Παραμένει ακόμη άγνωστο στις αρχές τι οδήγησε τον 18χρονο Σαλβαδόρ Ράμος, μαθητή λυκείου στην Ουβάλντε, να δολοφονήσει 19 μικρούς μαθητές και δύο ενηλίκους, τουλάχιστον ο ένας εκ των οποίων ήταν εκπαιδευτικός, ανοίγοντας πυρ μέσα στις αίθουσες του πρωτοβάθμιου σχολείου Ρομπ της μικρής πόλης της πολιτείας Τέξας, κάπου 130 χιλιόμετρα από το Σαν Αντόνιο.
Φορώντας αλεξίσφαιρο, εφοδιασμένος τουλάχιστον με ένα τουφέκι εφόδου, ο νεαρός αρχικά διέφυγε με ημιφορτηγό, που ενεπλάκη σε «θεαματικό τροχαίο», προτού το εγκαταλείψει και πάει στο πρωτοβάθμιο σχολείο Ρομπ περί τις 11:30 (19:30 ώρα Ελλάδας), προσπαθώντας κατά τα φαινόμενα να ξεφύγει από αστυνομικούς.
Η σφαγή, η χειρότερη του είδους έπειτα από αυτή στο πρωτοβάθμιο σχολείο Σάντι Χουκ (2012), αναγκάζει πολλούς στις ΗΠΑ να ξαναζήσουν το μαρτύριο των επιθέσεων σε σχολεία, που επαναλαμβάνεται αέναα τα τελευταία χρόνια.
Ο αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν κάλεσε χθες να αναληφθεί δράση στις ΗΠΑ για να αντιμετωπιστεί η μάστιγα των επιθέσεων με τη χρήση πυροβόλων όπλων, λίγες ώρες μετά το μακελειό μέσα σε πρωτοβάθμιο σχολείο στο Τέξας, παρά την ισχυρή επιρροή που διαθέτει το λόμπι της οπλοκατοχής στο Κογκρέσο.
«Πότε για τ’ όνομα του Θεού θα ορθώσουμε το ανάστημά μας μπροστά στο λόμπι των όπλων;» διερωτήθηκε ο 78χρονος Δημοκρατικός αρχηγός του κράτους. «Είμαι αποκαρδιωμένος και κουρασμένος», πρόσθεσε.
Η οπλοκατοχή στις ΗΠΑ θεμελιώνεται με βάση το Αμερικανικό Σύνταγμα (2η Τροπολογία), που κατοχυρώθηκε το 1791 και προβλέπει:
“Μια καλά εποπτευόμενη πολιτοφυλακή, απαραίτητη για την ασφάλεια ενός ελεύθερου κράτους και το δικαίωμα του λαού να διατηρεί και να φέρει όπλα, δεν θα υποστεί περιορισμούς.”
Η 2η Τροπολογία επανέρχεται στο προσκήνιο κάθε φορά που συμβαίνει ένα μακελειό στις ΗΠΑ, με την κοινή γνώμη να είναι διχασμένη όσον αφορά τη διατήρησή της, την τροποποίησής της, ή της ολοκληρωτικής κατάργησής της.
Μια ανασκόπηση 130 ερευνών, που επιλέχθηκαν με βάση ποιοτικά κριτήρια, μελέτησαν αλλαγές στη νομοθεσία για τα όπλα σε διάφορες χώρες σε συνάρτηση τα ποσοστά ανθρωποκτονιών, αυτοκτονιών και ατυχημάτων με όπλα. Κατέληξαν στο συμπέρασμα πως για να σημειωθεί μείωση στους θανάτους, χρειάζονται μεγάλες αλλαγές στη σχετική νομοθεσία και θέσπιση ιδιαιτέρως αυστηρών νόμων. Τέτοιες αλλαγές περιλαμβάνουν απαγόρευση πώλησης κάποιων τύπων όπλου όπως τα τυφέκια εφόδου, ενδελεχής έλεγχος του υποψήφιου αγοραστή και φυσικά ύπαρξη νομοθεσίας που να προβλέπει χορήγηση άδειας πριν την αγορά όπλου.
Το 2000 ψηφίστηκαν αυστηροί νόμοι για τον έλεγχο των όπλων στη Νότια Αφρική, με αποτέλεσμα να παρατηρηθεί μείωση των ανθρωποκτονιών κατά 13,6% για τα επόμενα χρόνια. Παρόμοιος νόμος που πέρασε στην Αυστραλία το 1996, οδήγησε σε μείωση των θανάτων από όπλα κατά 14% το επόμενο έτος.
Στον αντίποδα, το 2007 στο Μισούρι αποφασίστηκε να μη χρειάζεται άδεια για να αποκτήσει κάποιος όπλο. Αυτή η αλλαγή στη νομοθεσία, οδήγησε σε αύξηση ανθρωποκτονιών κατά 25%.
Η αυστηροποίηση των νόμων για τα όπλα, οδηγεί σε μείωση των θανάτων από τη χρήση τους. Σε χώρες όπως οι ΗΠΑ όμως, η ύπαρξη πανίσχυρων οργανώσεων όπως η National Rifle Association με μεγάλη υποστήριξη από το πολιτικό σύστημα, σημαίνει πως είναι μάλλον απίθανο να δούμε κάποια αλλαγή στη σχετική νομοθεσία.
Στην Ελβετία των 8,2 εκατομμυρίων κατοίκων, υπάρχουν καταχωρημένα 2 εκατομμύρια όπλα σε ιδιώτες, που αν και δεν πλησιάζει το ποσοστό οπλοκατοχής στις ΗΠΑ, είναι αρκετά εντυπωσιακό σαν νούμερο. Ποια είναι η διαφορά της μικρής ευρωπαϊκής χώρας με τις ΗΠΑ και πως εξηγείται πως ο δείκτης δολοφονιών είναι σχεδόν μηδενικός;
Ο δείκτης οπλοκατοχής στις ΗΠΑ είναι στα 89 όπλα/100 άτομα, με την Υεμένη να βρίσκεται στη δεύτερη θέση και την Ελβετία στην τρίτη με 46 όπλα/100 άτομα (στοιχεία 2007). Νεότερες εκτιμήσεις δίνουν αρκετά χαμηλότερα νούμερα, αλλά τουλάχιστον 2 εκατομμύρια όπλα κατέχονται νόμιμα από πολίτες της χώρας.
Η πανίσχυρη αμερικανική οργάνωση προάσπισης του δικαιώματος των πολιτών να φέρουν όπλα National Rifle Association (NRA), παραθέτει την Ελβετία σαν παράδειγμα όταν δέχεται κριτική για τις δολοφονίες που προκαλούνται από τη μαζική χορήγηση όπλων στους πολίτες.
Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να επισημάνουμε πως η NRA, είναι περισσότερο μια οργάνωση που χορηγείται από εταιρίες όπλων για να προβάλει τα προϊόντα τους, παρά μια οργάνωση που μάχεται για το δικαίωμα των πολιτών να οπλοφορούν. Μια βόλτα στο κανάλι NRA TV, μπορεί να πείσει και τον πιο δύσπιστο.
Η τελευταία μαζική δολοφονία με όπλο στην Ελβετία, έλαβε χώρα το 2001, όταν ένας άνδρας εισέβαλε στο τοπικό κοινοβούλιο του Zug, σκοτώνοντας 14 ανθρώπους πριν αυτοκτονήσει. Το 2015, ο δείκτης ανθρωποκτονιών με τη χρήση όπλου, ήταν 0,21 δολοφονίες/100.000 κατοίκους. Το αντίστοιχο ποσοστό στις ΗΠΑ, ήταν 3,5 δολοφονίες/100.000 κατοίκους. Πού οφείλεται όμως αυτή η τεράστια διαφορά στις ανθρωποκτονίες με τη χρήση όπλων, ανάμεσα σε δυο χώρες στις οποίες η κατοχή όπλων είναι εξαιρετικά δημοφιλής; Σύμφωνα με το Bussines Insider, υπάρχουν συγκεκριμένοι λόγοι για αυτό, που έχουν να κάνουν με τη γενικότερη νοοτροπία των Ελβετών απέναντι στα όπλα.
Η κατοχή όπλων από τους πολίτες, είναι ένας από τους λόγους που η χώρα κατάφερε να μείνει ουδέτερη στις μεγάλες ευρωπαϊκές συγκρούσεις των τελευταίων 200 χρόνων. Οι Ελβετοί θεωρούν τη κατοχή όπλου, ως πατριωτικό καθήκον. Τα ορεινά σύνορα εισόδου της χώρας είναι από άκρη σε άκρη παγιδευμένα με εκρηκτικά, με σκοπό να ανατιναχτούν γέφυρες, σήραγγες, δρόμοι κτλ, σε περίπτωση που δεχθεί επίθεση. Η πρόσβαση είναι εξαιρετικά δύσκολη από οποιοδήποτε άλλο σημείο.
Σε αντίθεση με τις ΗΠΑ, η Ελβετία έχει υποχρεωτική θητεία για τους άνδρες και όσοι είναι στο ηλικιακό φάσμα 18-34, εκπαιδεύονται στη χρήση τυφεκίου και πιστολιού, ενώ τους επιτρέπεται να κρατήσουν το όπλο τους αφού λάβουν σχετική άδεια όταν απολυθούν. Το 2000, περισσότεροι από το 25% των Ελβετών δήλωσαν πως διατηρούν όπλο για στρατιωτικό ή αστυνομικό σκοπό. Αντίστοιχα στις ΗΠΑ, το ποσοστό αυτό ήταν λιγότερο από 5%.
Περίπου τα μισά από τα όπλα που βρίσκονται στα χέρια ιδιωτών, προέρχονται από τη στρατιωτική τους θητεία, ενώ έχει παρατηρηθεί τάση μείωσης των ιδιόκτητων όπλων τα τελευταία χρόνια.
Οι αρχές της χώρας, αποφασίζουν σε τοπικό επίπεδο για το εάν πρέπει να εγκρίνουν μια άδεια για οπλοκατοχή. Κάθε κοντόνι διατηρεί αρχεία για τους κατόχους όπλων, αν και κάποια κυνηγητικά και ημιαυτόματα τυφέκια, δεν χρειάζονται σχετική άδεια. Το καθαρό ποινικό μητρώο, είναι απαραίτητο για τη χορήγηση αδείας καθώς και η απουσία ψυχιατρικών παθήσεων. Απαγορεύεται η κατοχή όπλων σε όσους είναι εθισμένοι σε ουσίες (ναρκωτικά και αλκοόλ) καθώς και σε όσους έχουν εκφράσει βίαιη ή επικίνδυνη συμπεριφορά. Όσοι επιθυμούν να οπλοφορούν, θα πρέπει να είναι σε θέση να γεμίζουν, απογεμίζουν και να πυροδοτούν με ασφάλεια το όπλο τους, περνώντας σχετική δοκιμασία. Η απόκτηση ωστόσο άδειας για οπλοφορία, είναι εξαιρετικά δύσκολη.
Η Ελβετία είναι η τέταρτη πιο ευτυχισμένη χώρα της Γης σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη και οι κάτοικοί της απολαμβάνουν καλή διακυβέρνηση, φροντίδα, ελευθερία, υγεία, εισόδημα κτλ. Η αντίστοιχη θέση των ΗΠΑ είναι 19η.
Η Ελβετία αυστηροποίησε το 1999 τους νόμους για την κατοχή όπλων, γεγονός που οδήγησε πτώση της εγκληματικότητας που σχετίζεται με όπλα.
Αν και η Ελβετία φαίνεται να έχει βρει τη χρυσή τομή όσον αφορά την κατοχή όπλων, σε συνδυασμό με τη μειωμένη εξ αυτών εγκληματικότητα, σε χώρες όπως οι ΗΠΑ, η ύπαρξη πανίσχυρων οργανώσεων όπως η National Rifle Association με μεγάλη υποστήριξη από το πολιτικό σύστημα, σημαίνει πως είναι μάλλον απίθανο να δούμε κάποια αλλαγή στη γενικότερη στάση της χώρας απέναντι στα όπλα.
Με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ
