Πολέμησαν οι Μυκηναίοι ως μισθοφόροι στους στρατούς των Φαραώ;

Μια άγνωστη πτυχή του μυκηναϊκού πολιτισμού έχει να κάνει με τις σχέσεις Ελλήνων με τους γειτονικούς πολιτισμούς και ειδικά με τους Αιγυπτίους. Σχετικά πρόσφατα ευρήματα, φαίνεται να υποδεικνύουν πως Μυκηναίοι μισθοφόροι, ίσως υπηρέτησαν υπό τις διαταγές του πασίγνωστου Φαραώ Ραμσή Β’.
Ο Ραμσης Β’ κυβέρνησε την Αίγυπτο από το 1279 έως το 1213 πΧ, Το αποκορύφωμα της δόξας του Ραμσή ήταν η μάχη του Καντές του 1276 πΧ, εναντίον των Χετταίων. Αν και σύμφωνα με τις τελευταίες ιστορικές εκτιμήσεις, η μάχη έληξε ισόπαλη, οι γραφείς του Φαραώ την αποτύπωσαν ως μια μεγάλη νίκη. Όπως και να έχει, μετά τη μάχη του Καντές, επικράτησε μακροχρόνια ειρήνη μεταξύ των 2 υπερδυνάμεων της εποχής.
Το 2006 έλαβαν χώρα ανασκαφές στη Σαλαμίνα, σε ένα ανακτορικό συγκρότημα του 13ου αιώνα πΧ, που εικάζεται πως είναι το μυθικό παλάτι του βασιλιά της Σαλαμίνας, Αίαντα, που έλαβε μέρος στο Τρωικό Πόλεμο. Το εκτεταμένο μυκηναϊκό κέντρο στα Κανάκια περιλαμβάνει πυρήνα – ακρόπολη και κάτω πόλη, με δύο φυσικά λιμάνια, που άκμασε τον 13ον αιώνα π.Χ. και ερημώνεται λίγο μετά το 1200 π.Χ. Στο υψηλότερο τμήμα της παραλιακής ακρόπολης της Σαλαμίνας αποκαλύφθηκε σημαντικό τμήμα του οικιστικού ιστού της Ύστερης Μυκηναϊκής Εποχής, με οικοδομικό συγκρότημα, ανακτορικού χαρακτήρα.
Από τα κινητά ευρήματα της ανασκαφής, σημαντικότερα είναι τα αντικείμενα κυπριακής ή ανατολικής προέλευσης, που μαρτυρούν τις διεθνείς σχέσεις του παραλιακού κέντρου. Ανάμεσά τους, ένα κομμάτι από κυπριακό χάλκινο τάλαντο και ένα χάλκινο έλασμα (μέρος θησαυρού χάλκινων αντικειμένων) από φολιδωτή πανοπλία αιγυπτιακού τύπου, που είναι εντελώς μοναδικό, επειδή είναι σφραγισμένο με αιγυπτιακή βασιλική σφραγίδα του Ραμσή Β’. Το εύρημα είναι σημαντικό για τη γνώση της εμβέλειας του μυκηναϊκού βασιλείου της Σαλαμίνας, αλλά και για την ιστορία της Ανατολικής Μεσογείου το 13ο αιώνα π.Χ.

Η σφραγίδα του Ραμσή Β’ έκανε τους αρχαιολόγους να υποθέσουν πως μυκηναίοι πολεμιστές, υπηρέτησαν ως μισθοφόροι στον αιγυπτιακό στρατό. Οι Αιγύπτιοι συχνά χρησιμοποιούσαν τις υπηρεσίες μισθοφόρων. Στα χρονικά της μάχης του Καντές, αναφέρεται η ύπαρξη των Sherden, που ανήκαν στη γενικότερη κατηγορία των “Λαών της Θάλασσας» και εικάζεται πως προέρχονταν από το χώρο του Αιγαίου. Αν και οι Λάοι της Θάλασσας λυμαίνονταν συχνά τα Αιγυπτιακά παράλια, ως πειρατές, υπάρχουν παραδείγματα πως ορισμένες φορές επιστρατεύτηκαν ως μισθοφόροι από τους Φαραώ. Ο Γιάννος Γ. Λώλος, καθηγητής προϊστορικής αρχαιολογίας, είχε δηλώσει πως η χάλκινη φολίδα, υποδηλώνει εμπλοκή σε στρατιωτική επιχείρηση στην Ανατολική Μεσόγειο.
Ο μυκηναϊκός πολιτισμός, διέθετε αξιόλογο στόλο και είχε εμπορικές σχέσεις με όλους τους πολιτισμούς της ανατολικής Μεσογείου. Διέθετε επίσης και αξιόλογο στρατό ο οποίος ενδέχεται να πρόσφερε τις υπηρεσίες του σε εκείνον που πλήρωνε τα περισσότερα.
Η ύπαρξη της φολίδας από την αιγυπτιακή πανοπλία μπορεί να σημαίνει δύο πράγματα. Είτε πως η πανοπλία αγοράστηκε και ήρθε στη Σαλαμίνα, είτε το πιθανότερο, πως Μυκηναίοι πολεμιστές πολέμησαν στο πλευρό των Αιγυπτίων και εφοδιάστηκαν με αιγυπτιακό εξοπλισμό. Οι ελληνικές πανοπλίες της εποχής αποτελούνταν από μεγάλα ορειχάλκινα ελάσματα που κάλυπταν το μεγαλύτερο μέρος του σώματος. Σε καμία περίπτωση δεν ήταν ιδανικές για μάχες σε ζεστά κλίματα λόγο όγκου και βάρους. Κλασικό παράδειγμα αποτελεί η διάσημη πανοπλία των Δένδρων.

Το παρόν άρθρο πρωτοδημοσιεύτηκε στις 9 Νοεμβρίου 2017