Το μυστήριο του κλεμμένου C-130  

 Το C-130 απογειώθηκε βρυχώμενο από την βάση της RAF στο Mildenhall ενώ στο έδαφος σήμαινε συναγερμός. Αυτή δεν ήταν μια κανονική αποστολή και ο Ψυχρός Πόλεμος ήταν στο απόγειό του. Το μοναχικό αεροσκάφος πήρε πορεία προς τον νότο για να αποφύγει το μέτωπο κακοκαιρίας. Όμως η πρόθεση του άνδρα στο κόκπιτ ήταν να φθάσει στις Ηνωμένες Πολιτείες…

Περίπου δύο ώρες αργότερα η επαφή με το «Charlie» χάθηκε ξαφνικά πάνω από την Μάγχη. Σύμφωνα με καταθέσεις αυτοπτών μαρτύρων το αεροπλάνο έπεσε στην θάλασσα. Έπεσε ή το κατέρριψαν; Σαράντα εννέα χρόνια αργότερα το μυστήριο δεν έχει βρει ακόμη την λύση του.

Τον Μάιο του 1969, ο 23χρονος Σμηνίας Πωλ Μέϊαρ ζήτησε μετάθεση για την αεροπορική βάση Langley στην Βιρτζίνια καθώς είχε πεθυμήσει την γυναίκα του και τα τρία θετά του παιδιά. Ο Διοικητής του στο Mildenhall αρνήθηκε. Βαθιά απογοητευμένος και μετά από μια νύχτα μεθυσιού στο πάρτυ ενός συναδέλφου, κατόπιν του οποίου συνελήφθη στο κοντινό χωριό από την Αστυνομία για μέθη και διατάραξη κοινής ειρήνης, ο βοηθός crew chief και βετεράνος του Βιετνάμ έκανε αυτό που του φάνηκε πιο λογικό.
Επιστρέφοντας στην βάση συνοδεία αστυνομικών, μπήκε στο δωμάτιο του Σμηναγού Άπτον, έκλεψε τα κλειδιά του οχήματός του και ως «Σμηναγός Έπσταϊν» πήγε στην πίστα της 36^ης Μοίρας Τακτικών Μεταφορών και διέταξε να του ανεφοδιάσουν το C-130E ‘789’ (s/n 63-7789, c/n 3856) για πτήση προς τις ΗΠΑ. O «Σμηναγός» τράβηξε τους τροχοεμποδιστήρες και εκκίνησε κινητήρες. Με το λύσιμο των φρένων το ‘789’ άφησε τον χώρο στάθμευσης 21 και τροχοδρόμησε βιαστικά προς την αρχή του «29». Άγνωστο αν πήρε άδεια ή όχι από τον Πύργο, στις 05:10 το C-130 βρέθηκε στον αέρα. Ήταν 23 Μαΐου 1969.
 
Σύμφωνα με όσα έχουν γίνει μέχρι σήμερα γνωστά, δύο αμερικανικά F-100 του 493^rd TFS από τo Lakenheath και δύο αναχαιτιστικά Lightnings της RAF εστάλησαν για να έλθουν σε επαφή με το κλεμμένο αεροπλάνο. Το ‘789’ πέταξε νότια προς το Μπράϊτον και περνώντας τις ακτές της Μάγχης έστρεψε νοτιοδυτικά. Βορείως του Χερβούργου άλλαξε και πάλι πορεία, κατευθυνόμενο νότια, προς το νησί Ώλντενυ της Μάγχης.
 

Από τον ασύρματο ο Μέϊαρ επικοινώνησε με την γυναίκα του ξυπνώντας την για να της πει ότι έρχεται. Μισοκοιμισμένη ακόμη, η Μαίρυ Ανν Τζέην Μέϊαρ τον ρώτησε πότε φθάνει. «Τώρα!» ήλθε θριαμβευτικά η απάντηση. «Πήρα ένα αεροπλάνο κι έρχομαι». Η Τζέην πάγωσε. «Εσύ πετάς το αεροπλάνο;»
Όταν συνειδητοποίησε ότι ο άνδρας της ήταν ΑWOL (Αδικαιολογήτως Απών) και είχε κλέψει ένα αεροπλάνο που το πετούσε ο ίδιος, τον ικέτευσε να γυρίσει πίσω προειδοποιώντας τον ότι η Αεροπορία θα τον τιμωρούσε αυστηρά, μάταια όμως. Αν και δεν θυμάται τα τελευταία λόγια που του είπε, θυμάται πολύ καλά τα δικά του. «Μωρό, δώσε μου πέντε λεπτά. Έχω πρόβλημα».
Μια ώρα και 45΄ αργότερα το μεταγωγικό έπεφτε στην θάλασσα, κοντά στο Ώλντενυ. Τις επόμενες ημέρες συντρίμμια του C-130 συμπεριλαμβανομένης μιας σωσίβιας λέμβου ξεβράσθηκαν στις ακτές του νησιού. Το σώμα του μηχανικού δεν βρέθηκε ποτέ.

Η USAF ουδέποτε κοινοποίησε στην Τζέην Μέϊαρ την πτώση του αεροσκάφους που πετούσε ο σύζυγός της. «Έλαβα απλώς ένα τηλεγράφημα ότι το αεροπλάνο χάθηκε… Όταν μου είπε ότι είχε πρόβλημα, υπέθεσα ότι το πρόβλημα πρέπει να ήταν τα τζετ που έστειλαν για να τον καταρρίψουν. Δεν είμαι σίγουρη ότι μου έχουν πει όλη την αλήθεια…» λέει.
Άλλωστε ήταν η εποχή του Ψυχρού Πολέμου. Η επίσημη έκθεση της USAF για το ατύχημα αναφέρει ότι ένα F-100 απογειώθηκε άμεσα από το Lakenheath λίγο μετά την αναχώρηση του Μέϊαρ «σε μια προσπάθεια να τον βοηθήσει» μαζί με ένα άλλο C-130 από το Mildenhall. Αμφότερα «απέτυχαν να αποκτήσουν οπτική επαφή είτε μέσω ασυρμάτου με το αεροσκάφος».
Ωστόσο η Τζέην Μέϊαρ λέει ότι 20 λεπτά αφότου επικοινώνησε ο άνδρας της, μια φωνή μπήκε στην γραμμή ενώ συνομιλούσαν ζητώντας της να συνεχίσει να μιλάει με τον Μέϊαρ επειδή έπρεπε να τον εντοπίσουν. Μάλιστα στα πρακτικά της ακροαματικής διαδικασίας που διεξήχθη ενώπιον της Βουλής των Κοινοτήτων έχει καταγραφεί το ερώτημα Βρετανών βουλευτών γιατί τα αμερικανικά ή βρετανικά ραντάρ δεν είχαν εντοπίσει το αεροσκάφος «για αρκετή ώρα».
Η απάντηση του υπουργείου Άμυνας ήταν ότι οι Αμερικανοί ενημέρωσαν το Κέντρο Επιχειρήσεων Αεράμυνας της Strike Command της RAF εντός λεπτών από την μη εγκεκριμένη απογείωση του ‘789’ ενώ ο βρετανικός έλεγχος εναερίου κυκλοφορίας είχε το αεροπλάνο στο ραντάρ μέσα σε τρία λεπτά από την απογείωσή του. Η Τζέην Μέϊαρ υποστηρίζει ότι ο σύζυγός της αποκάλυψε κατά την συνομιλία τους ότι πετούσε επίτηδες χαμηλά για να αποφύγει τον εντοπισμό του από τα ραντάρ…
Ο θετός γιός τού Πωλ Μέϊαρ θυμάται τον πατριό του ως έναν καλό άνθρωπο που έφερε στην οικογένεια την σταθερότητα που είχαν ανάγκη. «Ήταν πολύ ώριμος για την ηλικία του, μας έπαιρνε για κυνήγι, πηγαίναμε βόλτα τον σκύλο μαζί, καθόταν μαζί μας στο οικογενειακό τραπέζι… Η σκέψη ότι η κυβέρνησή μας ίσως εμπλέκεται στον θάνατό του είναι βασανιστική» λέει ο Χένρι Έαρ.
Η έκθεση της USAF περιγράφει τον βετεράνο Σμηνία διαφορετικά: έναν άνδρα σε «αξιοσημείωτη συναισθηματική φόρτιση», οργισμένος διότι πρόσφατα είχε κοπεί η προαγωγή του. Οι εφιάλτες από το Βιετνάμ δεν είχαν φύγει, βεβαιώνει η γυναίκα του. Οι επί δεκαετίες προσπάθειες του Έαρ να μάθει τι ακριβώς συνέβη με τον πατριό του δεν έφεραν αποτέλεσμα. Τα στοιχεία που δύο φορές προσκόμισε στην Στρατιωτική Δικαιοσύνη χάθηκαν, υποστηρίζει.
Οι δε αιτήσεις που υπέβαλλε βάσει του Νόμου για την Ελευθερία της Πληροφόρησης παραπέμφθηκαν από την USAF στην CIA για την οποία φέρεται ότι επιχειρούσε το ‘789’. Η απάντηση της CIA ήταν σιωπή. Θα μπορούσε να είχε καταρριφθεί το κλεμμένο αεροπλάνο σε μια προσπάθεια «περιορισμού των ζημιών»;
«Απολύτως», πιστεύει ο Χένρι Έαρ. Με την βοήθεια του Γκρέιαμ Νοττ, έμπειρου δύτη και ιδιοκτήτη ενοικιαζόμενου σκάφους στο Γουέϊμουθ του Ντόρσετ, έχει ξεκινήσει εδώ και χρόνια μια εκστρατεία για να ανακαλύψει ό,τι απέμεινε από το C-130 «37789» βασιζόμενη σε δωρεές για την κάλυψη των εξόδων του εγχειρήματος. Καταρρίφθηκε όντως το «Charlie» που πετούσε ολομόναχος ο Μέϊαρ εκείνο το μουντό, βροχερό πρωϊνό; Και αυτό δεν είναι το μόνο ερώτημα.
Πώς μπόρεσε ένας άνδρας υπό την επήρεια αλκοόλ να κλέψει και να καταφέρει να απογειώσει χωρίς να είναι εκπαιδευμένος ένα τετρακινητήριο στρατιωτικό αεροσκάφος πετώντας επί 90 ολόκληρα λεπτά εντός βρετανικού εναερίου χώρου; Φήμες λένε ότι ίσως είχε μια μικρή εμπειρία από ελαφρά αεροσκάφη αλλά ακόμη κι αν ισχύει αυτό δεν είναι αρκετό για να απογειώσει κάποιος ένα αεροπλάνο 60 τόννων με πορεία για μια άλλη ήπειρο απλώς και μόνο με ένα πτυχίο PPL.
Ως μηχανικός ήταν εξοικειωμένος με το αεροπλάνο και μπορούσε να εκκινήσει τους κινητήρες ενώ λέγεται ότι όταν πετούσε οι χειριστές τον άφηναν συχνά να κάθεται στα χειριστήρια και να επικοινωνεί με την γυναίκα του από τον ασύρματο. Αρκεί όμως αυτό για να κάνει κάποιον κυβερνήτη C-130;
Ο καιρός μόνο σύμμαχός του δεν ήταν εκείνη την ημέρα. Ο ζωγράφος Σάιμον Κάττλιν που φιλοτέχνησε έναν πίνακα με την μοναχική πτήση του Μέϊαρ για την οικογένειά του, απορεί τί σκεφτόταν ο Σμηνίας καθώς πετούσε πάνω από την Μάγχη. Το μόνο που είχε ως βοήθημα ήταν το φως της ημέρας, τίποτε άλλο, λέει χαρακτηριστικά.
Πιλότος και ο ίδιος, εξηγεί ότι η χαμηλή νέφωση, η βροχή και το χαμηλό μέτωπο που πλησίαζε ίσως να είναι ο λόγος που ο Μέϊαρ δεν έστρεψε αμέσως δυτικά με πορεία για τις Ηνωμένες Πολιτείες αλλά κατευθύνθηκε νότια, προς την Μάγχη. «Αν πήγαινε προς δυσμάς θα αντιμετώπιζε κίνδυνο (υπό τις παρούσες συνθήκες) από τους ορεινούς όγκους της Ουαλίας. Πάνω από την Μάγχη θα είχε ορατότητα. Ως πιλότος το ίδιο θα έκανα κι εγώ…»
Αναπόφευκτα, κάποια στιγμή ο Μέϊαρ θα έπρεπε να πραγματοποιήσει άνοδο μέσα από τα σύννεφα φθάνοντας σε ύψος όπου θα ευνοούσε την οικονομία καυσίμων, απαραίτητη προϋπόθεση για το ταξίδι των 3.000 μιλιών προς την Βιρτζίνια. Μήπως το αλκοόλ και η έλλειψη ύπνου είχαν ως αποτέλεσμα να χάσει τον έλεγχο; «Θα μπορούσε» λέει ο Κάττλιν. «Χωρίς ορατά σημεία αναφοράς, είναι πιθανό να έπεσε σε ανεξέλεγκτη κάθοδο και να εξερράγη πέφτοντας στην θάλασσα». Ωστόσο πετούσε επί 90 λεπτά και δεν υπάρχουν αναφορές ότι η πτήση ήταν ανεξέλεγκτη, παρατηρεί.
Σίγουρα οι κυβερνήσεις σε Ουάσιγκτον και Λονδίνο δεν θα αισθάνονταν άνετα με το περιστατικό. Σημειωτέον, το 1958 ένας άλλος Αμερικανός μηχανικός είχε απογειώσει από την βάση του Alconbury ένα βομβαρδιστικό Β-45 για να συντριβεί λίγο αργότερα με αυτό στην σιδηροδρομική γραμμή Λομνδίνου-Εδιμβούργου.
Η υπενθύμιση της κλοπής του Β-45 ένδεκα χρόνια νωρίτερα όξυνε τα πνεύματα στην Βουλή των Κοινοτήτων, με τον βουλευτή του Μπάρυ Σαιν Έντμουντς να ζητά αντίγραφο της έρευνας που διεξήγαγε η USAF καθώς το C-130 πέταξε επικίνδυνα κοντά στο Heathrow και το υπουργείο Άμυνας να δηλώνει πως «κάτι τέτοιο δεν είναι απαραίτητο». Από την πλευρά της η USAF διέταξε διακριτικά την αγκύρωση όλων των αεροσκαφών που δεν ήταν προγραμματισμένα να πετάξουν με αλυσίδες.
Ο Τύπος πληροφορήθηκε ακόμη λιγότερα και το συμβάν σκεπάστηκε από ένα πέπλο σιωπής. Αυτό βέβαια δεν σταμάτησε τις θεωρίες συνομωσίας, αντιθέτως. Κάποιοι έλεγαν ότι το C-130 έπρεπε να καταρριφθεί επειδή πετούσε για λογαριασμό της CIA και θα είχε απόρρητα έγγραφα. Άλλοι άφηναν να εννοηθεί ότι ο Μέϊαρ επέζησε της συντριβής και κρύφτηκε, ενδεχομένως σε κάποια χώρα του Ανατολικού Μπλοκ (!)
Υπάρχουν και αυτοί που δεν είναι τόσο σίγουροι ότι ο Μέϊαρ κατερρίφθη. Για την ακρίβεια υποστηρίζουν ότι δεν ήταν ανάγκη να καταρριφθεί –αργά ή γρήγορα θα έριχνε από μόνος του το αεροπλάνο. Όπως λένε, κατά πάσα πιθανότητα δεν είχε ιδέα πώς να «τριμάρει» σωστά το αεροσκάφος και πώς να διαχειρισθεί την ισχύ των κινητήρων ενώ αμφιβάλλουν αν μέσα στο μεθύσι του θυμήθηκε να βγάλει τα καλύμματα από τους σωλήνες pitot ώστε να έχει ακριβή στοιχεία ύψους και ταχύτητας –υπάρχουν αναφορές ότι μετά την απογείωση το αεροσκάφος έγειρε απότομα προς την μια πλευρά.
Το να απογειώσεις ένα αεροπλάνο ίσως δεν είναι τόσο δύσκολο. Αν έχει αρκετή ταχύτητα θα απογειωθεί, διότι αυτό είναι που θέλει και είναι σχεδιασμένο να κάνει. Μετά όμως; Η έλλειψη πείρας, σε συνδυασμό με την απόπειρα πτήσης ενός μεγάλου και πολύπλοκου αεροσκάφους από έναν και μόνο χειριστή μάλλον δεν εγγυώνται την άφιξή του υπό αυτές τις συνθήκες στον τελικό του προορισμό, 3.000 μίλια μακριά.
Κανείς δεν ξέρει να πει τί ακριβώς συνέβη στο κλεμμένο C-130. H USAF πάντως δείχνει εξαιρετικά απρόθυμη να πει ότι γνωρίζει και το μυστήριο παραμένει αφού η αλήθεια αγνοείται. Το θέμα με την αλήθεια είναι ότι κάποια στιγμή έρχεται στο φως. Ακόμη κι αν πρέπει κάποιος να περιμένει για χρόνια.
 
Αλέξανδρος Θεολόγου
 
Το παρόν άρθρο πρωτοδημοσιεύτηκε στις 14/8/2018