Πριν τον Πόλεμο των Μηχανών έρχεται ο Πόλεμος των Drones

Από χόμπυ τα drones έχουν γίνει το «όπλο επιλογής» ανταρτών, τζιχαντιστών, ακόμη και οργανωμένων στρατών. Το ίδιο δίλημμα που αντιμετώπισαν οι Αμερικανοί στο Ιράκ και το Αφγανιστάν με την εμφάνιση των αυτοσχέδιων εκρηκτικών μηχανισμών IED (Improvised Explosive Device) έχουν τώρα με τα drones: πώς να τα αντιμετωπίσουν.
Στην μη στρατιωτική μορφή τους, τα drones είναι φθηνά, σχετικά εύκολα στο χειρισμό τους, άμεσα διαθέσιμα και όπως έδειξαν οι ευρηματικές μετατροπές των μαχητών του ISIS μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την συλλογή πληροφοριών –με μια απλή κάμερα GoPro– ή για επιθέσεις με φορτίο εκρηκτικών. Κι αν κάποιοι κατορθώσουν να «οπλίσουν» ένα drone με χημικά ή τοξικές ουσίες;

Αμερικανοί ειδικοί προειδοποιούν ότι η απειλή των killer drones δεν πρέπει να ληφθεί αψήφιστα. «Θεωρείστε τα ως ιπτάμενα IED. Αν και δεν έχουμε ακόμη απώλειες της κλίμακας των IED, θυμηθείτε ότι ούτε οι αυτοσχέδιοι εκρηκτικοί μηχανισμοί ήταν τόσο φονικοί στην αρχή. Το 2003 δεν ήταν παρά μια ενόχληση» τονίζουν.
Το ενδεχόμενο μαζικής χρήσης drones από τρομοκρατικές οργανώσεις για την προσβολή υλικού και προσωπικού δεν είναι και τόσο φανταστικό σενάριο: η επίθεση που εξαπέλυσαν αντάρτες Χούθι στην Υεμένη κατά ραντάρ επιτήρησης με UAV «καμικάζι» ιρανικής κατασκευής, καθιστά σαφές ότι ο πόλεμος των drones είναι ήδη πραγματικότητα.
Μικρά drones έχουν χρησιμοποιηθεί επίσης σε επιχειρήσεις τόσο από τον ουκρανικό Στρατό, όσο και από Ρώσους αυτονομιστές στην ανατολική Ουκρανία. Στο Ιράκ, οι φανατικοί του αυτοαποκαλούμενου Ισλαμικού Κράτους δεν έμειναν αδιάφοροι στην γοητεία ενός φθηνού, hi-tech πολέμου, παρενοχλώντας (με κυμαινόμενη επιτυχία) τις προελαύνουσες ιρακινές δυνάμεις με πτήσεις αναγνώρισης αλλά και προσβολής τους με drones.
Tα μικρά «πολιτικά» drones είναι εξίσου δύσκολο να τα δεις όσο και να τα καταρρίψεις. «Σε απόσταση μερικών εκατοντάδων μέτρων δεν μπορείς να ξέρεις τί μεταφέρει αυτό το πράγμα» λέει ο Αντισυνταγματάρχης των Πεζοναυτών Dave Sousa, επικεφαλής της ομάδας ανάλυσης της απειλής που έχει συστήσει το Σώμα των Πεζοναυτών. «Δεν μπορείς να ξεχωρίσεις αν κουβαλάει μια κάμερα GoPro ή εκρηκτικά… Έτσι, πρέπει πρώτα να εντοπίσεις, να ιχνηλατήσεις και να ταυτοποιήσεις (την απειλή) και μετά να δεις πώς θα την αντιμετωπίσεις».
Στο μέλλον οι πόλεμοι ίσως διεξάγονται με την ευρεία χρήση drones ως ρομποτικών στρατών. Η ευελιξία τους «επαφίεται στην δημιουργικότητα του εχθρού» λέει χαρακτηριστικά ο Αντιστράτηγος Μάικλ Σιλντς, επικεφαλής του JIDO (Joint Improvised Threat Defeat Organization) του αμερικανικού Πενταγώνου. Το μέγεθος και οι δυνατότητές τους ποικίλουν και ενώ δεν είναι τόσο φονικά –ακόμη– όσο οι αυτοσχέδιοι εκρηκτικοί μηχανισμοί, η τεχνολογία των drones εξελίσσεται, το ίδιο και η σοβαρότητα της απειλής η οποία από περιφερειακή κινδυνεύει να «αναβαθμιστεί» σε παγκόσμια.
Στρατιώτες εναντίον killer drones

Προς το παρόν, οι ραδιοσυχνότητες τηλεχειρισμού των drones είναι το βασικό μέσον που χρησιμοποιεί ο αμερικανικός Στρατός για την ιχνηλάτισή τους (tracking). Το πρόβλημα είναι τί γίνεται σε περίπτωση επίθεσης υπό συνθήκες κορεσμού άμυνας, με ολόκληρα σμήνη προγραμματισμένων για πλήγμα drones να ορμούν από τον ουρανό. Σημειωτέον ότι ο βαθμός δυσκολίας αυξάνει κατακόρυφα εάν τα drones πάψουν να εκπέμπουν σήμα.
Η αναδυόμενη απειλή μαζικής προσβολής οχημάτων και προσωπικού από ένα σμήνος drones τροποποιημένων σε φονικά όπλα απασχολεί το Πεντάγωνο και μάλιστα σοβαρά. Η Υπηρεσία Προηγμένων Αμυντικών Ερευνητικών Προγραμμάτων (DARPA) δουλεύει ήδη στο πρόγραμμα Mobile Force Protection (MFP) το οποίο το Πεντάγωνο ευελπιστεί ότι θα γίνει ασπίδα προστασίας των αμερικανικών δυνάμεων από αυτόνομα drones σε λάθος χέρια.

Σύμφωνα με πληροφορίες, οι εταιρίες στις οποίες θα αναθέσει συμβόλαιο η DARPA εστιάζουν τις προσπάθειές τους στην ανάπτυξη τεχνολογίας πέραν των απλών παρεμβολών (jamming) στις ραδιοσυχνότητες των drones. Στόχος της πρώτης φάσης του προγράμματος, ύψους περίπου 3 εκατ. δολαρίων, είναι η εξεύρεση κινητών –και φθηνών– τρόπων τακτικής αντιμετώπισης της απειλής, με δυνατότητα εξέλιξής τους μέσα στα επόμενα τρία με τέσσερα χρόνια.
Στόχος είναι η παρεμπόδιση προσβολών από μη επανδρωμένα drones βάρους μέχρι 200 λιβρών (90,7 κιλά) με έμφαση στην προστασία πιο ευάλωτων στόχων όπως είναι στρατιωτικές φάλαγγες οχημάτων και προσωπικό. Η τελική φάση του προγράμματος MFP θα εστιασθεί στην απόκρουση επιδρομών από μεγάλα σμήνη αυτόνομων killer drones.
Από την πλευρά της η JIDO πειραματίζεται σε πολλαπλά επίπεδα, αναπτύσσοντας λέιζερ και μικροκύματα που θα σταματούν τα drones πριν αυτά προλάβουν να δράσουν. «Αυτή την στιγμή εστιάζουμε σε μικρά drones, ωστόσο σίγουρα υπάρχουν και άλλες δυνατότητες» σημειώνει ο Αντιστράτηγος Σιλντς. Και αυτές τις διερευνούν εταιρίες σαν την CACI.

Η ιδιωτική αυτή εταιρία από το Άρλινγκτον της Βιρτζίνια έχει αναπτύξει το σύστημα SkyTracker το οποίο χρησιμοποιεί ραδιοσυχνότητες που αναγκάζουν το drone να προσγειωθεί άπαξ και στοχοποιηθεί ή το κάνουν να επιστρέψει στον χειριστή του –μια διόλου ευχάριστη προοπτική όταν το έχει φορτώσει με ένα σωρό εκρηκτικά…
Το σύστημα Athena της Lockheed Martin ακολουθεί πιο δραστική μέθοδο καίγοντας την ουρά του drone-στόχου ενώ η Raytheon προτείνει ένα όπλο λέιζερ υψηλής ενεργείας τοποθετημένο σε οχήματα ανώμαλου εδάφους τύπου dune buggies για την κατάρριψή τους πριν προκαλέσουν ζημιά. Drones όμως δεν χρησιμοποιούν μόνο οι «κακοί».

Ο Αντιστράτηγος Σιλντς θυμίζει ότι τα drones μπορούν να φανούν ιδιαίτερα χρήσιμα στις φίλιες δυνάμεις ερευνώντας τί κρύβεται πίσω από την επόμενη γωνία, ψάχνοντας ακόμη και κτίρια, λειτουργώντας ως τα «μάτια και τα αυτιά» προκεχωρημένων μονάδων στο πεδίο της μάχης ή παρέχοντας ζωτικής σημασίας υποστήριξη σε δυνάμεις που ψάχνουν για όπλα και εκρηκτικά. Όπως λένε οι ειδικοί, «ακούγεται σαν επιστημονική φαντασία αλλά δεν βασίζεται σε κάποια τεχνολογία που να μην διαθέτουμε σήμερα».
Αλέξανδρος Θεολόγου