Ο άγνωστος διάλογος Μητσοτάκη-Μπους για την Μακεδονία από απόρρητο έγγραφο της εποχής

Ένα άγνωστο έγγραφο που ρίχνει φως στο παρασκήνιο της πρώτης περιόδου μετά τη γέννηση του κράτους των Σκοπίων και της διπλωματικής μάχης που έδινε η χώρα έχει αποχαρακτηριστεί, δηλαδή δεν είναι πλέον διαβαθμισμένο και έχει ιδιαίτερη αξία προκειμένου να κατανοηθεί η αλήθεια και να αποκρουστούν διάφορα “επιχειρήματα” που εκτοξεύονται από τον ΣΥΡΙΖΑ σχετικά με την εθνική θέση της χώρας το 1992.

Το έγγραφο αυτό, είναι απόσπασμα των πρακτικών της συζήτησης του τότε Έλληνα Πρωθυπουργού με τον Αμερικανό Πρόεδρο στον Λευκό Οίκο το Νοέμβριο του 1992 και περιγράφει τον τρόπο που ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης έπεισε τον αείμνηστο Πρόεδρο των ΗΠΑ Τζ. Μπους προκειμένου να καθυστερήσει η ένταξη των Σκοπίων στον ΟΗΕ, εφόσον δεν υποχωρούσαν στη χρήση του ονόματος “Μακεδονία”.
Ως εκ τούτου αυτή η παράμετρος αποτελεί χρήσιμο υλικό για τους Ιστορικούς που εξετάζουν το θέμα των Σκοπίων.

Σύμφωνα με τα πρακτικά της συνάντησης του Τζ. Μπους με τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, «Ο Έλληνας Πρωθυπουργός προειδοποίησε τον Αμερικανό Πρόεδρο πως εάν η λέξη ‘Μακεδονία’ συμπεριληφθεί στο όνομα της νέας δημοκρατίας, θα υπάρξει πραγματική αποσταθεροποίηση στην περιοχή.
Εκτός αυτού, ο Κ.Μητσοτάκης ενημέρωσε τον Πρόεδρο Μπους ότι μόλις το 17% των πολιτών των ‘Σκοπίων’ επιθυμούν αυτό το όνομα, ενώ διαβεβαίωσε ότι στην Ελλάδα υπάρχει ενιαία στάση για το ζήτημα αυτό.
Παρατίθεται ο διάλογος μεταξύ των δύο ανδρών:
Πρόεδρος Μπους: Είστε αισιόδοξοι; Έχουμε μεγάλες ελπίδες.
Πρωθυπουργός Μητσοτάκης: Δεν θα δώσω προβλέψεις. Προσπάθησα να εξηγήσω στον γραμματέα Eagleburger και στον στρατηγό Scowcroft ότι η προσέγγισή μας είναι θετική. Θέλουμε να υπάρχει αυτή η δημοκρατία και έχουμε αναλάβει διάφορες πρωτοβουλίες στο θέμα αυτό. Για παράδειγμα, υπάρχουν εγγυήσεις για τα σύνορα. Τόσο η Αλβανία, όσο και η Βουλγαρία και η Σερβία αποδέχονται τις εγγυήσεις αυτές.
Αυτό που δεν μπορούμε να δεχτούμε είναι ότι θα περιέχει το επίσημο όνομά τους τον όρο “Μακεδονία”. Θα είμαι πολύ ειλικρινής. Εάν συμβεί κάτι τέτοιο, θα υπάρξει μια πραγματική αποσταθεροποίηση. Αλλά η επίλυση αυτού του ζητήματος μπορεί να αποτελέσει την απαρχή για μια θετική προσέγγιση. Μέχρι στιγμής, με τη Γιουγκοσλαβία, είχαμε πολλές αποτυχίες, γιατί τουλάχιστον μια φορά να μην καταφέρουμε μιαν επιτυχία;
Την ένταξη της “Μακεδονίας” στον ΟΗΕ με το επίσημο όνομά της επιθυμεί λιγότερο από το 50% των πολιτών της. Τα αποτελέσματα μιας πρόσφατης έρευνας ήταν ότι μόλις το 17% του πληθυσμού επιθυμεί αυτό το όνομα.
Πρόεδρος Μπους: Τότε γιατί η κυβέρνηση της “Μακεδονίας” ήταν τόσο προσηλωμένη σε αυτό το όνομα;
Πρωθυπουργός Μητσοτάκης: Υπάρχει κάτι πίσω από αυτό το όνομα, από την εποχή του κομμουνισμού. Δεν είναι εύκολο για την σημερινή κυβέρνηση να απαλλαγεί από τις παλιές συνήθειες. Θα είναι υπερβολικό αν κάποιος πει ότι υπάρχει δημοκρατία σε αυτή την περιοχή. Η παλιά κομμουνιστική γραμμή του Τίτο έχει ακόμα ισχύ. Αλλά ο Γκλιγκόροφ είναι σοβαρός άνθρωπος. Μια συμφωνία θα μπορούσε να επιτευχθεί μαζί του. Γι ‘αυτό η λύση που προτείνουμε είναι μια καλή φόρμουλα.
Πρόεδρος Μπους: Πρόκειται να κάνω μια δήλωση και θα ήθελα να σας ρωτήσω αν κάνω κάτι λάθος σε αυτήν. Αλλά πρώτα, θέλω να πω ότι εκτιμούμε τις σχέσεις μας. Κάθε Αμερικανός γνωρίζει ότι οι σχέσεις μας είναι πολύ καλύτερες. Όμως η δήλωσή μου είναι η εξής: Αυτή η χώρα συνέχισε να οικοδομεί τη δημοκρατία και το καθεστώς της σύμφωνα με τις αρχές του Ελσίνκι με τρόπο σχεδόν παραδειγματικό.
Θέλω, λοιπόν, να πω δύο πράγματα: ότι έχουν αποδεχθεί τη συμφωνία του Ελσίνκι και τα επιτεύγματά τους είναι υποδειγματικά. Συμφωνείτε με αυτά τα σημεία ή οι Έλληνες βλέπουν τα πράγματα διαφορετικά;
Πρωθυπουργός Μητσοτάκης: Λοιπόν, δεν θα συμφωνούσα ότι έχουν μια υποδειγματική δημοκρατία. Αλλά είναι μια δημοκρατία που θα μπορούσαμε να ανεχτούμε.

Πρόεδρος Μπους: Όχι, δεν λέω υποδειγματική δημοκρατία, αλλά την εφαρμόζουν με υποδειγματικό τρόπο.
Πρωθυπουργός Μητσοτάκης: Συμφωνώ. Ναι. Γι ‘αυτό δεν έχουμε προβλήματα με αυτή τη δημοκρατία και θέλουμε να υπάρχει. Αλλά δεν μπορούμε να δεχτούμε το όνομα. Μετά τη Λισαβόνα – που υποστήριξε τις θέσεις μας – η αντίδραση του Γκλιγκόροφ ήταν να προκαλέσει την Ελλάδα. Αυτή η δημοκρατία σχηματίστηκε από τον Τίτο και τον Στάλιν μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Η γενιά μου το θυμάται αυτό. Αλλά οι άνθρωποι που βρίσκονται στην εξουσία στα Σκόπια είναι οι ίδιοι, και όταν χρησιμοποιούν αυτό το όνομα, γινόμαστε πολύ ύποπτοι. Θέλουμε να σταματήσουμε να χρησιμοποιούν αυτόν τον όρο και να υπονοούν ότι τους χρωστάμε κάτι. Ακόμη και στο σύνταγμά τους έχουν μια διάταξη για υπηκόους (μειονότητες) του εξωτερικού, μεταξύ άλλων και στην Ελλάδα. Γι ‘αυτό έχουμε την απλή απαίτηση να επιλέξουν ένα άλλο όνομα. Δεν μπορούμε να το δεχτούμε αυτό – καμία ελληνική κυβέρνηση δεν θα μπορέσει να το κάνει.
Πρόεδρος Μπους: Ήθελα να είμαι σίγουρος ότι δεν υπάρχει τίποτα άλλο που να σας προκαλεί προβλήματα.
Πρωθυπουργός Μητσοτάκης: Ένα άλλο πρόβλημα που ζητάω από τις Ηνωμένες Πολιτείες να αποτρέψουν είναι η αποδοχή της χώρας αυτής στα Ηνωμένα Έθνη, διότι εάν γίνουν αποδεκτά, αυτή η συζήτηση θα γίνει μάταιη.
Πρόεδρος: Αλλά αν δεν έχετε πρόβλημα με το όνομα, μπορούν να προσκληθούν.
Πρωθυπουργός Μητσοτάκης: ρωτάω αν μπορείτε να βοηθήσετε να το αναβάλλετε.
VD Γραμματέας Eagleburger: Θα δούμε τι μπορούμε να κάνουμε.
Στη συνέχεια ο Έλληνας Πρωθυπουργός χαρακτήρισε “Τραγωδία” για την Ελλάδα το ενδεχόμενο μιας τέτοιας εξέλιξης, διαβεβαιώνοντας τον Πρόεδρο Μπους ότι σε αυτό το θέμα τόσο ο αρχηγός της Αντιπολίτευσης Α.Παπανδρέου, όσο και ο πρ. Υπουργός των Εξωτερικών Α.Σαμαράς συμφωνούν με τη θέση που εκφράζει ο ίδιος ως Πρωθυπουργός της Χώρας.
Το διαβάσαμε στο thepresident.gr