Η αμερικανική δεξαμενή σκέψης / think tank που γενικά θεωρείται ότι εκπροσωπεί τον σκληρό πυρήνα της φιλοσοφίας κι ιδεολογίας του ρεπουμπλικανικού κόσμου στις ΗΠΑ, προχώρησε σε διάστημα λίγων ημερών σε δεύτερο αφιέρωμα όσον αφορά την αποχώρηση των ΗΠΑ από την στρατηγικού ενδιαφέροντος βάση στο Incirlik της Τουρκίας.
https://www.ptisidiastima.com/the-national-interest-us-turkish-relations/
Αν και το θέμα της βάσης αυτής έχει εξελιχθεί σε μείζον αγκάθι στις σχέσεις μεταξύ των δυο χωρών, και σίγουρα δεν είναι κάτι που βγαίνει στην επιφάνεια τώρα, η κλιμάκωση το τελευταίο διάστημα φαίνεται ότι έχει ξεπεράσει κάθε προηγούμενο.
Αναμφίβολα η τωρινή αρθρογραφία εντάσσεται σε μία ιδιαίτερη «δημιουργία» κλίματος, ουσιαστικά ώς ένας πλάγιος τρόπος να πει το «βαθύ κράτος» των ΗΠΑ στην Τουρκία κάτι που δεν μπορεί να πει δημόασια η επίσημη κυβέρνηση. Δώστε προσοχή στα επισημασμένα κομμάτια του κειμένου.
Διαβάστε σχετικά:
https://www.ptisidiastima.com/ekneyrismos-stin-agkyra-incirlik-souda/
Ακολουθεί το νεότερο αφιέρωμα:
Του Michael Rubin
Ο υπουργός Εξωτερικών Μάικ Πομπέο επισκέφθηκε την Κύπρο στις 12 Σεπτεμβρίου εν μέσω εντεινόμενων εντάσεων στην Ανατολική Μεσόγειο καθ’ οδόν για τη Μέση Ανατολή. Λίγο πριν φτάσει ο Πομπέο, η Κυπριακή Εθνική Φρουρά ξεκίνησε μια εβδομάδα ασκήσεων με το αμερικανικό Ναυτικό. Ο γερουσιαστής Ρον Τζόνσον, εν τω μεταξύ, δήλωσε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες «ενισχύουν» τη στρατιωτική τους παρουσία στον κόλπο της Σούδας στην Κρήτη εν μέρει λόγω αβεβαιότητας σχετικά με το μέλλον της παρουσίας των ΗΠΑ στην αεροπορική βάση Incirlik έξω από τη νότια τουρκική πόλη Άδανα.
Τόσο η Τουρκία όσο και η Ελλάδα προσχώρησαν στην ΒορειοΑτλαντική Συμμαχία (ΝΑΤΟ) το 1952, αλλά ήταν η Τουρκία στην οποία βασίστηκαν κυρίως οι Ηνωμένες Πολιτείες. Όταν προσχώρησαν και οι δύο χώρες, η Τουρκία είχε τριπλάσιο πληθυσμό από την Ελλάδα. Σήμερα έχει οκταπλάσιο πληθυσμό. Επιπλέον, η Τουρκία τότε ήταν το ένα από τα μόνο δύο μέλη του ΝΑΤΟ που συνόρευαν με τη Σοβιετική Ένωση. Τέλος, πάρα από την αριθμητική υπεροχή σε πληθυσμό, ο τουρκικός έλεγχός στον Βόσπορο και η γεωπολιτική του θέση κατά μήκος της νότιας πλευράς της Σοβιετικής Ένωσης ήταν ζωτικής σημασίας (για τις ΗΠΑ).
Οι Ηνωμένες Πολιτείες προέβλεψαν την ανάγκη για αεροπορική βάση στην Τουρκία ήδη από την εποχή του Β ‘Παγκόσμιου Πόλεμου, αλλά θα περνούσε σχεδόν μια δεκαετία πριν ξεκινήσει η λειτουργία της νέας αεροπορικής βάσης. Μετονομάστηκε Incirlik το 1958 και η βάση έγινε βασική εγκατάσταση όχι μόνο για αποστολές αναγνώρισης στον Ψυχρό Πόλεμο ως ορμητήριο των U-2, αλλά και βασικός υλικοτεχνικός κόμβος καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες ανταποκρίθηκαν σε στρατιωτικές κρίσεις στο Ισραήλ και το Λίβανο. Παράλληλα, το Incirlik έγινε και κεντρικός κόμβος στην αποτροπή των ΗΠΑ εναντίον των Σοβιετικών, και πλέον και της Ρωσίας. Οι Ηνωμένες Πολιτείες μετέφεραν πυρηνικές βόμβες στο Incirlik το 1959 και, σήμερα περί τα πενήντα πυρηνικά όπλα είναι ακόμα αποθηκευμένα στη βάση.
Μετά την κατάρρευση του σιδηρού παραπετάσματος, η στρατηγική σημασία της βάσης αυξήθηκε αναμφισβήτητα. Η χρήση της κατά τη διάρκεια της Επιχείρησης Desert Storm ανάγκασε το Ιράκ να διαιρέσει τον πυρήνα της αεράμυνάς του εναντίον επιχειρήσεων τόσο από το Βορρά όσο και το Νότο. Ήταν ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση της επακόλουθης ζώνης απαγόρευσης πτήσεων στο Ιράκ και, μετά τις επιθέσεις της 9/11/2001 στη Νέα Υόρκη, έγινε κρίσιμη για τις αεροπορικές επιχειρήσεις στο Αφγανιστάν. Το Πεντάγωνο θεωρούσε ότι η Τουρκία θα επέτρεπε στις Ηνωμένες Πολιτείες να χρησιμοποιήσουν τη βάση και κατά τον πόλεμο του Ιράκ το 2003. Η άρνηση της Τουρκίας ωστόσο υπονόμευσε τον στρατηγικό σχεδιασμό των ΗΠΑ και υποβάθμισε την μέχρι πρότινος αμοιβαία εμπιστοσύνη. Ωστόσο, η Τουρκία δέχτηκε να επιτρέψει στις Ηνωμένες Πολιτείες να χρησιμοποιήσουν το Incirlik για να επιχειρήσουν τα αεροσκάφη τους ενάντια στο Ισλαμικό Κράτος.
Κάθε φορά που οι σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας περνούν κρίση, το Incirlik καταλήγει γίνεται αντικείμενο διαξιφισμών. Αφού οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν επιβάλει εμπάργκο όπλων τόσο στην Τουρκία όσο και στην Ελλάδα με αφορμή την εισβολή της Τουρκίας το 1974 στην Κύπρο, η Τουρκία τερμάτισε τις αμερικανικές στρατιωτικές επιχειρήσεις σχεδόν σε όλες τις αεροπορικές βάσεις της ενώ στο Incirlik επέτρεψε την παρουσία των ΗΠΑ αλλά μόνο στο πλαίσιο των επιχειρήσεων του ΝΑΤΟ. Αν κι η Τουρκία χαλάρωσε σταδιακά αυτούς τους περιορισμούς, η ηγεσία του Πενταγώνου συμμετείχε κάθε φορά τις διαπραγματεύσεις για τη χρήση του Incirlik με τον ίδιο ενθουσιασμό που θα συμμετείχε σε μία επίσκεψη στον οδοντίατρο για σφράγισμα: η Τουρκία παραδοσιακά επιδίωξε να εκμεταλλευτεί την εξάρτηση των ΗΠΑ για την συγκεκριμένη βάση με επιχειρησιακά, οικονομικά και διπλωματικά ανταλλάγματα. Πριν από τον πόλεμο του Ιράκ του 2003, για παράδειγμα, η αρχική θέση της Τουρκίας στις διαπραγματεύσεις κατά καιρούς σχετικά με την παρουσία των ΗΠΑ ήταν ότι η Τουρκία θα έπρεπε να έχει δικαίωμα βέτο για κάθε πτήση και αποστολή που θα ξεκινούσε από τη βάση, μια απαίτηση που προφανώς θα καθιστούσε τις επιχειρήσεις δύσκολες, αν όχι αδύνατες.
Η Τουρκία δεν έχει πλέον όμως το ειδικό βάρος που είχε κάποτε. Λόγω αυτού του βέτο της Τουρκίας για αμερικανικές επιχειρήσεις πολεμικές, διέλευσης και υλικοτεχνικής υποστήριξης πριν από την Επιχείρηση Iraqi Freedom, το Πεντάγωνο άρχισε να διερευνά εναλλακτικές λύσεις. Τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια, υπήρξε μεγάλη επέκταση της παρουσίας των ΗΠΑ στην αεροπορική βάση Mihail Kogălniceanu της Ρουμανίας. Η αναφορά του γερουσιαστή Τζόνσον στον Κόλπο της Σούδας αφήνει να εννοηθεί την θέληση για μια πιο μόνιμη, ισχυρή παρουσία εκεί. Το 2017 και το 2018, οι Ηνωμένες Πολιτείες δαπάνησαν 150 εκατομμύρια δολάρια για την αναβάθμιση μιας αεροπορικής βάσης στην Ιορδανία. Παρόμοια δυναμική μπορεί να υπάρχει και στην Κύπρο. Παράλληλα, δυνάμεις Πεζοναυτών με αμφίβια ελικοπτεροφόρα με μαχητικά αεροσκάφη AV-8B ή F-35, καθώς και υβριδικά αεροσκάφη Osprey και ελικόπτερα – αυξάνονται όλο και περισσότερο στην Ανατολική Μεσόγειο μειώνοντας την εξάρτηση από εγκαταστάσεις στην ξηρά.
Ενώ όμως οι προσπάθειες αυτές για τη μείωση της αμερικανικής εμπιστοσύνης στην Incirlik είναι οπωσδήποτε σημαντικές κι αξιέπαινες, το ερώτημα δεν είναι τόσο αν οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν διαφοροποιήσει επαρκώς την αμυντική τους υποδομή στην περιοχή αλλά κυρίως εάν οποιαδήποτε στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ στην Τουρκία είναι πρόβλημα. Ο Ερντογάν και οι σύμβουλοί του υποκινούν τακτικά τον αντι-αμερικανισμό μέσω μέσων ενημέρωσης τα οποία πλέον τα μονοπωλούν. Το αμερικανικό Ναυτικό έχει μειώσει τις επισκέψεις σε τουρκικά λιμάνια μετά από αυξανόμενες επιθέσεις στα πληρώματα των πλοίων από τουρκικές συμμορίες στην στεριά στα πλαίσια εθνικιστικού παροξυσμού. Μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016 – ένα γεγονός που έμπιστοι του Ερντογάν είναι πιθανόν αν δεν το οργάνωσαν οι ίδιοι, να το άφησαν τουλάχιστον να εξελιχθεί ελεγχόμενα ώστε να μπορέσουν έπειτα να δικαιολογήσουν την επακόλουθη εκκαθάριση των πολιτικών του αντιπάλων – η τουρκική κυβέρνηση έκοψε το ρεύμα (!) στη βάση και ομάδες υπέρ του Ερντογάν απαιτούσαν τις συλλήψεις των Αμερικανών πολιτών και στρατιωτικών που εργάζονταν ή υπηρετούσαν σε αυτήν.
Ο Ερντογάν δεν είναι αντίθετος με τη προσωποκράτηση ανθρώπων ως ομήρους. Η επιθυμία του να εκμεταλλευτεί τον συλληφθέντα Αμερικανό Πάστορα Andrew Brunson για πολιτικά ανταλλάγματα από τις ΗΠΑ ήταν ο λόγος που για την φυλάκισή του επί σειρά μηνών. Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ συνεχίζει να προειδοποιεί τους Αμερικανούς και να εκδίδει ταξιδιωτικές οδηγίες να μην ταξιδέψουν στην Τουρκία λόγω του κινδύνου αυθαίρετης προσωποκράτησης. Εάν λοιπόν συμβεί είτε να εκδηλωθεί σύγκρουση μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας, είτε η Τουρκία να περνάει εθνικιστικές παρακρούσεις, είτε απλά ο Ερντογάν να θέλει να αποσπάσει τον πληθυσμό του από τα προβλήματα της καταρέουσας οικονομίας της Τουρκίας, ποιος εγγυάται ότι δεν μπορεί να διατάξει τις δυνάμεις ασφαλείας του να συλλάβουν Αμερικανούς στο Incirlik ή ακόμα και κάνουν τα στραβά μάτια, αν δεν ενθαρρύνουν κι όλας, ανεξέλεγκτο όχλο να επιτεθεί στο Αμερικανικό στρατιωτικό και πολιτικό προσωπικό που κατοικεί στη βάση κι αριθμεί γύρω στα 1000 άτομα;
Και βέβαια, το σενάριο ότι θα μπορούσαν να συλληφθούν Αμερικανοί στο Incirlik δεν είναι σε καμία περίπτωση τραβηγμένο. Αν και το αμερικανικό προσωπικό θεωρητικά θα μπορούσε να υπερασπιστεί τον εαυτό του με τα μέσα που έχει στην διάθεσή του, το ιστορικό προηγούμενο του 1979 όταν ένα πλήθος φοιτητών υπέρ του Αγιατολάχ Χομεϊνί κατέλαβαν την Πρεσβεία των ΗΠΑ στην Τεχεράνη, η αμερικανικές δυνάμεις ασφάλειας θα διστάσουν να κάνουν χρήση όπλων για τον φόβο τηε επιδείνωσης του διπλωματικού αδιέξοδου ή ακόμη και να αποφύγουν το δικό τους λιντσάρισμα. Με απλά λόγια, για όσο οι διμερείς σχέσεις είναι προβληματικές, το προσωπικό των ΗΠΑ στο Incirlik θα μπορούσε να θεωρηθεί μελλοντικός ή δυνητικός… όμηρος.
Σίγουρα, το Πεντάγωνο ανησυχεί. Έχει ήδη αρχίσει να σχεδιάζει την απομακρυνση των πυρηνικών όπλων που είναι αποθηκευμένα στο Incirlik λόγω τόσο της εχθρότητας της τουρκικής κυβέρνησης όσο και της γειτνίασης του Incirlik με περιοχές που ελέγχονται από τζιχαντιστές στα σύνορα της Συρίας. Ειλικρινά, εάν το Πεντάγωνο δεν έχει ήδη απομακρύνει τα τακτικά πυρηνικά όπλα του από τη βάση, θα ήταν μία στρατηγική αβλεψία. Πέρα από την διπλωματική οπτική ωστόσο, εγείρεται ένα πιο βασικό ερώτημα: Εάν τα πυρηνικά όπλα δεν είναι ασφαλή στην Τουρκία, γιατί να είναι το προσωπικό;
Κάθε μέρα που περνάει και δυνάμεις και εξοπλισμός των ΗΠΑ παραμένουν στο Incirlik θέτουν τις ΗΠΑ σε κίνδυνο. Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν μπορούν να περιμένουν έως ότου εκδηλωθεί η αναπόφευκτη κρίση πριν από τη δρομολόγηση της απομάκρυνσης τους. Η σταδιακή απομάκρυνσή τους θα έθετε σε κίνδυνο τα στρατεύματα, καθώς η μείωση του αριθμού τους θα αύξανε τον κίνδυνο για αυτούς που θα έμεναν πίσω. Αντ ‘αυτού, το Πεντάγωνο θα πρέπει απλώς να δημιουργήσει ένα τετελεσμένο γεγονός: Μια εκκένωση μέσα στη νύχτα μετά την οποία οποία οι Τούρκοι θα ξυπνήσουν το πρωί για να διαπιστώσουν ότι όλο το προσωπικό και τα αμερικανικά αεροσκάφη έχουν αναχωρήσει πέρνοντας μαζί τους όσο περισσότερο εξοπλισμό μπορούσαν να μεταφέρουν. Θα έπρεπε να είναι το στρατιωτικό ισοδύναμο των Colt της Βαλτιμόρης που αναχώρησαν για την Ινδιανάπολη μέσα στη νύχτα.
Το μικρό λόμπι των φιλότουρκων στελεχών και γερουσιαστών στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ και το Κογκρέσο σίγουρα θα αντισταθούν σε οποιαδήποτε τέτοια ενέργεια. Έχουν εργαστεί εδώ και καιρό για να υπερασπιστούν την Τουρκία από τις συνέπειες των ενεργειών του Ερντογάν με την πεποίθηση ότι η Τουρκία είναι πολύ μεγάλη για να χάσει, ο αντι-αμερικανισμός της θα εξαφανιστεί κάποια στιγμή στην μετά Ερντογάν εποχή και ότι οποιαδήποτε μείωση της συνεργασίας θα είναι προς κέρδος της Ρωσίας. Όποιος επιδιώκει να αποκαταστήσει ισχυρούς δεσμούς μεταξύ ΗΠΑ-Τουρκίας ωστόσο, θα πρέπει να συμφωνήσει και χαρεί με το τέλος της παρουσίας των ΗΠΑ στο Incirlik. Οι Ηνωμένες Πολιτείες μετέφεραν τις αεροπορικές επιχειρήσεις τους από τη Σαουδική Αραβία στο Κατάρ το 2003. Αντί να οδηγήσουν το Ριάντ στην αγκαλιά τη Ρωσίας ή της Κίνας, η αλλαγή στη στρατιωτική στάση επέτρεψε στην Ουάσινγκτον και το Ριάντ να τα βρουν καλύτερα σε μια δύσκολη στιγμή και να παρακάμψουν τον υφέρποντα αντι-αμερικανισμό στο βασίλειο αυτό.
Ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ επιδιώκει να μειώσει το στρατιωτικό αποτύπωμα των ΗΠΑ σε όλο τον κόσμο. Τόσο το προοδευτικό στρατόπεδο εντός του Δημοκρατικού Κόμματος όσο και η φιλελεύθερη πτέρυγα του Δημοκρατικού Κόμματος, εν τω μεταξύ, θέλουν να μειώσουν τις στρατιωτικές δαπάνες. Πολλοί δε στο κέντρο, θέλουν να επενδύσουν εκ νέου στη διπλωματία: Ο πλήρης τερματισμός της παρουσίας των ΗΠΑ στο Incirlik θα επέλεγε ταυτόχρονα και τις τρείς λύσεις. Ήρθε η ώρα να φύγουν οι αμερικανικές δυνάμεις από το Incirlik, κι όσο πιο γρήγορα, τόσο το καλύτερο.
