Πολωνία: Μεταξύ ΗΠΑ και Γερμανίας –και στο βάθος η Ρωσία

Το τελευταίο που θα ήθελε η Πολωνία είναι να βρεθεί μεταξύ του σημαντικότερου συμμάχου της, των Ηνωμένων Πολιτειών, και της Γερμανίας, του ισχυρού γείτονά της. Όμως σε αυτήν ακριβώς την δύσκολη θέση βρέθηκε μετά την αιφνιδιαστική (;) απόφαση του προέδρου Τραμπ για μεταστάθμευση αμερικανικών δυνάμεων από την Γερμανία –απόφαση που ερμηνεύεται από πολλούς ως άμεση πίεση στην Άνγκελα Μέρκελ για περισσότερη οικονομική συμμετοχή στις δαπάνες του ΝΑΤΟ.
Η Πολωνία «μας ζήτησε αν θα μπορούσαμε να στείλουμε περισσότερους στρατιώτες» είχε πει ο Αμερικανός Πρόεδρος παρουσία του Πολωνού ομολόγου του, Άντζεϊ Ντούντα. «Θα πληρώσουν για την αποστολή επιπλέον δυνάμεων. Και κατά πάσα πιθανότητα θα μετακινηθούν από την Γερμανία…» Άλλωστε η Πολωνία είναι κατά τον Τραμπ από τα λίγα «οικονομικώς εντάξει» μέλη της Συμμαχίας: δαπανά τουλάχιστον 2% του ΑΕΠ της στην άμυνα και είναι διατεθειμένη να επιβαρυνθεί με μέρος του κόστους της στάθμευσης αμερικανικών δυνάμεων στο έδαφός της.

Η κυβέρνηση της Βαρσοβίας ανέκαθεν ζητούσε μεγαλύτερη αμερικανική στρατιωτική παρουσία αλλά… όχι ακριβώς έτσι όπως το σκέφτηκε ο Πρόεδρος Τραμπ, δηλαδή με την απόσυρση 9.500 Αμερικανών από την Γερμανία. «Εξ όσων γνωρίζω, δεν υπάρχουν δεσμευτικές συνομιλίες μεταξύ Πολωνίας και ΗΠΑ για την μετακίνηση δυνάμεων από την Γερμανία στην Πολωνία» επισημαίνει ο Πολωνός πρεσβευτής στο ΝΑΤΟ, Τόμας Σατκόφσκι.
Το καλύτερο σενάριο για τους Πολωνούς θα ήταν η γενική ενίσχυση των αμερικανικών δυνάμεων που σταθμεύουν στην Ευρώπη. Διότι έτσι αποφεύγεται να βρεθούν σε πολιτικά δύσκολη θέση απέναντι στην Γερμανία για την οποία, όπως λέει διπλωματικά ο πρεσβευτής, «κατανοούμε την αξία και την στρατηγική σημασία της αμερικανικής παρουσίας εκεί». Από την στιγμή πάντως που δεν έχει παρουσιαστεί επισήμως στην πολωνική πλευρά συγκεκριμένο σχέδιο ή χρονοδιάγραμμα μετακίνησης αμερικανικών δυνάμεων από την Γερμανία, η Βαρσοβία δείχνει να τηρεί μια προσεκτική στάση αναμονής.

Αν μη τι άλλο, το θέμα είναι πολύπλοκο. Η Πολωνία θέλει όσο τίποτα αυξημένη παρουσία του ΝΑΤΟ για την ενίσχυση της αποτροπής στην ανατολική πτέρυγα της Συμμαχίας, όμως αυτό ίσως να μην είναι και τόσο απλό. Μια τέτοια ανάπτυξη θα προκαλούσε σίγουρα ρωσικές αντιδράσεις. Η συμφωνία Ρωσίας-ΝΑΤΟ του 1997 δεν προβλέπει την «μόνιμη στάθμευση σημαντικών επιπλέον μαχίμων δυνάμεων» σε αμοιβαίως συμφωνηθείσες περιοχές της Κεντρικής και της Ανατολικής Ευρώπης ενώ η Μόσχα έχει φροντίσει να καταστήσει σαφή την δυσφορία της για την εξάπλωση του ΝΑΤΟ προς ανατολάς.
Για το ίδιο φαίνεται να ανησυχεί και το Βερολίνο. Κατά την διάρκεια πρόσφατης συνεδρίασης του Ατλαντικού Συμβουλίου, η Γερμανίδα υπουργός Άμυνας Αννεγκρέτ Κραμπ-Κάρρενμπάουερ υποστήριξε ότι η μετακίνηση δυνάμεων από την Γερμανία στην Πολωνία θα μπορούσε να έχει επιπτώσεις στην συμφωνία του 1997, καλώντας τους συμμάχους στο ΝΑΤΟ να παραμείνουν εμφανώς ενωμένοι και σύμφωνοι με την συνθήκη που προσυπέγραψαν.

Ο Πολωνός πρεσβευτής στο ΝΑΤΟ δηλώνει «αιφνιδιασμένος» από τις δηλώσεις της Γερμανίδας υπουργού, λέγοντας ότι καταλαβαίνει μεν την ανησυχία του Βερολίνου για την πιθανή μετακίνηση (αμερικανικών) δυνάμεων ωστόσο δεν νομίζει ότι η συμφωνία με την Ρωσία αποτελεί βάση για την ανησυχία αυτή. Ακόμη κι αν μεταφερθούν δυνάμεις από την Γερμανία στην Πολωνία, ο Τ. Σατκόφσκι εκτιμά πως «δεν υπάρχει απειλή κλιμάκωσης καθ’ οιονδήποτε τρόπο, οπότε δεν συμμεριζόμαστε τέτοιες ανησυχίες».
Το πρόβλημα είναι ότι η Ιστορία έχει να δείξει άπειρες εκτιμήσεις που αποδείχθηκαν εσφαλμένες. Ο Πρόεδρος Τραμπ ενέκρινε στις 30 Ιουνίου το σχέδιο για την μεταστάθμευση αμερικανικών δυνάμεων αλλά το πώς ακριβώς θα γίνει αυτό παραμένει πιθανότατα στο μυαλό του Προέδρου. Εάν τελικά γίνει, διότι ο προεκλογικός «ανταρτοπόλεμος» Ρεπουμπλικάνων και Δημοκρατικών εναντίον του θα πρέπει να θεωρείται δεδομένος.
Αλέξανδρος Θεολόγου