Project Stasis: Βάζοντας τον ανθρώπινο οργανισμό σε «pause»

Μοιάζει σαν σενάριο επιστημονικής φαντασίας αλλά αν πετύχει, θα είναι η ιατρική ανακάλυψη του αιώνα: η Υπηρεσία Προηγμένων Αμυντικών Ερευνητικών Προγραμμάτων (DARPA) του αμερικανικού υπουργείου Άμυνας ψάχνει πώς μπορούν να τεθούν οι ζωτικές λειτουργίες του ανθρώπου σε καθεστώς «αδράνειας» και να τίθενται ξανά σε λειτουργία κάποια στιγμή στο μέλλον!
Η ιδέα ήταν μέχρι σήμερα μια –πανάκριβη – εκκεντρικότητα μόνο για εκατομμυριούχους και όσες προσπάθειες έγιναν απέτυχαν παταγωδώς. Οι υπόλοιπες έγιναν σενάριο ταινιών Sci-Fi… Όμως αν το πρόγραμμα Biostasis της DARPA βρει τις απαντήσεις, θα μπορούσαν να σωθούν πολλές ζωές στο πεδίο της μάχης –και όχι μόνον.
Η επιβράδυνση των λειτουργιών του ανθρώπινου οργανισμού στο ελάχιστο θα δώσει πολύτιμο χρόνο για την αντιμετώπιση σοβαρότατων τραυματισμών που τις περισσότερες περιπτώσεις έχουν μοιραία κατάληξη καθώς οι τραυματίες υποκύπτουν πριν διακομισθούν σε κάποιο νοσοκομείο εκστρατείας. Ο χρόνος είναι ζωτικής σημασίας αλλά συνήθως είναι το πρώτο που λείπει.

Εάν οι combat medics μπορούν να θέσουν τον τραυματία σε κατάσταση «pause», η μισή μάχη για την σωτηρία του ίσως έχει ήδη κερδηθεί, λένε οι ειδικοί. Το διευρυμένο πέραν των πρώτων κρίσιμων 60΄ «χρονικό παράθυρο» που παρέχεται ευελπιστούν πως θα αυξήσει σημαντικά τις πιθανότητες υπέρ του τραυματία, γι’ αυτό και το αμερικανικό Πεντάγωνο επενδύει στο σχετικό πρόγραμμα.

Πώς όμως θα επιτευχθεί αυτή η «παύση»; Τις απαντήσεις στο πρόβλημα ενδεχομένως τις έχουν τα βραδύπορα (tardigrades) ή «αρκούδες του νερού», μικροσκοπικοί υδρόβιοι οργανισμοί με μήκος περίπου 1 χιλ. που ζουν στα βρύα και δύνανται να επιβιώσουν ακόμη και στις πλέον ακραίες συνθήκες για διάστημα που ξεπερνά την δεκαετία.
Τα βραδύπορα αντέχουν σε θερμοκρασίες από το απόλυτο 0 έως τους 100^ο C και σε πίεση 6 φορές μεγαλύτερη από αυτήν που επικρατεί στο βυθό του βαθύτερου ωκεανού, ακόμη και στο κενό του διαστήματος. Το 2007, δείγματα αφυδατωμένων βραδυπόρων εκτέθηκαν στο διάστημα προκειμένου να διαπιστωθεί αν θα επιβίωναν στο διαστημικό κενό και την ηλιακή ακτινοβολία και το 70% εξ αυτών επέζησε.

Επιβιώνουν δε ακόμη και αν αφυδατωθούν ή καταψυχθούν για χρόνια –και αυτό είναι που έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον των ερευνητών της DARPA. Τα πλάσματα αυτά μπορούν να θέσουν τον εαυτό τους σε ένα είδος ζωτικής αδράνειας που τα κάνει σχεδόν άτρωτα. Γι’ αυτά είναι εύκολο, για τους ανθρώπους όμως όχι μόνο δεν έχει βρεθεί ακόμη τρόπος για να επιβραδύνουν τα κύτταρά τους αλλά η σχετική διαδικασία θα πρέπει να γίνεται ταυτόχρονα για όλα τα κύτταρα.
Η τεράστια αυτή πρόκληση εξηγεί και τον λόγο που το πρόγραμμα της DARPA είναι ακόμη στα σπάργανα. Προς το παρόν, οι Αμερικανοί ερευνητές εστιάζουν τις προσπάθειές τους σε ιδέες που θα αποδείξουν ότι το concept είναι εφικτό και κατόπιν θα προχωρήσουν με τις ιδέες αυτές ψάχνοντας για κάποια μέθοδο που ίσως λειτουργήσει.
Αλέξανδρος Θεολόγου