Ένα συχνό επιχείρημα είναι ότι η Ελλάδα δεν πρέπει να κλειστεί στο καβούκι της στο Αιγαίο, αλλά να βγει στην Ανατολική Μεσόγειο με ισχυρή παρουσία. Αυτό για να επιτευχθεί χρειάζεται πλοία μεγάλου εκτοπίσματος.
Αλλά γιατί; Γιατί χρειάζονται πλοία μεγάλου εκτοπίσματος για να έχουμε ισχυρή παρουσία; Και πόσο μεγάλα; Αεροπλανοφόρα, καταδρομικά, αντιτορπιλικά… Γιατί πρέπει να πολεμήσει το ΠΝ στην Ανατολική Μεσόγειο; Παίζει τόσο ρόλο η τοποθεσία που ο εχθρικός στόλος θα συναντήσει το βυθό;
Ο υπογράφον χωρίς να θεωρεί εαυτόν αυθεντία ή ότι έχει το αλάθητο ψάχνει να βρει απαντήσεις. Από τη στιγμή που οι Έλληνες αξιωματικοί του ΠΝ (εν ενεργεία και αποστρατεία) δεν μας τιμούν με τις γνώσεις και τις εμπειρίες τους, έψαξε να βρει τι συνιστούν οι θεωρητικοί άλλων χωρών. Για τους Αμερικανούς όλη η Μεσόγειος είναι Littoral waters και σύμφωνα με τον Πλοίαρχο Wayne Hughes (καθηγητής στο Graduate School of Operations and Information Sciences of the Naval Postgraduate School in Monterey, συγγραφέας των Fleet Tactics and Coastal Combat και Fleet Tactics and Naval Operations) το ιδανικό μέγεθος πλοίου σε τέτοια νερά είναι 1000 τόνων που θα δρα μαζικά (Swarms) και θα υποστηρίζεται από αεροσκάφη (επανδρωμένα και μη). Αυτό δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση ότι δεν χρειάζονται μεγαλύτερα πλοία. Το βασικό είναι να βρεθεί η ιδανική ισορροπία για να λειτουργεί αρμονικά και αποδοτικά ο στόλος. Αντίστοιχα, με πέντε Ρονάλντο και άλλους πέντε Μέσι δεν φτιάχνεται ομάδα ποδοσφαίρου. Και θα κοστίζει πολλά και ποδόσφαιρο δεν θα παίζει. Για επίδειξη θα είναι πρώτη αλλά πρωτάθλημα μάλλον δεν θα πάρει. Συνεπώς κάθε πρόταση για δημιουργία στόλου με κορμό πλοίων των 4.500 τόνων θα έπρεπε να μας προκαλέσει έντονο σκεπτικισμό, ακόμα και αν ήταν οικονομικά εφικτό.
Αν δούμε τις οροφές κρατών σαν τη Γερμανία, τη Γαλλία και τη Βρετανία μπορούμε άνετα να συμπεράνουμε ότι 10-12 Belhara δεν είναι κάτι στα όρια του ρεαλιστικού. Η μόνη λύση είναι φρεγάτες σε συνεργασία με κάτι άλλο, προφανώς πιο οικονομικά μικρά πλοία εξειδικευμένα στον ρόλο τους που θα αλληλοκαλύπτουν το ένα το άλλο. Κάποιος θα ισχυριστεί ότι τώρα που τα επιτόκια είναι χαμηλά είναι ευκαιρία. Να βάλει η κυβέρνηση το χέρι στην τσέπη και να πληρώσει. Αφού βρήκε 100δις για την περήφανη διαπραγμάτευση της αυταπάτης μπορεί να βρει 20δις για το ΠΝ. Και δεν θα έχει άδικο, μπορούν να βρεθούν σε απόλυτη ανάγκη. Μόνο που δεν θα βάλει η κυβέρνηση το χέρι στην τσέπη της, αλλά στη δική μας τσέπη! Και αν κάνουμε κάτι τέτοιο τα επιτόκια δεν θα μείνουν χαμηλά για πολύ γιατί οι ξένοι δανειστές γνωρίζουν ότι η επιστροφή της επένδυσης σε φρεγάτες είναι μικρή, σε ευρώ τουλάχιστον (εκτός και αν είναι οι προμηθευτές του ΠΝ!).
Σκοπός μας πρέπει να είναι ο προσδιορισμός του βέλτιστου σημείου στην καμπύλη απόδοσης/κόστους. Αυτό μόνο τα επιτελεία μπορούν να το κάνουν με βάση τα σχέδια τους, το δόγμα επιχειρήσεων και τον προϋπολογισμό τους. Αν είμαστε πριν από αυτό το σημείο ξοδεύουμε λιγότερα χρήματα, αλλά δεν καλύπτουμε τις επιχειρησιακές μας ανάγκες, αν το ξεπεράσουμε υπερκαλύπτουμε τις επιχειρησιακές ανάγκες, αλλά όλα τα επιπλέον χρήματα που επενδύουμε στην άμυνα έχουν μικρή επιχειρησιακή προσφορά και σίγουρα θα λείψουν από άλλους τομείς της οικονομίας. Οι ισχυρές Ένοπλες Δυνάμεις εγγυώνται την ειρήνη, και η δυνατή οικονομία είναι αυτή που χρηματοδοτεί ισχυρές Ένοπλες Δυνάμεις. Αν τινάξουμε την μπάνκα στον αέρα για φρεγάτες, τότε κινδυνεύουμε σε λίγα χρόνια να μην έχουμε χρήματα να τις συντηρήσουμε και αργότερα να τις εκσυγχρονίσουμε και να τις αντικαταστήσουμε, συνεπώς θα έχουμε κάνει την κατάσταση χειρότερη από πριν και αυτό είναι κάτι που πρέπει να αποφύγουμε. Το ΠΝ και οι Ένοπλες Δυνάμεις πρέπει να δουλεύουν νοικοκυρεμένα για να έχουν συνέχεια και όχι κενά στη λειτουργία τους. Δεν πρέπει πάντα την τελευταία στιγμή με το μαχαίρι στο λαιμό να ψάχνουμε πως θα κάνουμε υπερβάσεις και πατέντες όπως οπλικά συστήματα χωρίς πυρομαχικά και υποστήριξη. Ακόμα και στις δικές μας ζωές, μπορούμε να πουλήσουμε το σπίτι μας, να φορτωθούμε δάνεια και να αγοράσουμε μια Ferrari, έστω και μεταχειρισμένη. Δεν το κάνουμε γιατί θα ρισκάραμε έτσι το μέλλον μας και των παιδιών μας και τελικά κοιτάζουμε πως θα κάνουμε τη δουλειά μας με ένα FIAT… και ένα FIAT που λειτουργεί θα μας πάει στη δουλειά μας, μια Ferrari που χρειάζεται ανταλλακτικά, όχι.
Ένα άλλο συχνό επιχείρημα είναι ότι τα μικρά σκάφη θα έχουν πρόβλημα στην κακοκαιρία και θα έχει η Ελλάδα μόνο ναυτικό για το καλοκαίρι. Είναι δυνατόν καινούργια σκάφη 1000 τόνων να έχουν πρόβλημα με τον καιρό; Στη Μάχη του Ατλαντικού οι κορβέτες Flower πολέμαγαν χειμώνα στον αρκτικό κύκλο και τα καινούργια δεν θα μπορούν στη Μεσόγειο; Αλλά και σε περίπτωση εξαιρετικής κακοκαιρίας πάλι θα έχει το ΠΝ φρεγάτες. Ρεαλιστικά σε κανονικές συνθήκες δε θα χρειαστεί να βγάλει πάνω από δύο και σε πολεμικές επιχειρήσεις ίσως δεν βγάλει καθόλου… Τι έχει να προστατέψει στην κακοκαιρία; Τι θα βγάλει ο εχθρός πέρα από φρεγάτες; Τα αρματαγωγά του θα είναι δεμένα και η αεροπορική κάλυψη περιορισμένη. Χωρίς αυτά είναι ακίνδυνος… Εφ όσον μπορούμε να παρακολουθούμε τις κινήσεις του.
Και γιατί είναι η Ανατολική Μεσόγειος το κύριο ενδιαφέρον μας; Πρώτα από όλα σαν Ανατολική Μεσόγειο ορίζουμε τη θάλασσα ανατολικά της Ιταλίας εκτός από την Αδριατική και τη Μαύρη Θάλασσα. Για ιστορικούς, γεωπολιτικούς, πολιτιστικούς λόγους η Ελλάδα πρέπει να έχει την πιο ισχυρή παρουσία εκεί. Ακόμα και αν δεν υπήρχε σταγόνα πετρελαίου. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να μπει σε μια κούρσα εξοπλισμών που δεν μπορεί μακροπρόθεσμα να κερδίσει. Αν στείλει η Τουρκία δύο φρεγάτες εκεί , θα πρέπει να στείλουμε εμείς τρεις; Και όταν μας τελειώσουν οι φρεγάτες;
Δεν σημαίνει επίσης ότι πρέπει να πολεμήσουμε εκεί. Πρέπει να πολεμήσουμε στο μέρος που έχουμε πλεονέκτημα, εκεί που θέλουμε εμείς, και όποτε θέλουμε εμείς, όχι όπου θέλει ο εχθρός. Πολλές φορές δεν υπάρχει επιλογή, αλλά η Ανατολική Μεσόγειος δεν είναι τέτοια περίπτωση. Σε περίπτωση πολέμου, έστω ότι ο Τουρκικός στόλος αναπτύσσεται στην Ανατολική Μεσόγειο. Θα ήταν σώφρον να πάμε να τον αντιμετωπίσουμε εκεί; Εξαρτάται, σε ποιο μέρος της Ανατολικής Μεσογείου. Αν πλεύσουν νοτίως της Κρήτης, μάλλον θα πρέπει να τρίβουμε τα χέρια μας και να μη χάσουμε την ευκαιρία. Στην Κρήτη έχει βάσεις και το ΠΝ και η ΠΑ και καλή τύχη στην Τουρκική αεροπορία στην προσπάθεια της να φτάσει εκεί… Οι πιθανότητες όμως να μας κάνουν τέτοια χάρη μάλλον είναι ελάχιστες. Αντίστοιχα υπάρχει η περιοχή ανάμεσα στο Καστελλόριζο και την Κύπρο που το πλεονέκτημα το έχει ο εχθρός. Για ποιο λόγο πρέπει να τους κάνουμε εμείς την χάρη και να πολεμήσουμε εκεί; Το πιθανό σενάριο είναι να μας προκαλέσουν εκτελώντας επιθετική ενέργεια στο Καστελλόριζο και την Κύπρο. Η ερώτηση είναι θα χορέψουμε στο ρυθμό τους; Αν έχουν απλώσει τον στόλο τους με σκοπό να αποκλείσουν το Καστελλόριζο και την Κρήτη, δεν σημαίνει ότι θα έχουν λιγότερα σκάφη στο Αιγαίο; Μήπως θα ήταν πιο σώφρον να θυσιάσουμε το Καστελόριζο και να εκτελέσουμε επιθετική ενέργεια σε Ιμβρο, Τένεδο και Ανατολική Θράκη; Η Ίμβρος είναι δίπλα στη Λήμνο και τη Σαμοθράκη. Στη Θράκη και το Βόρειο Αιγαίο έχουμε τη δύναμη μας. Αν αντίθετα αποφασίσουμε εκστρατεία τύπου Φώκλαντ για να ανακαταλάβουμε το Καστελλόριζο τότε θα πολεμήσουμε στο στόμα του λύκου με τα Leopard και τα MLRS θεατές, και αν πέρα από τη λογική κερδίσουμε, τότε θα είναι μια ισοπαλία… Αν έχουμε στα χέρια μας την Ιμβρο τότε στο χειρότερο σενάριο κάνουμε ανταλλαγή, αν τα άρματα μας έχουν φτάσει έξω από την Κωνσταντινούπολη … ακόμα και αν έχουμε χάσει τη Ρόδο και την Κω , πάλι θα έχουμε κερδίσει. Το κλειδί είναι η Ίμβρος και η ταχύτητα, οι επιθετικές ενέργειες να ολοκληρωθούν γρήγορα πριν πέσουν οι φρουρές στα νησιά… Αν ο εχθρικός στόλος κάνει βόλτες στην Ανατολική Μεσόγειο, τόσο το καλύτερο για μας.
Το παραπάνω φυσικά είναι εικασία και σενάριο. Τι σχέδια έχουν τα επιτελεία; Είναι αδύνατον να ξέρουμε και αν ξέραμε θα δηλώναμε άγνοια. Από τη διάταξη των δυνάμεων μάλλον δεν είναι τόσο επιθετικά, αλλά αν δούμε πως έχει δράσει στο παρελθόν μάλλον δεν είναι μακριά. Το 1974 ο στόλος δεν πήγε στην Κύπρο, αλλά στο βόρειο Αιγαίο. Δεν ήταν τυχαίο, δεν ήταν προδοσία, ήταν το σχέδιο. Πριν λίγους μήνες όταν το γεωτρύπανο το πήρε ο αέρας και ήρθε στο FIR μας, όπως χαρακτηριστικά γράφηκε (προφανώς γιατί ΑΟΖ δεν έχουμε…), δεν βρήκε τον Ελληνικό στόλο να το περιμένει εκεί, αλλά μια από τις μη εκσυγχρονισμένες S (άρα από τις πλέον αναλώσιμες) ήταν στην Κάρπαθο και παρακολουθούσε από απόσταση. Θα μπορούσε να ήταν και μικρότερο πλοίο, αλλά η S έχει ελικόπτερο.
Και αυτό ακριβώς το σενάριο, που η Ελλάδα πρέπει να επιτηρεί την ΑΟΖ και να αποτρέψει έρευνες και γεωτρήσεις είναι πλέον πολύ πιθανό. Πρέπει να αποφύγουμε τα λάθη των Ιμίων. Δεν πρέπει να προκαλέσουμε εμείς την στρατικοποίηση με αποστολή φρεγατών. Ο καθένας θα πρέπει να κάνει την αποστολή του. Αυτή η παραβίαση είναι θέμα αστυνόμευσης, θα πρέπει να είναι εκεί ελικόπτερο και περιπολικά ανοικτής θαλάσσης του Λιμενικού. Θα πρέπει με μικρότερα, ταχύτερα και πιο ευέλικτα σκάφη να εμποδίσουμε τα Τουρκικά πλοία με ταυτόχρονη δημοσιοποίηση της εικόνας, Τουρκικών φρεγατών να προσπαθούν να εμβολίσουν μικρά σχεδόν άοπλα περιπολικά. Ότι έκανε η Greenpeace. Οι Τούρκοι θα έχουν δυο επιλογές να επιστρέψουν ή να ανοίξουν πυρ, οπότε… alors c’ est la guerre … Τα υποβρύχια που θα έχουν πάρει θέση όσο οι εχθρικές φρεγάτες προσπαθούσαν να διώξουν τα περιπολικά του λιμενικού θα εκδικηθούν. Ο στόλος δεν θα είναι παρατεταγμένος στην περιοχή του επεισοδίου και στο πιάτο του εχθρού, όπως στα Ίμια, αλλά μαζί με την ΠΑ πάει να εκτελέσει τη δική του αποστολή και να πλήξει τους στόχους του…
Συνεπώς η πιθανότητα να διεξαχθεί μια ναυμαχία με δεκάδες φρεγάτες στην Ανατολική Μεσόγειο πρέπει να είναι μικρή.
Η τακτική κατάσταση ενδέχεται να είναι διαφορετική σε τρεις περιπτώσεις:
Αν η σύρραξη τραβάει εις μάκρος και ο εχθρικός στόλος εμποδίζει τον ανεφοδιασμό. Πράγμα όμως δύσκολο γιατί δεν θα μπορεί να σταματήσει πλοία με ουδέτερη σημαία. Μακάρι για εμάς να το προσπαθούσαν και να έσερναν και άλλους στο πλευρό μας…
Αν χρειάζεται να προστατεύσει το ΠΝ πλατφόρμες πετρελαίου. Σε αυτή την περίπτωση όμως δεν θα είναι μόνο του, δεν θα προστατεύει το ΠΝ την Total και την ESSO μόνο του… Και οι Belhara είναι ιδανικό πλοίο συνοδείας αεροπλανοφόρων…
Αν βγει στη θάλασσα το τουρκικό ελικοπτεροφόρο. Χωρίς F-35B θα είναι δύσκολο να απειλήσει στρατηγικές υποδομές, αλλά και πάλι τα ελικόπτερα είναι θανάσιμος αντίπαλος και με αυτό προσπαθούν να αντισταθμίσουν κάπου το πλεονέκτημα των νησιών μας. Εκτίμηση είναι όμως ότι η τακτική αξιοποίηση του θα είναι σπαζοκεφαλιά και για τους Τούρκους επιτελείς. Στο Αιγαίο δεν προσφέρει κάτι επιπλέον και μακριά από το Αιγαίο θα είναι ένας στόχος για την ΠΑ και τα υποβρύχια για την προστασία του οποίου θα χρειαστούν μόνιμα σημαντικές δυνάμεις που θα λείπουν από αλλού, ενώ η Ελλάδα θα μπορεί να επιλέξει πότε και με τι θα το προσβάλει. Το σενάριο να στείλει το ΠΝ φρεγάτες μόνες τους εναντίων του ελικοπτεροφόρου και της συνοδείας του πρέπει να έχει ελάχιστες πιθανότητες.
Ο στόχος των Ενόπλων Δυνάμεων είναι να κερδίσουν τον πόλεμο με όσο το δυνατόν λιγότερο κόστος, ανθρώπινο και υλικό. Προκειμένου να το καταφέρουν αυτό πρέπει να πολεμήσουν εκεί που έχουν το πλεονέκτημα. Οι επιτελείς πρέπει να αποφασίσουν που είναι αυτό και να μην έχουν αγκυλώσεις. Τη νίκη θέλουμε και όχι ηρωικούς θανάτους για να μη πάρει ο εχθρός μια σπιθαμή ελληνικού χώματος ή μια σταγόνα νερού…Στην ιστορία η τακτική της καμένης γης έχει εφαρμοστεί πολλές φορές με επιτυχία, για την περηφάνια τη δική μας είναι δύσκολο να αφήσουμε την θαλάσσια περιοχή ανάμεσα στο Καστελλόριζο και την Κύπρο έξω από την πρώτη προτεραιότητα μας; Μία νίκη στο Αιγαίο θα μας δώσει υπεροπλία και κυριαρχία στην Ανατολική Μεσόγειο, μία ήττα όμως εκεί θα μας στερήσει τη δυνατότητα να υπερασπιστούμε το Αιγαίο.
