Πρόσφατα ξεκίνησε μια συζήτηση γύρω από την επιβιωσιμότητα των πλοίων της κλάσης LCS και αρχίσαμε να δεχόμαστε πολλά μηνύματα από αναγνώστες, τα οποία φυσικά δεν είναι δυνατόν να απαντήσουμε ένα προς ένα. H επιβιωσιμότητα των πλοίων, και όχι μόνο είναι ένας κομβικής σημασίας παράγοντας, που απασχολεί τους ναυπηγούς και ναυάρχους από τα προϊστορικά χρόνια. Που πρέπει να να επενδυθούν οι περιορισμένοι πόροι που έχουν στη διάθεση τους; σε πολλές ελαφριές, ευάλωτες, ευέλικτες, ταχυκίνητες μονάδες ή σε λίγες θωρακισμένες, δυσκίνητες και βαριά εξοπλισμένες;
Ιστορικά δεν υπάρχει μια σωστή απάντηση, γιατί τότε όλοι το ίδιο θα έκαναν, και θα είχαν τα ίδια συστήματα, αλλά η κάθε μεριά προσπαθεί να αποκτήσει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα παρατάσσοντας το ιδανικό μίγμα μονάδων που ταιριάζει στο δόγμα πολέμου της, στην κουλτούρα και φυσικά στον διαθέσιμο προϋπολογισμό της. Η ιστορία είναι γεμάτη παραδείγματα όπου με την κατάλληλη ηγεσία, οργάνωση και εκπαίδευση ελαφριές μονάδες κατανίκησαν βαριές και αντίθετα άλλα τόσα παραδείγματα όπου βαριές μονάδες σκόρπισαν τις ελαφριές. Συνεπώς το σωστό ερώτημα δεν είναι αν πρέπει να είναι μια μονάδα βαριά θωρακισμένη ή ελαφριά, αλλά το πόση θωράκιση είναι επαρκής για να φέρει εις πέρας την αποστολή για την οποία σχεδιάστηκε.
Για να δώσουμε ένα ιστορικό παράδειγμα, οι Ναζί επένδυσαν στο Tiger, ένα κορυφαίο άρμα από άποψη θωράκισης και εξοπλισμού, αλλά βαρύ, δυσκίνητο, ακριβό στην κατασκευή, με αυξημένες απαιτήσεις συντήρησης και κατανάλωσης καυσίμου. Οι Γερμανοί πίστευαν ότι ένα τέτοιο άρμα ταιριάζει καλύτερα στο δόγμα επιχειρήσεων τους και δεν υπάρχουν πολλοί που να το θεωρούν αποτυχία. Παρά τα όποια μειονεκτήματα του, αποτελούσε φόβητρο για τους συμμάχους, οι αρματιστές των οποίων μάλλον θα προτιμούσαν να βρίσκονται μέσα σε Tiger. Σε αντίθεση, οι Σοβιετικοί επένδυσαν σε ένα άρμα με αξιοπρεπή θωράκιση και εξοπλισμό, σαφώς κατώτερου του Tiger, αλλά με μεγαλύτερη ταχύτητα και ευκινησία. Επίσης ήταν πολύ εύκολο στην κατασκευή, συνεπώς φτηνό και αναλώσιμο, που παρά τη χαμηλή ποιότητα κατασκευής και αξιοπιστία, καθώς πολλά από αυτά χάλαγαν πριν φτάσουν στο μέτωπο, μπορούσαν να παρατάξουν τελικά πολλά περισσότερα άρματα απέναντι στα Γερμανικά. Στα βασικά χαρακτηριστικά, του εξοπλισμού και της θωράκισης, τα T-34, συγκρινόμενα με τα Tiger ήταν παγίδες θανάτου και σαφώς κατώτερα τους. Όμως μετά από την προπαρασκευή του Σοβιετικού πυροβολικού και την κάλυψη από τα Sturmovik οι μεγάλοι αριθμοί των T-34 αντιμετώπιζαν και νικούσαν επανειλημμένα τα Tiger. Δεν υπάρχουν πολλοί που να ισχυρίζονται σοβαρά ότι τα T-34 ήταν αποτυχημένα άρματα.
Η επιβιωσιμότητα είναι ένα σοβαρός παράγοντας, αλλά ένας από τους πολλούς παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπ όψη στον σχεδιασμό μιας μονάδας. Η οποία μονάδα επίσης δεν πρέπει να κριθεί μόνο αυτόνομα, μόνο για το τι είναι αυτή κάθε αυτή, αλλά και πως κουμπώνει στο υπόλοιπο οικοσύστημα, πως βοηθάει και πως βοηθείται από όλα τα υπόλοιπα μέσα, και πρέπει να αξιολογηθεί η συνδιασμένη απόδοση όλων των μέσων. Όχι το Τ-34 μόνο του, αλλά μαζί με το πεζικό που το προστατεύει, το πυροβολικό και την αεροπορία. Αν εξυπηρετεί το δόγμα και βοηθάει τους άλλους να αποδώσουν καλύτερα, τότε εκπληρώνει την αποστολή του. Παρόμοια με έναν αθλητή σε ομαδικό σπορ, το πόσα βάρη σηκώνει και το πόσο γρήγορα τρέχει τα 100 μέτρα είναι σημαντικά στοιχεία, αλλά το πιο σημαντικό είναι το πως η παρουσία του επηρεάζει την ομάδα στο γήπεδο και αν παίζει στη θέση που του ταιριάζει… Ένας επιθετικός που περπατάει αλλά σε κάθε επαφή βάζει γκολ είναι πιο χρήσιμος από κάποιον που τρέχει είκοσι χιλιόμετρα σε κάθε αγώνα και δεν βάζει γκολ με τίποτα. Παρόμοια δεν υπάρχει και λογική στο να έρθει ο Ρονάλντο στην ομάδα και να παίζει τερματοφύλακας ή να έρθει και κανένας να μη του δίνει πάσα.
Για όσο δεν ζούμε στη χώρα των μάγων και μονόκερων, στη φάση του καταρτισμού των προδιαγραφών και του σχεδιασμού θα πρέπει να ληφθούν κάποιες αποφάσεις γιατί υπάρχουν περιορισμοί. Η κατασκευή μιας μονάδας που να είναι φτηνή, γρήγορη, ευέλικτη, βαριά θωρακισμένη και βαριά εξοπλισμένη είναι κάτι που μόνο τσαρλατάνοι μπορούν να υποσχεθούν και αφελείς να πιστέψουν. Αυτές τις αποφάσεις έλαβαν και τα στελέχη του αμερικανικού ναυτικού πριν στείλουν τις προδιαγραφές στην Austal και τη Lockheed για τον σχεδιασμό και την παραγωγή των LCS. Τα πλοία αυτά θα πρέπει να είναι ταχύτατα, χαμηλής παρατηρησιμότητας και οικονομικά. Προφανώς θα έπρεπε να γίνουν εκπτώσεις σε κάποιους άλλους τομείς, και ταυτόχρονα να χρησιμοποιηθούν πρωτοποριακές τεχνολογίες, ώστε να καλυφθούν οι προδιαγραφές.
Το ποια είναι η επιβιωσιμότητα των LCS δεν είναι κάτι νέο, κάποια συνταρακτική αποκάλυψη ή σκάνδαλο, ούτε κάτι που προσπάθησε κάποιος να κρατήσει μυστικό, καθώς η κατηγοριοποίηση των πλοίων είναι κάτι που έχει δημοσιευθεί εδώ και τέσσερα χρόνια. Η LCS ανήκει στην κατηγορία 1+, όπου τα πλοία επιφανείας του αμερικανικού Ναυτικού παραδοσιακά έχουν σχεδιαστεί σύμφωνα με ένα από τα τρία πρότυπα επιβίωσης, που ονομάζονται Επίπεδο Ι (χαμηλό), Επίπεδο II (μέτριο) και Επίπεδο IIΙ (υψηλό). Τα αεροπλανοφόρα, τα καταδρομικά και τα αντιτορπιλικά έχουν σχεδιαστεί με βάση το Επίπεδο III. Φρεγάτες, πλοία αμφίβιων επιχειρήσεων και ορισμένα πλοία γενικής υποστήριξης (ανεφοδιασμού) έχουν σχεδιαστεί με βάση το Επίπεδο ΙΙ. Άλλα πλοία ανεφοδιασμού, καθώς και πλοία ναρκοπολέμου, περιπολικά σκάφη και πλοία υποστήριξης έχουν σχεδιαστεί με βάση το Επίπεδο Ι.
Αυτό που μας λένε δηλαδή τα επίπεδα αυτά είναι ότι τα αεροπλανοφόρα και τα Τicοnderoga των 10.000 τόνων έχουν περισσότερες πιθανότητες επιβίωσης μετά από εχθρικό πλήγμα ή ατύχημα από ότι οι φρεγάτες O.H. Perry των 4.200 τόνων, οι οποίες έχουν περισσότερες πιθανότητες επιβίωσης από ότι τα LCS των 3.500 τόνων, που με τη σειρά τους έχουν περισσότερες πιθανότητες από ότι τα Cyclone των 350 τόνων … δεν έπεσε κάνεις από τα σύννεφα! Το παράλογο θα ήταν να ίσχυε κάτι άλλο ή να περιμέναμε κάτι άλλο.
Το ερώτημα κανονικά θα ήταν, αν το ναυτικό των ΗΠΑ, με βάση το δόγμα επιχειρήσεων του, για τις αποστολές που θα κληθούν να φέρουν εις πέρας αυτά το πλοία, εκτιμά περισσότερο την υψηλή ταχύτητα, τα στελθ χαρακτηριστικά και το χαμηλό θερμικό ίχνος από ότι τη θωράκιση και την δυνατότητα απορρόφηση πλήγματος, εμάς τι μας νοιάζει και γιατί πρέπει να καταφεύγουμε σε χουλιγκανισμούς; Γνωρίζουμε οι Έλληνες σχολιαστές τις ανάγκες του ναυτικού των ΗΠΑ καλύτερα από ότι αυτοί;
Μας ενδιαφέρει γιατί η MMSC είναι υποψήφιο πλοίο για το ΠΝ, θα έρθει ο αντίλογος. Η MMSC όμως είναι ένα μεγαλύτερο πλοίο. Ποιος μπορεί να μας πει που βρίσκεται η MMSC σε αυτή την κλίμακα; Γιατί αυτό μας ενδιαφέρει. Μήπως στο πλαίσιο μιας καλόπιστης κριτικής αυτή θα ήταν μια καλή ερώτηση, ΠΡΙΝ βγει το συμπέρασμα ότι τα πλοία είναι ακατάλληλα, άχρηστα και παγίδες θανάτου; Απάντηση σε αυτή την ερώτηση δεν μπορούμε να δώσουμε στους αναγνώστες μας και για αυτό δεν βιαζόμαστε να βγάλουμε συμπεράσματα, σε αντίθεση με άλλους που πρώτα βγάζουν συμπεράσματα και μετά ψάχνουν τρόπους να τα υποστηρίξουν, με κάποιον, οποιοδήποτε τρόπο.
Αυτό που είναι γνωστό είναι ότι η MMSC είναι ένα μεγαλύτερο πλοίο από ότι η LCS, με σημαντικά μεγαλύτερο πλήρωμα. Θα ήταν παράλογο να υποθέσουμε ότι στην κλίμακα επιβιωσιμότητας του USN θα είναι ανώτερη από τις LCS; Θα μπορούσε να φτάσει το επίπεδο 2, εκεί που προβλέπεται να είναι οι φρεγάτες; Μπορεί. Μπορεί όμως και λόγο σχεδιαστικών περιορισμών αυτό να μην είναι εφικτό. Αν κάποια σχετική πληροφορία γίνει διαθέσιμη, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι θα τη δημοσιεύσουμε αμέσως. Το σίγουρο είναι ότι δεν υπάρχει περίπτωση να είναι κάτω από 1+ και για χάρη ευκολίας μπορεί να κάνουμε μια υπόθεση ότι θα ανάμεσα στο 1+ και 2, συνεπώς έστω ότι θα ανήκει σε μια υποθετική νέα κατηγορία 1++.
Ένα επιπλέον θέμα που πρέπει να μας απασχολήσει είναι το ότι σε αμερικανική υπηρεσία οι LCS είναι ελαφριά πλοία που πλαισιώνονται από άλλα βαρύτερα. Αντίθετα σε πιθανή Ελληνική υπηρεσία οι MMSC θα είναι βαριά πλοία που θα υποστηρίζουν τα πιο ελαφριά (ακόμα και αν πλαισιωθούν από Ticonderoga ή Arleigh Buke) Συνεπώς, θα πρέπει να αποκτήσει το ΠΝ μια πολύ καλή εικόνα για τα MMSC, κάτι που η ΠΤΗΣΗ και κάθε μη κρατικός οργανισμός δεν μπορεί να έχει, αλλά και αν είχε δεν θα μπορούσε να δημοσιοποιήσει.
Η σύγκριση των MMSC με τα Ticonderoga δεν προσφέρει κάτι ιδιαίτερο προς αυτή την κατεύθυνση (πόσο μάλλον η σύγκριση των LCS με τα Ticonderoga που έχουμε στα χέρια μας). Αυτό που θα ήταν ενδιαφέρον θα ήταν η σύγκριση ανάμεσα στα MMSC και τα υπάρχοντα πλοία του στόλου, τα πλοία του αντιπάλου και φυσικά του ανταγωνισμού. Πως βαθμολογείται η MMSC απέναντι στις Belharra και απέναντι στις Istanbul; Αυτό θα ήταν το χρήσιμο και το ενδιαφέρον, τα άλλα είναι για τη δημιουργία εντυπώσεων.
Όμως το ναυτικό των ΗΠΑ δεν είναι Euro NCAP να αξιολογεί και να βαθμολογεί τις φρεγάτες του κόσμου. Αυτό είναι μια αποστολή που θα κληθεί να φέρει εις πέρας ο πελάτης, πριν κάνει την επιλογή του. Τα στελέχη του ΠΝ θα πρέπει με βάση τις γνώσεις και τις εμπειρίες τους να κάνουν μια αντικειμενική και συγκριτική εκτίμηση, όσο το δυνατόν εγγύτερα στην πραγματικότητα. Εμείς οι υπόλοιποι, που δεν είμαστε ναυπηγοί και ναυτικοί, που δεν έχουμε πρόσβαση στα κατασκευαστικά σχέδια και σε λοιπές πληροφορίες και διευκρινήσεις, που δεν μπορούμε να επιθεωρήσουμε τα πλοία (με την υπόθεση ότι υπάρχουν πλοία και δεν είναι ακόμα στα σχεδιαστήρια), μπορούμε να κάνουμε μόνο υποθέσεις βασιζόμενοι σε δημοσίως διαθέσιμες πηγές. Φυσικά για να έχουν κάποια επαφή με την πραγματικότητα αυτές οι υποθέσεις μας θα πρέπει πρώτα να είμαστε σε θέση να διακρίνουμε τι είναι γεγονός, τι είναι φήμη, και τι είναι άποψη, από αυτές που έχουμε όλοι…
Μία τέτοια δημόσια πηγή μας λέει ότι οι ΗΠΑ μετάνιωσαν για την απόφαση τους να αποσύρουν τις φρεγάτες O.H. Perry χωρίς αντικαταστάτη. Οι LCS εκτελούν κατά βάση τις αποστολές των Avenger και των Osprey και μερικές από αυτές των O.H. Perry. Όταν όμως άρχισαν να πέφτουν στο νερό τα κινέζικα αντίγραφα των Arleigh Burke συνειδητοποίησαν στις ΗΠΑ ότι χρειάζονταν επειγόντως ένα επιπλέον τύπο πλοίου να αντιπαρατάξουν σε αριθμούς, καθώς τα Burke έχουν μεγάλο κόστος ακόμα και για τις ΗΠΑ…
Τα LCS σχεδιάστηκαν για να αντιμετωπίσουν ασύμμετρες απειλές άρνησης πρόσβασης, όπως νάρκες, υποβρύχια και πλοία επιφανείας. Πλέον θα χρησιμοποιούνται και σε ρόλο μητρικού σκάφους για μη επανδρωμένα οχήματα (εναέρια, υποβρύχια και επιφανείας). Δεν σχεδιάστηκαν όμως να αντιμετωπίζουν κινέζικα αντιτορπιλικά των 7.500 (Type 052) και 13.000 τόνων (Type 055).
Λόγω των περιορισμένων οικονομικών (ο προϋπολογισμός του ναυτικού δεν αυξάνεται ανάλογα με την αύξηση των αναγκών και των προκλήσεων που πρέπει να αντιμετωπίσει, το αντίθετο μάλιστα) και της έλλειψης χρόνου για σχεδίαση και δοκιμές, όπως και την ανάγκη μείωσης του ρίσκου, η υποψήφια νέα φρεγάτα έπρεπε να βρίσκεται ήδη σε υπηρεσία σε άλλο ναυτικό. Για αυτό το λόγο η Lockheed δεν μπόρεσε να προωθήσει ένα δικό της σχέδιο φρεγάτας βασισμένο μεν στις LCS, αλλά πολύ μεγαλύτερο και με συμβατική πρόωση με προπέλες, τόσο διαφορετικό από τις LCS που δεν πληρούσε τα κριτήρια του υπάρχοντος πλοίου σε υπηρεσία. Για τον ίδιο λόγο δεν συμμετείχε και κάποιο Βρετανικό σχέδιο όπως θα ανέμενε κανείς λόγω της ειδικής αμυντικής σχέσης των δύο χωρών, καθώς τα βρετανικά πλοία τότε ήταν ακόμα στο στάδιο των δοκιμών και δεν είχαν μπει ακόμα σε υπηρεσία. Επιλέχτηκε τελικά η γνωστή μας FREMM, μια θεωρητικά κορυφαία ευρωπαϊκή φρεγάτα.
Αυτή η νέα φρεγάτα θα πρέπει προφανώς να ανήκει στο επίπεδο 2. Όμως όπως δήλωσε ο Adm. Rick Hunt (σε αποστρατεία, και πλέον σύμβουλος της Fincantieri, κατασκευάστριας των FREMM) “οι αμερικανικές προδιαγραφές επιβιωσιμότητας είναι γνωστές για το πόσο αυστηρές είναι, για αυτό θα στείλουμε τη φρεγάτα στο γυμναστήριο να πάρει μερικές εκατοντάδες κιλά μυες, ώστε να κερδίσουμε το διαγωνισμό”. Και όντως, με 300 τόνους επιπλέον ατσάλι σε επιλεγμένα σημεία αυτή η FREMM κέρδισε τον διαγωνισμό και προφανώς τώρα για τους Αμερικανούς ανήκει στην κατηγορία 2.
Οι Ιταλικές FREMM συνεπώς ανήκουν στην κατηγορία 2–300 τόνοι ατσάλι. Αυτό τώρα πόσο μακρυά μπορεί να είναι από το 1+ που έχει η LCS και το 1++ της MMSC; Η Belharra που σχεδιάστηκε να παίξει τον ρόλο της πιο φτηνής φρεγάτας που θα συμπληρώσει τον αριθμό των πιο ακριβών και μεγάλων FREMM (γιατί οι Γάλλοι δεν είχαν χρήματα για επιπλέον FREMM) πόσες πιθανότητες έχει να προσφέρει καλύτερα χαρακτηριστικά επιβιωσιμότητας από ότι οι μεγαλύτερες και ακριβότερες FREMM; Πόσο μεγάλη μπορεί να είναι η μεταξύ τους διαφορά; και πόσο μεγάλη η διαφορά με τις MMSC;
Σε ένα άλλο περιστατικό γίναμε μάρτυρες της βύθισης της HNoMS Helge Ingstad (F313) (κλάσης Fridtjof Nansen του Βασιλικού Νορβηγικού Ναυτικού ναυπηγημένη στην Ισπανία ως εξέλιξη της αμερικανικής O.H. Perry. ) κατόπιν σύγκρουσης με φορτηγό πλοίο. Μία φρεγάτα με επίπεδο 2 όπως η O.H. Perry θα βυθιζόταν με τέτοιο τρόπο; Μήπως σχεδιαστικά και κατασκευαστικά είχανε γίνει εκπτώσεις από τους Ισπανούς και κατασκευάστηκαν με “ευρωπαϊκές” προδιαγραφές, από αυτές που δεν γίνονται αποδεκτές από το ναυτικό των ΗΠΑ; Φυσικά και δεν είμαστε σε θέση να βγάλουμε πόρισμα και κάθε περίπτωση είναι διαφορετική, αλλά η Νορβηγία ήταν αυτή που δημοσίευσε ότι το πλοίο είχε σχεδιαστικά ελαττώματα και δεν θα έπρεπε να βυθιστεί.
Η βύθιση της φρεγάτας Helge Ingstad δεν ήταν ναυπηγικό σφάλμα, λέει η Navantia
Τελικά οι διαφορές στο επίπεδο προστασίας ανάμεσα στις MMSC και τα άλλα πλοία της κατηγορίας μπορεί να μην είναι τόσο μεγάλες όσο υποθέτουν κάποιοι. Οι συγκρίσεις για να έχουν νόημα θα πρέπει να γίνονται με βάση τα ίδια κριτήρια. Το τι είναι βαρύ και τι ελαφρύ έχει να κάνει και με την οπτική. Για έναν μοτοσικλετιστή ένα FIAT Punto είναι μεγάλο και για ένα νταλικέρη είναι κουνούπι. Έτσι και για το ΠΝ, το Αβέρωφ ήταν θωρηκτό, αλλά για όσους υπηρετούσαν τότε σε Dreadnaught… σίγουρα δεν ήταν τέτοιο… Κάτι που για το ναυτικό των ΗΠΑ θεωρείται ελαφρά προστατευμένο μπορεί για κάποιο άλλο ναυτικό να είναι το πιο προστατευμένο πλοίο τους.
Αυτή τη στιγμή είναι στο νερό 25 LCS κατασκευασμένα από δύο εταιρίες και 6 με 8 ναυπηγούνται κάθε χρόνο. Τα 26 και 27 είναι σε δοκιμές, τα 28, 29, 30 υπό κατασκευή και τα 31, 32, 34, 36 και 38 είναι σε φάση προ-παραγωγής. Οι κατασκευαστές τους εκτιμούν ότι τελικά θα φτιάχνουν LCS μέχρι το 2040 με τα τελευταία πλοία να αντικαθιστούν κάποια από τα πρώτα. Ακόμα και κανένα επιπλέον να μη ναυπηγηθεί και να σταματήσουν στα 38, πάλι θα αποτελούν κάποια από τα πολυπληθέστερα πλοία του πλανήτη, τα οποία υπηρετούν στο κορυφαίο ναυτικό του πλανήτη. Αυτό είναι γεγονός. Άποψη είναι ότι δεν πληρούν τις προδιαγραφές (δηλαδή το ναυτικό των ΗΠΑ παραλαμβάνει συνεχώς επί χρόνια πλοία εκτός προδιαγραφών ή με κάποιο τρόπο η Austal και η Lockheed τους πιάνουν κορόιδο), άποψη είναι το ότι είναι ακατάλληλα, και άποψη είναι ότι είναι σαπάκια και παγίδες θανάτου για τα πληρώματα τους. Εντελώς συμπτωματικά τέτοιες απόψεις έχουν αυτοί που πριν από λίγα χρόνια είχαν άποψη ότι το F-35 είναι κουβάς, χειρότερος από F-5. Το ναυτικό των ΗΠΑ, με τις πράξεις του, δεν φαίνεται να συμμερίζεται τις απόψεις αυτές και συνεχίζει να επενδύει στις LCS…
ΑΠΑΝΤΑΜΕ: Επίπεδα Eπιβιωσιμότητας πολεμικών πλοίων και η LCS, η αλήθεια και… τα παραμύθια
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Παρακαλούμε να κάνετε και σε αυτό το άρθρο ερωτήσεις, που θα τις απαντήσουμε επιτόπου ή την Κυριακή σε άρθρο ερωταπαντήσεων για τις MMSC. Έχουμε ήδη συγκεντρώσει πολλές ερωτήσεις, και έχουμε προσπαθήσει να τις απαντήσουμε όλες. Τεκμηριωμένα. Την Κυριακή λοιπόν, από τις 21:00 μέχρι και τις 11:30 θα απαντάμε ερωτήσεις σε πραγματικό χρόνο. Αρκεί βέβαια να μην τις έχουμε απαντήσει ήδη στο κείμενο της Κυριακής. Σας ευχαριστούμε για τα κόσμια σχόλιά σας.
