Το F-35 αποκτά σύστημα αποφυγής σύγκρουσης με το έδαφος

Το F-35 αποκτά μια νέα και σημαντική ικανότητα: Να μπορεί να αναγνωρίζει πότε κινδυνεύει να προσκρούσει στο έδαφος, και όταν χρειάζεται να κάνει διορθωτικές ενέργειες για να αποφύγει κάτι τέτοιο.
Το Automatic Ground Collision Avoidance System, που πρωτοχρησιμοποιήθηκε στα F-16, θα τοποθετηθεί στα F-35 επτά χρόνια νωρίτερα από ότι υπολογιζόταν. Εάν το σύστημα ήταν ήδη εγκατεστημένο στα αεροσκάφη του τύπου, τότε πιθανότατα να είχε αποτρέψει την συντριβή του Ιαπωνικού F-35A τον Απρίλιο που μας πέρασε.  Στο περιστατικό ο Ιάπωνας πιλότος έχασε τις αισθήσεις του με αποτέλεσμα να καταπέσει στον Ειρηνικό Ωκεανό, με αποτέλεσμα να χάσει την ζωή του.
Η σύγκρουση με το έδαφος είναι από τους μεγαλύτερους δυνητικούς κινδύνους που αντιμετωπίζουν οι πιλότοι μαχητικών αεροσκαφών. Τα μαχητικά αεροσκάφη είναι γρήγορα και ευέλικτα, και ενώ αυτά τα χαρακτηριστικά είναι γενικά προς όφελος του χειριστή, μπορούν επίσης να τον βάλουν σε κίνδυνο. Όταν ένας χειριστής πετά με ταχύτητα εκατοντάδων χιλιομέτρων την ώρα και την ίδια στιγμή κατακλύζεται από την ροή των πληροφοριών, δεδομένων αλλά και των ενδείξεων των οργάνων, τότε είναι πολύ εύκολο να χάσει την προσοχή του. Σε τέτοιες περιπτώσεις ο χειριστής μπορεί να χάσει την αίσθηση του προσανατολισμού του, χάνοντας την ικανότητα να μπορεί να προσδιορίσει την θέση του, και την πορεία του σε σχέση με  το περιβάλλον γύρω του.
Ένα αεροσκάφος που πετα με ταχύτητα 800 χιλιόμετρα την ώρα σημαίνει ότι έχει ταχύτητα 222 μέτρων το δευτερόλεπτο.  Εάν το αεροσκάφος βρίσκεται σε ύψος έξι χιλιάδων μέτρων και κατευθύνεται με το ρύγχος προς τα κάτω, τότε ο χειριστής έχει λιγότερο από τριάντα δευτερόλεπτα να διορθώσει το λάθος του, πριν συγκρουστεί με το έδαφος. Βεβαίως το αεροσκάφος μπορεί να πετά πιο αργά, πιο γρήγορα ή σε ελαφρά βύθιση, κλπ. Το θέμα όμως είναι ότι ακόμη και από το ύψος των έξι χιλιομέτρων ο χειριστής βρίσκεται μόλις δευτερόλεπτα από την συντριβή. Ακόμη χειρότερα όταν ο χειριστής κάνει ελιγμούς εκθέτει τον εαυτό στις επιταχύνσεις του αεροσκάφους. Το τελευταίο όπως και ένα πρόβλημα στο σύστημα τροφοδοσίας οξυγόνου είναι συνθήκες που είναι ικανές να κάνουν τον χειριστή να χάσει τις αισθήσεις του και να μην μπορέσει να αντιδράσει.Το Automatic Ground Collision Avoidance System (Auto-GCAS) θα κάνει τα περισσότερα ατυχήματα σύγκρουσης με το έδαφος παρελθόν. Σε μια ανακοίνωση που εκδόθηκε χθες, η Lockheed Martin δήλωσε ότι το Auto-GCAS τοποθετείται στα αεροσκάφη της επτά χρόνια νωρίτερα από ότι σχεδιαζόταν. Το σύστημα είναι ήδη εγκατεστημένο στα F-22 Raptor καθώς και στα F-16 Fighting Falcon.
Το σύστημα λειτουργεί χρησιμοποιώντας τις δυνατότητες του F-35 για χαρτογράφηση εδάφους, γεωτοποθέτησης, καθώς και τα αυτόματα συστήματα του αεροσκάφους για να υπολογίσει δυνητικές συγκρούσεις με το έδαφος. Το σύστημα πρώτα προειδοποιεί  τον χείριστη για επικείμενες συγκρούσεις και έπειτα προτείνει πορεία αποφυγής του κινδύνου. Αν ο χείριστης δεν μπορεί  ή δεν είναι σε θέση  να κάνει διορθωτικές κινήσεις τότε ο αυτόματος πιλότος αναλαμβάνει να βάλει το αεροσκάφος σε ασφαλή πορεία.
Θεωρείται ότι το Auto-GCAS έσωσε τις ζωές οκτώ χειριστών F-16 από τότε που τοποθετήθηκε στα αεροσκάφη του τύπου της USAF, το 2014, αλλά φυσικά έσωσε και τα ίδια τα αεροσκάφη. Εικάζεται πως πιθανότατα να είχε σώσει και την ζωή του χείριστη της Ιαπωνικής Αεροπορίας  (JASDF), επισμηναγού Akinori Hosomi, ο οποίος συνετρίβη με το F-35A που χειριζόταν στον Ειρηνικό Ωκεανό κατά την διάρκεια εκπαιδευτικής πτήσης. Το σύστημα Auto-GCAS θα τον είχε προειδοποιήσει ότι θα έπεφτε στην θάλασσα η θα έπαιρνε τον έλεγχο του αεροσκάφους και θα έβγαζε εκτός κινδύνου.
Το σύστημα τοποθετείται αυτή την στιγμή στα F-35A της USAF, έχει ήδη τοποθετηθεί στα F-35C του ναυτικού των ΗΠΑ, ενώ σχεδιάζεται να τοποθετηθεί και στα F-35B των πεζοναυτών.
Αν λοιπόν θεωρήσουμε ότι ατυχήματα λόγω απώλειας προσανατολισμού και απώλειας αισθήσεων του χειριστή πάντοτε συμβαίνουν το Auto-GCAS είναι ένα σύστημα που θα σώζει ζωές πρώτα και κύρια και δευτερευόντως θα σώζει τα πανάκριβα οπλικά συστήματα από καταστροφή. Επιβάλλεται να τοποθετηθεί σε αεροσκάφη αεροποριών που τα χρησιμοποιούν συχνά, εκτεταμένα και στο όριο των δυνατοτήτων τους όπως τα F-16 της ΠΑ. Όπως προειπώθηκε μια τέτοια κίνηση θα σώσει ζωές αλλά και τα ίδια τα πανάκριβα οπλικά μας συστήματα.
Ο Γιώργος Μαραγκόπουλος είναι Μηχανικός Μέλος του ΤΕΕ, Απόφοιτος του Coventry University, M.Sc In Competitive Manufacturing, B.Eng (Hons) Manufacturing With Management και εξειδικεύεται στα συστήματα λιτής Παραγωγής