Θα ολοκληρώσουμε το πρώτο άρθρο μας με τέσσερις ακόμη Ναζί φυγάδες στη Λατινική Αμερική, οι οποίοι δεν παρέστησαν μεν στη δίκη της Νυρεμβέργης, αλλά δεν κατόρθωσαν να αποφύγουν τις συνέπειες των εγκληματικών τους πράξεων, έστω και σε προκεχωρημένη ηλικία.
Φραντς Στανγκλ
Υπήρξε στέλεχος της αυστριακής αστυνομίας και, από το 1931, μέλος του εθνικοσοσιαλιστικού κόμματος, προτού ενσωματωθεί στα Ες-Ες. Το προσωνύμιο «Λευκός θάνατος» του δόθηκε για τη λευκή στολή που φορούσε και το μαστίγιο που δεν αποχωριζόταν ποτέ. Εργάστηκε στο Aktion T-4 (πρόγραμμα εκουσίας ευθανασίας που ενεργοποίηθηκε το Σεπτέμβριο του 1939 και συνεχίστηκε έως το πέρας του πολέμου) κατά το οποίο οι Ναζί δολοφονούσαν συστηματικά άτομα με ψυχική ή σωματική δυσλειτουργία. Μοναδική εξαίρεση αποτέλεσαν οι ανάπηροι στρατιώτες του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Μεταξύ Απριλίου του 1942 και Αυγούστου του 1943 διετέλεσε διοικητής των στρατοπέδων συγκεντρώσεως Σόμπιμπορ και Τρεμπλίνκα στην κατεχόμενη Πολωνία όπου θεωρείται υπεύθυνος για την εξολόθρευση 900.000 Εβραίων. Τον Αύγουστο του 1943 μετατέθηκε στο Τριέστε της Ιταλίας συμμετέχοντας στον αφανισμό αντιστασιακών αλλά και ντόπιων Εβραίων.
Φυγή του στη Λατινική Αμερική: Μετά το τέλος του πολέμου, ο Στάνγκλ αιχμαλωτίστηκε και μεταφέρθηκε σε κάποιο αυστριακό στρατόπεδο φυλακών. Το 1947 κατάφερε να δραπετεύσει και να κρυφτεί στην Ιταλία. Βοηθούμενος από τον Αλόις Χουντάλ (αυστριακός επίσκοπος φιλικά διακείμενος προς τους εθνικοσοσιαλιστές), ταξίδεψε στη Συρία με πλαστό διαβατήριο του Ερυθρού Σταυρού και από εκεί διέφυγε στη Βραζιλία το 1951. Εργαζόταν στη Volkswagen στο Σάο Πάολο με το κανονικό όνομά του μέχρι το 1967, όταν και εντοπίστηκε από τον Εβραίο κυνηγό Ναζί, Σιμόν Βίζενταλ. Εκδόθηκε στη Δυτική Γερμανία όπου δικάστηκε για τα εγκλήματά του και καταδικάστηκε με ισόβια κάθειρξη, η οποία ήταν και η μέγιστη ποινή. Τελικώς πέθανε το 1971 στη φυλακή από καρδιακή ανεπάρκεια.
Γιόζεφ Σβαμπέργκερ
Ο αυστριακής καταγωγής Σβαμπέργκερ ήταν υπεύθυνος τριών στρατοπέδων καταναγκαστικής εργασίας στα εβραϊκά γκέτο της Πολωνίας. Ξεκίνησε τη δράση του το 1942 στο Ροζβάντοβ περιδιαβαίνοντας με ένα μαστίγιο και ένα γερμανικό ποιμενικό σκύλο εκπαιδευόμενο να επιτίθεται σε ανθρώπους. Οι αιχμάλωτοι πέθαιναν κατά εκατοντάδες, ενώ πολλοί εξ αυτών πυροβολήθηκαν από τον ίδιο το Σβάμπεργκερ. Στο άλλο στρατόπεδο, το Πρσέμισλ, οργάνωσε τη μαζική εκτέλεση 500 Εβραίων το 1943, ενώ απεδείχθη πως εκτέλεσε προσωπικά 35 άτομα, πυροβολώντας τα στο πίσω μέρος του λαιμού τους. Φέρει επίσης την ευθύνη για τη μεταφορά μεγάλου αριθμού κρατουμένων στο Άουσβιτς. Το επόμενο έτος, στο Μιέλετς, εξαφάνισε πλήρως τους Εβραίους από την πόλη.
Φυγή του στη Λατινική Αμερική: συνελήφθη στην Αυστρία το 1945, αλλά διέφυγε στην Ιταλία το 1948. Μερικούς μήνες αργότερα κατάφερε να φτάσει στην Αργεντινή, όπου έζησε με το αληθινό του όνομα, αποκτώντας και την ιθαγένεια. Το 1973 η Δυτική γερμανία αιτήθηκε την έκδοσή του. Ο Σβάμπεργκερ έμεινε καλά κρυμμένος έως ότου η γερμανική κυβέρνηση τον επικήρυξε για 300.000 δολλάρια. Συνελήφθη τελικώς μετά από αποκαλύψεις πληροφοριοδότου και το 1990 μεταφέρθηκε στη Δυτική Γερμανία για να δικαστεί. Αυτόπτες μάρτυρες κατέθεσαν κατά την ακροαματική διαδικασία πως τον είδαν να ρίχνει κρατουμένους σε φωτιές, να σκοτώνει Εβραίους γονατισμένους δίπλα σε ομαδικούς τάφους και να συνθλίβει κεφάλια μικρών παιδιών χτυπώντας τα σε τοίχους επειδή, όπως διατράνωνε, δεν ήθελε να σπαταλήσει σφαίρες. Το 1992 κρίθηκε ένοχος για πολλά από τα απάνθρωπα εγκλήματά του, καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη και πέθανε στη φυλακή το 2004 σε ηλικία 92 ετών.
Έριχ Πρίμπκε
Ανώτερος αξιωματικός των Ες-Ες και μέλος της Γκεστάπο. Συμμετείχε στη σφαγή του Αρντεατίν το 1944 στη Ρώμη κατά την οποία οι Ναζί εκτέλεσαν 335 άτομα ως αντίποινα για τη δολοφονία 33 στρατιωτών Ες-Ες από Ιταλούς αντιστασιακούς (ο Πρίμπκε βέβαια παραδέχτηκε ότι σκότωσε μόνο δύο, και αυτό καθ’ εντολή των ανωτέρων του). Συν τοις άλλοις, υπέγραψε για τη μεταφορά 2.000 Εβραίων της Ρώμης στο Άουσβιτς, ενώ υπήρξε και διαμεσολαβητής της ναζιστικής Γερμανίας με το Βατικανό.
Φυγή του στη Λατινική Αμερική: μετά τον πόλεμο βρέθηκε σε κάποιο βρετανικό στρατόπεδο αιχμαλώτων πολέμου, όπου την παραμονή της Πρωτοχρονιάς του 1946 δραπέτευσε κόβοντας τα συρματοπλέγματα και εκμεταλλευόμενος τα χαλαρά μέτρα περιφρουρήσεως λόγω της ημέρας. Ο Πρίμπκε ήταν άλλος ένας όπου με τη συνδρομή του επισκόπου Αλόις Χουντάλ κατέφυγε στην Αργεντινή το 1948, επίσης με πλαστό διαβατήριο του Ερυθρού Σταυρού. Εγκαταστάθηκε στην περιοχή της Παταγονίας, εργαζόμενος με το αυθεντικό του όνομα σε κάποιο βιεννέζικο ντελικατέσεν καθώς και σε γερμανόφωνο σχολείο. Το παρελθόν του αποκαλύφθηκε το 1994 μετά από μια προγραμματισμένη συνέντευξη-παγίδα που έδωσε σε δημοσιογράφο του ABC ονόματι Σαμ Ντόναλνστον. Μετά το σάλο που προκλήθηκε, εκδόθηκε στην Ιταλία όπου δικάστηκε και καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη, αλλά με κατ’ οίκον περιορισμό. Πέθανε σε ηλικία 100 ετών το 2013, όπου η κηδεία του κατέληξε σε σοβαρή σύγκρουση φασιστών και αντιφασιστών διαδηλωτών. Θάφτηκε σε μυστική τοποθεσία αφού οι αρχές της Αργεντινής αρνήθηκαν την ταφή του στο έδαφός τους.
Γκέρχαρντ Μπόνε
Δικηγόρος και αξιωματικός των Eς-Ες με ενεργό ρόλο στον εξαγνισμό της Αρίας φυλής. Ήταν επιφορτισμένος με την εκκαθάριση των σανατορίων και γηροκομείων για την αποφυγή κρατικών δαπανών, αλλά και υπεύθυνος της υλικοτεχνικής επιμελητείας του προγράμματος ευθανασίας Aktion T-4. Συνολικά εξόντωσε περίπου 200.000 Γερμανούς με ανίατες ασθένειες ή αναπηρία. Τα θύματα οδηγούνταν σε θαλάμους αερίων και στη συνέχεια αποτεφρώνονταν. Το πρόγραμμα λειτούργησε πιλοτικά για τις μαζικές εξοντώσεις που ακολούθησαν στα στρατόπεδα θανάτου. Ο Μπόνε διεγράφη από το ναζιστικό κόμμα μετά την υποβολή εκθέσεως κατά την οποία κατηγορούσε την υπηρεσία του για απάτη και διαφθορά.
Φυγή του στη Λατινική Αμερική: κατέφυγε στην Αργεντινή το 1949, παραδεχόμενος αργότερα πως άνθρωποι του προέδρου Περόν τον συνέδραμαν ως προς την έκδοση πλαστών εγγράφων διαφυγής του. Μετά από πραξικόπημα εναντίον του Περόν, ο Μπόνε επέστρεψε στη Δυτική Γερμανία και καταδικάστηκε από δικαστήριο στη Φρανκφούρτη το 1963. Απελευθερώθηκε με εγγύηση, αλλά διέφυγε για ακόμη μια φορά στην Αργεντινή. Εκδόθηκε τελικώς τρία χρόνια αργότερα και αυτή ήταν η πρώτη περίπτωση κατά την οποία οι αρχές της Αργεντινής παρέδωσαν αυτοβούλως στη Γερμανία εγκληματία πολέμου. Επέζησε άλλα 15 χρόνια μέχρι το θάνατό του το 1981.
