Οι 27 ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης υποσχέθηκαν σήμερα μελλοντική ένταξη στο μπλοκ έξι γειτόνων τους στα Βαλκάνια, επαναλαμβάνοντας μια υπόσχεση που δόθηκε για πρώτη φορά πριν από 18 χρόνια, όμως έκαναν στην άκρη τις εκκλήσεις να τεθεί ως στόχος το 2030 από τον φόβο μιας αντίδρασης στο εσωτερικό για τη μετανάστευση.
Έπειτα από εβδομάδες συζητήσεων, οι ηγέτες της ΕΕ συμφώνησαν πως η Σερβία, το Μαυροβούνιο, η Βοσνία-Ερζεγοβίνη, η Βόρεια Μακεδονία, το Κόσοβο και η Αλβανία έχουν θέση στον μεγαλύτερο στον κόσμο εμπορικό συνασπισμό, αν εκπληρώσουν τα κριτήρια σε τομείς που εκτείνονται από τη μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος έως τα οικονομικά.
Όμως με τη “διαδικασία διεύρυνσης” μπλοκαρισμένη λόγω διαφόρων διαφωνιών στις Βρυξέλλες και με την απροθυμία των Σέρβων πολιτικών ηγετών να αναγνωρίσουν την ανεξαρτησία που ανακήρυξε το Κόσοβο το 2008, πολλοί στα Βαλκάνια αισθάνονται πως η διακήρυξη της ΕΕ είναι μια κενή δήλωση.
“Η ΕΕ επαναβεβαιώνει την αδιαμφισβήτητη υποστήριξή της στην ευρωπαϊκή προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων”, αναφέρει η τελική διακήρυξη της συνόδου κορυφής. “Η ΕΕ επαναβεβαιώνει τη δέσμευσή της στη διαδικασία διεύρυνσης”, αναφέρει, αν και οι ηγέτες επέμειναν πως η Ένωση εστιάζει σε “αξιόπιστες μεταρρυθμίσεις από εταίρους, και δίκαιες και σθεναρές προϋποθέσεις και στην αρχή της αυτοτέλειας”.
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν αποκάλεσε τις βαλκανικές χώρες “οικογένεια”, ενώ ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν υιοθέτησε συμβιβαστικό τόνο, λέγοντας πως τα Βαλκάνια είναι “στην καρδιά της Ευρώπης” και αξίζουν έναν δρόμο προς την ένταξη στην ΕΕ.
Βόρειες χώρες όπως η Δανία, η Γαλλία και η Ολλανδία φοβούνται μια επανάληψη της εσπευσμένης ένταξης της Ρουμανίας και της Βουλγαρίας το 2007 και την κακή διαχείριση της μετανάστευσης Ανατολικοευρωπαίων εργαζομένων στη Βρετανία που έστρεψε πολλούς Βρετανούς εναντίον της ΕΕ. Η Βουλγαρία τάσσεται κατά της ένταξης της Βόρειας Μακεδονίας, που είναι ήδη μέλος του ΝΑΤΟ, λόγω μιας γλωσσικής διένεξης.
Η ΕΕ είναι μακράν ο μεγαλύτερος ξένος επενδυτής και εμπορικός εταίρος των έξι χωρών που αναδύθηκαν από τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας και τους εθνοτικούς πολέμους της δεκαετίας του 1990.
Όμως μια προσπάθεια της προεδρεύουσας της ΕΕ Σλοβενίας να θέσει ως ημερομηνία στόχο για την ένταξη των έξι βαλκανικών χωρών το 2030 απέτυχε και η Ένωση απέτυχε επίσης να τηρήσει χειροπιαστές υποσχέσεις για τους πολίτες, όπως τα ταξίδια χωρίς βίζα για το Κόσοβο.
Η Γερμανίδα καγκελάριος Άγγελα Μέρκελ και ο Ολλανδός πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε δήλωσαν πως ο ορισμός μιας καταληκτικής προθεσμίας για την ένταξη ‘πάει πολύ’ για ορισμένες χώρες της ΕΕ. “Δεν πιστεύω πραγματικά στον ορισμό ημερομηνιών. Πιστεύω στην τήρηση των υποσχέσεών μας: εφόσον οι προϋποθέσεις τηρηθούν, η ένταξη μπορεί να λάβει χώρα”, δήλωσε η Μέρκελ στους δημοσιογράφους.
Η διεύρυνση της ΕΕ από 27 σε 33 μέλη θα περιέπλεκε τη λήψη αποφάσεων και θα απαιτούσε εσωτερική μεταρρύθμιση της ΕΕ που λίγες χώρες θα ήθελαν να ξεκινήσουν, κάτι το οποίο παραδέχθηκαν, σε δηλώσεις τους προς τους δημοσιογράφους, ο Μακρόν και ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ.
Ο πρόεδρος της Σερβίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς στο μεταξύ παραδέχθηκε πιο δημόσια απ΄ό,τι συνήθως πως η χώρα του δεν θα μπορέσει να ενταχθεί στην ΕΕ εκτός εάν επιλύσει εκκρεμή θέματα με το Κόσοβο.
“Χωρίς επίλυση θεμάτων με την Πρίστινα, η Σερβία δεν θα μπορέσει να ενταχθεί στην ΕΕ”, δήλωσε μετά τη σύνοδο κορυφής.
Ο πρωθυπουργός του Κοσόβου Άλμπιν Κούρτι εξέφρασε την απογοήτευσή του για την ΕΕ, σημειώνοντας πως πέντε χώρες εξακολουθούν να μην αναγνωρίζουν την ανεξαρτησία του Κοσόβου. Αυτό συμβαίνει κατά κύριο λόγο λόγω του φόβου ενθάρρυνσης αυτονομιστικών κινημάτων στο εσωτερικό, όπως στην Καταλονία της Ισπανίας.
“Υποστηρίζω την έλλειψη φόβου στην πλευρά της ΕΕ και την έλλειψη πικρίας στην πλευρά των Βαλκανίων”, πρόσθεσε.
Έπειτα από ένα δείπνο χθες στο Κάστρο Μπερντό κοντά στην πρωτεύουσα Λουμπλιάνα που εστίασε στη στρατηγική της ΕΕ απέναντι στην Κίνα, στο Αφγανιστάν και στις Ηνωμένες Πολιτείες, αρκετοί ηγέτες της ΕΕ δήλωσαν πως η εξωτερική πολιτική πρέπει να ξεκινήσει στο εσωτερικό στα Βαλκάνια.
“Είναι η πίσω αυλή μας”, δήλωσε στους δημοσιογράφους ο Λετονός πρωθυπουργός Κρισγιάνις Καρίνς, άποψη που συμμερίστηκε επίσης ο Αυστριακός καγκελάριος Σεμπάστιαν Κουρτς.
“Αν η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν προσφέρει σε αυτή την περιοχή μια πραγματική προοπτική, θα πρέπει να γνωρίζουμε πως άλλες υπερδυνάμεις –η Κίνα, η Ρωσία ή η Τουρκία– θα παίξουν έναν μεγαλύτερο ρόλο εκεί. Η περιοχή ανήκει στην Ευρώπη γεωγραφικά, και χρειάζεται μια ευρωπαϊκή προοπτική”, είπε ο Κουρτς.
Η Κίνα αποτελεί μόνο περίπου το 8% του διεθνούς εμπορίου των Βαλκανίων, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, σε σύγκριση με σχεδόν 70% με την ΕΕ, αλλά έχει δώσει χρήματα για υποδομές σε τεράστια κλίμακα σε μια περιοχή που στερείται οδικών και σιδηροδρομικών συνδέσεων.
Η Ρωσία, η οποία προσπαθεί να εκμεταλλευθεί τους ιστορικούς δεσμούς της στην περιοχή προκειμένου να προκαλέσει την ανάμιξη της ΕΕ και των ΗΠΑ, αντιτίθεται στην ένταξη των βαλκανικών κρατών στην ΕΕ.
