Ναυτικά βλήματα cruise κατά χερσαίων στόχων, δόγμα και ανάπτυξη τους (μέρος Α')

Απησχόλησε επανειλημμένα τo ptisidiastima.com το ζήτημα – με ζωηρότατο ενδιαφέρον του αναγνωστικού κοινού – αν παρίστατο, εξ απόψεως εθνικής στρατηγικής της Ελλάδος, σκόπιμος ο εξοπλισμός των φρεγατών FDI του Πολεμικού Ναυτικού με βλήματα SCALP NAVAL, ή αρκούν οι σχετικές επιχειρησιακές δυνατότητες της Πολεμικής Αεροπορίας. Τα σχετικά άρθρα είναι διψήφια στον αριθμό, οπότε ας μας συγχωρηθεί η παραπομπή σε ορισμένα μόνον από αυτά.

Πύραυλοι cruise SCALP στις ελληνικές φρεγάτες FDI; Όχι, δεν έχει νόημα

320 Iskander δεν λύγισαν την Ουκρανία. Τι θα έκαναν 32 SCALP στην Τουρκία;

ΑΠΟΨΗ: Tomahawk και Scalp Navale, είναι υπερόπλα τελικά; Μας τα δίνουν ή όχι; Και μετα τι, σωθήκαμε;

Με την παρούσα συμβολή μας, επιχειρούμε να εισφέρουμε ορισμένες δογματικές, και εν ταυτώ ιστορικές, παρατηρήσεις στα όσα σημαντικά έχουν ήδη αναπτυχθεί εδώ, καθώς φρονούμε ότι το όλο ζήτημα μπορεί και αξίζει να τεθεί επί ενός αρκετά ευρύτερου επιχειρηματολογικού θεμελίου.

Α. Το θεμελιώδες ερώτημα: Ποιες επιχειρησιακές αναγκαιότητες και ποιο δόγμα, τίνος Ναυτικού, οδήγησαν στην εξέλιξη ναυτικών βλημάτων πλεύσεως με ικανότητα προσβολής χερσαίων στόχων; Και τι κοινό έχουν τα παραπάνω με το ΠΝ;

Τα οπλικά συστήματα δεν είναι καταναλωτικά αγαθά, τα οποία α) έκαστος προμηθεύεται κατ’ αρέσκειαν, ακόμη και όταν οι προδιαγραφές τους υπερκαλύπτουν κατά πολύ τις ανάγκες του (π.χ. Lamborghini στην Ελλάδα), χάριν προβολής, αισθητικής ή συγκινήσεων και β) έχουν προ πολλού αποδεσμευθεί από τις επιταγές της χρηστικότητος.

Σε αντίθεση, τα οπλικά συστήματα συλλαμβάνονται, σχεδιάζονται, υλοποιούνται και αποκτώνται στο πλαίσιο ορισμένου αμυντικού δόγματος (της αναθέτουσας την εξέλιξη και ανάπτυξη χώρας, είτε είναι η κατασκευάστρια ή τρίτη), για να ικανοποιήσουν εκ των προτέρων προσδιορισμένη επιχειρησιακή απαίτηση. Η επιχειρησιακή απαίτηση μπορεί να εκπηγάζει από α) την ανάγκη αντιμετώπισης επιχειρησιακών δυνατοτήτων γειτονικής χώρας ή β) τις πολιτικές φιλοδοξίες της ίδιας της χώρας (εδαφική επέκταση, δημιουργία σφαίρας επιρροής, κοσμοκρατορία κ.λπ.). Την ίδια απαίτηση, ασφαλώς, μπορεί να έχει κάποια άλλη χώρα, που όμως στερείται των αναγκαίων πόρων: Κατ’ ανάγκη, θα προσαρμόσει το δόγμα της (π.χ. Ιράν, με την εγκατάλειψη των συμβατικών του δυνάμεων σε επίπεδο στρατιωτικής/αεροπορικής αρχαιολογίας και την έμφαση σε μέσα ασύμμετρου πολέμου) στις οικονομικές της δυνατότητες. Οπωσδήποτε όμως, η κάθε χώρα έχει πεπερασμένους πόρους, και αποζητεί τη βέλτιστη αξιοποίησή τους: Μεταξύ πλειόνων τρόπων κάλυψης μιας επιχειρησιακής απαιτήσεως, αναμενόμενα θα προτιμηθεί ο πλέον συμφέρων οικονομικώς.

Β. Οι θεμελιώδεις διακρίσεις

Σε γενικές γραμμές, οι αποστολές των ανά τον κόσμο ναυτικών δυνάμεων διαιρούνται – αλλ’ όχι με στεγανά, όπως θα διαπιστωθεί ακολούθως – σε δύο μείζονες κατηγορίες: Την προβολή ισχύος (power projection) και τον θαλάσσιο έλεγχο, άλλως έλεγχο των θαλασσίων οδών (sea control). Σπανίζουν οι ναυτικές δυνάμεις που αναλαμβάνουν αποστολές μίας μόνο από τις ανωτέρω κατηγορίες, και στην περίπτωση αυτή πρόκειται αναμφίβολα για την αποστολή του θαλασσίου ελέγχου: Πράγματι, η αποστολή της προβολής ισχύος εμπεριέχει άλλης τάξεως επιχειρησιακές απαιτήσεις, άρα απαιτεί και άλλης τάξεως μέσα και πόρους.

Η προβολή ισχύος μπορεί, απλουστευτικά, να αποδοθεί ως το πλέγμα των αποστολών που επιτρέπουν σε ορισμένη δύναμη να επιτύχει ένα απτό επιχειρησιακό – και σε τελική ανάλυση πολιτικό – αποτέλεσμα σε απόμακρη από τα εδάφη της γεωγραφική ζώνη. Πρόκειται π.χ. για αποστολές που της επιτρέπουν να ενεργήσει απόβαση ή να διακρατήσει προγεφύρωμα σε παράκτια ζώνη ευρισκόμενη σε άλλη ήπειρο, ή να ιδρύσει και να διακρατήσει αποικίες (και εν γένει ζώνες κατοχής) εκεί. Τυπικά παραδείγματα είναι η αποικιοκρατία των μεγάλων ευρωπαϊκών δυνάμεων (Πορτογαλία, Ισπανία, Βρετανία, Γαλλία) από τα τέλη του 15^ου αιώνα και εντεύθεν, και η βαθμιαία κατάκτηση του Ειρηνικού από τις ΗΠΑ κατά την εξέλιξη του Β΄ ΠΠ, προς έξωση των ιαπωνικών δυνάμεων κατοχής και δημιουργία βάσεων εξόρμησης κατ’ αυτής της ιδίας της Ιαπωνίας. Εξίσου όμως νοείται ως προβολή ισχύος και η δυνατότητα να καμφθεί η πολιτική βούληση άλλης, γεωγραφικώς απόμακρης χώρας, δια της απειλής ή και της εφαρμογής της ναυτικής ισχύος.

Προβολή ισχύος Ι: Ελικόπτερα ναρκαλιείας Sikorsky RH-53D με ορμητήριο το εικονιζόμενο USS Nimitz ασκούνται για την καταδρομική επιχείρηση Eagle Claw (απελευθέρωση Αμερικανών Ομήρων στην Τεχεράνη) τον Απρίλιο του 1980, που τελικά απέτυχε. Η ικανότητα πραγματοποίησης καταδρομικών επιχειρήσεων κατά χωρών που απέχουν δεκάδες χιλιάδες χιλιόμετρα από την ενδιαφερόμενη δύναμη είναι τυπική εφαρμογή προβολής ισχύος δια του ναυτικού. Τα εικονιζόμενα ελικόπτερα, που τις επόμενες ημέρες θα βάφονταν στο χρώμα της άμμου αντί του κλασικού gloss engine grey και θα μετέφεραν τη Delta Force στην καρδιά της ιρανικής πρωτεύουσας, θα είχαν υποστήριξη, σε περίπτωση ιρανικής αντίστασης, τόσο από τα εικονιζόμενα A-7E (VA-86 “Sidewinders”) του Nimitz…

…όσο και από τα A-6E Intruder της VA-196 “Main Battery” του USS Coral Sea, δύο μοίρες A-7E (VA-97 “Warhawks” & VA-27 “Royal Maces”) του ιδίου αεροπλανοφόρου, και αεροπορική κάλυψη από τα F-4N των γερόλυκων Πεζοναυτών των VMFA-323 “Death Rattlers” & VMFA-531 “Grey Ghosts”…

…υπό την υψηλή προστασία των F-14A των VF-41 “Black Aces” & VF-84 “Jolly Rogers”. O οπλισμός των εικονιζομένων α/φ φυλακής στην πρύμνη του USS Nimitz μαρτυρεί μια κάποια περιφρόνηση για τα ΑΙΜ-54Α των ιρανικών Tomcat. Τα αεροσκάφη όλων των μοιρών και των δύο αεροπλανοφόρων έχουν λάβει ταινίες αναγνώρισης στη δεξιά πτέρυγα, ένδειξη του πόσο αποφασισμένοι ήταν οι Αμερικανοί για πλήρη σύγκρουση με την Αεροπορία του Ιράν. Το ατύχημα στην έρημο τα ματαίωσε όλα και διέσυρε τις ΗΠΑ…

Τυπικό παράδειγμα προβολής ισχύος ήταν ο βομβαρδισμός του Β. Βιετνάμ από αεροσκάφη των αεροπλανοφόρων του 7^ου Στόλου των ΗΠΑ κατά το 1964-68 και 1972-73, και η αεροναρκοθέτηση των λιμένων του Β. Βιετνάμ από τις ΗΠΑ το 1972, σε συνδυασμό με παρακτίους βομβαρδισμούς.

Η ναρκοθέτηση της Haiphong στο Βόρειο Βιετνάμ: Όταν ΗΠΑ και ΕΣΣΔ είχαν πάλι έρθει σε επαφή σε “ξένο έδαφος”

Η προβολή ισχύος στις περιπτώσεις αυτές έγκειται στη δυνατότητα της ναυτικής δυνάμεως που την ασκεί, να καταστρέψει ολοσχερώς όχι μόνο στρατιωτικούς στόχους, αλλά τα κέντρα διοίκησης και τις πλέον θεμελιώδεις συγκοινωνιακές και παραγωγικές υποδομές της χώρας – στόχου. Συνήθως αυτή η ίδια η απειλή αρκεί για να αποτρέψει τη χώρα – στόχο από το να εκδηλώσει περιφερειακές πολιτικές πρωτοβουλίες βλαπτικές για τα συμφέροντα της χώρας που προβάλλει ισχύ.

Προβολή ισχύος ΙΙ: Επιχείρηση “Rolling Thunder”, B. Βιετνάμ 1965-68. Εδώ ένα από τα ελάχιστα καμουφλαρισμένα A-6A Intruder της VA-65 στο USS Constellation το 1966, όταν η πτέρυγα μάχης του αεροπλανοφόρου έκανε το πείραμα να καμουφλάρει τα μισά της αεροσκάφη, για να είναι λιγότερο ορατά από τα βορειοβιετναμικά MiG πάνω από την πυκνή ζούγκλα. Τα πληρώματα διαμαρτυρήθηκαν ότι ήταν δύσκολος ο χειρισμός των σκουρόχρωμων αεροσκαφών στα καταστρώματα κατά τη διεξαγωγή νυκτερινών επιχειρήσεων…

…με αποτέλεσμα ένα χρόνο μετά το ίδιο αεροπλανοφόρο να επιστρέψει στο Βιετνάμ με τη συνήθη πανδαισία χρωμάτων.

Ως θαλάσσιο έλεγχο τώρα, μπορούμε αντίστοιχα, να ορίσουμε το πλέγμα των αποστολών που κατατείνουν στην εξασφάλιση της ακώλυτης, ελεύθερης ναυσιπλοϊας για την ενδιαφερόμενη δύναμη, είτε μεταξύ ηπειρωτικών και νησιωτικών εδαφών αυτής της ιδίας, ή καθ’ όλο το μήκος διεθνών θαλασσίων οδών, οι οποίες είναι ζωτικές για τον εφοδιασμό της.

Δείγμα αποστολής θαλασσίου ελέγχου Ι: Ανθυποβρυχιακό ελικόπτερο Kaman SH-2F Seasprite του Ναυτικού των ΗΠΑ προσνηώνεται στο ελικοδρόμιο της ανθυποβρυχιακής φρεγάτας συνοδείας USS Cook (FF-1083), κλάσεως Knox. Πρωταρχική αποστολή των σκαφών του τύπου ήταν η προστασία δυτικών νηοπομπών από τα σοβιετικά υποβρύχια στο Β. Ατλαντικό σε περίπτωση που ο Ψυχρός Πόλεμος γινόταν θερμός. Εμφανής ο αρχικός, ογκώδης οκταπλός εκτοξευτής για το Sea Sparrow Basic Point Defense Missile System (BPDMS), που ομοιάζει περισσότερο με τους οκταπλούς εκτοξευτές ASROC παρά με τους οικείους οκταπλούς εκτοξευτές της κλάσεως Kortenaer του ΠΝ.

Δείγμα αποστολής θαλασσίου ελέγχου ΙΙ: Κολοσσιαίο ναρκαλιευτικό ελικόπτερο Sikorsky MH-53E Sea Dragon της Ιαπωνικής Ναυτικής Δύναμης Αυτοάμυνας (JMSDF, Ιαπωνικού Ναυτικού) ασκείται στην αποστολή του. Το επτάφυλλο στροφείο, οι γιγάντιοι πλωτήρες – δεξαμενές καυσίμου, οι καθρέπτες οπισθοπορείας σε μακριά… selfie sticks (για παρακολούθηση του συρομένου hydrofoil ναρκαλιείας) και οι τρεις κινητήρες GE T64 των 4.380 ίππων έκαστος κόβουν πραγματικά την ανάσα. Η ναρκαλιεία είναι ζωτικότατη επιχειρησιακή αποστολή θαλασσίου ελέγχου.

Οι δύο κατηγορίες (προβολή ισχύος και θαλάσσιος έλεγχος) δεν λειτουργούν κατ’ ανάγκη ανταγωνιστικά, αλλά συχνά παραπληρωματικά, ώστε να μη μπορούν να νοηθούν απομονωμένες η μία από τη άλλη: Για να προβάλει ορισμένη δύναμη ισχύ έναντι απόμακρης ηπειρωτικής μάζας προαπαιτείται η δυνατότητα θαλασσίου ελέγχουν των ωκεανών που ο στόλος της θα διασχίσει, άλλως η εφοδιαστική της αλυσίδα απειλείται και το φιλόδοξο εγχείρημα μπορεί να καταλήξει σε όλεθρο. Αλλά και αντίστροφα: Η αποστολή άσκησης θαλασσίου ελέγχου επί μεγάλων ωκεανίων εκτάσεων από ορισμένη δύναμη, διευκολύνεται ουσιωδώς αν προκεχωρημένες ισχυρότατες μονάδες του στόλου της υποχρεώνουν τον δυνητικό αντίπαλο να αναδιπλωθεί σε κατά βάση αμυντική διάταξη.

Άριστο δείγμα πολυσύνθετης επιχείρησης θαλασσίου ελέγχου – σε υπόβαθρο προβολής ισχύος – στον Περσικό Κόλπο το 1987: Μετά την εκ κρυπτώ ναρκοθέτηση τμήματος των Στενών του Hormuz από το Ιράν και τις επανειλημμένες επιθέσεις του κατά της διεθνούς ναυσιπλοϊας, τα τάνκερ του Κουβέιτ ύψωσαν αμερικανική σημαία, ώστε κάθε ιρανικό πλήγμα εναντίον τους να δικαιολογήσει επιχείρηση των ΗΠΑ κατά του Ιράν. Ενώ άρχισαν να συνοδεύονται εντός του Περσικού από αμερικανικά καταδρομικά, κάνοντας το Ιρανικό Ναυτικό να κλειστεί στα λιμάνια του. Στη φωτογραφία, το αμερικανικό ωκεάνιο ναρκαλιευτικό USS Inflict (MSO-456) ευρίσκεται σε ανάπαυλα επιχειρήσεων αγκυροβολημένο, ενώ ελικόπτερο Sikorsky RH-53D Sea Stallion της Helicopter Mine Countermeasures Squadron 14 (HM-14) ασκείται σε τεχνικές ναρκαλιείας. Η βάση του, το αποβατικό ελικοπτεροφόρο USS Okinawa (LPH-3), από όπου και η φωτό, φέρει και «κανονιοφόρους» Bell AH-1W Sea Cobra για ολοκλήρωση του θαλασσίου ελέγχου, με την καταστολή δράσεως ταχέων σκαφών και δυνάμεων αμφιβίων καταδρομών και υποβρυχίων καταστροφών του Ιράν.

Το ζητούμενο επομένως είναι η εύρεση του κατάλληλου «μείγματος» μέσων, ενόψει και των ειδικοτέρων απειλών που αντιμετωπίζει ή φιλοδοξιών που θρέφει η ενδιαφερομένη δύναμη.

Ας σημειωθεί, τέλος, ότι οι όροι «προβολή ισχύος» και «θαλάσσιος έλεγχος» είναι αξιολογικώς ουδέτεροι, και ως τέτοιοι χρησιμοποιούνται. Συνεπώς, εκείνος που προβάλλει ισχύ δεν είναι κατ’ ανάγκην επιτιθέμενος με την έννοια του διεθνούς δικαίου, ούτε εκείνος που ασκεί θαλάσσιο έλεγχο κατ’ ανάγκην αμυνόμενος με την ίδια έννοια. Η Βρετανία δεν θα μπορούσε ευχερώς να αποκρούσει την επιβουλή του Γερμανικού Ράιχ κατά της μητροπόλεως της αν δεν είχε δυνατότητα παγκόσμιας προβολής ισχύος με το πανίσχυρο και εμπειροπόλεμο ναυτικό της.

Γ. Η εξέλιξη του δόγματος των μειζόνων ναυτικών δυνάμεων μεταπολεμικώς

Οι παράγοντες που επηρέασαν την εξέλιξη του δόγματος των δύο υπερδυνάμεων υπήρξαν α) η κτήση της ατομικής βόμβας από τις ΗΠΑ (αργότερα και από την ΕΣΣΔ) και β) η κτήση προηγμένης γερμανικής τεχνολογίας υποβρυχίων από την ΕΣΣΔ και η κάταρξη τιτάνιου σχετικού ναυπηγικού προγράμματος.

Η ατομική βόμβα κατέστησε τα παραδοσιακά μέσα προβολής ναυτικής ισχύος των Δυτικών δυνάμεων (ομάδες μάχης αεροπλανοφόρων και αμφίβιες task forces) ευάλωτα.

Οι σχετικές δοκιμές (Operation “Crossroads”) των ΗΠΑ στην ατόλλη Bikini του Ειρηνικού το θέρος του 1946, με πυροδότηση ατομικών βομβών κλάσεως των 25 κιλοτόνων (κλώνων της βόμβας του Ναγκασάκι) επί τεραστίων στόλων παροπλισμένων μειζόνων σκαφών επιφανείας και υποβρυχίων (θωρηκτό Nevada, αεροπλανοφόρο Saratoga, βαρύ καταδρομικό Prinz Eugen, θωρηκτό Nagato κ.λπ.), απέδειξαν τη δυνατότητα των όπλων αυτών να θέσουν εκτός μάχης πανίσχυρες αρμάδες. Το ζήτημα προφανώς ήταν πιο περιορισμένης σημασίας για την ΕΣΣΔ, που στερείτο ωκεάνιου ναυτικού.

Επιχείρηση “Crossroads”: Η στιγμή της έκρηξης “Baker”, δεύτερης από τις δύο που πραγματοποιήθηκαν. Σε αντίθεση με την πρώτη, ήταν υποθαλάσσια, όπως φαίνεται από την εκτόξευση κολοσσιαίας (μολυσμένης) υδάτινης μάζας στην ατμόσφαιρα.

Παράλληλα, η έξαρση της σοβιετικής υποβρύχιας απειλής είχε τη δυναμική να θέσει εν αμφιβόλω τον θαλάσσιο έλεγχο της Δύσεως επί του Βορείου Ατλαντικού. Ήταν μια πολυτέλεια που η Δύση απλώς δεν είχε: Σε περίπτωση τιτανομαχίας ΝΑΤΟ – Συμφώνου της Βαρσοβίας στην Κ. Ευρώπη, οι ενισχύσεις των Δυτικών θα έρχονταν από τη θάλασσα! Κι εδώ το ζήτημα δεν άγγιζε την ΕΣΣΔ, η οποία με το αχανές σιδηροδρομικό της δίκτυο είχε κατ’ αρχήν τη δυνατότητα να ανεφοδιάζει τις προελαύνουσες στρατιές της, χωρίς εξάρτηση από θαλάσσιες οδούς.

Δόγμα και δυνατότητες των ΗΠΑ ως το 1970

Η απάντηση των ΗΠΑ εκδηλώθηκε σε δύο επίπεδα:
Α) Στο επίπεδο της προβολής ισχύος, τα αμερικανικά αεροπλανοφόρα εφοδιάστηκαν με αεροσκάφη ικανά να φέρουν ατομικές βόμβες (τα βαρέα North American AJ Savage, Douglas A3D/A-3B Skywarrior & North American A3J/A-5B Vigilante, τα ελαφρά Douglas A4D/A-4B Skyhawk, και αργότερα το συνδυασμό του μέσου Grumman A2F/A-6A Intruder με το ελαφρό LTV A-7A/C/E Corsair II) και έγιναν έτσι μέσα προσβολής της ΕΣΣΔ (μοιραία όχι σε μεγάλο γεωγραφικό βάθος), από απροσδόκητες κατευθύνσεις.

Το North American AJ-1 Savage ήταν το πρώτο αεροσκάφος αεροπλανοφόρου που έφερε την ατομική βόμβα.

Το εικονοκλαστικό υποστρατηγικό ναυτικό βομβαρδιστικό των 2 Mach, North American A3J/A-5B “Vigilante”. Tο μεγαλύτερο, επιβλητικότερο, ομορφότερο, ταχύτερο και πλέον δύστροπο αεροσκάφος που επιχείρησε ποτέ από αεροπλανοφόρο. Ξεπεράστηκε γρήγορα από τις εξελίξεις ως βομβαρδιστικό, αλλά έγραψε χρυσοίς γράμμασιν τη δική του ιστορία…

…ως ταχύτατο αναγνωριστικό πολλαπλών αισθητήρων στο Βιετνάμ. Εδώ κατά το πείραμα του USS Constellation με camouflage το 1966.

Εξάλλου, τα αμερικανικά αεροπλανοφόρα πλαισιώθηκαν, στις ομάδες μάχης τους, από καταδρομικά κατευθυνομένων πυραύλων, δηλαδή σκάφη αεράμυνας περιοχής, τα οποία θα ήταν σε θέση να καταρρίπτουν από ικανή απόσταση σοβιετικά βομβαρδιστικά που θα επιχειρούσαν να ρίψουν ατομικές βόμβες στις ομάδες μάχης (αργότερα και τα βλήματα που τα βομβαρδιστικά αυτά θα εξαπέλυαν).

Προηγήθηκαν μετατροπές 3 βαρέων (κλάσης Albany, πρώην κλάσεων Baltimore/Oregon City, όλα με Talos + Tartar SAM) και 6 ελαφρών (πρώην κλάσεως Cleveland, τα τρία – Providence class – με Terrier SAM και τα τρία – Galveston class – με Talos SAM) καταδρομικών του Β΄ ΠΠ, ενώ ακολούθησε ένα ναυπηγικό πρόγραμμα που περιελάμβανε το βαρύ πυρηνοκίνητο καταδρομικό USS Long Beach (CGN-9, με Talos + Terrier SAM).

Το USS Long Beach (CGN-9) εισέρχεται στο Ναύσταθμο του Subic Bay των Φιλιππίνων το 1987. Πλέον φέρει το 3D radar AN/SPS-48E (των αεροπλανοφόρων) αντί των “billboard antenna” SPS-32/33, οι Talos έχουν αφαιρεθεί από την πρύμνη (ενώ στην πλώρη διατηρούνται οι δύο διπλοί εκτοξευτές Mk. 10 για RIM-67 Standard SM-2ER δύο σταδίων, άνω των 160 χλμ. βεληνεκούς, με αναχορηγία 120 βλημάτων). Έχουν προστεθεί 4 τεραπλοί εκτοξευτές Harpoon και δύο Phalanx στην πίσω υπερκατασκευή, καθώς και κυτιοειδείς τετραπλοί εκτοξευτές για Tomahawk επί του πρώην ελικοδρομίου.

Ακολούθησαν τρεις κλάσεις των δέκα «φρεγατών» εκάστη (ταξινόμηση DLG, με οπλισμό Terrier/Standard SM-1/2ER) κατά τη ορολογία της εποχής, ελαφρών καταδρομικών, εξαρχής σχεδιασμένων για πυραυλικό οπλισμό (κλάσεις Coontz, Leahy, Belknap, οι δύο τελευταίες και με ένα πλοίο πυρηνικής προώσεως εκάστη).

USS King (DDG-41), πρώην «φρεγάτα» (με την παλαιά του όρου έννοια) κλάσεως Coontz το 1983. Το πλοίο δεν έχει λάβει ούτε Harpoon ούτε Phalanx, έχει λάβει όμως RIM-67 Standard SM-2ER δύο σταδίων (αναχορηγία 40 βλήματα από 2 οριζόντια τύμπανα) και εμβέλειας της τάξεως των 160 χιλιομέτρων. Το 3D radar ιχνηλάτησης δεν είναι το SPS-52 των Adams, αλλά το SPS-48 των αεροπλανοφόρων, με ακτίνα ανίχνευσης άνω των 430 χλμ. Η κλάση ήταν η πρώτη που σχεδιάστηκε εξαρχής για αεράμυνα περιοχής. Παρά τον οκταπλό εκτοξευτή ASROC, το σόναρ SQS-23 δεν είναι η τελευταία λέξη της τεχνικής. Το Mk. 42 είναι το πλέον ταχυβόλο από τα αμερικανικά π/β 5 ιντσών (διπλάσιος ρυθμός βολής από το μεταγενέστερο Mk. 45, αλλά πολλαπλάσια επάνδρωση και μάζα). Λόγω μέτριας αυτονομίας, υπηρετούσαν προεχόντως στον Ατλαντικό.

USS Halsey (CG-23), καταδρομικό αεράμυνας (πρώην «φρεγάτα») κλάσεως Leahy. Με 2 διπλούς εκτοξευτές για RIM-67 Standard SM-1/2ER δύο σταδίων (75/165 χλμ. αντίστοιχα), αναχορηγία 80 βλημάτων σε 4 οριζόντια τύμπανα και τέσσερις καταυγαστήρες ραντάρ, πρόκειται για πανίσχυρο πλοίο αεράμυνας. Στη φωτό του 1979 έχει λάβει Harpoon, αλλά όχι ακόμη Phalanx. Oκταπλός εκτοξευτής ASROC και σόναρ SQS-23 είναι η ανθυποβρυχιακή σκευή. Πρώτη κλάση των ΗΠΑ χωρίς πυροβόλα! Λόγω τεράστιας αυτονομίας, υπηρετούσαν προεχόντως στον Ειρηνικό.

USS Belknap (CG-26) της ομώνυμης κλάσεως. Με την τρίτη και τελευταία κλάση «φρεγατών» αεράμυνας επιχειρήθηκε η μετεξέλιξη της κλάσεως Leahy σε ένα πιο ισόρροπο καταδρομικό πολλαπλών ρόλων. Το sonar έγινε SQS-26, χαμηλών συχνοτήτων και τεράστιας εμβέλειας, ενώ προστέθηκε ελικοδρόμιο με υπόστεγο για ανθυποβρυχιακό ελικόπτερο Kaman SH-2F Seasprite. Ο οκταπλός εκτοξευτής ASROC εξέλιπε, αλλά τα βλήματά του εβάλλοντο από τον εκτοξευτή Mk. 10 των RIM-67 Standard SM-1/2ER. Ο πρυμναίος διπλός Mk. 10 αντικαταστάθηκε από π/β Mk. 42 των 5 ιντσών, αλλά προστέθηκε τρίτο οριζόντιο τύμπανο κάτω από τον πρόσθιο, για ένα άθροισμα 60 βλημάτων (περιλαμβανομένων όμως και των ανθυποβρυχιακών ASROC). Το πλοίο στη φωτογραφία αυτή του 1987 έχει λάβει 8 Harpoon & 2 Phalanx σε αντιδιαμετρικές θέσεις δεξιά και αριστερά (ασυμμέτρως δηλαδή). Μαζί με τη Leahy, από τις καλύτερες, πλέον αξιόπλοες και μακρόβιες κλάσεις ωκεάνιων πλοίων όλων των εποχών, με εξαιρετικά ραντάρ και ισόρροπο οπλισμό.

Η ισχυρή αυτή αντιαεροπορική ασπίδα συμπληρωνόταν από ελαφρότερα αντιτορπιλικά κατευθυνομένων πυραύλων (DDG), ήτοι 23 της άκρως επιτυχημένης κλάσεως Charles F. Adams (εξέλιξη των α/τ κλάσεως Forrest Sherman) και 4 της μάλλον top-heavy κλάσεως Decatur (μετατροπές Forrest Sherman), αμφοτέρων με οπλισμό Tartar/Standard SM-1MR.

USS Decatur (DDG-31). Αν και μετατροπή, η κλάση υπερείχε των Adams λόγω εμβέλειας του 3D radar (SPS-48 των αεροπλανοφόρων αντί του SPS-52), αλλά η τοποθέτησή του σε εξαιρετικά υψηλό ιστό, αναμφίβολα προς όφελος του ορίζοντα του ραντάρ, μετακίνησε πολύ ψηλά το κέντρο βάρους, με αποτέλεσμα ένα πλοίο με πολύ υψηλότερο διατοιχισμό από τα ισόρροπα Adams.

Πολύ αργότερα, στη δεκαετία του ’70, τα high-end συνοδευτικά αεροπλανοφόρων καταδρομικά αεράμυνας συμπληρώθηκαν με τα 2 πυρηνοκίνητα πλοία της κλάσεως California (Standard SM-1/2MR) και τα 4 πυρηνοκίνητα πλοία της κλάσεως Virginia (Standard SM-2MR/ER).

USS California (CGN-36), της ομώνυμης κλάσεως, στα ανοιχτά της … California. Το ιδιότυπο double-ended στενόμακρο σκαρί φέρει στις άκρες δύο μονούς εκτοξευτές Mk. 13 (σαν των Adams), με αναχορηγία 40 βλημάτων έκαστος, που το περιορίζουν στις μονού σταδίου (RIM-66) εκδόσεις του Standard (SM-1MR εμβελείας 46 χλμ. και SM-2MR εμβελείας 75 χλμ), μια πρωτοφανής υποβάθμιση για καταδρομικό, και μάλιστα πυρηνοκίνητο. Οι πύργοι των 5 ιντσών είναι οι νεότεροι Mk. 45 (γνωστοί από τις ΜΕΚΟ 200 ΗΝ), που έχουν μισή ταχυβολία από τον ογκώδη παλαιότερο Mk. 42, αλλά κλάσμα επάνδρωσης και βάρους και ασύγκριτα ανώτερη αξιοπιστία. Μπροστά από τον οκταπλό εκτοξευτή ASROC υπάρχει σύστημα αυτόματης επαναγέμισής του. 2 Phalanx, 8 Harpoon και 5 καταυγαστήρες ραντάρ ολοκληρώνουν τη σκευή όπλων και αισθητήρων, με ραντάρ προφανώς το SPS-48E των αεροπλανοφόρων. Ελικόπτερο δεν μπορεί να σταθμεύσει μονίμως στην πρύμνη, παρά μόνο να φέρει επιτελείς για σύσκεψη ή να ανεφοδιαστεί. Εκτόπισμα 10.700 τόννοι, πλήρωμα 600 άνδρες!

Με αυτά έπεσε η αυλαία των πυρηνοκίνητων καταδρομικών για τις ΗΠΑ: Η κλάση Ticonderoga θα ήταν συμβατικής προώσεως, η ιδέα ενός Virginia με AEGIS κατέρρευσε λόγω κόστους.

USS Virginia (CGN-38), ένα από τα ωραιότερα και πλέον ισόρροπα πλοία όλων των εποχών, το έσχατο πυρηνοκίνητο καταδρομικό αμερικανικής κοπής (= προεχόντως αεράμυνας). Double-ended, με αχανείς εκτάσεις καταστρώματος, δύο Mk. 45, 2 διπλούς εκτοξευτές Mk. 26 για Standard SM-2MR/ER & ASROC, με συνολική αναχορηγία 44 + 24 βλήματα. Τα 8 Harpoon έμπροσθεν της γέφυρας υπάρχουν ήδη, τα 2 Phalanx όχι ακόμη. Το κατάστρωμα του ελικοδρομίου είναι ανελκυστήρας που κατεβάζει το οργανικό SH-2F Seasprite σε υπόστεγο. Αργότερα το ελικοδρόμιο αχρηστεύτηκε για να εγκατασταθούν κυτία βλημάτων πλεύσεως Tomahawk.

Β) Στο επίπεδο του θαλασσίου ελέγχου, οι ΗΠΑ ανταπεξήλθαν μεταπολεμικώς χωρίς μεγάλου ύψους επενδύσεις, καθώς είχαν κληρονομήσει από τον πόλεμο σημαντικό αριθμό μέσων αεροπλανοφόρων (της θαυμάσιας κλάσεως Essex, από την οποία ναυπηγήθηκαν 27 διαρκούντος του Β΄ ΠΠ, και δεν βυθίστηκε ούτε ένα) και κολοσσιαίους αριθμούς αξιολογότατων αντιτορπιλικών στόλου (τα εξίσου πολυάριθμα συνοδείας παραχωρήθηκαν βαθμηδόν σε συμμάχους) κλάσεων Fletcher, Allen M. Sumner & Gearing.

Οι προκλήσεις των επιχειρήσεων θαλασσίου ελέγχου με καιρό στο Βόρειο Ατλαντικό: Ανθυποβρυχιακό αεροσκάφος Grumman S-2 Tracker σε «βαριά» προσνήωση στο ανθυποβρυχιακό αεροπλανοφόρο USS Essex (CVS-9). Χειμώνας 1961-62.

Στη δεκαετία του ’50, 12 από τα αεροπλανοφόρα αυτά έλαβαν την ταξινόμηση CVS (ήτοι αεροπλανοφόρο ανθυποβρυχιακού πολέμου, σε αντίθεση με τα CVA, ήτοι τα «γνήσια» attack carriers ή αεροπλανοφόρα κρούσεως), και εφοδιάστηκαν με πτέρυγα μάχης αποτελούμενη από ανθυποβρυχιακά α/φ Grumman S-2 Tracker και αντίστοιχα ανθυποβρυχιακά ελικόπτερα (Sikorsky HSS-1 = S-58 και ακολούθως Sikorsky S-61 = SH-3 Sea King).

Sikorsky SH-3D Sea King. Nomen est omen: Ο πραγματικός, διαχρονικός βασιλιάς της θάλασσας…

Άλλα αεροπλανοφόρα κλάσεως Essex συνέχισαν προφανώς ως μονάδες κρούσεως, με τα τελευταία να αποσύρονται το… 1975, αφού πλαισίωσαν την όψιμη μεγάλη κλάση Midway (3 πλοία) του Β΄ ΠΠ, τα πρώτα supercarrier κλάσεως Forrestal (4 πλοία), το πυρηνοκίνητο USS Enterprise (CVAN-65) και τα 4 «έσχατα» συμβατικής προώσεως πλοία κλάσεως Kitty Hawk. Τα αεροπλανοφόρα κρούσεως της εποχής (CVA/CVAN) δεν έφεραν ανθυποβρυχιακά α/φ και ε/π ούτε για δείγμα, προς μεγιστοποίηση του αριθμού των μοιρών κρούσεως. Τα CVS επρόκειτο να γίνουν πυρήνες α) ομάδων μάχης ενεργού καταδίωξης υποβρυχίων (hunter-killer groups) και β) ομάδων συνοδείας νηοπομπών (convoy escort groups).

Στις αρχές της δεκαετίας του ’60, τα αντιτορπιλικά στόλου εποχής Β΄ ΠΠ (ιδίως τα θαυμάσια πλοία κλάσεως Gearing, αλλά όχι μόνο) υπέστησαν τεράστιο πρόγραμμα εκσυγχρονισμού μέσης ζωής (FRAM = Fleet Rehabilitation And Modernization), που τα κατέστησε απολύτως επίκαιρα στον ανθυποβρυχιακό ρόλο: Ένα Gearing FRAM, με SONAR γάστρας SQS-23 και οκταπλό εκτοξευτή ανθυποβρυχιακών πυραύλων ASROC είχε τις ίδιες ανθυποβρυχιακές ικανότητες με τα CGN/CG κλάσεων Long Beach & Leahy και με τα DDG κλάσεως Coontz.

Ατόλλη Johnston, Ειρηνικός, 1962: Το USS Agerholm (DD-826), α/τ κλάσης Gearing αναβαθμισμένο σε επίπεδο FRAM I, βάλλει σε άσκηση ανθυποβρυχιακό πύραυλο ASROC με πυρηνική γόμωση, όπως είναι προφανές από την έκρηξη. Τα θαυμάσια αυτά πλοία, μέγιστη στιγμή της ναυπηγικής αντιτορπιλικών του Β΄ ΠΠ (κλάση 98 σκαφών!), υπηρέτησαν και στο ΠΝ σε μεγάλους αριθμούς. Στις ΗΠΑ διατηρούσαν καθήκοντα αντιτορπιλικών στόλου (σε α/υ ρόλο) μέχρι την αφυπηρέτησή τους από το Αμερικανικό Ναυτικό, ενώ βέβαια μπορούσαν να διατεθούν για καθήκοντα συνοδείας σε περιπτώσεις που δεν υπήρχε αεροπορική απειλή και η χρήση νεοτέρων σκαφών παρίστατο πλεονασμός.

Οπωσδήποτε, οι ΗΠΑ συνέχισαν και μεταπολεμικώς την παράδοση του Β΄ ΠΠ, η οποία αξίωνε τη σχεδίαση και προμήθεια όχι μόνο σκαφών «στόλου», αλλά και πλοίων «συνοδείας». Τα πλοία αυτά είχαν μειωμένη ταχύτητα, μειωμένο οπλισμό, μειωμένες πρόνοιες επιβιωσιμότητας (ήταν συνήθως μονέλικα, όπως τα περισσότερα εμπορικά πλοία) και μειωμένες εν γένει δυνατότητες, αλλά είχαν την αρετή της εξαιρετικά απλής σχεδίασης, που επέτρεπε τη ναυπήγησή τους σε κολοσσιαίους αριθμούς σε περίοδο ενδεχόμενου πολέμου, ακόμη και από εμπορικά ναυπηγεία. Κατά τον Β΄ ΠΠ είχαν την ταξινόμηση DE (destroyer escort, ήτοι α/τ συνοδείας, όπως τα Bostwick/Cannon που υπηρέτησαν ως τη δεκαετία του ’80 στο ΠΝ), που διατηρήθηκε και μεταπολεμικώς, ενώ από το 1975 έλαβαν τον χαρακτηρισμό FF (ήτοι φρεγάτα), και FFG στις σπάνιες περιπτώσεις που έφεραν βλήματα αεράμυνας περιοχής Tartar / Standard SM-1MR.

Επομένως, στην αμερικανική ορολογία, η φρεγάτα είναι ένα πλοίο γενικώς υποδεέστερο μιας ευρωπαϊκής φρεγάτας αλλά με ανώτερο εξοπλισμό ανθυποβρυχιακού πολέμου σε ωκεάνιες συνθήκες (ομιλούμε για προ FFGX – Constellation εποχή), ενώ η παλαιά ορολογία που αποκαλούσε «φρεγάτες» άρτια οπλισμένα ελαφρά καταδρομικά αντιαεροπορικού πολέμου (DLG) εγκαταλείφθηκε το 1975.

USS Bronstein, της ομώνυμης κλάσεως, στην ακτή της Νότιας Καλιφόρνια. Το αρχέτυπο των αμερικανικών πλοίων συνοδείας νηοπομπών του Ψυχρού Πολέμου. Τεράστιες ανθυποβρυχιακές δυνατότητες, αμελητέες αντιαεροπορικές. Αξιόπλοο σε ωκεάνιες συνθήκες και μακρόβιο πλοίο.

Ναυπηγήθηκαν λοιπόν, από τη δεκαετία του ’60, 2 φρεγάτες κλάσεως Bronstein (1961-63), 10 κλάσεως Garcia (1962-68), 6 κλάσεως Brooke (1962-68, πρακτικώς Garcia με Mk. 13 για Tartar/Standard SM-1M) και 46 κλάσεως Κnox (1965-74), με ανθυποβρυχιακό εξοπλισμό (SONAR γάστρας χαμηλών συχνοτήτων και πολλαπλών διαμορφώσεων SQS-26, οκταπλό εκτοξευτή α/υ πυραύλων ASROC με ικανότητα βολής και AGM-84 Harpoon, SONAR μεταβλητού βάθους και α/υ ε/π Kaman SH-2F Seasprite) απολύτως εφάμιλλο των καταδρομικών της ιδίας εποχής!

USS Albert David, κλάσεως Garcia, στον Ειρηνικό το Δεκέμβριο του 1975. Τεράστιες α/υ δυνατότητες με επαναγεμιζόμενο αυτόματα εκτοξευτή ASROC και οργανικό ελικόπτερο καλυπτόμενο από τηλεσκοπικό hangar για οικονομία χώρου. Οι δύο πύργοι των 5 ιντσών είναι οι παλαιοί των Fletcher! Είναι και τα μόνα αντιαεροπορικά όπλα του πλοίου…

Τα θαυμάσια αυτά ωκεάνια πλοία, πραγματικά workhorses της αμερικανικής πολεμικής μηχανής, με εξοπλισμό αποστολής μεγάλης πληρότητας και κόστους σε σχέση με το ευτελές κατασκευαστικό κόστος των σκαφών, κάλυψαν το κενό της παραχώρησης των αντιτορπιλικών στόλου εποχής Β΄ ΠΠ (κλάσεις Fletcher, Allen M. Sumner, Gearing FRAM), καθώς αυτά πέρναγαν σε συμμαχικά ναυτικά που είχαν απελπιστικής πλέον αρχαιότητος μέσα.

USS Schofield (FFG-3), κλάσεως Brooke, μετεξέλιξη της κλάσεως Garcia με τον ίδιο πανίσχυρο ανθυποβρυχιακό οπλισμό, αλλά εκτοξευτή Mk. 13 για Standard SM-1MR εμβελείας 46 χλμ.! Η σκευή αισθητήρων, με SPS-52 3D radar (σαν των Adams) είναι πολύ ανώτερη της διαδόχου O.H. Perry! Tα έξι θαυμάσια πλοία υπηρετούσαν μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του ’90!

USS Robert E. Peary (FF-1073), κλάσεως Κnox, στον Κόλπο του San Francisco το 1981. O πρυμναίος οκταπλός εκτοξευτής του αρχικού (BPDMS) Sea Sparrow αντικαταστάθηκε αργότερα από Phalanx στα περισσότερα πλοία της κλάσεως. Το πάντα γοητευτικό Kaman SH-2F SeaSprite σε gloss engine grey δεν απουσιάζει ποτέ. Το κόστος των SPS-52 / Mk. 13 / RIM-66 Standard SM-1MR και του καταυγαστήρος ραντάρ καθιστούσε την εγκατάσταση των αντιαεροπορικών δυνατοτήτων των Brooke στην ασύγκριτα πολυπληθέστερη κλάση Knox μη βιώσιμη οικονομικά.

Υπήρχε στη μεταπολεμική ναυτική στρατηγική των ΗΠΑ μέχρι και τη δεκαετία του 1970 θέση για βλήματα πλεύσεως;

Το ζήτημα απησχόλησε το Αμερικανικό Ναυτικό κατά τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια, και μάλιστα με πλαίσιο εκφοράς τους συνήθεις διακλαδικούς ανταγωνισμούς των ΗΠΑ. Με τη National Defense Act του 1947, α) αυτονομήθηκε το Πρώην Αεροπορικό Σώμα του Στρατού των ΗΠΑ και ήδη Αεροπορική Δύναμη του Στρατού των ΗΠΑ σε αυτοτελή κλάδο των Ενόπλων Δυνάμεων των ΗΠΑ (United States Air Force), β) καταργήθηκαν δύο Υπουργεία, το War Department και το Navy Department, και γ) ιδρύθηκε το ενιαίο Department of Defense, γνωστό και ως Πεντάγωνο από την κάτοψη του κτηρίου που το στεγάζει, με πρώτο Υπουργό τον James Forrestal. Υπό το Department of Defense συστάθηκαν μεν τα Department of the Army, Department of the Navy και Department of the Air Force, αλλά αυτά δεν ήταν cabinet level όπως τα δύο καταργηθέντα υπουργεία Πολέμου και Ναυτικού, δηλαδή δεν συμμετείχαν στο Υπουργικό Συμβούλιο. Αυτό εξελήφθη ως υποβάθμιση του Ναυτικού.

Οι τρεις κλάδοι πέτυχαν να έχουν όλοι συμμετοχή στην ανάπτυξη ατομικών όπλων, αλλά έριζαν για τους κατευθυνομένους πυραύλους, που με τους γερμανικούς V-1 & V-2 είχαν πλέον ήδη εγνωσμένη επιχειρησιακή παρουσία.

Ο Αντιστράτηγος Joseph McNarney της USAAF είχε, πολύ πριν τα γεγονότα του 1947, επιβάλλει μια διευθέτηση, κατά την οποία οι βαλλιστικοί πύραυλοι (ως εγγύτεροι στις οβίδες του πυροβολικού) ήταν αρμοδιότητος του Στρατού, ενώ τα βλήματα πλεύσεως (αεροδυναμικής δηλαδή πτήσεως), ήταν – ως εγγύτερα στα αεροσκάφη – αρμοδιότητος της Αεροπορίας. Πράγματι, η USAF δοκίμασε και ανέπτυξε επιχειρησιακώς το πρώτο βλήμα πλεύσεως, Martin TM-61 Matador, στη Γερμανία (στις βάσεις Bitburg, και Hahn) στα μέσα της δεκαετίας του ’50, προφανώς με ατομική κεφαλή και στόχο τις δυνάμεις του Συμφώνου της Βαρσοβίας. Είχε ακτίνα 1.000 χιλιομέτρων, με κεφαλή W5 100 – 120 χιλιοτόννων. Παρήχθησαν άνω των 1.000 πυραύλων, εκ των οποίων πολύ μεγάλο ποσοστό βλήθηκε σε δοκιμές.

Ακολούθησε η παραγωγή 449 Martin TM-76 Mace, με ανάπτυξη στη Δ. Γερμανία, Ν. Κορέα και Okinawa (ακόμη αμερικανικό έδαφος, προ της επιστροφής της στην κυριαρχία της Ιαπωνίας).

Το 1966 όλα αυτά τα πρωτόγονα όπλα είχαν πλέον αποσυρθεί. Οι τακτικοί βαλλιστικοί πύραυλοι του Στρατού και οι μέσου και διηπειρωτικού βεληνεκούς αντίστοιχοι της USAF κάλυπταν κάθε σχετική ανάγκη, και τα όπλα αυτά δεν είχαν λάμψει δια της αξιοπιστίας τους.

Αργότερα η USAF επιδόθηκε και στην εξέλιξη διηπειρωτικών βλημάτων πλεύσεως, όπως το Northrop SM-62 Snark, αλλά αυτό εκφεύγει του αντικειμένου της μελέτης μας και κατέστη άνευ σημασίας με την αλματώδη εξέλιξη των διηπειρωτικών βαλλιστικών πυραύλων (ICBM).

Το Ναυτικό, αντίστοιχα, εισήγαγε σε χρήση, με φορέα πλοία επιφανείας και υποβρύχια, το βλήμα πλεύσεως SSM-N-8 Regulus της ιστορικής κατασκευάστριας ναυτικών αεροσκαφών Chance Vought. Το Regulus είχε ως προωστικό σκεύος έναν τζετ Allison J33, και εκτοξευόταν με τη βοήθεια δύο προωθητών στερεών καυσίμων της Aerojet General, 33.000 λιβρών ώσεως έκαστος. Με ταχύτητα 0,87 Mach, μπορούσε να μεταφέρει μια θερμοπυρηνική κεφαλή των 3,8 μεγατόνων σε απόσταση 965 χιλιομέτρων, και έτσι έγινε το πρώτο πυρηνικό σύστημα του Ναυτικού με ικανότητα πλήγματος στόχων εντός της ΕΣΣΔ. Η καθοδήγηση ήταν με ραδιοεντολές. Είχε σύστημα προσγείωσης και ήταν ανακτήσιμο!

SSM-N-8 Regulus έτοιμος για εκτόξευση από το καταδρομικό USS Toledo, 1958.

Το Ναυτικό παρήγγειλε 500 βλήματα, που αναπτύχθηκαν σε 4 βαριά καταδρομικά, 4 αεροπλανοφόρα και 6 υποβρύχια, τα οποία φυσικά έπρεπε να αναδυθούν για βολή, αν η κατάσταση της θάλασσας επέτρεπε σε λογής καπάκια και υδραυλικά να λειτουργήσουν.

SSM-N-8 Regulus σε ακολουθία εκτόξευσης από το υποβρύχιο USS Tunny, 1956.

Το εξαιρετικά επιτυχημένο όπλο (1.000 εκτοξεύσεις από 514 βλήματα, ανακτήσιμα άλλωστε) παρήγετο ως το 1959, αποσύρθηκε από τα πλοία επιφανείας το 1960 και από τα υποβρύχια το 1964, και ήταν στοιχείο της αμερικανικής αποτροπής: Οι πάγιες διαταγές προέβλεπαν ότι 4 Regulus έπρεπε να είναι 24 ώρες το 24ωρο σε προωθημένη ανάπτυξη, στη Μεσόγειο και στο Δυτικό Ειρηνικό, για άμεση ανάληψη δράσεως κατά της ΕΣΣΔ.

Το πρόγραμμα συνεχίστηκε με τον SSM-N-9 Regulus II (πρώτη πτήση το Μάιο του 1956), με προωστικό σκεύος τον θρυλικό General Electric J79 των F-104/F-4/B-58/A-5 και με ταχύτητα 2 Mach, επίσης ανακτήσιμο, με σύστημα προσγείωσης.

Παρά τις επιτυχείς δοκιμές, με αποκορύφωμα τη μεταφορά… ταχυδρομείου από υποβρύχιο σε αεροπορική βάση της Florida, το πρόγραμμα ματαιώθηκε το Νοέμβριο του 1958 με την ολοκλήρωση παρτίδος προπαραγωγής, καθώς ο υπουργός Ναυτικών Thomas S. Gates έβλεπε μέλλον μόνο για τους υποβρυχίως εκτοξευομένους βαλλιστικούς πυραύλους, αν το Ναυτικό επρόκειτο να διατηρήσει τη συμμετοχή του στην «πυρηνική τριάδα» των ΗΠΑ.

Προετοιμασία εκτόξευσης υπερηχητικού βλήματος πλεύσεως SSM-N-9 Regulus II από το υποβρύχιο USS Grayback, 1960.

Έκτοτε, και ως την εποχή του Tomahawk, το Ναυτικό απείχε πλήρως από την εξέλιξη των βλημάτων πλεύσεως, με την προφανή εξαίρεση των Harpoon, που – τεχνικά μιλώντας – είναι ασφαλώς βλήματα πλεύσεως.

ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΠΟΡΙΣΜΑ: Για το Ναυτικό των ΗΠΑ, το βλήμα πλεύσεως ήταν, κατά τη συζητούμενη περίοδο, πάντοτε στρατηγικό και μόνον όπλο. Τακτική χρήση, κατά πλοίων ή κατά χερσαίων στόχων υψηλής αξίας, σε πλαίσιο εκφοράς συμβατικού πολέμου, δεν το απησχόλησε ποτέ κατά τη συζητούμενη περίοδο. Η USAF επρόκειτο να πληρώσει ακριβά την εμμονή με τα στρατηγικά όπλα στο Βιετνάμ.

Αλλά και το Ναυτικό ανέλωσε στο Βιετνάμ τεράστιο αριθμό αεροσκαφών και πληρωμάτων για να πλήξει καλά προστατευμένους στόχους, που θα δικαιολογούσαν τη χρήση βλημάτων πλεύσεως. Το ζήτημα ήταν ότι η τεχνολογία που θα εξασφάλιζε την αναγκαία ακρίβεια πλήγματος δεν ήταν ακόμη διαθέσιμη, γι’ αυτό και τα όπλα αυτής της κατηγορίας νοηματοδοτούνταν από την πυρηνική κεφαλή τους και μόνον. Σε μια εποχή που εμφανίζονταν πλέον βιώσιμοι φορείς πυρηνικών όπλων, ήταν αναμενόμενο ότι η εξέλιξη του βλήματος πλεύσεως θα περιέπιπτε σε μαρασμό.

(συνεχίζεται στο Β΄μέρος)