Εξέλιξη των τελευταίων ωρών στον εξελισσόμενη ουκρανική κρίση και καθώς η ρωσική επιχείρηση εντείνεται, είναι οι πληροφορίες ότι οι ΗΠΑ ίσως συμφωνήσουν τελικά στην μεταφορά πολωνικών MiG-29 στην Ουκρανία.
Με την ζώνη απαγόρευσης πτήσεων που ζητούσε το Ουκρανός πρόεδρος Ζελένσκι να είναι εκτός οποιασδήποτε συζήτησης, η πιθανότητα ενίσχυσης της Ουκρανίας με μαχητικά αεροσκάφη άρχισε να κερδίσει έδαφος, αν και υπήρχαν ισχυρές αμερικανικές αντιρρήσεις ότι ίσως μια τέτοια ενέργεια θα κλιμάκωνε την κατάσταση. Η θέση αυτή, σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες από την Ουάσιγκτον, ίσως έχει μεταβληθεί.
Ακόμη όμως και εάν μια τέτοια παραχώρηση «Fulcrum», πιθανότατα από πολωνικά αποθέματα (υπάρχουν επίσης σε υπηρεσία με την Σλοβακία και την Βουλγαρία), εγκριθεί έγκαιρα, οι περισσότερες εκτιμήσεις είναι ότι η υλοποίησή της πρακτικά θα είναι δύσκολη, αφού πιστεύεται ότι δεν υπάρχουν πλέον εύχρηστες εγκαταστάσεις στην ουκρανική επικράτεια για να επιχειρούν. Ακόμη όμως και εάν βρεθούν τέτοιες, θα αποτελέσουν άμεσο στόχο των ρωσικών δυνάμεων, που -δυστυχώς- κυριαρχούν συντριπτικά σε όλους τους τομείς. Επιπλέον η συμβολή των αεροσκαφών αυτών, ακόμη και με τον όποιο αεροπορικό έλεγχο μπορούν να προσφέρουν ΝΑΤΟϊκά AWACS (αφού το ουκρανικό Σύστημα Αεροπορικού Ελέγχου δεν υφίσταται πλέον), θα είναι μηδαμινή. Έτσι η τυχόν παραχώρηση είναι περισσότερο συμβολική παρά ουσιαστική.
Ποια είναι όμως τα πολωνικά «Fulcrum»; Τα παρακάτω προέρχονται από αφιέρωμα της «Π&Δ» στο τεύχος 395, την άνοιξη του 2019.
Ο σημερινός στόλος των πολωνικών MiG-29 προέρχεται από αεροσκάφη που αποκτήθηκαν από τρεις διαφορετικές πηγές: 12 περιέρχονται από την αρχική προμήθεια απευθείας από τη Σοβιετική Ένωση την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου, 10 αφορούν «ανταλλαγή» υλικού με την Τσεχία και τα υπόλοιπα είναι πρώην αεροπλάνα της Luftwaffe που παραλήφθηκαν από τη Γερμανία έναντι συμβολικού τιμήματος. Πιο συγκεκριμένα, η Πολωνία είχε αποκτήσει 12 «Fulcrum» από την ΕΣΣΔ (9 MiG-29 9.12A και 3 MiG-29UB 9.51) την περίοδο 1989-1990, λίγο πριν από την πολιτική αλλαγή στην κεντροευρωπαϊκή χώρα. Το 1995, σε μια ιδιότυπη συμφωνία μεταξύ Βαρσοβίας και Πράγας, η Τσεχική Αεροπορία αντάλλαξε 10 MiG-29, τα οποία είχε αποσύρει από υπηρεσία το 1992-1993, με 11 πολωνικής κατασκευής ελικόπτερα PZL-Swidnik W-3 Sokol, που αντικατέστησαν παλαιά Mil Mi-2 «Hoplite» (σε υπηρεσία από το 1978). Σύμφωνα με τσεχικές πηγές η συμφωνία δεν ενείχε κανένα είδος χρηματικής πληρωμής. To 2002 μια άλλη, αντίστοιχη, συμφωνία υπογράφηκε με τη Γερμανία για την παράδοση 23 πρώην ανατολικογερμανικών (22 εξ αυτών σε κατάσταση πτήσης), των οποίων οι παραδόσεις ξεκίνησαν τον Σεπτέμβριο του 2003. Η συμφωνία, στο πλαίσιο της γερμανοπολωνικής αμυντικής συνεργασίας, είχε ως συμβολικό τίμημα 1 ευρώ και περιλάμβανε επίσης μεγάλες ποσότητες ανταλλακτικών και άλλου υλικού, αλλά πιθανότατα όχι και όπλα για τα σοβιετικής προέλευσης μαχητικά. Από το σύνολο αυτών των «Fulcrum» που κατέληξαν σε πολωνικά χέρια δεν μπήκαν όλα σε υπηρεσία. Αρχικά τα αεροπλάνα της σοβιετικής και τσεχικής προμήθειας αξιοποιούνταν αποκλειστικά από την 23.BLT στο Minsk Mazowiecki, δεδομένου ότι ήταν συμβατά μεταξύ τους, σε αντίθεση με τα γερμανικής προέλευσης που είχαν διαφοροποιηθεί στον εξοπλισμό τους κατά τη διάρκεια της σύντομης καριέρας τους στη Luftwaffe. Στη συνέχεια όμως, έπειτα από κάποιες πολωνικές επεμβάσεις στη διαμόρφωση των αεροπλάνων, ο στόλος κατανεμήθηκε ομοιόμορφα, με 16 MiG-29 ανά Μοίρα (13 μονοθέσια και 3 διθέσια). Η ομογενοποίηση υποστηρίχθηκε από πρόγραμμα αναβάθμισης του ηλεκτρονικού τους εξοπλισμού την περίοδο 2001-2005 με την εγκατάσταση ασυρμάτων VHF/UHF RS 6113-2 (σε συνδυασμό με μονάδα ελέγχου R-862), IFF, TACAN AN/ARN-153 της Rockwell Collins, VOR/ILS ANV-241 MMR, GPS Trimble 2101AP εμπορικού τύπου, RWR SB-14 της (τότε) Thomson-CSF κ.ά. Παράλληλα επεκτάθηκε το όριο δομικής «ζωής» τους κατά 4.000 ώρες, κάτι που επιτρέπει την επιχειρησιακή τους χρήση έως και το 2028-2030. Μεταγενέστερα, την περίοδο 2011-2014, τα MiG-29 της 1.ELT/23.BLT έλαβαν περαιτέρω εκσυγχρονισμό με νέο υπολογιστή αποστολής, HUD, μία οθόνη MFD 5×7 ιντσών με αντίστοιχη «συμβολογεννήτρια», UFCP (Up-Front Control Panel), ING με ολοκληρωμένο GPS H-764 της Honeywell, νέους ασυρμάτους VHF/UHF AN/ARC-210 της Rockwell Collins, διασυνδεδεμένα μέσω MIL-STD-1553B κ.ά. Εκκρεμεί η εγκατάσταση καινούργιου IFF, AN/APX για τα μονοθέσια και ΑN/DPX(-7) για τα MiG-29UB. Το «μετριοπαθές» πρόγραμμα ύψους $36,6 εκατ. υλοποιήθηκε από το Νο2 Εργοστάσιο Βάσης WZL-2 (Wojskowe Zaklady Lotnicze Nr 2) με τη συνεργασία της IAI (Israel Aerospace Industries) και θα επιτρέψει στα «Fulcrum» να παραμείνουν αξιόμαχα μέχρι και το 2030. Αρχικά, αντίστοιχο πρόγραμμα υποτίθεται ότι θα εφαρμοζόταν και στα υπόλοιπα «Fulcrum» της 41.ELT/22.BLT, αλλά η επιδίωξη ακυρώθηκε μετά την αναδιάρθρωση της PSP το 2014 και τους νέους σχεδιασμούς της που προέβλεπαν την απόκτηση νέου μαχητικού, απαίτηση που ικανοποιήθηκε με την αγορά των 32 F-35.
