Red Alert! Η RAF στον Ψυχρό Πόλεμο μέσα από φωτογραφίες εποχής

Scrambles, συνεχείς επιφυλακές, εντατική εκπαίδευση και πολλές υπηρεσίες: ο Ψυχρός Πόλεμος ήταν μια ιδιαίτερα ζωηρή περίοδος για την μεταπολεμική RAF, ιδίως από την στιγμή που η ίδια διέθετε μια σοβαρή πυρηνική δύναμη αποτροπής που οι «Κόκκινοι» καλά θα έκαναν να υπολογίζουν. Μια σειρά έγχρωμων φωτογραφιών του βρετανικού Υπουργείου Αεροπορίας από τις δεκαετίες 1950-1970 δίνει μια εικόνα της ανήσυχης αυτής εποχής, όταν άνθρωποι και αεροπλάνα ήταν σε διαρκή ετοιμότητα για τον φόβο μιας σοβιετικής επίθεσης αλλά και αποφασισμένοι να ανταποδώσουν το χτύπημα, εξαπολύοντας πλήγματα κατά στόχων βαθιά πίσω από το Σιδηρούν Παραπέτασμα.
Εμβληματικά V-bombers, μαχητικά Lightning, Javelin, βομβαρδιστικά Canberra και οι άνθρωποι που τα πετούσαν θυμίζουν μέσα από τις φωτογραφίες του βιβλίου The Royal Air Force in the Cold War, 1950-1970 του Ian Proctor πώς ήταν η RAF εκείνα τα χρόνια –εξοπλισμένη με βρετανικά αεροπλάνα, ικανή και έτοιμη για όλα. Άλλωστε οι πιλότοι που επάνδρωναν τα τζετ της εποχής δεν ήταν παρά οι συνεχιστές της παρακαταθήκης που άφησαν με την Μάχη της Αγγλίας οι Ολίγοι, «The Few»…

Ο Σμηναγός Ian Thomson ποζάρει με κάσκα τύπου Taylor και φόντο ένα Lightning F.1 του 111 Sqn στην βάση Wattisham, τον Οκτώβριο του 1962. Το στυλ της φωτογραφίας θυμίζει έντονα τις φωτογραφίες της εποχής της Μάχης της Αγγλίας και δεν είναι καθόλου τυχαίο.

Ένα «Blue Steel» ετοιμάζεται να φορτωθεί σε πυρηνικό βομβαρδιστικό Victor B.2 της RAF από ειδικό όχημα-φορέα AEC Matador V. Το υπερηχητικό πυραυλοκίνητο βλήμα που ανέπτυξε η Avro για stand-off επιθέσεις, διέθετε μια θερμοπυρηνική κεφαλή «Red Snow» (W28) ισχύος 1,1 μεγατόννων και εξόπλισε την V-bomber Force από το 1963 μέχρι το 1970.

Handley Page Victor, Avro Vulcan, Vickers Valiant: η πυρηνική αποτρεπτική δύναμη της RAF έτοιμη για τον Γ΄ Παγκόσμιο Πόλεμο σε περίπτωση που η λέξη «αποτροπή» αποτύγχανε να βάλει σε σκέψεις τον αντίπαλο… Η φωτογραφία ελήφθη στις 13 Ιανουαρίου 1958, λίγο μετά την ένταξη σε υπηρεσία του Victor.

Άποψη της θυρίδας του βομβαρδιστή στο ρύγχος ενός Victor στην βάση Cottesmore τον Ιούνιο του ’59. Όλα τα V-bombers διέθεταν θέση σκόπευσης εξ όψεως, επιτρέποντας στον βομβαρδιστή να έχει θέα του εδάφους για πιο ακριβή στόχευση –εφόσον ο καιρός ήταν καθαρός– ακόμη και από ύψος μεγαλύτερο των 50.000 ποδών.
 

Βομβαρδιστικά B.6 Canberra του 17 Sqn από την βάση Binbrook, Σεπτέμβριος 1958. Η συγκεκριμένη Μοίρα ήταν η τρίτη της Bomber Command που παρέλαβε τα βομβαρδιστικά της έκδοσης Β.2 τα οποία αντικατέστησε με τα ισχυρότερα, μεγαλύτερης εμβέλειας Β.6 τον Μάιο του ’55.

Αναχαιτιστικά παντός καιρού Gloster Javelin του 46 Sqn στην πίστα της βάσης Odiham τον Ιούλιο του 1956.

Οπλουργοί φορτώνουν με προσοχή έναν πύραυλο «Blue Steel» σε βομβαρδιστικό Vulcan στην βάση Scampton, στο Lincolnshire, τον Φεβρουάριο του 1963.

Εκκίνηση κινητήρα νυχτερινού μαχητικού Vampire του 5 Sqn στο West Malling στις 2 Φεβρουαρίου 1952. Η φλόγα του κινητήρα Goblin την στιγμή της εκκίνησης ήταν το σήμα κατατεθέν του…

Μαχητικά Lightning, Javelin, Hunter και Meteor σε παράταξη για την 20^η επέτειο της Μάχης της Αγγλίας. Σεπτέμβριος 1960.

Τρία Vulcan του 617 Sqn, οπλισμένα με εκπαιδευτικά βλήματα «Blue Steel» εκτελούν ταχεία απογείωση από το Scampton στις 9 Αυγούστου 1963. Για την προστασία της V-Force από ενδεχόμενο προληπτικό πλήγμα του αντιπάλου, στα τέλη της δεκαετίας του ’50 τα αεροσκάφη μοιράζονταν σε αεροδρόμια διασποράς σε ολόκληρο το Ηνωμένο Βασίλειο. Πέραν των ασκήσεων ετοιμότητας στην ταχεία απογείωση (QRA) που πραγματοποιούντο δύο φορές τον μήνα, τουλάχιστον μια φορά ετησίως τα πυρηνικά βομβαρδιστικά συμμετείχαν στην Άσκηση Mickey Finn, όπου όλα τα αεροσκάφη μιας βάσης –και περιστασιακά ολόκληρη η V-Force– έβγαιναν ταυτόχρονα στην διασπορά.

Ένα Vulcan Β.2 (ΧΑ912) του 101 Sqn με βάση το Finningley πετά πάνω από το Όρος Κένυα κατά την διάρκεια μιας αποστολής «Lone Ranger» με προορισμό το Ναϊρόμπι, τον Ιούλιο του 1960. Οι αποστολές «Lone Ranger» αποτελούσαν μέρος της εκπαίδευσης πληρωμάτων αέρος και υπολόγων της V-Force, προβλέποντας την ανάπτυξη μεμονωμένων αεροσκαφών σε διάφορα σημεία του κόσμου, συμπεριλαμβανομένων της Κύπρου, της Μάλτας, της Σιγκαπούρης και της Αυστραλίας, για να δοκιμαστεί η αυτάρκεια συντήρησης των βομβαρδιστικών χωρίς την συνήθη υποδομή, με την δουλειά να εκτελείται από τα πληρώματά τους και μόνον.

Πλήρωμα Javelin στην βάση της RAF στο Geilenkirchen της Δυτ. Γερμανίας τον Απρίλιο του 1963. Η συνεχής επιφυλακή στην χώρα που πιθανότατα θα ξεσπούσε το Τρίτος Παγκόσμιος Πόλεμος δεν ήταν ούτε απλή ούτε εύκολη υπόθεση. Σύμφωνα με έναν πιλότο μαχητικών Hunter του 4 Sqn που επιχειρούσε από το Jever, στην βόρεια Γερμανία, στα τέλη της δεκαετίας του ’50 «21 με 22 ημέρες τον μήνα είχες κάποια καθήκοντα επιφυλακής στην Μοίρα. Δεν ήσουν πάντα στο Σμήνος Μάχης αλλά υπήρχε κόσμος σε επιφυλακή στο υπόστεγο, στην Αίθουσα Επιχειρήσεων… Ήμασταν σε μια κατάσταση υψηλής και διαρκούς ετοιμότητας…»

Άσκηση βομβαρδισμού με live βόμβες των 1.000 λιβρών από ένα Vulcan με βάση το Cottesmore το 1965. Τα V-bombers είχαν δυνατότητα μεταφοράς και συμβατικών όπλων: τα Valiant και Vulcan έπαιρναν 21 «χιλιάρες» στην εσωτερική αποθήκη βομβών ενώ τα Victor 30! Περίπου δύο φορές τον χρόνο η V-Force πραγματοποιούσε ασκήσεις με ενεργές βόμβες ακονίζοντας τις δεξιότητες των πληρωμάτων της.
Πιλότος Lightning επανδρώνει το αεροπλάνο του, ένα οπλισμένο αναχαιτιστικό F.3 (XP741) οπλισμένο με πυραύλους αέρος-αέρος Firestreak, στην βάση Wattisham το 1965. Η RAF θεωρούσε τα μαχητικά του τύπου ως την επιτομή των αναχαιτιστικών και το υπουργείο Αεροπορίας (Air Ministry) γύρισε ένα φιλμ στρατολόγησης με τίτλο «Streaked Lightning» για να προσελκύσει τους νέους που θα το πετούσαν.

Lightning από την βάση Leaconfield επιδεικνύει τον εντυπωσιακό βαθμό ανόδου του τύπου πάνω από το East Yorkshire τον Σεπτέμβριο του 1965. Τον ίδιο μήνα, το 19 Sqn κατέστη η πρώτη Μοίρα Lightning των δυνάμεων της RAF στην Γερμανία, αντικαθιστώντας το 5 Sqn το οποίο ανασυγκροτήθηκε στην Βρετανία παραλαμβάνοντας επίσης Lightning στο Binbrook.

Ένα ιδιαίτερα απαιτητικό αεροπλάνο αλλά προικισμένο με φοβερές επιδόσεις, το Lightning σήκωσε το βάρος της αναχαίτισης για πολλά χρόνια, ημέρα και νύχτα: ένα οπλισμένο F.1A του 111 Sqn στέκει στην πίστα του Wattisham έτοιμο για μια νυχτερινή έξοδο το καλοκαίρι του ’65. Η βάση αναλάμβανε καθήκοντα επιφυλακής QRA (South) εκ περιτροπής με το Binbrook για την αναχαίτιση αγνώστων αεροσκαφών που προσέγγιζαν το Ηνωμένο Βασίλειο από ανατολικά.

Βομβαρδιστικό Vulcan B.2 (ΧΗ561) του 50 Sqn από την βάση Cottesmore ηγείται σχηματισμού «Vic» τεσσάρων αναχαιτιστικών F.6 από το Binbrook, βάση των Lightning του 5 Sqn, με αφορμή την διάλυση των Fighter και Bomber Command για την δημιουργία της νέας Strike Command. Απρίλιος 1968.

Πληρώματα βομβαρδιστικών Victor στην βάση Marham το 1969. Η V-Force υπήρξε η βρετανική δύναμη αποτροπής από το 1956 έως το 1969.

Victor B.2 πάνω από την μαλαισιανή ζούγκλα το 1965 κατά την διάρκεια της Επιχείρησης Chamfrom –την ανάπτυξη αεροσκαφών στην βάση Tengah της RAF στην Σιγκαπούρη. Τέσσερα βομβαρδιστικά του τύπου εστάλησαν εκεί σε μια επίδειξη ισχύος αλλά και για ενδεχόμενα αντίποινα σε περίπτωση που η ινδονησιακή Αεροπορία αποφάσιζε να χτυπήσει στόχους στην Μαλαισία. Η δεκαετία του ’60 ήταν μια ανήσυχη εποχή…

Παρά την «Κόκκινη Απειλή» δεν υπήρχαν μόνο επιφυλακές. Πέντε Folland Gnat T.1 του 4 FTS από την βάση RAF Valley εκτελούν ανεστραμμένο loop σε σχηματισμό σχήματος Τ πάνω από το Holyhead το 1964. Όσοι πέταξαν μαζί του το θυμούνται «απολαυστικό αλλά ευαίσθητο και πολύ πιο δύσκολο για ακροβατικά σε σχηματισμό απ’ ότι το Hunter… Από την άλλη, βάζοντας 10 μοίρες φλαπς και αφήνοντας εκτός τα slipper tanks είχαμε ένα τέλειο αεροπλάνο επιδείξεων».
 

Εννέα κατακόκκινα Gnats κοσμούν τον ουρανό το 1969. Τα τζετ φέρουν τα χρώματα που διαμορφώθηκαν το διάστημα 1966-1969: το χαρακτηριστικό κόκκινο-λευκό-μπλε κάθετο σταθερό αποτελεί προσθήκη μετά το 1967 ενώ η λευκή διακοσμητική γραμμή-κεραυνός μπροστά από τις εισαγωγές βάφτηκε μετά το τέλος της σαιζόν του 1968. Η καθιέρωση των Red Arrows ως ανεξάρτητη μονάδα επέτρεψε στους χειριστές να έχουν τον απαιτούμενο χρόνο για να προβάρουν τους ελιγμούς που θα εντυπωσίαζαν το κοινό χωρίς να επιβαρύνονται από τα εκπαιδευτικά τους καθήκοντα. Ο θρύλος των Reds μόλις είχε γεννηθεί!
 
Αλέξανδρος Θεολόγου
 
 Το παρόν άρθρο πρωτοδημοσιεύτηκε στις 31 Δεκεμβρίου 2017