έχει πλήρες υπόστεγο αποστολής καταργώντας τα κελιά των πυραύλων στο μέσον της Type 31. Ο χώρος θα μπορούσε τότε να εξοπλιστεί με ένα σύστημα διαχείρισης (MBHS) ανάλογο εκείνου που διαθέτουν οι φρεγάτες Type 26 για την ασφαλή μετακίνηση των μεγάλων USV και UUV στις ανοιχτές θάλασσες.
Ο αμυντικός ρόλος των των Sea Ceptor θα μπορούσε να πλαισιώνεται από Όπλα Κατευθυνόμενης Ενέργειας που έχουν μικρό βάρος και όγκο και δεν απαιτείται διάτρηση του καταστρώματος. Υπάρχει επίσης χώρος ακόμα στο κατάστρωμα για “συμβατικά” κατευθυνόμενα όπλα από κάνιστρα πάνω από τον χώρο του κυρίως καταστρώματος. Μπορούμε επίσης να υποθέσουμε πως οι Type 32 θα έχουν εξελιγμένο αισθητήρα που θα απορροφά τις αντανακλάσεις του ραντάρ, EO και τεχνολογίες αισθητήρων υπερύθρων.
Το βρετανικό ναυτικό δείχνει έτοιμο να παροπλίσει τα ναρκοθηρικά του χωρίς άμεσο αντικαταστάτη και να βασιστεί σε μικρά μη-επανδρωμένα σκάφη για επιχειρήσεις ναρκαλιείας. Η τάση αυτή γέννησε εικασίες πως οι φρεγάτες Type 32 θα δράσουν ως “μητρικά πλοία” για Ν/Θ σκάφη. Αν και κατά περίπτωση θα ήταν πολύ βολικό φρεγάτες να φέρουν οι ίδιες κάποια ικανότητα ναρκοθηρίας, είναι δύσκολο να δικαιολογηθεί η ανάλωση πολύτιμων πολεμικών επιφανείας σε καθήκοντα αποναρκοθέτησης ρουτίνας. Μέχρι τότε, μπορούμε να θεωρήσουμε πως οι φρεγάτες Type 32 (όπως και οι Type 26) έχουν έναν χώρο αποστολής που θα χρησιμεύσει ως πολυεργαλείο για την προετοιμασία διαφόρων αποστολών με αυτόματα μη επανδρωμένα συστήματα, ικανότητες Ν/Θ και άλλα για όποιον διαθέτει φαντασία.
Η ελπίδα του στόλου των 24 πλοίων περιπολίας
Οι φρεγάτες Type 32 αναμένεται να ενισχύσουν τον στόλο περιπολίας του βρετανικού ναυτικού με επιπλέον πλοίακαι όχι απλά να αντικαταστήσουν πλοία που παροπλίζονται. Το βρετανικό ναυτικό συντηρεί ακόμα το όνειρο να έχει 24 πλοία συνοδείας(6 αντιτορπιλικά και 18 φρεγάτες) με τα οποία πιστεύει πως είναι το ελάχιστο που χρειάζεται για να διατηρεί τις υποχρεώσεις του και να υποστηρίζει ένα στόλο αεροπλανοφόρου σε ετοιμότητα. Δυστυχώς, ακόμα και με ενισχυμένο προϋπολογισμό Αμύνης και την εκπεφρασμένη ανάγκη να ναυπηγηθεί μια νέα σειρά φρεγατών, ο στόχος αυτός δεν μπορεί να επιτευχθεί μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 2030 τουλάχιστον. Ως τότε, τα περιπολικά ανοιχτής θαλάσσης (ΠΑΘ) θα συμπληρώνουν τους ρόλους αυτούς σε προκεχωρημένες θέσεις.
Ο πίνακας παραπάνω δίνει μια ιδέα του πως πρόκειται να εξελιχθεί η δύναξμη φρεγατών του βρετανικού ναυτικού μέσα στη δεκαετία του 2040. Λαμβάνει ως δεδομένο πως οι φρεγάτες Type 32 θα εγκριθούν και θα ακολουθήσουν αμέσως μετά τη ναυπήγηση των Type 31 στη ναυπηγική κλίνη παραδίδοντας νέα πλοία με τον ίδιο ρυθμό. Έτσι, αν υποθέσουμε πως το ναυπηγείο του Rosyth κατορθώσει να ολοκληρώσει τη ναυπήγηση των Type 31 στο στενό χρονοδιάγραμμα που αποφασίστηκε, η πρώτη Type 32 θα μπορούσε να ξεκινήσει να ναυπηγείται μέσα στο 2027/28, πριν ακόμα προλάβει η πρώτη Type 31 να τεθεί σε υπηρεσία. Επίσης αρκετές εικασίες γίνονται για τις φρεγάτες Type 26 οι πέντες τελευταίες από τις οποίες δεν έχουν ακόμα επίσημα παραγγελθεί.
Αυτό που είναι σαφές είναι πως μεταξύ 2024-28 υφίσταται ένα “κενό φρεγατών” με τον αριθμό πλοίων να πέφτει κάτω από τις 13 κάτι αναπόφευκτο αλλά η δύναμη ενισχύεται διαρκώς μέσα στη δεκαετία του 2030. Όμως, εκτός κι αν υπάρξει κάποιο έκτακτο ναυπηγικό πρόγραμμα ή δεν επιταχυνθεί η ναυπήγηση των Type 26, ο αριθμός των 24 πολεμικών δεν γίνεται να επιτευχθεί πριν το 2037-38. Ακόμα και το πρόγραμμα των Type 31 που χαρακτηρίζεται “ταχύτατο” έχει πάρει 12 χρόνια από το 2015 που ανακοινώθηκε μέχτι το 2027 που το πρώτο πλοίο θα καταστεί επιχειρησιακό.
Επιδότηση σε 3 βρετανικά ναυπηγεία για τον σχεδιασμό φρεγατών Type 31e
Ως το 2040, τα αντιτορπιλικά Type 45 θα είναι 30 χρονών. Μπορεί να διατηρηθούν λίγα χρόνια παραπάνω, αν υπολογίσουμε πως η χρόνια περίπτωση προβληματικών συστημάτων πρόωσης τα έκανε να περάσουν μεγαλύτερο διάστημα δεμένα στο λιμάνι καταπονώντας λιγότερο το σκαρί τους από τις “θαλασσοδαρμένες” φρεγάτες και ένα απαραίτητο πρόγραμμα εκσυγχρονισμού μέσης ζωής (ΕΜΖ) στους τομείς του οπλισμού και των αισθητήρων, θα δώσει κάποια “ανάσα” στο πρόγραμμα αντικατάστασής τους. Πιθανότερο είναι να ξεκινήσει η BAE Systems να ναυπηγεί τον αντικαταστάτη των Type 45 (Future Anti-Air Warfare Programme) καθώς το πρόγραμμα φρεγατών Type 26 βαίνει προς τη λήξη του. Εικασίες ότι το “αντιτορπιλικό Τype 46” θα βασιστεί στο κύτος των φρεγατών Type 26 θα είχε κάποια λογική αλλά μπορεί να εμπεριέχει μεγαλύτερα προβλήματα από όσα ελπίζει να λύσει.
Υπάρχουν ωκεανοί πολιτικών και οικονομικών προβλημάτων για να συζητήσουμε πριν φτάσουμε στο ζήτημα ενός μεγαλύτερου στόλου αλλά η περίπτωση των Type 32 αποδεικνύει για πρώτη φορά πως η ενίσχυση του ναυτικού αποτελεί πεδίο προβληματισμού για την βρετανική κυβέρνηση. Αν το Βασιλικό Βρετανικό Ναυτικό θέλει να παραμείνει ικανό και αξιόπιστο, ο ρυθμός ναυπήγησης βρετανικών πολεμικών σχεδιάσεων, αγορών και αναβαθμίσεων πρέπει να αυξηθεί και το πρόγραμμα των Type 32 αποτελεί ένα ακόμα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση.
