PZL M18B: «Μυρωδιά 100LL, Καπνίλα και Ιδρώτας»

Τα «Πεζετέλ» είναι καταδικασμένα να δρουν στην «σκιά» των πυροσβεστικών Canadair. Στις φωτιές όμως είναι από τα πρώτα μέσα που στέλνουν για να περιορισθεί το πύρινο μέτωπο πριν επεκταθεί. Αν και δεν σχεδιάστηκαν γι’ αυτό, σαν καλοί στρατιώτες αναλαμβάνουν αγόγγυστα όποια αποστολή τους δίνουν, περνώντας τα καλοκαίρια σε πολεμική ετοιμότητα στα επαρχιακά αεροδρόμια. Μπορεί να είναι μικρά για μεγάλα πρωτοσέλιδα ωστόσο όσοι γνωρίζουν θα σας πουν ότι είναι οι «αφανείς ήρωες» της αεροπυρόσβεσης.
Σίγουρα όμορφα δεν τα λες. Πιθανότατα η χαρακτηριστική καμπούρα του υπερυψωμένου κόκπιτ να έδωσε στα Μ18Β το όνομα Dromader (Δρομάς) όμως όταν έχει ξεσπάσει φωτιά και βλέπεις να καταφθάνει μια «Καμήλα» για ρίψη νερού, τότε δεν υπάρχει πιο όμορφο αεροπλάνο! Ρωτείστε εκείνους που τα είδαν να βουτάνε «ξυστά» δίπλα στα σπίτια τους για να κόψουν τον δρόμο στις φλόγες.

Τα πολωνικής κατασκευής PZL-Mielec M18B είναι τα μικρά μονοθέσια πυροσβεστικά που μαζί με τα CL-215 και CL-415 «πιάνουν δουλειά» κάθε χρόνο. Μονοκινητήρια και με δυνατότητα μεταφοράς 2.200 κιλά νερού (στην πράξη 1.500 κιλά) στην δεξαμενή μπροστά από το κόκπιτ δεν συγκρίνονται με τα Canadair αλλά ούτως ή άλλως ο επιχειρησιακός τους σχεδιασμός είναι διαφορετικός από εκείνον των μεγαλύτερων πυροσβεστικών.
Ο ρόλος των Μ18Β είναι να προλάβουν μια φωτιά στην αρχή της, τα πρώτα κρίσιμα λεπτά, πριν πάρει διαστάσεις και δεν «μαζεύεται» με τίποτα. Γι’ αυτό και με την έναρξη της ετήσιας πυροσβεστικής περιόδου, κλιμάκια αεροσκαφών, χειριστών και μηχανικών βγαίνουν στην διασπορά μετασταθμεύοντας σε επαρχιακά αεροδρόμια ώστε να συνδράμουν το έργο των επιγείων δυνάμεων ρίχνοντας μικρότερες, εν σχέσει με τα Canadair, «βόμβες νερού» για τον περιορισμό της πυρκαγιάς. Το ελληνικό εδαφικό ανάγλυφο δεν είναι πρόβλημα για το στιβαρό PZL αφού δύναται να προσεγγίζει δύσβατες ορεινές εκτάσεις με κλίσεις έως και 60% για να κάνει ρίψη.

Η ιδιαιτερότητα των συγκεκριμένων αεροσκαφών είναι ότι τα πετούν τόσο εν ενεργεία αξιωματικοί της Π.Α όσο και απόστρατοι Ιπτάμενοι ή ιδιώτες χειριστές κάτοχοι επαγγελματικού πτυχίου. Περιττό να πούμε ότι όλοι τους χαρακτηρίζονται από τεράστια πτητική εμπειρία. Άλλωστε οι πτήσεις των ψεκαστικών σε ελάχιστο ύψος πάνω από το έδαφος είναι δουλειά για «φτασμένους» χειριστές και η αεροπυρόσβεση ακόμη περισσότερο.
Τα «Πεζετέλ», όπως είναι γνωστά, στην πραγματικότητα είναι αεροσκάφη αγροτικών εφαρμογών (ψεκαστικά) γι’ αυτό και με την απόκτησή τους, τον Μάρτιο του 1983, εντάχθηκαν στην 359 ΜΑΕΔΥ (Μονάδα Αεροπορικής Εξυπηρέτησης Δημοσίων Υπηρεσιών) με βάση το αεροδρόμιο Δεκελείας, στο Τατόϊ. Οι περιορισμοί στους αεροψεκασμούς για περιβαλλοντικούς λόγους και οι τεράστιες ανάγκες στον τομέα της πυρόσβεσης κάθε καλοκαίρι θα τούς χάριζαν αργότερα μια δεύτερη καριέρα.

Τα μονοθέσια Μ18Β και τα τρία διθέσια Μ18BS που προστέθηκαν στον στόλο τον Ιούλιο του 2002 για εκπαίδευση των νέων χειριστών στον τύπο και στις τακτικές αεροπυρόσβεσης (τα διθέσια διατηρούν την ικανότητα ρίψης νερού, μικρότερης όμως ποσότητας) διαθέτουν αυξημένες επιχειρησιακές δυνατότητες σε σύγκριση με τα αεροπλάνα που παρελήφθησαν την δεκαετία του ’80. Αυτό οφείλεται στις τροποποιήσεις που πραγματοποίησε η Πολεμική Αεροπορία με αποτέλεσμα την αύξηση της ποσότητας καυσίμου στο εσωτερικό των πτερύγων από 415 σε 720 λίτρα, αυξάνοντας την αυτονομία από τις 2,5 στις 4,5 ώρες πτήσης.
Νέα πτερύγια καμπυλότητας έκαναν τα αεροσκάφη πιο ευέλικτα, η περιορισμένη πρόσθια ορατότητα βελτιώθηκε με την επιμήκυνση του ουραίου σκέλους «ψηλώνοντας» το πίσω μέρος του αεροπλάνου ενώ από τις πιο σημαντικές τροποποιήσεις ήταν η αντικατάσταση της μηχανικής καταπακτής άφεσης νερού με μια υδραυλικώς ελεγχόμενη που επιτρέπει άφεση του μεταφερόμενου ύδατος εντός 3-12 δευτερολέπτων. Επίσης, τα αεροπλάνα απέκτησαν δέκτη δορυφορικού συστήματος ναυτιλίας GPS και μια αφρογεννήτρια χωρητικότητας 60 λίτρων ειδικού πυροσβεστικού υγρού στην δεξαμενή του νερού –η δυνατότητα αυτή έχει πρακτικά αποτελέσματα κυρίως σε ρίψεις πάνω από περιοχές με χαμηλή βλάστηση.

Τα κλιμάκια αεροπυρόσβεσης των PZL που μετασταθμεύουν σε αεροδρόμια διασποράς κάθε καλοκαίρι είναι αυτοδύναμα όσον αφορά την συντήρηση των αεροσκαφών. Αυτό σημαίνει ότι το τεχνικό προσωπικό που τα συνοδεύει μπορεί να αντιμετωπίσει τις περισσότερες βλάβες που αναμένεται να εμφανισθούν, μειώνοντας τον χρόνο που κάποιο αεροπλάνο θα μείνει καθηλωμένο στο έδαφος.
Όταν λέμε ότι τα «μικρά» πυροσβεστικά δίνουν τον δικό τους «πόλεμο» τέτοια εποχή, το εννοούμε: οι χρόνοι ετοιμότητας για απογείωση θυμίζουν αυτές των μαχητικών επιφυλακής στα πολεμικά αεροδρόμια της Π.Α. Τα αεροσκάφη είναι επιθεωρημένα και φορτωμένα με νερό εκ των προτέρων, έτοιμα να πετάξουν αποστολές μισή ώρα πριν την ανατολή έως και μισή ώρα μετά την δύση του ηλίου. Μπορεί τυπικά ο χρόνος που πρέπει να βρεθούν στον αέρα να είναι τα 15′ αλλά μπορούν να απογειωθούν σε λιγότερο από 10 λεπτά.

Το πόσο επικίνδυνες είναι οι αποστολές τους, μόνο αυτοί που τις πετούν το γνωρίζουν. Όμως μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, οι «Καμήλες» της αεροπυρόσβεσης έχουν αποτρέψει πολλές φορές τα χειρότερα –καιρού επιτρέποντος. Αν η κατάσταση δεν μπορεί πια να ελεγχθεί, τότε είναι ώρα για τα Canadair.
Δείτε στα εντυπωσιακά βίντεο της 359 ΜΑΕΔΥ μια μέρα «στην δουλειά». Η ακρίβεια της ρίψης του νερού στην φωτιά σε υποψιάζει ότι πολλοί χειριστές πριν την θητεία τους στα PZL… άναβαν φωτιές με βόμβες και ναπάλμ με την ίδια ευστοχία. Θυμηθείτε ότι ξεσπούν περισσότερες φωτιές από αυτές που ακούμε στις ειδήσεις. Δεν μαθαίνουμε γι’ αυτές διότι όπως λένε οι χειριστές της Μοίρας «Δουλειά μας είναι η φωτιά να μην γίνει είδηση».



Αλέξανδρος Θεολόγου