Γράφει ο Ηρακλής Μαρδύρης
Σε προηγούμενα άρθρα μας καλύψαμε δραστηριότητες της επιχείρησης Irini, όπως επίσης και τα αποτελέσματα της μέχρι τώρα. Σε πολλούς αναγνώστες δεν ήταν ξεκάθαρο τι ακριβώς σημαίνουν αυτά, και κάποιοι άλλοι, πιο δύσπιστοι, κατηγόρησαν την επιχείρηση πως (ειδικά και λόγω της γερμανικής παρουσίας) κάνει τα στραβά μάτια όσον αφορά τις παραβιάσεις εκ μέρους της Τουρκίας. Προφανώς αυτοί αγνοούν ότι η επιχείρηση είναι Ευρωπαϊκή, υπό Ιταλική διοίκηση, ότι τόσο η Ελλάδα όσο και άλλες χώρες που δεν έχουν συμφέρον να κάνουν πλάτες στην Τουρκία συμμετέχουν (26 συνολικά), και τέλος πάντων η Γερμανία συμμετέχει από την αρχή στην επιχείρηση με μέσα που άλλοι δεν ήταν διατεθειμένοι ή σε θέση να στείλουν, και μια γερμανική φρεγάτα ή αεροσκάφος ναυτικής συνεργασίας δεν κάνει ότι θέλει αλλά ακολουθεί διαταγές.
H επιχείρηση Irini ασχολείται κυρίως με τη συλλογή πληροφοριών για την επιβολή του εφαρμοστέου νόμου στη θάλασσα. Τα πλοία της Επιχείρησης Irini περιπολούν τη θαλάσσια περιοχή μεταξύ Ιταλίας, Λιβύης και Μάλτας (που έχει περίπου το μέγεθος της Γερμανίας). Όλα τα πλοία στην περιοχή ευθύνης καταγράφονται, ελέγχονται και αναφέρονται μέσω της χρήσης πλοίων, αεροσκαφών ναυτικής συνεργασίας και δορυφορικών εικόνων.
Κατόπιν αιτήματος μας, λάβαμε ενημέρωση σχετικά με τους κανόνες εμπλοκής της επιχείρισης και σας τους παρουσιάζουμε:
Ανάλογα με το επίπεδο υποψίας και την προθυμία κάθε πλοίου να συνεργαστεί, μπορούν να χρησιμοποιηθούν διαφορετικές επιλογές. Εκτός από το χαιρετισμό (Hailing) και τη φιλική προσέγγιση (Friendly Approach), υπάρχουν τρεις τύποι νηοψίας (boarding):
- Unopposed boarding (χωρίς αντίσταση)
- Νon-cooperative boarding (μη συνεργάσιμη)
- Opposed boarding (με αντίσταση)
Αυτοί διαφέρουν ως προς το επίπεδο της μη φονικής και φονικής βίας που μπορεί να ασκηθεί σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες για τη χρήση στρατιωτικής βίας.
Οι Κανόνες Εμπλοκής (ROE-Rules Of Engagement) αποτελούν το νομικά δεσμευτικό πλαίσιο για τα στελέχη της επιχείρησης Irini που τελούν τις νηοψίες. Το άγημα μπορεί να μεταφερθεί στον στόχο με ταχύπλοο σκάφος και/ή με ελικόπτερο, κάτι που εξαρτάται από την τακτική κατάσταση και την κατάσταση της θάλασσας. Ανάλογα με την κατάσταση, υπάρχουν πολλές επιλογές, προσαρμοσμένες στις δεδομένες συνθήκες, προκειμένου να εκτελεστεί η αποστολή. Αυτές ξεκινούν από μια απλή έρευνα μέσω ασυρμάτου, Hailing (χαιρετισμό), και μπορούν να φτάσουν έως opposed boarding (νηοψία με αντίσταση)
Hailing
Ο λεγόμενος χαιρετισμός είναι η πρώτη επαφή και ανάκριση ενός πλοίου μέσω ασυρμάτου VHF. Σε αυτή τη φάση, συλλέγονται στοιχεία σχετικά με το εμπορικό πλοίο, όπως γενικά και τεχνικά δεδομένα, πλήρωμα, φορτίο και δρομολόγιο. Οι πληροφορίες αυτές μεταβιβάζονται στο αρχηγείο, το οποίο τις αξιολογεί και, εάν είναι απαραίτητο, διατάσσει περαιτέρω μέτρα. Το Hailing αποτελεί έτσι τη βάση μιας διαδικασίας λήψης αποφάσεων σχετικά με πιθανά περαιτέρω απαραίτητα στρατιωτικά μέτρα για την εφαρμογή της αποστολής. Στην απλούστερη περίπτωση, είναι αρκετό και το ανακρινόμενο πλοίο απελευθερώνεται για τη συνέχεια του ταξιδιού του, και χαρακτηρίζεται πλέον ως cleared vessel (εκκαθαρισμένο σκάφος).
Friendly approach (Φιλική προσέγγιση)
Εξ ορισμού, η φιλική προσέγγιση αφορά την επιβίβαση ενός πλοίου που δεν θεωρείται ιδιαίτερα ύποπτο, η οποία απαιτεί πάντα τη συγκατάθεση του καπετάνιου του. Απαγορεύεται η χρήση μέτρων εξαναγκασμού, η συλλογή προσωπικών δεδομένων, και έρευνας τους. Ο σκοπός εδώ είναι η συλλογή πληροφοριών, η παροχή διευκρινίσεων, καθώς και η ενημέρωση του πληρώματος σχετικά με τον σκοπό της επιχείρησης. Στόχος είναι η κατανόηση σχετικά με την ανάγκη για την παρουσία πολεμικών πλοίων σε αυτή την θάλασσα και η ανάπτυξη σχέσεων αμοιβαίας εμπιστοσύνης. Δεν απαιτείται η έγκριση του κράτους υπό την σημαία του οποίου πλέει το πλοίο για μια φιλική προσέγγιση.
Operation Irini: Έλεγχος ύποπτου πλοίου και ανακατεύθυνση του σε λιμάνι της ΕΕ
Unopposed Boarding
Εάν κατά τη διάρκεια του Hailing δημιουργηθούν υποψίες σχετικές με την παραβίαση του εμπάργκο όπλων που επέβαλε το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών στη Λιβύη, η διοίκηση της επιχείρησης Irini μπορεί να αναθέσει σε ένα από τα πλοία της στον τομέα των επιχειρήσεων την εκτέλεση νηοψίας με επιβίβαση στο πλοίο. Σε αυτή την περίπτωση είναι απαραίτητη τόσο η συγκατάθεση του καπετάνιου του εμπορικού σκάφους, όσο και η συναίνεση του κράτους υπό της σημαίας του οποίου πλέει. Το πλήρωμα είναι συνεργάσιμο και η αντίσταση δεν είναι ούτε πιθανή, αλλά ούτε αναμένεται. Είναι συνηθισμένο μετά τη μετάβαση του αγήματος με ταχύπλοο να αναπτύσσεται σκάλα και τον αρχηγό του αγήματος να υποδέχεται ο πρώτος αξιωματικός του πλοίου. Μετά την επιβίβαση στο πλοίο, το άγημα σε συνεργασία με το πλήρωμα ερευνά προσεκτικά το πλοίο, λαμβάνοντας παράλληλα μέτρα ασφαλείας. Τα μέλη του πληρώματος φωτογραφίζονται και ελέγχεται η ταυτότητα τους. Επιπλέον, όλα τα έγγραφα ερευνώνται και αξιολογούνται. Για την ασφάλεια του αγήματος το πλήρωμα παραμένει συγκεντρωμένο και περιορισμένο σε ένα σημείο του πλοίου.
Non-Cooperative Boarding
Αυτή είναι η περίπτωση όταν δεν δίνεται ούτε η συγκατάθεση του κράτους υπό την σημαία του οποίου πλέει το πλοίο, ούτε η συγκατάθεση του καπετάνιου του. Το πλήρωμα του εμπορικού σκάφους μερικές φορές λαμβάνει παθητικά μέτρα αντίστασης για να κάνει δύσκολη την επιβίβαση του αγήματος, να το καθυστερήσει ή να το αποτρέψει. Για παράδειγμα δεν ανταποκρίνονται στις φωνητικές κλήσεις ή αρνούνται την επιβίβαση, συμπεριλαμβανομένης της μη ανάπτυξης σκάλας. Για το άγημα, αυτό σημαίνει ότι πρέπει να έχει πιο εκτεταμένους κανόνες εμπλοκής από τον επικεφαλής ώστε να μεταφερθεί στο πλοίο ενάντια στη βούληση του πληρώματος και να το ερευνήσει. Κατά τη διάρκεια της έρευνας του πλοίου, λαμβάνονται αυξημένα μέσα αυτοπροστασίας.
Opposed Boarding
Σε αυτή την περίπτωση το ύποπτο πλοίο αρνείται ενεργά τη διενέργεια έρευνας. Συνεπώς, το άγημα θα πρέπει να το εξαναγκάσει σε έλεγχο. Από την πλευρά του πληρώματος του εμπορικού σκάφους, ο στόχος είναι ξεκάθαρα να αποκρούσει τις δυνάμεις επιβίβασης. Υπάρχει υψηλός κίνδυνος για το άγημα και η χρήση βίας είναι πιθανή, και από τις δύο πλευρές. Το άγημα υποχρεούται να υιοθετήσει μια τακτική προσέγγιση που εστιάζει πρώτα στην ασφάλεια του και ταυτόχρονα να επιτρέπει την εξασφάλιση αποδεικτικών στοιχείων, δεδομένων και πληροφοριών.
Από τις 4 Μαΐου, όταν η επιχείρηση Irini ξεκίνησε τη δραστηριότητά της στη θάλασσα, τα πλοία και αεροπλάνα της περιπολούν στην κεντρική Μεσόγειο και έχουν πραγματοποίησε 650 Hailings και 12 φιλικές προσεγγίσεις. Η επιχείρηση παρακολούθησε ύποπτα σκάφη στη θάλασσα σε περισσότερα από δέκα λιμάνια και σημεία προσέγγισης.
Εντόπισε επίσης 80 ύποπτες πτήσεις που μετέφεραν πιθανώς στρατιωτικά φορτία στη Λιβύη, παρακολουθώντας 25 αεροδρόμια και ζώνες προσγείωσης.
Η επιχείρηση Irini συμβάλλει στο εμπάργκο όπλων και στην πρόληψη του λαθρεμπορίου πετρελαίου έχοντας συντάξει 14 ειδικές εκθέσεις προς την ομάδα εμπειρογνωμόνων των Ηνωμένων Εθνών που αφορούν και τις δύο πλευρές της σύγκρουσης στη Λιβύη, με αμερόληπτο τρόπο.
Αυτά τα αποτελέσματα ήταν εφικτά χάρη και στο SatCen (Δορυφορικό Κέντρο Ευρωπαϊκής Ένωσης), το οποίο παρείχε κατόπιν αιτήματος περισσότερα από 230 σετ δορυφορικών εικόνων.
