Στις 14 Ιανουαρίου, ο Ντόναλντ Τράμπ απείλησε ευθέως την Τουρκία με οικονομική καταστροφή εάν η Άγκυρα επιτεθεί στους Κούρδους μετά την αποχώρηση των Αμερικανικών στρατευμάτων από τη Συρία.
Στις απειλές Τραμπ, έσπευσε να απαντήσει ο υπουργός εξωτερικών της Τουρκίας, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, δηλώνοντας “Δεν μπορείτε να πετύχετε τίποτα απειλώντας οικονομικά την Τουρκία. Το έχουμε πει πολλές φορές, δεν θα φοβηθούμε, δεν φοβόμαστε καμία απειλή».
Τελικά αυτή η απειλή μπορεί να γίνει πραγματικότητα, ή είναι ανυπόστατη;
Μια ενδιαφέρουσα τοποθέτηση βρήκαμε στην βρετανική έκδοση του ενημερωτικού περιοδικού “The Week“.
Οι ΗΠΑ έχουν προκαλέσει στο παρελθόν σημαντικές ζημίες στην τουρκική οικονομία.
Τον Αύγουστο, ο Τράμπ επέβαλε κυρώσεις σε δύο ανώτερους υπουργούς της κυβέρνησης Ερντογάν, και αύξησε τους δασμούς σε χάλυβα και αλουμίνιο που εισάγεται από την Τουρκία λόγω της κράτησης του Αμερικανού πάστορα Άντριου Μπρόνσον, που κατηγορούταν για εμπλοκή στο αποτυχημένο πραξικόπημα κατά του Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν το 2016.
Οι κινήσεις Τραμπ, οδήγησαν σε σημαντική απώλεια της αξίας της Τουρκικής λίρας έναντι του δολαρίου, προκαλώντας αύξηση του πληθωρισμού (επίπεδα ρεκόρ 15ετίας) και απότομη επιβράδυνση της ανάπτυξης. Η κρίση του νομίσματος προκάλεσε υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της Τουρκίας από διεθνείς οργανισμούς αξιολόγησης.
Άλλοι παράγοντες – συμπεριλαμβανομένων των μαζικών δαπανών και δανεισμού από την τουρκική κυβέρνηση – συνέβαλαν στην κρίση, αλλά οι κυρώσεις των ΗΠΑ θεωρήθηκαν καταλυτικές.
Εκείνη την εποχή, το Bloomberg Economics αξιολόγησε την Τουρκία ως την πιο εύαλωτη από τις 19 οικονομίες των αναδυόμενων αγορών.
“Καμία άλλη χώρα δεν έχει τον ίδιο ακριβώς συνδυασμό αδυναμιών και επιδεινούμενων θεμελιωδών αρχών, καθώς και μια κυβέρνηση που απομακρύνεται από την οικονομική πεπατημένη“, δήλωσε ο Tom Orlik, επικεφαλής οικονομολόγος στο Bloomberg Economics.
Η λίρα μπορεί να έχει ανακάμψει από την επιβολή των κυρώσεων και των δασμών, αλλά οι αναλυτές λένε ότι παραμένει ευαίσθητη εξαιτίας της εγχώριας οικονομικής πολιτική και εξαιτίας των γεωπολιτικών εξελίξεων, σύμφωνα με τους Financial Times.
Ειδικοί προειδοποιούν ότι η Τουρκία παραμένει ιδιαίτερα ευάλωτη εξαιτίας των υψηλών επιπέδων του χρέους της – το περισσότερο από το οποίο είναι σε ξένα νομίσματα- όπως δολάριο ΗΠΑ και ευρώ.
Από τα τέλη Σεπτεμβρίου του 2018, το εξωτερικό χρέος της Τουρκίας ανέρχεται σε περισσότερο από το 50% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ), σύμφωνα με το BBC Reality Check.
“Αυτή είναι η αχίλλειος πτέρνα της Τουρκίας”, δήλωσε ο Gulcin Ozkan, οικονομολόγος στο Πανεπιστήμιο της Υόρκης. «Θέτει τη χώρα στο έλεος των διεθνών επενδυτών και την καθιστά ευάλωτη στις μεταβολές των συναλλαγματικών ισοτιμιών».
Οποιοδήποτε αντιπαράθεση με τις ΗΠΑ θα μπορούσε να βλάψει την άποψη των χρηματοπιστωτικών αγορών για την υγεία της τουρκικής οικονομίας, πρόσθεσε ο Ozkan. “Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε μείωση των εισροών κεφαλαίων και να επηρεάσει την αξία του τουρκικού νομίσματος.”
Μπορεί ο Τραμπ να υλοποιήσει την απειλή του;
Ναι. Ο πρόεδρος έχει ήδη αποδείξει ότι οι ΗΠΑ μπορούν να βλάψουν την τουρκική οικονομία μέσω κυρώσεων και δασμών. Τα υψηλά επίπεδα χρέους της Τουρκίας αφήνουν τη χώρα ιδιαίτερα ευάλωτη σε οποιαδήποτε ενέργεια της Ουάσινγκτον.
Δεν λένε το κυριότερο. Αν οι Αμερικανοί αποφασίσουν να την καταστρέψουν, απλώς θα επιβάλουν εμπάργκο στις τουρκικές εξαγωγές-εισαγωγές. Θα επιβάλλουν επίσης να κάνουν εμπάργκο και οι λακέδες της ΕΕ, όπως κάνουν με το Ιράν. Τότε θα τελειώσει η Τουρκία όπως την ξέρουμε.