Γράφει ο Ηρακλής Μαρδύρης
Οι οικονομικές παρενέργειες της επιδημίας έχουν αρχίσει να επηρεάζουν τις πωλήσεις όπλων και με αυτή την αφορμή οι ΗΠΑ αποφάσισαν να παρουσιάσουν νέους τρόπους χρηματοδότησης. Οι καυτές συγκρούσεις του πλανήτη έχουν μπει σε μια περίοδο ύφεσης και οι σύμμαχοι και φίλοι των ΗΠΑ έχουν ξαφνικά λιγότερα χρήματα να διαθέσουν. Το 2019 οι πωλήσεις οπλικών συστημάτων των ΗΠΑ ήταν αξίας $55 δις, αλλά οι αναλυτές αναμένουν σημαντική πτώση λόγω της πανδημίας και της πτώσης της τιμής του πετρελαίου (η Σαουδική Αραβία είναι ο μεγαλύτερος πελάτης), παρότι επίσημα η Lockheed Martin έχει δηλώσει ότι δεν έχει παρατηρήσει μείωση της ζήτησης από την Μέση Ανατολή.
Ένας άλλος λόγος, μη κατονομαζόμενος, πρέπει να είναι και ο όλο και εντεινόμενος ανταγωνισμός από χώρες όπως η Ρωσία, η Κίνα και η Τουρκία, που προσφέρουν πολλά ανταγωνιστικά προϊόντα σε χαμηλότερες τιμές και με καλύτερους χρηματοδοτικούς όρους.
Σύμφωνα με τον διευθυντή του Defense Security Cooperation Agency, Lt. Gen. Charles Hooper, τα νέα προγράμματα θα επιτρέψουν στους πελάτες να χρηματοδοτήσουν προμήθειες οπλικών συστημάτων μέσω δανείων από τράπεζες των ΗΠΑ, αλλά θα τους δώσουν και την δυνατότητα αναχρηματοδότησης (αύξησης των δόσεων σε βάθος χρόνου) υπαρχόντων προγραμμάτων. Δήλωσε ότι: “θέλουμε να εργαστούμε μαζί με τους συμμάχους και φίλους μας, …, να βρούμε τρόπους τέτοιους που θα τους επιτρέψουν να συνεχίσουν να αγοράζουν αμερικάνικα και ταυτόχρονα να διασφαλίσουμε ότι θα μπορούν να αποπληρώσουν τις οφειλές τους μέσω προγραμμάτων αποπληρωμής που θα ταιριάζουν στις οικονομικές συνθήκες τους”. Σε ερώτηση αρνήθηκε να σχολιάσει ποιες χώρες έχουν κάνει ήδη συγκεκριμένα αιτήματα, αλλά επιβεβαίωσε ότι υπάρχουν τέτοιες περιπτώσεις.
Μία από τις κύριες αγορές στόχοι, είναι η Ευρώπη, που δεν έχει ακόμα βρει τρόπο να οργανώσει την αμυντική της βιομηχανία, και ειδικότερα μία από τις χώρες που μπορεί να ωφεληθεί είναι η Ελλάδα. Τη στιγμή που η Γαλλία βλέπει το πρόγραμμα των δύο φρεγατών Belharra να καρκινοβατεί λόγω χρηματοδοτικών προβλημάτων, οι Αμερικανοί προσφέρουν νέες επιλογές στην αγορά. Συγκεκριμένα, οι αναγνώστες θα θυμούνται ίσως, ότι παρά την αναγκαιότητα του, το πρόγραμμα αναβάθμισης των F-16 καθυστερούσε γιατί η χρηματοδότηση ήταν εμπροσθοβαρής. Χρειαζόταν μεγάλη προκαταβολή και οι πρώτες δόσεις ήταν μεγάλες (προκειμένου να αγοραστούν τα απαραίτητα απάρτια), τόσο μεγάλες που δεν μπορούσε να ξεκινήσει, ώσπου τελικά οι ΗΠΑ να πληρώσουν περίπου το μισό κόστος ως στρατιωτική βοήθεια. Οι δόσεις αυτές, αλλά και του προγράμματος των P-3, θα μπορούν τώρα να αναπροσαρμοστούν, με αποτέλεσμα τα χρήματα της διαφοράς που θα προκύψουν ή να πάνε σε συντάξεις ή να μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την έναρξη ενός επιπλέον προγράμματος (ναυπηγικού ίσως;).
Δυστυχώς, η ΕΕ με την γνωστή της αργοκίνητη πολιτική (και αντιμιλιταριστικές αγκυλώσεις) δεν έχει προβεί σε αντίστοιχες ενέργειες, παρά το γεγονός ότι οι ανάγκες είναι τεράστιες. Ενδεικτικά, μπορεί να αναφερθεί ότι πριν από μερικές εβδομάδες ανακοινώθηκε μια ιδιωτική χρηματοδοτική πρωτοβουλία, το Europa Defense Group με στόχο τη χρηματοδότηση κρατών για την αγορά οπλικών συστημάτων. Μέσα σε αυτό το ελάχιστο διάστημα πάνω από δεκαπέντε εταιρείες δήλωσαν ενδιαφέρον για χρηματοδοτικά προγράμματα αξίας σχεδόν €5 δις, που αντιστοιχούν σε 50.000 άμεσες θέσεις εργασίας, 65.000 έμμεσες. και επιστροφές (από φόρους και εισφορές) στα Ευρωπαϊκά κράτη €3,5 δις.
Το Europa Defense Group έχει έδρα το Άμστερνταμ και σχεδιάζει να προσφέρει χρηματοδότηση σε Ευρωπαϊκά κράτη με τρόπο τέτοιο ώστε να μην αυξηθεί το δημοσιονομικό τους έλλειμμα. Για παράδειγμα, αν η Ελλάδα παραγγείλει σήμερα τις δύο φρεγάτες, τότε η αξία τους θα προστεθεί άμεσα στο έλλειμμα της χώρας, με όλα τα αρνητικά που ακολουθούν και τις δεσμεύσεις των μνημονίων. Αυτοί είναι οι κανόνες της ΕΕ. Πριν την κρίση γράφαμε στο έλλειμμα μόνο τις δόσεις που είχαμε να πληρώσουμε κάθε χρόνο, το οποίο θεωρήθηκε μέρος των Greek Statistics. To Europa Defense Group θα προτείνει μια μέθοδο leasing. Για παράδειγμα, θα αγοράσει αυτό τις φρεγάτες από τα Γαλλικά ναυπηγεία και θα τις νοικιάσει στην Ελλάδα, με αποτέλεσμα η Ελλάδα να καταγράφει στους ισολογισμούς μόνο το κόστος ενοικίασης κάθε έτος και όχι τα δις της αγοράς. Σίγουρα είναι μία επιλογή που πρέπει να εξεταστεί και θα ήταν μάλιστα και ένας πιθανός λόγος για την εμπλοκή αυτή τη στιγμή. Ίσως τα οφέλη μιας τέτοιας λύσης να είναι περισσότερα από μια καθυστέρηση λίγων μηνών. Σε αυτή την περίπτωση βέβαια μια διακρατική συμφωνία περιπλέκει τα πράγματα επιπλέον. Πέρα από το Leasing προς τους τελικούς πελάτες, το Europa Defense Group σκοπεύει να δημιουργήσει μία τράπεζα προς χρηματοδότηση εταιρειών της αμυντικής βιομηχανίας, και ένα επενδυτικό ταμείο που θα επενδύει σε αμυντικές τεχνολογίες.
Σύμφωνα με αναλυτές, η έλλειψη χρηματοδοτικών εργαλείων κοστίζει στις Ευρωπαϊκές Αμυντικές Βιομηχανίες κάθε χρόνο συμβόλαια αξίας €15 με €20 δις που αντιστοιχούν σε 400.000 με 500.000 θέσεις εργασίας. Συμβόλαια όχι μόνο στην Ευρώπη αλλά ειδικά στην Αφρική, Νότια Αμερική και Ασία, αγορές στις οποίες δραστηριοποιούνται πολύ επιθετικά η Κίνα, Ρωσία, Τουρκία και σύντομα η Ν. Κορέα και Ινδία.
