Τον περασμένο Δεκέμβριο το βρετανικό Ναυτικό κατάφερε να ανελκύσει από τα νερά της Ανατολικής Μεσογείου το μαχητικό F-35B που είχε χαθεί σε ατύχημα το Νοέμβριο, την ώρα που απογειωνόταν από το αεροπλανοφόρο HMS Queen Elizabeth II. Μάλιστα πρόσφατα κυκλοφόρησε και η σχετική φωτογραφία από το κουφάρι του αεροσκάφους. Έχει ενδιαφέρον όμως να δούμε μια σχεδόν ίδια ιστορία, που είχε συμβεί 45 χρόνια πριν, αυτή τη φορά με ένα F-14.
Έτσι, το Σεπτέμβριο του 1976, λίγο έξω από τις ακτές της Σκωτίας, έγινε μια μεγάλη αεροναυτική Νατοϊκή άσκηση με ονομασία «Teamwork 76», η οποία περιλάμβανε εκατοντάδες πλοία από δώδεκα χώρες του ΝΑΤΟ. Γνωρίζοντας πως λίγες ημέρες νωρίτερα, την 28η Αυγούστου 1976, νοτιοδυτικά της Πελοποννήσου (στίγμα 36.0333°N 20.6000°E) το Σοβιετικό υποβρύχιο K-22 κλάσης Echo II είχε πλησιάσει επικίνδυνα την Αμερικανική φρεγάτα USS Voge (FF-1047) κλάσης Garcia και είχαν συγκρουστεί -με αποτέλεσμα και τα δύο να υποστούν σοβαρές ζημιές-, οι Νατοϊκοί επιτελείς θεωρούσαν απολύτως βέβαιο πως οι Σοβιετικοί παρακολουθούσαν πολύ στενά την άσκηση.
F-14 Tomcat: Όταν ακόμα κι η προσνήωση χωρίς ριναίο σκέλος ήταν «ρουτίνα»
Κεντρικό ρόλο στα σενάρια της άσκησης, είχε το αεροπλανοφόρο USS John F. Kennedy. Συγχρόνως, η παρουσία δημοσιογράφων που βρισκόταν επί του αεροπλανοφόρου είχε σκοπό να δείξει – και ιδιαιτέρως προς τους Σοβιετικούς – πως το ΝΑΤΟ διέθετε ικανή ισχύ αποτροπής της ΕΣΣΔ. Οπότε τα F-14 του αεροπλανοφόρου, που έφεραν τα βλήματα AIM-54 Phoenix εκτός των συνηθισμένων AIM-9 Sidewinder, ήταν ένα από τα καλύτερα μέσα για να σταλεί το μήνυμα.
Την 14η Σεπτεμβρίου 1976, στα ανοικτά του Orkney Isle, εν μέσω θαλασσοταραχής και άσχημου καιρού, το F-14 της Μοίρας VF-32 με s/n 159588 και με πλήρωμα τους Lt. John ‘Lew’ Kosich ως πιλότο & Lt. Louis ‘Les’ Seymour ως RIO, τροχοδρόμησε για να πάρει θέση στον καταπέλτη και προετοιμάστηκε για απονήωση. Για κάποια άγνωστη αιτία, ενώ το πλήρωμα εκτελούσε ελέγχους, οι κινητήρες άρχισαν από μόνοι τους να ανεβάζουν στροφές και το αεροσκάφος άρχισε να κινείται προς τα εμπρός. Ο πιλότος έκπληκτος διαπίστωσε πως ενώ οι μανέτες ισχύος ήταν και οι δύο σε θέση IDLE, οι κινητήρες συνέχιζαν και πάτησε τα φρένα ελπίζοντας πως το αεροσκάφος θα σταματήσει.
Προφανώς τα φρένα δεν ήταν αρκετά, οπότε στην – ανεξέλεγκτη – κίνησή του προς τα εμπρός το αεροσκάφος παρέσυρε έναν από το πλήρωμα καταστρώματος και με το ακροπτερύγιό του προξένησε ζημιές σε παρακείμενα παρκαρισμένα αεροσκάφη. Παρά τις προσπάθειες του πληρώματος, το F-14 των $14 εκατομμυρίων δολαρίων με τον AIM-54 Phoenix αναρτημένο, έφτασε στην άκρη του καταστρώματος και έπεσε στον ωκεανό.
F-14 vs MiG-23: Αερομαχία μεταξύ μαχητικών μεταβλητής γεωμετρίας
Το πλήρωμα μόλις την τελευταία στιγμή πρόλαβε να εκτιναχθεί και μετά από λίγα δευτερόλεπτα προσγειώθηκαν και οι δυο τους στο κατάστρωμα του αεροπλανοφόρου με ελαφρείς τραυματισμούς. Και σαν να μην έφτανε που το Αμερικανικό Ναυτικό έχασε ένα Tomcat, και μπροστά στα έκπληκτα μάτια και τους φωτογραφικούς φακούς δημοσιογράφων, το ατύχημα συνέβη σε διεθνή ύδατα. Εκεί δηλαδή όπου το τζετ και ο πύραυλος AIM-54 Phoenix που μετέφερε, θα μπορούσαν να ανακτηθούν από οποιονδήποτε θα είχε την ικανότητα και την ταχύτητα να τα ανελκύσει.
Επιστροφή στα παλιά λημέρια: F-14 στο κατάστρωμα αεροπλανοφόρου για τις ανάγκες του Top Gun 2
Αμέσως, έσπευσαν στο σημείο εξειδικευμένα πλοία, μεταξύ των οποίων το Νορβηγικό ερευνητικό Constructor με τηλεκατευθυνόμενο μικρο-υποβρύχιο CURV, το Βρετανικό Oil Harrier και το Αμερικανικό ρυμουλκό USS Shakori. Έπειτα από σχεδόν 4 εβδομάδες ανεπιτυχών προσπαθειών λόγω κακών καιρικών συνθηκών, αποφασίστηκε να χρησιμοποιηθεί το NR-1, ένα ερευνητικό πυρηνοκίνητο μικρουποβρύχιο που στάθμευε σε Αμερικανική βάση στο Holy Loch, κοντά στη Γλασκόβη.
Το Ναυτικό ήθελε πάσει θυσία να κρατήσει μυστική την ύπαρξη του NR-1 μέχρι τότε, αλλά τελικώς η ανάγκη και η πιθανότητα οι Σοβιετικοί να καταφέρουν να φτάσουν στο σημείο πρώτοι, έπεισε την ηγεσία του να το εμπλέξει στις έρευνες.
ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ – 28 Νοεμβρίου 1980: Επιχείρηση “Morvarid”, επιδρομή στις ιρακινές πλατφόρμες άντλησης
Το NR-1 άρχισε να ερευνά την 21η Οκτωβρίου 1976, κάπου ενάμιση μήνα μετά το συμβάν. Καταδύθηκε σε βάθος περίπου 600 μέτρων και χρησιμοποιώντας τις συσκευές σόναρ πλευρικής σάρωσης, αιωρήθηκε 30 μέτρα πάνω από τον βυθό και αναζήτησε τα συντρίμμια. Μετά από μια λεπτομερή εξερεύνηση σε ακτίνα ενός μιλίου γύρω από το σημείο όπου πίστευαν πως είχε πέσει το F-14, οπότε αποφασίστηκε να ανοίξουν την ακτίνα έρευνας.
Πράγματι, τελικά εντόπισαν το Tomcat αναποδογυρισμένο, με το ένα φτερό κατεστραμμένο και μπλεγμένο σε δίχτυα ψαρέματος. Υπάρχει πιθανότητα, κάποια αλιευτική τράτα (ή ‘τράτα’ των Σοβιετικών;) να άρπαξε το αεροπλάνο και επειδή δεν μπορούσε να το σηκώσει, αναγκάστηκε να το απελευθερώσει.
Αν και οι ερευνητές ενθουσιάστηκαν με το γεγονός πως το NR-1 εντόπισε το F-14, τα γέλια διακόπηκαν όταν κατάλαβαν πως ο πύραυλος Phoenix έλειπε! Συν τοις άλλοις, η προσπάθεια για να αγκιστρώσουν το Tomcat για να το ανασύρουν στην επιφάνεια, αποδείχτηκε πολύ δύσκολη αφού τα δίχτυα στα οποία ήταν μπλεγμένο απειλούσαν να παγιδεύσουν το ερευνητικό NR-1 που με τους βραχίονές του και επιδέξιους χειρισμούς επιχειρούσε να εκτελέσει την αποστολή. Όπως χαρακτηριστικά είχαν δηλώσει οι χειριστές Al Holifield και Mike McQuown, ήταν «…σαν να προσπαθεί κάποιος να τυλίξει ένα χριστουγεννιάτικο δώρο, σε ένα ντουλάπι με το ένα χέρι, ενώ φοράει γάντι του μποξ».
Μετά από αρκετές ημέρες και πολλαπλές προσπάθειες, πέτυχαν να δέσουν συρματόσχοινα γύρω από τους τροχούς του F-14, τα οποία δέθηκαν με το βαρούλκο του Βρετανικού πλοίου Oil Harrier που ανέλαβε να τραβήξει το αεροπλάνο και να το ξεκολλήσει από τη λάσπη του πυθμένα. Δυστυχώς, λόγω ισχυρής θαλασσοταραχής, αυτά έσπασαν και το αεροπλάνο ξαναέπεσε πάλι στον πυθμένα και οι τροχοί του βυθίστηκαν ακόμη βαθύτερα στη λάσπη. Κάποια στιγμή η ανέλκυση έγινε δυνατή, οπότε συνεχίστηκε η αναζήτηση του πυραύλου.
Χωρίς κάποιο αποτέλεσμα, το Αμερικανικό Ναυτικό είχε πάρει την απόφαση να διακόψει τις έρευνες την 1η Νοεμβρίου 1976. Την 29η Οκτωβρίου, μόλις δύο μέρες από την τελική ημερομηνία, ο χειριστής Al Holifield εντόπισε οπτικά κάτι που έμοιαζε με πύραυλο – σχεδόν άθικτο. Το βλήμα Phoenix ανέβηκε στην επιφάνεια τα μεσάνυκτα της 30ης Οκτωβρίου 1976 και το πλήρωμα του NR-1 είχαν καταφέρει κάτι που φαινόταν αδύνατο.
Αρκετά χρόνια αργότερα, το NR-1 ήταν το υποβρύχιο που ανέκτησε τα τμήματα του Space Shuttle Challenger που είχαν πέσει στη θάλασσα μετά την καταστροφή του το 1986, ενώ το 1995 χρησιμοποιήθηκε για την έρευνα του ναυαγίου του HMHS Britannic (αδελφού πλοίου του RMS Titanic), που βυθίστηκε στο Αιγαίο, ανοικτά της Κέας.
