Το θέμα της στρατηγικής συμφωνίας συνεργασίας Ελλάδας-Γερμανίας σε μια σειρά μείζονων προγραμμάτων αρμάτων μάχης και τεθωρακισμένων του Ελληνικού Στρατού με πολλαπλές, ευρύτερες ωφέλειες για τη χώρα μας το έχουμε θίξει αρκετές φορές το τελευταίο διάστημα, τόσο επειδή πιστεύουμε ότι αποτελεί μια πολύ σημαντική –κρίσιμη θα λέγαμε- ευκαιρία εάν εξελιχθεί σε όλες τις διαστάσεις της δέσμης προτάσεων που υφίσταται, όσο και διότι οποιαδήποτε περαιτέρω καθυστέρηση προκαλεί πλέον ανεπανόρθωτες ζημιές.
Ο τίτλος μας «βλέποντας τα τραίνα να περνούν…» δεν είναι απλά ένα σχήμα λόγου αλλά αντικατοπτρίζει μια πτυχή της πραγματικότητας, που μπορεί να εξαντλήσει γοργά μέρος των ωφελημάτων που υπάρχει στο τραπέζι για την ελληνική πλευρά. Πιο συγκεκριμένα αφορά την απόφαση του γερμανικού κοινοβουλίου για την ενίσχυση της Ουκρανίας με βαρύ υλικό, μέρος του οποίου αποτελούν και τα 100 ΤΟΜΑ Marder που παραχωρούνται στην εμπόλεμη χώρα. Τα τεθωρακισμένα αυτά οχήματα μάχης, δεν προέρχονται από αποθέματα του γερμανικού ομοσπονδιακού στρατού αλλά της γερμανικής βιομηχανίας (διάβαζε KMW και Rheinmetall), η οποία τα είχε αποκτήσει στο παρελθόν ως πλεονασματικά για μελλοντική αξιοποίηση σε δυνητικούς πελάτες. Ουσιαστικά το γερμανικό δημόσιο αποδεσμεύει για παραχώρηση αυτό το υλικό (όπως και SPAAG Gepard και άλλα οχήματα) στην Ουκρανία έναντι μελλοντικών αγορών από τη βιομηχανία (όχι φυσικά Marder αλλά LEO 2A7+ και TOMA Lynx).
To ζήτημα που υπάρχει με αυτές τις γερμανικές παραχωρήσεις είναι ότι τα Marder προέρχονται από το βιομηχανικό απόθεμα που ήταν ενταγμένο στην πρόταση προς την Ελλάδα. Δεδομένου όμως ότι η τελευταία βρίσκεται ακόμη στο στάδιο των συζητήσεων και δεν έχει πάρει κάποια οριστική και δεσμευτική μορφή, το υλικό αυτό που θα μπορούσε να ενταχθεί σε ένα τελικό «πακέτο» ωφελημάτων προς τον Ελληνικό Στρατό εξαντλείται γοργά! Φυσικά δεν έχουν όλα χαθεί και επιπλέον ποσότητες υλικού, περιλαμβανομένων και Marder, θα μπορούσαν να προέλθουν από τα αποθέματα του Γερμανικού Στρατού, αλλά αυτό περιπλέκει περισσότερο την κατάσταση και την κάνει πιο απομακρυσμένη στον χρόνο, από την κατάσταση που υπήρχε πριν μερικές εβδομάδες ή από όσο είναι ακόμη και σήμερα (και μπορεί εν μέρει να περισωθεί).
Ποιος και γιατί δεν θέλει τον εκσυγχρονισμό του ελληνικού αρματικού δυναμικού; (A’ Μέρος)
Η παραχώρηση μεταχειρισμένου υλικού όμως είναι μικρό μόνο μέρος της προτεινόμενης στρατηγικής βιομηχανικής συμφωνίας Ελλάδας-Γερμανίας, όπως έχουμε αναδείξει με την προηγούμενη αρθρογραφία μας.
Όπως έχουμε αναφέρει η γερμανική πρόταση αφορά μεγάλη επένδυση των δυο γερμανικών εταιρειών KMW και Rheinmetall στην Ελλάδα, σε άμεση σχέση με τις αποφάσεις της γερμανικής ομοσπονδιακής κυβέρνησης για την υλοποίηση κολοσσιαίων εξοπλιστικών προγραμμάτων για την «παλινόρθωση» της ισχύος του Γερμανικού Στρατού. Ο φόρτος του δυνητικού έργου (προστιθέμενων και απαιτήσεων προμήθειας από άλλες ευρωπαϊκές χώρες) που θα υποδεχθεί η γερμανική αμυντική βιομηχανία και κυρίως αυτή των συστημάτων ξηράς (η οποία είναι και αυτή που είχε αδρανήσει και απομειωθεί περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο τομέα) έχει τέτοιες διαστάσεις, αλλά και πιεστικό χρόνο υλοποίησης, που η μόνη λύση (εδώ και τώρα) είναι η διανομή μέρους του σε όλες τις πιθανές βιομηχανικές υποδομές. Όπως έχουμε υπογραμμίσει, εδώ ακριβώς έρχονται να «κουμπώσουν» οι ελληνικές υποδομές, που υφίστανται από την εποχή του προγράμματος LEO 2HEL, της τελευταίας μεγάλης αγοράς αρμάτων μάχης που έγινε στην Ευρώπη.
Ποιος και γιατί δεν θέλει τον εκσυγχρονισμό του ελληνικού αρματικού δυναμικού; (Μέρος Β΄)
Αυτός είναι και κύριος πυλώνας της πρότασης της στρατηγικής συνεργασίας, που έρχεται να «δέσει» με το δεύτερο, εξίσου σημαντικό για τον ΕΣ, που δεν είναι άλλος από την ανάγκη εκσυγχρονισμού των Leopard 2A4 σε ανώτερο επίπεδο ικανοτήτων, ανακεφαλαιοποιώντας το εξαιρετικά πολύτιμο αυτό υλικό των 183 αρμάτων σε ελληνική κατοχή (που ως γνωστόν έχει αποκτηθεί με συμβολικό τίμημα). Το πρόγραμμα αυτό, που θεωρείται δεδομένο και θα υλοποιηθεί σε βάθος χρόνου, προτείνεται να ενταχθεί στο πλαίσιο της στρατηγικής συνεργασίας, καθιστώντας την Ελλάδα εταίρο και όχι απλά πελάτη.
ΑΝΑΛΥΣΗ: ΤΟΜΑ Lynx, γιατί τελικά θα αποκτήσει η Ελλάδα το “F-35” των χερσαίων δυνάμεων
Ο τρίτος πυλώνας της πρότασης έχει να κάνει με την ένταξη της Ελλάδας στο πρόγραμμα του TOMA Lynx, που όπως έχουμε εξηγήσει, είναι επιδίωξη της γερμανικής πλευράς να υλοποιηθεί σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, με τη συνεργασία αριθμού χώρων ως βιομηχανικών εταίρων.
ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟ: Η Ελλάδα συζητά για 200 Lynx μαζί με γραμμή παραγωγής και 100% γερμανική χρηματοδότηση
Ένας τέταρτος πυλώνας, ιδιαίτερης σημασίας (αφού είναι η αφετηρία των εξελίξεων) είναι η τακτοποίηση παλαιών εκκρεμοτήτων με τη γερμανική πλευρά από το πρόγραμμα LEO 2HEL, οι οποίες υφίστανται εδώ και μια δεκαετία, έχουν «κακοφορμίσει», δηλητηριάζουν τη σχέση του μεγαλύτερου χρήση Leopard 2 με τους προμηθευτές και κάνουν αδύνατη την «επόμενη ημέρα» για το αρματικό και όχι μόνο δυναμικό της Ελλάδας. Όπως έχουμε υπογραμμίζει, με την εκκρεμότητα να υφίσταται εδώ και χρόνια, το θέμα, το οποίο έχει παραπεμφθεί σε διεθνές Διαιτητικό Δικαστήριο, βρίσκεται πλέον επί ξυρού ακμής. Το δικαστήριο θα είχε εκδώσει απόφαση, κατά πάσα εκτίμηση καταδικαστική για την Ελλάδα, αλλά κατόπιν αιτήματος της γερμανικής (επισπεύδουσας) πλευράς έδωσε επανειλημμένες προθεσμίες για να συνεχιστούν οι συνομιλίες των δυο πλευρών.
Να θυμίσουμε ότι στο πλαίσιο αυτό έγιναν και ο επαφές του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και του ΥΕΘΑ Νικόλαου Παναγιωτόπουλου, κατά τη διάρκεια της MSC2022 (Διάσκεψης του Μονάχου για την Ασφάλεια) με Γερμανούς παράγοντες, τόσο από τη βιομηχανία όσο και από τη γερμανική κυβέρνηση.
Με τον τρόπο αυτό έχει επιδειχθεί η -κατ’ αρχήν επιθυμία- των δυο πλευρών για επωφελή συμφωνία αντί της συνέχισης της επιδίωξης επίλυσης του θέματος μέσω της δικαστικής οδού.
Έκτοτε όμως δεν υπήρξαν άλλες εξελίξεις και το διεθνές Διαιτητικό Δικαστήριο είχε αποδεχθεί πρόταση για καταληκτική ημερομηνία την 30η Απριλίου 2022, ώστε τα δυο μέρη (ελληνική δημόσιο και η γερμανική βιομηχανική πλευρά) να προσέλθουν ενώπιόν του και να δηλώσουν επίσημα τη δέσμευσή τους για συμβιβασμό ή όχι. Στην δεύτερη περίπτωση το δικαστήριο θα εκδώσει την απόφαση και το πιθανότερο (αν όχι και βέβαιο) είναι να υποχρεωθεί το ελληνικό δημόσιο να καταβάλει τις αξιώσεις της γερμανικής πλευράς προσαυξημένες με τους τόκους που έχουν συσσωρευτεί στο μεσοδιάστημα.
Αυτή όμως (αν και σημαντική) δεν θα είναι και η μεγαλύτερη απώλεια, αφού στην πραγματικότητα θα χαθεί η μεγάλη ευκαιρία που υφίσταται γενικότερα στο πλαίσιο μιας στρατηγικής συνεργασίας.
Με την προθεσμία αυτή να έχει πλέον παρέλθει, το όλο ζήτημα βρίσκεται στον αέρα και σε «δανεικό χρόνο».
Προφανώς, υπό την πίεση του χρόνου και σε συνδυασμό με την τρέχουσα διεθνή και ελληνική συγκυρία, η πλήρης συμφωνία σε όλα τα θέματα αυτή την ύστατη στιγμή δεν είναι δυνατή. Για παράδειγμα, μια οριστικοποίηση του προγράμματος των επιδιώξεων του ΕΣ για το πρόγραμμα εκσυγχρονισμού των LEO 2A4 απαιτεί σίγουρα περισσότερο χρόνο. Το ίδιο και περισσότερο ισχύει και για ένα πρόγραμμα TOMA, όπως το Lynx.
Αυτό όμως που είναι πλέον αντιληπτό είναι ότι μπορεί και πρέπει να γίνει ένα πρώτο καθοριστικό βήμα (δεδομένης την ισχυρής αμοιβαίας επιθυμίας των δυο πλευρών), δηλαδή μια δέσμευση, πιθανότατα στην μορφή MOU (Memorandum Of Understanding) ή επιστολή προθέσεων που, κατ’ αρχάς, θα παρουσιαστεί στο Διεθνές Δικαστήριο και θα αναχαιτίσει την διαδικασία ενώπιόν του.
Υπάρχουν όμως κάποια μέρη από την ελληνική πλευρά που φαίνεται να κωλυσιεργούν και να καθυστερούν τις εξελίξεις, αν όχι και να τις αντιστρατεύονται! Το γιατί είναι εύκολο να το συμπεράνει κάποιος και οι πληροφορίες λένε ότι υπάρχουν άνθρωποι από το μακρινό σκοτεινό παρελθόν των ελληνικών εξοπλισμών που όχι μόνο έχουν επανέλθει στο προσκήνιο αλλά τις χειραγωγούν επιζητώντας λόγο και φυσικά μερίδιο.
Μια δέσμευση προθέσεων θα αποτελέσει το πλαίσιο για την υπογραφή στη συνέχεια των επιμέρους συμφωνιών, τις οποίες και θα αναλάβει να υλοποιήσει η βιομηχανία, γερμανική και ελληνική.
Στα άμεσα οφέλη για τον ΕΣ θα είναι η οριστική δέσμευση 100 εναπομεινάντων Marder 1A3, τα οποία, παρά του ότι το όλο θέμα βρισκόταν σε εκκρεμότητα, με χειρισμούς του ΥΕΘΑ Νικολάου Παναγιωτόπουλου, παραμένουν δυνητικά δεσμευμένα για παραχώρηση στην Ελλάδα. Τα ΤΟΜΑ θα ήταν διπλάσια εάν η παραπάνω εκκρεμότητα είχε λήξη νωρίτερα και πριν ξεσπάσει η ουκρανική κρίση, αλλά όπως προαναφέραμε υπάρχει ακόμη ελάχιστος χρόνος δράσης.
Τα ευρύτερα όμως οφέλη είναι πολύ πιο σημαντικά και φυσικά είναι αυτά που πρέπει να αποτελέσουν τον μεσο-μακροπρόθεσμο ελληνικό στόχο.
Άμεση εξέλιξη μιας κατ’ αρχήν δεσμευτικής συμφωνίας θα είναι η έναρξη υλοποίηση από γερμανικής πλευράς των βιομηχανικών επενδύσεων που έχει βάλει στο τραπέζι. Αυτές θα κατευθυνθούν προς την ελληνική βιομηχανία, σύμφωνα με τις οδηγίες της ελληνικής κυβέρνησης, που θα έχει τον κυρίαρχο και απόλυτο λόγο στο θέμα, με προοπτική να εξυπηρετήσουν τόσο τις γερμανικές ανάγκες όσο και τις ελληνικές. Αυτό σημαίνει ότι μεγάλο μέρος του προτεινόμενου έργου προς διάχυση στην ελληνική αμυντική βιομηχανία, δεν θα είναι άμεσα συνδεδεμένο με ελληνικά προγράμματα, αλλά με ευρωπαϊκά-διεθνή προγράμματα που έχει εξασφαλίσει ή επιδιώκει η γερμανική πλευρά. Προστιθεμένου και του έργου από ελληνικά προγράμματα πρόκειται για μια «ατμομηχανή» που μπορεί να τραβήξει την ελληνική αμυντική βιομηχανία σε πρωτοφανή επίπεδα δραστηριότητα και να δημιουργήσει εκατοντάδες αν όχι και χιλιάδες θέσεις εργασίας.
Δεν θα πρέπει επίσης να παραβλέπεται και το γεγονός ότι οι γερμανικές προτάσεις ενσωματώνουν πλήρη χρηματοδότηση, ενώ εμφανίζονται να έχουν τις πλήρεις ευλογίες της γερμανικής κυβέρνησης, που πρωτίστως επιθυμεί μια στρατηγική σχέση με την Ελλάδα, αν και λόγω ιδιαιτεροτήτων δεν μπορεί να την προσφέρει με τον ίδιο τρόπο που κάνουν άλλες χώρες (διάβαζε Γαλλία ή ΗΠΑ).
Αρκεί όμως να γίνει το πρώτο βήμα και να μην παραμείνουμε παρατηρητές των «τρένων που θα περνούν…»
