Λόγω του ότι το θέμα του Διεθνούς Αεροπορικού Κέντρου της Καλαμάτας πήρε πρόσφατα “διαστάσεις”, και μάλιστα προβλήθηκε και η ανύπαρκτη επιλογή της αγοράς νέων εκπαιδευτικών αεροσκαφών, η ΠΤΗΣΗ ξεκινά την παρουσίαση του τι συμβαίνει σε άλλες Πολεμικές Αεροπορίες, σχετικά με την αεροπορική εκπαίδευση. Πρώτη η Καναδική Αεροπορία, όπου έχει επιλέξει έναν ιδιώτη για την αεροπορική της εκπαίδευση, αρχικά τη Bombardier, μετά τη γνωστή μας CAE, τον “χαμένο” του ελληνικού συμβολαίου που κατέληξε στην Elbit και το Ισραήλ.
Το πρόγραμμα NATO Flying Training in Canada (NFTC) είναι μια από τις πλέον επιτυχημένες προσπάθειες σύμπραξης του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα στον χώρο της αεροπορικής στρατιωτικής εκπαίδευσης, που μετρά πλέον δύο δεκαετίες. Η CAE διαδέχθηκε την Bombardier στο πρόγραμμα το 2015 και διατηρεί σχετικό συμβόλαιο μέχρι το 2023, με προοπτική περαιτέρω ανανέωσης για το υπόλοιπο της τρέχουσας δεκαετίας.
ΑΠΟΨΗ: Η Καλαμάτα και η αεροπορική εκπαίδευση είναι σημαντικότερη από τα Rafale ή τα F-16V
Πέραν της υποστήριξης της εκπαίδευσης της Βασιλικής Καναδικής Αεροπορίας, το πρόγραμμα NFTC εκπαίδευσε και συνεχίζει να εκπαιδεύει εκατοντάδες χειριστές από διάφορες χώρες εντός και εκτός ΝΑΤΟ. Αεροσκάφη CT-156 Harvard ΙΙ (T-6A Texan II) και CT-155 Hawk (Hawk Mk115) συντηρούνται και γίνονται διαθέσιμα για το εκπαιδευτικό πρόγραμμα του NFTC από την CAE (από 100% ιδιώτες).
Ακολουθεί το σχετικό κείμενο που έχει δημοσιευθεί στο περιοδικό ΠΤΗΣΗ
Με τη συνεργασία του Dirk Jan De Ridder. Επιπλέον στοιχεία Φαίδων Γ. Καραϊωσηφιδης και Ηλίας Παπανικολάου. Φωτογραφίες Dirk Jan De Ridder, NFTC, RCAF, CAE
Ο ήλιος αρχίζει να σηκώνεται ψηλά στην έδρα της 15ης Πτέρυγας της Βασικής Καναδικής Αεροπορίας, στην CFB (Canadian Forces Base) Moose Jaw στο Σασκάτσιουαν, καθώς ένα Harvard II με τον Ούγγρο εκπαιδευτή στο πίσω κάθισμα και τον Καναδό εκπαιδευόμενο μπροστά τροχοδρομεί για τον κύριο διάδρομο. Καθώς στρίβει στο κατώφλι του και ευθυγραμμίζεται για απογείωση, δύο Hawk με εκπαιδευόμενους χειριστές της Αεροπορίας της Σιγκαπούρης αναμένουν στην άκρη του τροχόδρομου για την επικείμενη σόλο πτήση τους. Αυτές είναι οι πρώτες από τις 100 και πλέον εξόδους που λαμβάνουν χώρα κάθε μέρα στο NATO Flying Training in Canada!
Αεροπορικό Εκπαιδευτικό Κέντρο Καλαμάτας: Τι περιλαμβάνει η σύμβαση με το Ισραήλ
Το πρόγραμμα NFTC ξεκίνησε το 2000, συνεχίζοντας τη μεγάλη παράδοση στρατιωτικής αεροπορικής εκπαίδευσης που υπήρχε στον Καναδά από την εποχή του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, όταν η βορειοαμερικανική χώρα φιλοξένησε το British Commonwealth Air Training Plan. Ήταν μια μαζική προσπάθεια εκπαίδευσης 160.000 πιλότων από όλες τις χώρες της Βρετανικής Κοινοπολιτείας και πολλές συμμαχικές μακριά από τη σπαρασσόμενη Ευρώπη, που ξεκινούσαν την καριέρα τους σε μονοκινητήρια Harvard και De Havilland Tiger Moth με την υποστήριξη απλών μηχανικών εξομοιωτών πτήσης Link, για να πετάξουν στη συνέχεια Hurricane, Spitfire και Lancaster σε όλα τα θέατρα των επιχειρήσεων.
Η χρήση των καναδικών ουρανών και των τεράστιων βορειοαμερικανικών εκτάσεων για προετοιμασία πληρωμάτων, μακριά από τους περιορισμούς στη Γηραιά Ήπειρο, συνεχίστηκε και στα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου. Οι σαρωτικές αλλαγές όμως που ακολούθησαν μετά τη λήξη του, δημιούργησαν νέες συνθήκες σε όλο το φάσμα των επενδύσεων στην Άμυνα, περιλαμβανομένης και της εκπαίδευσης. Ειδικά η προετοιμασία χειριστών fast jet, στην οποία για δεκαετίες οι αεροπορίες χρησιμοποιούσαν τα δικά τους μέσα και προσωπικό, άρχισε να γίνεται οικονομικά δυσβάσταχτη σε καιρούς συρρικνούμενων προϋπολογισμών και σύντομα οδηγήθηκε σε ριζική επανεξέταση.
Βίντεο: Εικόνες από το μέλλον του κέντρου αεροπορικής εκπαίδευσης στην Καλαμάτα
Μια από τις λύσεις που επιδιώχθηκαν ήταν η ανάθεση έργου (outsourcing) κάτω από καινοτόμα σχήματα χρηματοδοτικής μίσθωσης. Ο προβληματισμός βέβαια για το κατά πόσο είχε συνάφεια με τις αντίστοιχες διαδικασίες της πολιτικής αεροπορίας και αν η εκπαίδευση αυτή θα μπορούσε να περάσει σε ιδιωτικά χέρια, τουλάχιστον σε κάποιες φάσεις της, ήταν έντονος και σε κάποιο βαθμό παραμένει μέχρι τις μέρες μας, παρά τα σημαντικά βήματα που έχουν γίνει διεθνώς, όπως το πρόγραμμα NFTC.
Στον Καναδά, που υπήρξε (όπως θα δούμε παρακάτω) πρωτοπόρος, ένα άλλο θέμα προβληματισμού την πρώιμη εκείνη περίοδο, στα τέλη της δεκαετίας του 90, ήταν η σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, που ήδη δεν είχε την καλύτερη φήμη, ειδικά σε τομείς όπως η Υγεία (διαχείριση νοσοκομειακών μονάδων), οι Συγκοινωνίες και οι Μεταφορές (δίκτυα αυτοκινητοδρόμων με την εκχώρηση έργων έναντι προσόδων από διόδια).
Όλη η αλήθεια για το Διεθνές Αεροπορικό Κέντρο Εκπαίδευσης στην Καλαμάτα δια στόματος ΥΕΘΑ
Από την άλλη, οι καναδικές ένοπλες δυνάμεις είχαν να παρουσιάσουν ένα «success story» με υπηρεσίες φιλοξενίας, επισιτισμού και λειτουργικής εξυπηρέτησης βάσεων, που εκείνη την εποχή μετρούσε ήδη μία δεκαετία επιτυχημένης σύμπραξης. Στον τομέα αυτό η Bombardier ήταν μια από τις πρώτες εταιρείες που εκμεταλλεύτηκε τις νέες ευκαιρίες, όταν το 1992 ανέλαβε τη CFB Portage la Prairie. Με την εμπειρία εκείνη κέρδισε το 1998 τον διαγωνισμό για το πρόγραμμα NATO Flying Training in Canada, που στόχευε στην υποστήριξη της εκπαίδευσης της επόμενης γενιάς χειριστών της Καναδικής Αεροπορίας. Στα μέσα της δεκαετίας του 2000 η σύμπραξη δημόσιου-ιδιωτικού τομέα για τις ανάγκες της RCAF επεκτάθηκε και στο πρόγραμμα CFTS (Contracted Flying Training and Support), το οποίο ξεκίνησε να υλοποιεί η KF Aerospace ως συμπληρωματικό του NFTC.
Τα δύο προγράμματα ακολούθησαν στενή και παράλληλη πορεία έως το 2015, χρονιά κατά την οποία η Bombardier (αντιμετωπίζοντας ήδη πολλά οικονομικά προβλήματα στον κύριο κορμό των δραστηριοτήτων της) αποφάσισε να αποχωρήσει από αυτές τις παράλληλες συνέργειες και να επικεντρωθεί στην κατασκευή επιβατικών αεροσκαφών. Την διαδέχθηκε η CAE, η οποία ανέλαβε επίσημα τα καθήκοντά της στο πλαίσιο του NFTC από τον Οκτώβριο εκείνης της χρονιάς, με το υπόλοιπο συμβόλαιο να εκτείνεται (τότε) μέχρι το 2021, αν και στο μεταξύ επεκτάθηκε τουλάχιστον μέχρι το 2023.
Η CAE είχε ξεκινήσει την πορεία της το 1947 ως Canadian Aviation Electronics από ένα μικρό υπόστεγο κοντά στο Μόντρεαλ, για να εξελιχθεί σε έναν από τους γίγαντες του χώρου της συνθετικής αεροπορικής εκπαίδευσης και προσομοίωσης, διαθέτοντας σήμερα περισσότερους από 10.000 υπαλλήλους σε 40 χώρες και 160 εγκαταστάσεις σε όλο τον κόσμο. Οι υπηρεσίες μάλιστα που προσφέρει δεν περιορίζονται μόνο στην εκπαίδευση πληρωμάτων για οποιονδήποτε τύπο αεροσκάφους υφίσταται, αλλά επεκτείνεται σε εξομοιωτές για πληρώματα αποστολής και εδάφους, προσωπικό άμεσης επέμβασης και επαγγελματίες από τον χώρο της Υγείας.
Από την πλευρά της η KF Aerospace ιδρύθηκε το 1970 ως εταιρεία συντήρησης και μίσθωσης αεροσκαφών. Το 2005 της ανατέθηκε κατόπιν διαγωνισμού το συμβόλαιο CFTS, το οποίο ξεκίνησε να υλοποιεί από εγκαταστάσεις στο Αεροδρόμιο Southport (πρώην CFB Portage-la-Prairie) στη Μανιτόμπα, οι οποίες είναι η αφετηρία της καριέρας όλων των πιλότων της Βασιλικής Καναδικής Αεροπορίας.
ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟ: Η ELBIT, η ΠΑ και η αλήθεια για το Διεθνές Εκπαιδευτικό Κέντρο της Καλαμάτας
Σύμφωνα με τον επικεφαλής των εγκαταστάσεων της KF Aero στο Southport Pete Fedak, ο ρόλος του ιδιωτικού τομέα στην εκεί αεροπορική εκπαίδευση είναι η διαχείριση της συντήρησης και υποστήριξης πτητικού υλικού, ώστε ο τελικός χρήστης (δηλαδή το καναδικό δημόσιο μέσω της RCAF) να διατηρεί το παραγωγικό σύστημα ιπτάμενου προσωπικού ικανό να καλύπτει τις επιχειρησιακές ανάγκες, αλλά και να αντιμετωπίζει τυχόν κενά που μπορεί να προκύψουν από τις εξελίξεις (αύξηση των τελευταίων, περιοδικές τάσεις μετακίνησης ιπτάμενων από τον δημόσιο στον ιδιωτικό τομέα κ.ά.).
Ο αντίστοιχός του, διευθυντής στο NFTC, είναι ο Scott Greenough, ο οποίος μας μεταφέρει την ίδια εικόνα για το πρόγραμμα που διεξάγεται εκεί, αν και στο Moose Jaw (και στην Cold Lake, όπως θα δούμε παρακάτω) η κλίμακα της δραστηριότητας είναι πολύ πιο μεγάλη. Αμφότεροι υπήρξαν Ιπτάμενοι της Καναδικής Αεροπορίας και υπηρέτησαν σε διοικητικές θέσεις του συστήματος εκπαίδευσης, πριν αναλάβουν πλέον καθήκοντα στον ίδιο τομέα από την πλευρά των ιδιωτών αναδόχων.
Οι υποψήφιοι Καναδοί πιλότοι (για τους οποίους η υφιστάμενη σύμβαση προβλέπει 155 άνδρες και γυναίκες τον χρόνο) για όλο το φάσμα των αναγκών της RCAF φτάνουν στο Southport μετά την αρχική επιλογή τους (screening), όπου και εντάσσονται στο Αρχικό Στάδιο εκπαίδευσης (Phase I). Αυτοί που το ολοκληρώνουν με επιτυχία προωθούνται στο Βασικό Στάδιο (Phase II), το οποίο διεξάγεται στο Moose Jaw υπό το πρόγραμμα NFTC.
Όπως συμβαίνει με τις περισσότερες αεροπορίες, από το σημείο αυτό και έπειτα οι υποψήφιοι χειριστές διαχωρίζονται σε όσους προορίζονται για μαχητικά και στους υπόλοιπους που θα συνεχίσουν σε ελικόπτερα και πολυκινητήρια αεροπλάνα. Στην περίπτωση της Βασιλικής Καναδικής Αεροπορίας οι τελευταίοι επιστρέφουν στο CFTS, ενώ οι πρώτοι παραμένουν στο Moose Jaw για το Προκεχωρημένο Στάδιο (Phase IIIΒ), για να μεταβούν στη συνέχεια στη βάση Cold Lake της Αλμπέρτα, όπου διεξάγεται το επόμενο, Αρχικό Προεπιχειρησιακό (Phase IV), στάδιο και πάλι στο πλαίσιο του NFTC και υπό τη διοίκηση της 15ης Πτέρυγας της RCAF. Ο σχηματισμός αυτός, του οποίου ο διοικητής είναι και διευθυντής του προγράμματος NATO Flying Training in Canada, έχει υπό τη διοίκησή του τόσο το 3ο CFFTS στο Southport και το 2ο CFFTS στο Moose Jaw όσο και το σμήνος επιδείξεων της RCAF, τους «Snowbirds».
Το Στάδιο Ι στο Southport διεξάγεται με Grob G120, το γνωστό εμβολοφόρο διθέσιο μοντέλο υψηλών επιδόσεων με ανασυρόμενο σύστημα προσγείωσης και μέγιστη ταχύτητα 320 km/h, που μπορεί να οδηγήσει τους εκπαιδευόμενους στο πιλοτήριο των T-6 Harvard II για το Στάδιο ΙΙ και όσους παραμένουν στο Moose Jaw για το Στάδιο ΙΙΙ και αργότερα σε BAE Systems Hawk.
Η δομή του NFTC
Στον επιτυχημένο τρόπο με τον οποίο είναι δομημένο το πρόγραμμα NFTC και λειτουργεί τα τελευταία 20 χρόνια, η ευθύνη των διαδικασιών μοιράζεται ανάμεσα στην RCAF, τον κύριο ανάδοχο και τις άλλες αεροπορίες που συμμετέχουν στο διεθνές σκέλος του. Τα αεροπλάνα τού Κέντρου ανήκουν σε ανεξάρτητο μη κερδοσκοπικό οργανισμό και ενοικιάζονται για λογαριασμό του καναδικού υπουργείου Άμυνας στον ιδιώτη-ανάδοχο, στην προκειμένη περίπτωση στην CAE.
Ν. Παναγιωτόπουλος: Αναληθείς οι ισχυρισμοί για υπερκοστολόγηση του Κέντρου Αεροπορικής Εκπαίδευσης
Αυτή έχει την υποχρέωση να παρέχει τον προβλεπόμενο αριθμό αεροσκαφών για την υλοποίηση του εκπαιδευτικού προγράμματος βάση της σύμβασης, όπως και το σύνολο των αντίστοιχων υπηρεσιών εδάφους, τα εκπαιδευτικά βοηθήματα και μέρος του εκπαιδευτικού προσωπικού. Από την πλευρά της η Καναδική Αεροπορία υλοποιεί το πτητικό πρόγραμμα με το δικό της ιπτάμενο προσωπικό και είναι απολύτως υπεύθυνη για τη διασφάλιση και τον έλεγχο της ποιότητας του παρεχόμενου εκπαιδευτικού έργου.
Οι χώρες που συμμετέχουν στο διεθνές σκέλος του NFTC έχουν άμεσο λόγο στη διαχείριση των αντίστοιχων προγραμμάτων τους, παρέχουν τους εκπαιδευτές-χειριστές και ελέγχουν το επίπεδο της εκπαίδευσης. Όπως συμβαίνει και με τους περισσότερους τέτοιους οργανισμούς, οι ξένοι εκπαιδευτές (εκτός και αν υπάρχει άλλη σχετική πρόβλεψη) προσφέρουν τις υπηρεσίες τους σε όλο το εκπαιδευτικό πλαίσιο, δεν προορίζονται δηλαδή αποκλειστικά για τους σπουδαστές της χώρας από την οποία προέρχονται.
Ν. Παναγιωτόπουλος : Δυο χρόνια στο υπουργείο Εθνικής Άμυνας
Ανάμεσα στις αεροπορίες που έχουν επιζητήσει τις υπηρεσίες του Κέντρου περιλαμβάνονται αυτές της Αυστρίας, Δανίας, Ιταλίας, Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, Ηνωμένου Βασιλείου, Σιγκαπούρης, Σαουδικής Αραβίας και Ουγγαρίας. Οι συμβάσεις που υπογράφονται με τρίτες χώρες διαφέρουν σημαντικά μεταξύ τους και σε σύγκριση με την RCAF, αφού εξυπηρετούν διαφορετικές ανάγκες. Κάποιες αφορούν μακροχρόνια συμβόλαια που καλύπτουν μέρος ή και το σύνολο των εκπαιδευτικών αναγκών των αντίστοιχων αεροποριών. Άλλες είναι βραχυχρόνιες και προορίζονται να ικανοποιήσουν πιο συγκεκριμένες και συνήθως επείγουσες και πολύ πιο περιορισμένες ανάγκες.
Να υπενθυμίσουμε ότι πολλές ΝΑΤΟϊκές χώρες χρησιμοποιούν για τις ανάγκες εκπαίδευσης Ιπταμένων σε fast jet το πρόγραμμα ENJJPT (Euro-NATO Joint Jet Pilot Training) στη Sheppard AFB στο Τέξας, το οποίο όμως διαφέρει σημαντικά από το σκεπτικό πάνω στο οποίο «χτίστηκε» και λειτουργεί το NFTC. Όπως μας είπαν οι άνθρωποι στο Moose Jaw, πριν ξεκινήσει το καναδικό πρόγραμμα το 2000, υπήρξε εκτεταμένη έρευνα με τη συμμετοχή πολλών χωρών εντός ή εκτός ΝΑΤΟ, από τις οποίες ζητήθηκε να περιγράψουν τις δυνητικές ανάγκες τους αναφορικά με την αεροπορική εκπαίδευση και τον τρόπο που θα επεδίωκαν να τις ικανοποιήσουν.
Εξετάστηκαν επίσης πολλά διαφορετικά πρωτόκολλα και μοντέλα κέντρων εκπαίδευσης που ακολουθούσαν άλλες αεροπορίες και το σύνολο αυτών των πληροφοριών αναλύθηκε εκτεταμένα, ώστε να συγκροτηθεί το NFTC με όσο το δυνατόν ευρύτερες δυνατότητες κάλυψης αναγκών και με πολλές δικλείδες προσαρμογής. Το πλαίσιο αυτό βελτιώθηκε στη συνέχεια και σχεδόν δύο δεκαετίες αργότερα η εξελικτική διαδικασία συνεχίζεται ακόμη. Οι συνομιλητές μας επισημαίνουν μία από τις διαφορές με το ENJJPT, με το οποίο θα ασχοληθούμε σε εκτεταμένο άρθρο σε επόμενο τεύχος μας.
Το πρόγραμμα στη Sheppard AFB είναι αυστηρά μορφοποιημένο για να εξυπηρετήσει ανάγκες και απαιτήσεις της USAF, και τα άλλα μέλη του ΝΑΤΟ απλά προσκαλούνται να μετάσχουν σε αυτό. Η καναδική προσέγγιση είναι πολύ πιο ευέλικτη, κάτι που οι άνθρωποι της RCAF και της CAE θεωρούν σημαντικό ατού για τους πελάτες του προγράμματος. Η μεταφορά του σε μια ελληνική υλοποίηση στο ΔΕΚ της Καλαμάτας, αν και προσαρμοσμένη στις ανάγκες της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας, θα ακολουθήσει ένα ίδιο σχήμα, προσφέροντας αντίστοιχα πλεονεκτήματα στην αναζήτηση διεθνών πελατών.
ΑΠΟΨΗ: Η αγορά των Rafale κίνηση υπεροχής από την Ελλάδα χωρίς δυνατότητα απάντησης από την Τουρκία…
Το πλαίσιο του NFTC είναι όμως ευέλικτο και στην προσαρμογή του στο ευρύτερο διεθνές περιβάλλον της αγοράς στρατιωτικής αεροπορικής εκπαίδευσης. Στα μέσα της προηγούμενης δεκαετίας, για παράδειγμα, σημειώθηκε συρρίκνωση του αριθμού των ξένων εκπαιδευόμενων, γεγονός που αποδόθηκε στις δυσμενείς οικονομικές συνθήκες που διαμορφώνονταν εκείνη την περίοδο διεθνώς και συμπίεζαν τους προϋπολογισμούς Άμυνας πολλών χωρών.
Πιο πρόσφατα εμφανίστηκε μια αναστροφή αυτής της τάσης, για την οποία το NFTC αναμένει να δει εάν θα σταθεροποιηθεί. Σε κάθε περίπτωση όμως το σχήμα πάνω στο οποίο βασίζεται το Κέντρο προσφέρει τη δυνατότητα ανταπόκρισης σε τέτοιες προκλήσεις: το πρόγραμμα συνεχίζει πάντα να λειτουργεί για τις ανάγκες της RCAF και αυξομειώνει τον πλεονάζοντα χρόνο εκπαίδευσης παράλληλα με τη ζήτηση από διεθνείς πελάτες, οι οποίοι πληρώνουν ανάλογα με τις υπηρεσίες που απολαμβάνουν, συνεισφέροντας έτσι στην κάλυψη του λειτουργικού κόστους.
CT-156 Harvard
Στη συγκρότησή του το NFTC παρέλαβε το 2002 για αξιοποίηση 26 T-6A Texan II ή, όπως είναι γνωστά σε καναδική υπηρεσία, CT-156 Harvard II, τα 22 από τα οποία παραμένουν σήμερα σε υπηρεσία. Οι σπουδαστές πραγματοποιούν σε αυτά την πρώτη τους πτήση στη 10η εβδομάδα της φοίτησης στο Κέντρο έπειτα από μια εκτεταμένη προετοιμασία στα εκπαιδευτικά βοηθήματα FTD (Flight Training Device).
Τα στροβιλοελικοφόρα αεροπλάνα, αποδεδειγμένης αξίας στη μεταφορά εκπαιδευτικού έργου από αεριωθούμενα εκπαιδευτικά, χρησιμοποιούνται από το σύνολο των εκπαιδευόμενων στο Στάδιο ΙΙ, ανεξάρτητα από τη μετέπειτα εξέλιξή τους (που σε αυτό το χρονικό σημείο δεν έχει ακόμη αποφασιστεί) και χωρίζεται σε τέσσερις υποφάσεις: βασική πτητική εκπαίδευση, πτήση δι’ οργάνων, ναυτιλία χαμηλού ύψους και τήρηση σχηματισμού δύο αεροσκαφών. Παλαιότερα το όλο πλαίσιο ήταν πολύ «σφιχτό» με προδιαγεγραμμένο πρόγραμμα σε κάθε έξοδο, αλλά στην πορεία έγινε φανερό ότι μια περισσότερο «χαλαρή» προσέγγιση ήταν πιο αποδοτική.
Η Ελλάδα και άλλες 9 χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ ξεκινούν νέα εποχή στην εκπαίδευση χειριστών
Έτσι υιοθετήθηκε ένα σύστημα που εξατομικεύεται ανά σπουδαστή σε συνεργασία με τον εκπαιδευτή του, οι οποίοι διαμορφώνουν έναν προγραμματισμό με στόχους (τα αποκαλούμενα block), που πρέπει να καλυφθούν μέσα στο χρονικό διάστημα που διαρκεί το Στάδιο ΙΙ, ώστε να θεωρηθεί ότι ο σπουδαστής το ολοκλήρωσε. Έτσι αντιμετωπίζεται η ιδιαιτερότητα του κάθε υποψήφιου χειριστή αλλά και τα απρόοπτα, όπως ο καιρός που ίσως καθυστερήσει την υλοποίηση του γενικότερου προγράμματος σε κάποιους από αυτούς.
Όπως μας λένε οι εκπαιδευτές στο Moose Jaw, σε κάθε block ο σπουδαστής πρέπει να γνωρίζει το αντικείμενο που θα εκτελεστεί. Τα πάντα διδάσκονται στο σχολείο εδάφους και υλοποιούνται στον εξομοιωτή πτήσης πριν εκτελεστούν στον αέρα. Είναι ευθύνη του εκπαιδευτή να διαπιστώνει τις σχετικές γνώσεις τού εκπαιδευόμενου πριν από την πτήση, στη διάρκεια του briefing, ώστε κάθε έξοδος να είναι αποτελεσματική. Αυτό γίνεται συνήθως με μια διαδικασία αλληλεπίδρασης γνωστή ως EDIC: Εxplain-Demonstrate-Imitate-Critique. Δηλαδή μετά τη διδασκαλία στον εκπαιδευόμενο γίνεται επίδειξη, του ζητείται να επαναλάβει το αντικείμενο της αποστολής ή τον ελιγμό και ο εκπαιδευτής σχολιάζει την εκτέλεση. Κάθε αποστολή στους εξομοιωτές και κάθε πτήση με τα αεροπλάνα βαθμολογείται στο πλαίσιο μιας συνεχούς αξιολόγησης της προόδου του σπουδαστή, αλλά είναι η συνολική επίδοσή του μέσα από όλα τα block-στόχους που κρίνουν το αποτέλεσμα.
Σημαντικό στοιχείο της εκπαίδευσης του Σταδίου ΙΙ είναι οι πτήσεις ναυτιλίας, οι οποίες ξεκινούν από ειδικά δεσμευμένη περιοχή και εξελίσσονται σε περιφερειακά αεροδρόμια με διαδικασίες IFR. Οι αποστολές VFR σε χαμηλά ύψη υλοποιούνται συνήθως στα 500 πόδια και οι εκπαιδευόμενοι πρέπει να επιτύχουν TOT (Time-On-Target) σε προσομοίωση υποθετικής τακτικής κατάστασης. Στην τελική φάση της συγκεκριμένης εκπαιδευτικής διαδικασίας οι σπουδαστές πετούν σε ζευγάρια και σε σχηματισμό διαχωρισμού τριών μέτρων, με τα δυο αεροπλάνα να εναλλάσσονται στη θέση του αρχηγού και του παραστάτη.
Το Στάδιο ΙΙ ολοκληρώνεται με πτήσεις στις οποίες υπάρχει εκπαιδευτής στην πίσω θέση, αλλά επεμβαίνει μόνο αν υπάρχει πραγματική ανάγκη ασφαλείας, και έτσι η όλη διαδικασία υλοποιείται ως πτήση σόλο, ώστε να εδραιωθεί εμπιστοσύνη στον εκπαιδευόμενο πριν από την πρώτη πραγματική τέτοια έξοδο.
ΥΕΘΑ: Εξετάστηκε η αγορά νέου εκπαιδευτικού αεροσκάφους, αλλά απορρίφθηκε ως μη συμφέρουσα
Το σύνολο των ωρών που συσσωρεύουν οι σπουδαστές στο Στάδιο ΙΙΙΑ, δηλαδή πριν από τον διαχωρισμό κατεύθυνσης που προαναφέρθηκε, φτάνει τις 95. Όσοι θα παραμείνουν στο Moose Jaw, θα πετάξουν επιπλέον ώρες με τα CT-156 στο Στάδιο ΙΙΙΒ με αντικείμενα «fighter jet specific», πριν περάσουν στα πιλοτήρια των Hawk.
CT-155 Hawk
Το NFTC επιχειρεί με 17 Hawk Mk115, τα οποία χαρακτηρίζονται ως CT-155 σε καναδική υπηρεσία, και όπως και τα CT-156 αποκτήθηκαν καινούρια. Την περίοδο 2018-2019 τα αεροπλάνα πέρασαν από γενική συντήρηση και ανακατασκευή, περιλαμβανομένου και πλήρους δομικού ελέγχου, διαδικασίες ενταγμένες σε πρόγραμμα FLIP (Fatigue Life Improvement Program). H CAE (όπως και η KF Aero για την εκπαίδευση CFTS) έχει όλη την ευθύνη συντήρησης των Harvard και Hawk.
Όπως μας ενημερώνουν με περηφάνια τα στελέχη του συγκεκριμένου τομέα, «η νοοτροπία είναι αντίστοιχη με τα πληρώματα των pit stop στους αγώνες αυτοκινήτων…, γιατί έτσι μόνο μπορούν “να βγουν” οι 125 έξοδοι, για τις οποίες υπάρχει συμβατική υποχρέωση μέσα στην εργάσιμη ημέρα των 10,5 ωρών!». Φυσικά ο άθλος αυτός υποστηρίζεται άμεσα από προμηθευτές OEM, όπως οι BAE Systems, Pratt & Whitney, Rolls Royce και πολλοί ανάδοχοι που αναλαμβάνουν επιμέρους έργο, υπό τη γενική διαχείριση της CAE.
Η πρόκληση για τη συντήρηση και υποστήριξη των CT-155 είναι ακόμη μεγαλύτερη, αφού ο στόλος που αξιοποιεί η 15η Μοίρα της RCAF είναι μοιρασμένος περίπου στη μέση ανάμεσα στις δυο τοποθεσίες τού προγράμματος NFTC, στο Moose Jaw και τη βάση Cold Lake, όπου υλοποιείται το Στάδιο IV/LIFT ή Fighter Lead–In Training (FLIT), όπως είναι γνωστότερη αυτή η φάση της εκπαίδευσης fast jet στον Καναδά.
Την εποχή που αποκτήθηκαν τα Mk115 αποτελούσαν μια -καθ’ όλα- ικανοποιητική λύση, αφού η αγορά αεριωθουμένων εκείνη την περίοδο βρισκόταν σε μεσοδιάστημα εξελίξεων. Τα περισσότερα από τα αεριωθούμενα εκπαιδευτικά που υπάρχουν σήμερα έγιναν διαθέσιμα στη συνέχεια και προφανώς μπορούν να προσφέρουν λύσεις με καλύτερες επιδόσεις, εξελιγμένα συστήματα πτήσης και αποστολής, οικονομικότερη εκμετάλλευση λόγω αποδοτικότερων κινητήρων και μικρότερων απαιτήσεων συντήρησης.
Να υπενθυμίσουμε ότι η CAE, στην πρόταση που είχε υποβάλει για το ΔΕΚ στην Καλαμάτα, υιοθετεί ως γνωστόν το M346 της Leonardo, που θεωρείται σήμερα το καλύτερο δυτικό αεροσκάφος της κατηγορίας για προκεχωρημένη/LIFT εκπαίδευση, όπως έχουμε αναλύσει σε παλαιότερη αρθρογραφία μας (με πιο πρόσφατη στην Π&Δ 406, «Aeronautica Militare T-346, Σε αποστολή με Master»). Στην καναδική περίπτωση τα Mk115 αναμένεται να παραμείνουν σε υπηρεσία για το ορατό μέλλον με πιθανότητα εκσυγχρονισμού ή αντικατάστασής τους όταν αποφασιστεί το νέο μαχητικό της RCAF. Με την πρόταση της CAE για την Ελλάδα θα επανέλθουμε σύντομα.
Αν και το πρόγραμμα προετοιμασίας Ιπταμένων της Βασιλικής Καναδικής Αεροπορίας είναι εν πολλοίς παγιωμένο, το NFTC είναι πολύ ευέλικτο για την εξυπηρέτηση των διεθνών πελατών, οι οποίοι μπορεί να έχουν διαφορετικές ανάγκες. Αρκετές από τις αεροπορίες που έχουν χρησιμοποιήσει τις υπηρεσίες του Κέντρου ακολουθούν ένα αντίστοιχο πρόγραμμα με εκπαιδευόμενούς τους να ολοκληρώνουν τα Στάδια ΙΙ/ΙΙΙ/IV και κάποιες εξ αυτών και το LIFT. Υπάρχουν όμως και εξαιρέσεις.
Όταν η Αεροπορία της Σιγκαπούρης έστελνε υποψήφιους χειριστές της στον Καναδά, είχαν προηγουμένως πετάξει με PC-21 της RAAF, υλοποιώντας στην Αυστραλία το μισό περίπου από το παραπάνω πρόγραμμα, και ολοκλήρωναν την εκπαίδευσή τους στα Στάδια ΙΙΙΒ/IV με Hawk στον Καναδά. Η Ουγγαρία, που είχε επιζητήσει τις υπηρεσίες του NFTC από τις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας, είναι μια διαφορετική περίπτωση, καθώς οι Ούγγροι εκπαιδευόμενοι ακολουθούν όλο το πρόγραμμα στον Καναδά. Σύμφωνα με τα στελέχη του Κέντρου, έχουν υπάρξει περιπτώσεις αεροποριών που έστειλαν υποψήφιους χειριστές μόνο για το Στάδιο ΙΙ και ΙΙΙΑ στα CT-156, για να αποκτήσουν πτυχίο πιλότου και να συνεχίσουν αργότερα στις χώρες τους ως χειριστές.
Αντίστοιχα μια μη κατονομαζόμενη αεροπορία από την Ευρώπη, που αντιμετώπιζε σε συγκεκριμένη περίοδο έλλειψη χειριστών και υλοποιούσε εντατικό παραγωγικό πρόγραμμα, πραγματοποιούσε στο NFTC μόνο το Στάδιο IV/LIFT. Δεδομένου ότι αρκετοί διεθνείς πελάτες με μακροχρόνια προγράμματα χρησιμοποιούν και τους δικούς τους εκπαιδευτές, ειδικά στα Στάδια ΙΙΙΒ/ΙV/LIFT, το Κέντρο έχει μεγάλη εμπειρία στη μετάπτωση Ιπταμένων στα Hawk. Μέρος των ωρών πτήσης που «αγοράζει» κάθε πελάτης περιλαμβάνει και τη μετεκπαίδευση/συντήρηση εκπαιδευτών, ενώ η πιστοποίησή τους αποτελεί ευθύνη της 15ης Μοίρας της RCAF (σε αντίθεση με τους άλλους εκπαιδευόμενους που πιστοποιούνται μέσα στους κόλπους του NFTC).
Η τελική φάση του Σταδίου IV και η FLIT, που υλοποιούνται στην Cold Lake, υποστηρίζονται από πέντε μεγάλα πεδία ασκήσεων βολών που καλύπτουν συνολικά πάνω από 10.000 km2. Περιλαμβάνουν αμυντικούς και επιθετικούς ελιγμούς BFM (Basic Fighter Manoeuvre), πριν οι νέοι χειριστές προχωρήσουν σε απαιτητικότερα αντικείμενα ACM (Air Combat Manoeuvers) 2-vs-1 και 1-vs-2, όπως και αναχαιτίσεις GCI (Ground Control Intercept). Οι διαδικασίες υποστηρίζονται από υποδομές ACMI (Air Combat Maneuvering Instrumentation), ενώ για την εκπαίδευση αέρος-εδάφους τα Hawk διαθέτουν σύστημα εξομοίωσης άφεσης όπλων. Το σύνολο της εκπαίδευσης των Σταδίων ΙΙΙΒ/IV/LIFT σε CT-155 φτάνει τις 120 ώρες.
Το NFTC και η σύμπραξη CAE και RCAF αποτελεί σήμερα ένα από τα πλέον μακροχρόνια και επιτυχημένα παραδείγματα υλοποίησης στρατιωτικής αεροπορικής εκπαίδευσης με τη συνεργασία ενός ιδιωτικού φορέα και μιας πολεμικής αεροπορίας του ΝΑΤΟ. Υπό αυτό το πρίσμα, η δυνατότητα άντλησης εμπειρίας και μεταφοράς της στην προσπάθεια του ελληνικού ΔΕΚ είναι μια εγγύηση επιτυχίας του καινοτόμου εγχειρήματος, που θα βάλει την Πολεμική Αεροπορία στην πρωτοπορία των χωρών που έχουν τολμήσει ένα τέτοιο βήμα. Τις πλήρεις πτυχές όμως της καναδικής πρότασης και τις περαιτέρω προκλήσεις θα εξετάσουμε στο επόμενο άρθρο μας.
FTD
H εκπαίδευση στο NFTC, από τη στιγμή που ενεργοποιήθηκε το Κέντρο, βάσισε μεγάλο μέρος της διαδικασίας σε υποδομές FTD (Flight Training Device), τόσο για τη βελτιστοποίησή της και την επίτευξη καλύτερου αποτελέσματος όσο και την εξοικονόμηση πόρων. Όπως αναφέρουν τα στελέχη του, τέτοια βοηθήματα περιορίζουν σημαντικά τον χρόνο εισαγωγής των σπουδαστών στο πρώιμο στάδιο της εκπαίδευσής τους χωρίς την ανάγκη χρήσης των αεροπλάνων. «Τα 70 λεπτά κάθε μαθήματος στον εξομοιωτή “εξαργυρώνονται” πολλαπλά στα Harvard και τα Hawk αργότερα», σημειώνουν χαρακτηριστικά. H εμπειρία που έχει αποκτηθεί στον συγκεκριμένο τομέα είναι πολύ μεγάλη και ανακυκλώνεται συνεχώς στα προγράμματα εκπαίδευσης.
Το NFTC διαθέτει τρεις εξομοιωτές CT-156, οι οποίοι αναβαθμίστηκαν πρόσφατα, για να συμβαδίζουν με τις αυξημένες απαιτήσεις. Στον εκσυγχρονισμό τους περιλαμβάνεται και η υιοθέτηση του αρχικού υποσυστήματος απεικόνισης Maxvue της CAE στο πολύ πιο σύγχρονο πρότυπο Medallion 6000 της ίδιας εταιρείας με προβολείς εικόνας λέιζερ από τη Sony. Δυο εξομοιωτές Hawk, που επίσης αναβαθμίστηκαν πρόσφατα, είναι μοιρασμένοι ανάμεσα στις εγκαταστάσεις της Moose Jaw και της Cold Lake.
