Η γνωστή απόφαση της αμερικανικής Αεροπορίας να επιλέξει την αγορά 140 μαχητικών αεροσκαφών F-15EX της Boeing σίγουρα τάραξε τα νερά της ειδησεογραφίας για πολλούς λόγους πυροδοτώντας μία έντονη συζήτηση για το αν και κατά πόσο είχε νόημα μία τέτοια αγορά και το αν και κατά πόσο είχε επιχειρησιακή ή πολιτική βάση.
Κατά γενική ομολογία το συγκεκριμένο αεροσκάφος είναι ό,τι καλύτερο είναι διαθέσιμο σήμερα σε μη stealth μαχητικά αεροσκάφη, φέροντας εντυπωσιακό οπλισμό, επιβλητική ακτίνα δράσης και σύγχρονα υποσυστήματα. Ένα αεροσκάφος που έστω σε παλαιότερες εκδόσεις του λίγοι το έχουν σε υπηρεσία κι ακόμα περισσότεροι το ζηλεύουν… ή απλά το θαυμάζουν.
Πριν 20 χρόνια άλλωστε και η Ελλάδα είχε έρθει πολύ κοντά στην προμήθεια ενός μικρού τότε αριθμού F-15H, συνεπώς ο αετός και στην χώρα μας έχει φανατικούς οπαδούς, ενώ η αξία του έχει επιδειχθεί άνε αμφιβολίας όσες φορές ήρθε στην Ελλαδα για να συμμετάσχει σε ασκήσεις, υπερτερώντας πάντα όλων των υπόλοιπων μαχητικών τέταρτης γενιάς, ελληνικών και ξένων.
Κανονικά λοιπόν, η επιλογή της αμερικανικής Αεροπορίας να δώσει ψήφο εμπιστοσύνης στο μαχητικό αυτό, αντί να επιλέξει περισσότερα F-35 πέμπτης γενιάς σύγκεντρώνει υψηλό ποσοστό αποδοχής ως μία «θαυμάσια» και λογική λύση δεδομένου ότι δεν υπάρχει αρκετός αριθμός μαχητικών πέμπτης γενιάς και τα μαχητικά τέταρτης είναι υπερβολικά παλιά.
Πολλοί χάρηκαν για την συγκεκριμένη επιλογή χωρίς κάποιο συγκεκριμένο λόγο, απλά επειδή «αντιπαθούν» το F-35 (που «δεν μπορεί να στρίψει», είναι «βυτίο» κτλ κτλ κτλ). Είναι όμως τόσο απλά τα πράγματα;
Για τις έντυπωσιακές ικανότητες του F-15 έχουμε μιλήσει και γράψει άπειρες φορές τόσο από την έντυπη Πτήση, κι ειδικά για το F-15EX τουλάχιστον 3 φορές τα τελευταία 2 χρόνια, όσο και από την διαδικτυακή.
Στο άρθρο αυτό λοιπόν θα παρουσιάσουμε και την αντίθετη άποψη κι επιχειρηματολογία, σύμφωνα με την οποία το F-15EX είναι ένα μεγάλο λάθος, οι συνέπειες του οποίου θα συνοδεύουν την αμερικανική Αεροπορία επί σειρά ετών.
Ακολουθεί σχετική ανάλυση, του John Venable, Senior research fellow, Heritage Foundation
Πόσο μεγάλο λάθος είναι η αγορά F-15EX? Ας εξετάσουμε αυτήν την αναλογία:
Ας υποθέσουμε ότι θέλετε να αγοράσετε σύνδεση στο ίντερνετ για το σπίτι σας και βρήκατε δύο επιλογές. Η πρώτη θα κόστιζε 102 δολάρια το μήνα για ένα μόντεμ με σύνδεση dial up που θα έδινε ονομαστική ταχύτητα 56 kbps. Η δεύτερη θα κόστιζε 77,90 δολάρια το μήνα για ένα αναβαθμιζόμενο ρούτερ 5G που θα έδινε πραγματική ταχύτητα 1 terabyte δεδομένων ανά δευτερόλεπτο. Δηλαδή οι επιλογές θα ήταν: κόστος 31 τοις εκατό περισσότερο για απαρχαιωμένη τεχνολογία που προσφέρει δραματικά λιγότερη ικανότητα ή ολοκαίνουργια τεχνολογία συμβατή με τις σημερινές και τις αυριανές απαιτήσεις για 24,10 $ λιγότερα. Η επιλογή υπό αυτές τις συνθήκες φαντάζει αρκετά προφανής, έτσι δεν είναι;
Με την απόφασή του να χρηματοδοτήσει την προμήθεια 140 F-15EX, το Κογκρέσο έχει επιλέξει την επιλογή dial-up. Όταν η αμερικανική Αεροπορία υπογράψει αυτό το συμβόλαιο, θα της μείνει στο χέρι υλικό ήδη από σήμερα απαρχαιωμένο για τα επόμενα 30 χρόνια.
Ακολουθούν εννέα λόγοι για τους οποίους το Κογκρέσο πρέπει να αποσύρει την εξουσιοδότηση για την προμήθεια του F-15EX από το σχετικό νομοσχέδιο του 2021.
1. Κόστος προμήθειας. Κατά το οικονομικό έτος 2022, η αμερικανική Αεροπορία θα πληρώσει 77,9 εκατομμύρια δολάρια για κάθε πλήρως εξοπλισμένο και έτοιμο για μάχη F-35A που θα παραλαμβάνει. Από την άλλη πλευρά, κάθε F-15EX θα κοστίζει 87,7 εκατομμύρια δολάρια – αλλά αυτό το κόστος καλύπτει ικανότητα αρκετή μόνο για να πετάει σε… αεροπορικές επιδείξεις.
Αν η Αεροπορία αποφάσιζε να το στείλει να πολεμήσει, τότε κάθε αεροσκάφος χρειάζεται επιπλέον ένα σύστημα αυτοπροστασίας αξίας 12,2 εκατομμυρίων δολαρίων (σ.σ. Αναφέρεται στο Eagle Passive Active Warning Survivability – EPAWSS) και ένα ατρακτίδιο στοχοποίησης αξίας 900.000 δολαρίων. Αυτό αυξάνει το τελικό κόστος ενός έτοιμου για μάχη F-15EX στα 102 εκατομμύρια δολάρια, 30% περισσότερο από ένα F-35A (σ.σ. εξού κι η παραπάνω αναλογία με τις συνδέσεις στο ίντερνετ και το κόστος τους).
2. Επιχειρησιακή ικανότητα. Το αεροσκάφος στο οποίο βασίζεται το F-15EX σχεδιάστηκε πριν 45 (!) χρόνια. Παρόλο που τα περισσότερα ηλεκτρονικά του δεν είναι προφανώς από εκείνη την εποχή αλλά διαθέτει πιο σύγχρονα, συνολικά παραμένει ένα απαρχαιωμένο σχέδιο μίας άλλης εποχής και λογικής. Η άτρακτος του είναι φτιαγμένη κυρίως από κράματα μετάλου που παρά την εξέλιξη λειτουργεί ως μαγνήτης για σύγχρονους πύραυλους αέρος-αέρος κι εδάφους αέρος. Μόνο και μόνο για να μπορέσει να επιβιώσει ενάντια σε μία καλά οργανωμένη σύγχρονη αεράμυνα, το F-15EX θα χρειαστεί κι άλλα μαχητικά αεροσκάφη και αεροσκάφη ηλεκτρονικού πολέμου για να το προστατέψουν.
Σε εικονικές αερομαχίες μαχητικά stealth πέμπτης γενιάς κατέρριπταν μαζικά άλλα μαχητικά τέταρτης γενιάς όπως το F-15EX σε αναλογία 16 προς 1 ή και περισσότερο. Ακόμα κι αν υποθετικά αυτοί οι αριθμοί είναι «φουσκωμένοι» και δεχτούμε ότι ένα F-35 είναι πραγματικά ίσάξιο όχι με 16 αλλά έστω για παράδειγμα με μόνο 2 F-15EX των 102 εκατομμύρια δολαρίων, τότε κατά κάποιο τρόπο, η πληρωμή 204 εκατομμυρίων δολαρίων για μια ικανότητα που μπορεί να αγοραστεί προς 77,9 εκατομμύρια δολάρια δεν μοιάζει και πολύ καλή περίπτωση για τις ΗΠΑ.
Το F-35 στην Red Flag ξανά… θα βελτιώσει το προηγούμενο σκορ 20-1;
3. Λειτουργικά έξοδα για την συντήρηση και την επισκευή ενός μαχητικού συναθροίζονται σε ένα συνολικό ποσό που είναι γνωστό ως το κόστος ανά ώρα πτήσης ή CPFH. Το CPFH του F-15EX εκτιμήθηκε πρόσφατα ότι ήταν 27.000 δολάρια από το λογιστήριο του υπουργείου Άμυνας για θέματα Αξιολόγησης Κόστους και Αξιολόγησης Προγράμματος – το ίδιο λογιστήριο που έπεισε την Αεροπορία να αγοράσει το F-15EX. Παραδόξως, αυτή η τιμή δεν περιλαμβάνει το κόστος αγοράς και υποστήριξης για το σύστημα αυτοπροστασίας και το ατρακτίδιο στοχοποίησης, που είναι απαραίτητα για να χρησιμοποιηθεί σε μάχη το F-15EX.
Το ίδιο λογιστήριο υπολόγισε ότι το CPFH του F-35A είχε μειωθεί από 32.554 δολάρια την ώρα το 2014 σε 30.137 δολάρια το 2018 – μια τιμή που περιλαμβάνει τα πάντα. Στην πραγματικότηα λοιπόν, το συνολικό CPFH για τα F-35A και F-15EX είναι παρόμοιο, όχι πλεονέκτημα του F-15EX. Aλλά το κόστος CPFH για το F-15EX, καθώς αυτό δεν υπάρχει ακόμα, βασίζεται σε στοιχεία από τον «μεγάλο αδερφό» του, το 35 ετών F-15E. Δηλαδή το κόστος αυτό είναι ήδη το χαμηλότερο δυνατό που μπορούσε να επιτευχθεί, ενώ το CPFH του F-35A είναι πτωτικό και τα περιθώρια περαιτέρω μείωσης του είναι ακόμα σημαντικά.
4. Μειωμένος χρόνος και κόστος εκπαίδευσης. Υπερασπιζόμενοι το F-15EX, στελέχη της Αεροπορίας λένε ότι οι μοίρες που αυτή τη στιγμή επιχειρούν με F-15C θα είναι σε θέση να μεταπέσουν σε μια νέα έκδοση του F-15 παρά στο F-35. Αλλά το F-15EX είναι ένα μαχητικό διπλού ρόλου, που προορίζεται για τη διεξαγωγή αποστολών τόσο αέρος-αέρος όσο και αέρος-εδάφους. Και οι περισσότεροι από τους πιλότους F-15C της Αεροπορικής Εθνοφρουράς των ΗΠΑ δεν έχουν ρίξει ποτέ στη ζωή τους ούτε μία βόμβα.
Η εκπαίδευσή τους σε αποστολές αέρος-εδάφους θα διαρκέσει στο F-15EX σχεδόν τόσο χρόνο όσο και στο F-35A. Το ίδιο ισχύει και για τους τεχνικούς και μηχανικούς που θα πρέπει να συντηρήσουν τα αεροσκάφη αυτά, αφού θα κληθούν να χειριστούν όπλα και να μάθουν διαδικασίες που δεν έχουν ξαναδεί ποτέ στη ζωή τους.
F-35 Lightning II: Οι επιδόσεις στην κλειστή αερομαχία και οι συγκρίσεις με το F-16
5. Ικανότητα ως μαχητικό. Οι πέντε επιχειρησιακές μοίρες που θα παραλάβουν το F-15EX επιχειρούν σήμερα με F-15C Eagle. Στο απόγειό του το Eagle ήταν αναμφισβήτητα το καλύτερο μαχητικό αεροπορικής υπεροχής στον κόσμο. Μπορούσε να αναπτυχθεί επιχειρησιακά οπουδήποτε στον κσμο, να προηγηθεί φίλιων σχηματισμών αεροσκαφών κρούσης και να αποδεκατίσει κυριολεκτικά μια εχθρική δύναμη μαχητικών. Δυστυχώς, τα σύγχρονα όπλα εδάφους – αέρος έχουν εξελιχθεί κι είναι πλέον υπερβολικά ικανά για να αφήσουν μη stealth μαχητικά να επιχειρήσουν με τον ίδιο τρόπο.
Τα παλαιότερα αεροπλάνα δεν μπορούν καν να παρέχουν αεροπορική κάλυψη σε χώρες «χαμηλής απειλής» όπως η Συρία, η οποία επιχειρεί πια με το πολύ ικανό ρωσικό σύστημα S-300. Μέχρι τη στιγμή που και τα 140 F-15EX θα έχουν παραληφθεί το 2030, τα ακόμη ικανότερα ρωσικά S-400 θα βρίσκονται… παντού, περιορίζοντας ουσιαστικά την χρήση F-15EX σε αποστολές αεροπορικής αστυνόμευσης στις ΗΠΑ. Με άλλα λόγια, κάθε μοίρα που θα μεταπίπτει σε F-15EX θα είναι μια μοίρα λιγότερο που οι ΗΠΑ μπορούν να αναπτύξουν σε ένα θέατρο επιχειρήσεων υψηλού κινδύνου.
Μεγάλη άσκηση της αμερικανικής Αεροπορίας εναντίον οργανωμένης αεράμυνας
6. Υπεράσπιση των ηπειρωτικών Ηνωμένων Πολιτειών. Ενώ οι δυνατότητες του F-15EX είναι κατώτερες των απαιτήσεων για την αντιμετώπιση ενός αντιπάλου με οργανωμένη Αεροπορία κι Αεράμυνα, είναι υπερβολικές για τις απαιτήσεις αεράμυνας στις ίδιες τις ΗΠΑ. Η προβαλλόμενη ως ασύγκριτο πλεονέκτημα ακτίνα μάχης του αεροσκάφους και η μεταφορά 22 πυραύλων αέρος-αέρος είναι αναμφίβολα συγκλονιστικές ικανότητες. Αλλά τα μαχητικά επιφυλακής επιχειρούν σε ζεύγη, πράγμα που σημαίνει ότι δύο F-15EX θα είχαν έναν εξωφρενικό αριθμό 44 πυραύλων για να υπερασπιστούν ένα μικρό μόνο τμήμα της επικράτειας των ΗΠΑ.
Την τελευταία φορά που οι ΗΠΑ χρειάστηκαν τόσους πολλούς πύραυλους ή μια ακτίνα μάχης 700 ναυτικών μιλίων για να υπερασπιστούν το έδαφός τους ήταν… ποτέ. Το F-15EX είναι υπερβολικό για αυτήν την αποστολή – συγκεκριμένα κατά 24,1 εκατομμύρια δολάρια. Η ακτίνα δράσης κι οι πύραυλοι από δύο F-16 είναι περισσότερο από επαρκή για την άμυνα ενάντια σε απειλές βομβαρδιστικών ή πυραύλων πλεύσης και αυτά τα αεροσκάφη θα ήταν πολύ φθηνότερα. Το ίδιο προφανώς θα ήταν και το πέμπτης γενιάς F-35A.
Περιστατικό μαχητικού αεροσκάφους F-15C επαναφέρει σκέψεις για την αντικατάστασή τους στις ΗΠΑ
7. Μεταφορά οπλικού φορτίου. Η μεταφορική ικανότητα του F-15EX ενώ είναι αναμφισβήτητα εντυπωσιακή, είναι ωστόσο άσχετη σε έναν πόλεμο υψηλής έντασης, γιατί το αεροσκάφος απλά δεν θα επιβιώσει αρκετά για να εκτοξεύσει ή ρίξει τα όπλα του. Η διαμόρφωση stealth του F-35 του επιτρέπει να εμπλέκει στόχους αέρος-αέρας με τέσσερις πυραύλους πριν τα εχθρικά μαχητικά ή τα αντιαεροπορικά συστήματα μπορέσουν να το εμπλέξουν.
Στην διαμόρφωση Beast Mode η ικανότητα μεταφοράς του F-35 είναι σχεδόν τόσο εντυπωσιακή (αλλά εξίσου τακτικά άσχετη) με του F-15EX. Η δε ικανότητα μεταφοράς 16 πυραύλων αέρος-αέρος είναι διπλάσια από τον αριθμό που έχει μεταφέρει ποτέ ένα αμερικανικό μαχητικό και υπέρδιπλάσια από τον αριθμό που ένας πιλότος αμερικανικού μαχητικού εκτόξευσε ποτέ σε μάχη.
13 τόνοι οπλισμού έναντι 2,5: Ένας (σημαντικός) λόγος που οι ΗΠΑ αγοράζουν νέα F-15EX
Πύραυλος αέρος-αέρος CUDA για F-35 (12 πύραυλοι εσωτερικά!) και το F-22
8. Η βιομηχανική βάση μαχητικών αεροσκαφών. Οι ΗΠΑ έχουν πλέον μόνο δύο εταιρείες που παράγουν μαχητικά αεροσκάφη, αλλά είτε η προμήθεια είτε η ακύρωση του F-15EX πιθανότατα δεν θα έχει κανένα αντίκτυπο στη βιομηχανική βάση των ΗΠΑ. Το 2018, η γραμμή παραγωγής F / A-18 Super Hornet της Boeing είχε ήδη παραγγελίες για επόμενα επτά έτη και, με τις πιθανότητες επιπλέον πωλήσεων στην Ινδία ή τη Φινλανδία, η παραγωγή αυτών των αεροσκαφών θα μπορούσε να επεκταθεί ακόμη και μετά το 2025. Το Κατάρ θα πρέπει να παραλάβει το πρώτο από 36 F -15Q φέτος από την ίδια γραμμή παραγωγής που θα παράγει το F-15EX, και αυτή η χώρα έχει προαίρεση για ακόμα 36 αεροσκάφη.
Η δε αμερικανική Αεροπορία υπέγραψε μόλις ένα πολυετές συμβόλαιο για το T-7, το νέο προηγμένο εκπαιδευτικό της, μια παραλλαγή του οποίου προτείνεται ήδη ως ελαφρύ μαχητικό αεράμυνας. Και σε αντίθεση με το F-18 ή το F-15EX, η τιμή του T-7, η μέθοδος κατασκευής του και ο σχεδιασμός ανοιχτής αρχιτεκτονικής το καθιστούν κάτι που η Αεροπορία θα έπρεπε να ήθελε περισσότερο. Αυτό το αεροσκάφος από μόνο του θα διατηρήσει ανοιχτές τις γραμμές παραγωγής της Boeing έως το 2033 – τρία χρόνια επιπλέον από ό,τι το τρέχον σχέδιο προμήθειας της Αεροπορίας για το F-15EX.
9. Το επιχείρημα νέων υποδομών. Ιστορικά, η αμερικανική Αεροπορία έχει συνδέσει μεγάλα προγράμματα προμήθειας μαχητικών αεροσκαφών ως προϋπόθεση για τη χρηματοδότηση αναβαθμίσεων των υποδομών στις αεροπορικές τους βάσεις για τα πάντα, από λειτουργίες και εγκαταστάσεις συντήρησης μέχρι ανακασκευή διαδρόμων και νέα υπόστεγα. Αν κι αυτές οι εγκαταστάσεις έχουν καθυστερήσει πολύ σε κάποιες αεροπορικές βάσεις, το ίδιο το F-35A δεν απαιτεί νέες υποδομές. Σε αντίθεση με τα προηγούμενα αεροσκάφη stealth, το F-35A δεν χρειάζεται ειδικά υπόστεγα ή εγκαταστάσεις συντήρησης. Η ειδική επίστρωση (RAM) που απορροφά την ακτινοβολία ραντάρ στα F-117A, B-2 και F-22A ήταν εξαιρετικά δύσκολο να συντηρηθεί και θα μπορούσε να υποστεί βλάβη ακόμα και από την έκθεση στον ήλιο εάν αυτά τα αεροσκάφη σταθμευμένα σε ανοιχτή πίστα.
Το εξωτερικό περίβλημα του F-35A ωστόσο, καλύπτεται από καινούρια υλικά RAM τέταρτης γενιάς που δεν απαιτούν νέες ειδικές εγκαταστάσεις συντήρησης και έτσι μπορεί να σταθμεύει ακόμα και στο φως του ήλιου και δεν απαιτούνται νέα καταφύγια. Επιπλέον, οι ειδικές εγκαταστάσεις διαχείρισης ευαίσθητων συστημάτων (SCIF), που απαιτούνται για διαβαθμισμένα συστήματα υπάρχουν και βρίσκονται ήδη στις προτεινόμενες θέσεις επιχειρησιακής ανάπτυξης. Οι αεροπορικές βάσεις όμως που προορίζονται να παραλάβουν συγκεκριμένα τα νέα 140 F-15EX δεν διαθέτουν και θα τις χρειαστούν αυτές τις εγκαταστάσεις, αλλά η Αεροπορία δεν συνδέει τα έξοδά τους με την προμήθεια του F-15EX όπως κάνει με το F-35. Αυτά τα κόστη θα εμφανιστούν αθόρυβα στο μέλλον, όπως το κόστος του συστήματος αυτοπροστασίαας και του ατρακτιδίου στοχοποίησης, προκειμένου να διατηρηθεί το αρχικό κόστος προμήθειας χαμηλά.
Πόσο θα κοστίσει στο Βέλγιο να αναβαθμίσει τις βάσεις του ώστε να υποστηρίζουν το F-35;
Πηγή
Αξίζει να σημειωθεί ότι παρόλο που έχει ανακοινωθεί η προμήθεια των 140 μαχητικών του τύπου και παρόλο που η Boeing έχει ήδη υπογράψει αρχικά συμβόλαια έρευνας, πιστοποίησης καθώς και μετατροπής της γραμμής παραγωγής αλλά και για μικρό αριθμό 8 αεροσκαφών προπαραγωγής για δοκιμές, η τελική απόφαση κι έγκριση της χρηματοδότησης θα συμβεί το επόμενο έτος.
Με λίγα λόγια οι επερχόμενες εκλογές στις ΗΠΑ, σε περίπτωση που αναδείξουν διαφορετικό νικητή, θα του δώσουν υπεραρκετό χρόνο να ακυρώσει, αν θέλει, την συγκεκριμένη προμήθεια.
