Το ζήτημα των θωρακίσεων τύπου “γρίλιας” έχει έρθει στην επικαιρότητα τα τελευταία χρόνια, με τη συχνή εμφάνισή της σε στρατούς της Μέσης Ανατολής και όχι μόνο. Αυτή η θωράκιση προέκυψε ως αντιστάθμισμα της «βομβίδας» RPG-7, της PG-7V (και PG-7VM). Αυτό το πυρομαχικό είναι και ο «στόχος» των θωρακίσεων γρίλιας ή αντίστοιχων (π.χ. δίχτυα «αντι-RPG»).
Πιο κάτω θα αναφέρουμε ένα προς ένα τα κύρια μέρη της PG-7V και μέσω της σύντομης περιγραφής της λειτουργίας τους όπου χρειάζεται θα διαφανεί και πως λειτουργούν οι σχετικές θωρακίσεις. Επίσης θα διαφανεί ο απλός και αξιόπιστος τρόπος λειτουργίας αυτών των πυρομαχικών και γιατί αυτοκαταστρέφονται στα 900 και πλέον μέτρα.
- Πιεζοηλεκτρικός Κρύσταλλος ή Πιεζοηλεκτρική Γεννήτρια. Με την σύνθλιψη του παράγει ηλεκτρική εκκένωση η οποία μεταφέρεται μέσω του εσωτερικού κώνου (2) στον πυροσωλήνα βάσης (8). Ενδέχεται αν το βλήμα κτυπήσει σε μαλακή επιφάνεια να μην λειτουργήσει οπόταν προκαλείται αφλογιστία. Θεωρητικά θα έπρεπε να λειτουργήσει ο μηχανισμός αυτοκαταστροφής αλλά συνήθως σε προσκρούσεις του βλήματος προκαλούνται αρκετές φθορές που αποτρέπουν την ομαλή λειτουργία του.
- Εσωτερικός κώνος (μεταφέρει την ηλεκτρική εκκένωση). Σε αυτό το χαρακτηριστικό στηρίζεται η λειτουργία των θωρακίσεων γρίλιας. Ο κώνος αυτός είναι μονωμένος από τα λοιπά μεταλλικά μέρη του βλήματος ώστε να μην υπάρχουν απώλειες τάσης κατά την μεταφορά της ηλεκτρικής εκκένωσης. Σκοπός των θωρακίσεων είναι να περάσει ο πιεζοηλεκτρικός κρύσταλλος χωρίς να κτυπήσει κάπου και τα στοιχεία της θωράκισης (μπάρες ή δίχτυα) να συνθλίψουν τον εξωτερικό κώνο (3) ώστε να έρθει σε επαφή με τον εσωτερικό (2) και να βραχυκυκλώσει το σύστημα όταν εν τέλει ο πιεζοηλεκτρικός κρύσταλλος κτυπήσει τον στόχο. Εάν το βλήμα χτυπήσει με τον πιεζοηλεκτρικό κρύσταλλο στα στοιχεία της θωράκισης τότε η θωράκισης έχει αποτύχει και το βλήμα θα λειτουργήσει. Η απόσταση (stand off) από την κύρια θωράκιση ΔΕΝ παρέχει ουσιαστική προστασία. Ενδέχεται δε να λειτουργήσει αρνητικά. Δηλαδή το βλήμα να μπορέσει να εκδηλώσει μεγαλύτερη διατρητική ικανότητα. Το μέγεθος και η απόσταση του συστήματος έναυσης (στην προκείμενη περίπτωση του πιεζοηλεκτρικού κρυστάλλου) στα πλείστα βλήματα ΗΕΑΤ είναι αποτέλεσμα συμβιβασμού και όχι το ιδανικό σημείο σχηματισμού της πλέον διατρητικής μορφής του κοίλου γεμίσματος.
- Εξωτερικό αεροδυναμικό κάλυμμα (στρέβλωση του ώστε να έρθει σε επαφή με τον εσωτερικό κώνο, βραχυκυλώνει τον πυροσωλήνα). Δεν χρειάζεται επεξήγηση. Λειτουργεί απλά ως αεροδυναμικό κάλυμμα.
- Χιτώνιο κοίλου γεμίσματος (η κατάρρευση του υπό τις πιέσεις της έκρηξης δημιουργεί το πίδακα (jet) και το βλήμα (slug) τα οποία λόγω της εξαιρετικά υψηλής ταχύτητας τους διατρήουν την θωράκιση). Πολλοί κάνουν το λάθος να θεωρούν ότι ο κώνος χαλκού λιώνει και κατ’ επέκταση λιώνει και την θωράκιση. Αυτό δεν ισχύει. Σε κανένα σημείο δεν φτάνει σε θερμοκρασίες τήξης ούτε ο κώνος χαλκού ούτε η θωράκιση. Ο κώνος, υπό τις πιέσεις της έκρηξης καταρρέει προς τον κεντρικό άξονα με τόσο μεγάλες ταχύτητες ώστε να συμπεριφέρεται ωσάν ρευστό ενώ παραμένει στην στερεή του μορφή. Το ίδιο συμπεριφέρεται και η θωράκιση. Δηλαδή ρέει απομακρυνόμενη από την διαδρομή του διατρήτη ενώ παραμένει σε στερεή μορφή λόγω της πολύ υψηλής ταχύτητας του (15 χλμ το δευτερόλεπτο). Η διατρητικότητα μιας ΗΕΑΤ (υψηλής εκρηκτικότητας αντιαρματική) κεφαλής έχει άμεση σχέση με την διάμετρο της (αλλά και την γεωμετρία του κώνου). Αυτό έχει να κάμει με το πόσο υλικό κώνου μπορεί να υποστηρίζει την διάτρηση. Καθώς μέρος του διατρήτη εκφυλίζεται κατά την διάτρηση της θωράκισης. Εξ’ ου και το χάλκινο χρώμα στα τοιχώματα των οπών που δημιουργούνται..
- Κάλυμμα κεφαλής. Είναι ένα λεπτό, προστατευτικό κάλυμμα. Γι αυτό και τέτοια βλήματα έχουν πτωχές επιδόσεις θραυσματοποίησης (σε σχέση με το μέγεθος τους!)
- Εκρηκτικό γέμισμα. Οι κεφαλές ΗΕΑΤ περιέχουν περιορισμένες ποσότητες εκρηκτικού γεμίσματος σε σχέση με το φαινομενικό μέγεθος τους λόγω αυτής καθεαυτής της λειτουργίας τους ως κοίλα γεμίσματα. Έτσι εδώ έχουμε περί τα 360 γραμμάρια εκρηκτικού OKFOL. Άλλα μοντέλα ή και αναλόγως με τον κατασκευαστή, ποσότητες και είδη εκρηκτικού δύναται να διαφέρουν. Από εδώ φαίνεται ακόμα ένα χαρακτηριστικό των ΗΕΑΤ κεφαλών. Το γεγονός ότι δεν είναι ιδανικά αποτελεσματικές έναντι μη θωρακισμένων στόχων. Όμως, για την κατηγορία των φορητών Α/Τ όπλων συχνά αυτά είναι το ισχυρότερο, άρα και η καλύτερη ή λιγότερο χειρότερη επιλογή, κατά σημαντικών στόχων.
- Πυροκροτητής. Αν και το σχεδιάγραμμα δεν είναι επακριβώς αντιπροσωπευτικό της μορφής του πυροσωλήνα, και του πυροκροτητή, να πούμε εδώ ότι όλες οι ΗΕΑΤ κεφαλές πυροδοτούνται από πυροσωλήνα βάσης. Δηλαδή από την κορυφή του κώνου του κοίλου γεμίσματος. Εδώ ο πυροκροτητής δύναται να λειτουργήσει είτε λόγω ηλεκτρικού παλμού είτε με τους μηχανισμούς αυτοκαταστροφής του πυροσωλήνα.
- Πυροσωλήνας. Ο πυροσωλήνας της PG-7 έχει ένα μηχανισμό όπλισης που του αποτρέπει να λειτουργήσει πριν διανύσει απόσταση 27 μέτρων από τον εκτοξευτή. Αυτός στηρίζει την λειτουργία του σε ένα βραδύκαυστο γέμισμα που με την ολοκλήρωση της καύσης του απελευθερώνει ένα σύστημα ελατηρίων που φέρνουν τα μέρη του μηχανισμού όπλισης σε ευθυγράμμισης. Η έναυση του βραδύκαυστου στηρίζεται σε ένα μηχανισμό αδράνειας όπου ένα μετακινούμενο καψύλιο που στηρίζεται από ελατήριο προσκρούει σε ένα σταθερό επικρουστήρα κατά την επιτάχυνση του βλήματος την στιγμή της εκτόξευσης. Με ίδιο μηχανισμό ξεκινά και η διαδικασία της αυτοκαταστροφής που όμως σε σχέση με τα κλάσματα δευτερολέπτου της όπλισης αυτή διαρκεί μερικά δευτερόλεπτα. Συνήθως 4-6¨.
- Εκτροπείς αερίων πυραυλοκινητήρα. Εδώ είναι ουσιαστικά τα ακροφύσια του πυραυλοκινητήρα ο οποίος ουσιαστικά καίεται ανάποδα σε σχέση με την κατεύθυνση πτήσης του βλήματος. Με ένα αντίστοιχο μηχανισμό χρονοκαθυστέρησης (όπως περιγράφηκε πιο πάνω) η έναυση του γίνεται στα 11 μέτρα από τον εκτοξευτή. Αυτό ώστε να μην επηρεαστεί ο χειριστής από τα αέρια.
- Οπές εκτόνωσης αερίων πυραυλοκινητήρα. Τα αέρια εξέρχονται από αυτές τις οπές και δίνουν στο βλήμα την μέγιστη ταχύτητα του των 300 m/s μέχρι την εξάντληση του καυσίμου. Η θέση του πυραυλοκινητήρα και των πτερυγίων του βλήματος αλλά και το γεγονός ότι ο πυραυλοκινητήρας λειτουργεί κατά το μεγαλύτερο μέρος της διάρκειας πτήσης προκαλεί το παράδοξο της τάσης των βλήμάτων του RPG-7 να στρίβουν προς τον άνεμο αντί να παρασύρονται από αυτός. Οπόταν, για παράδειγμα, για έναν άνεμο που έρχεται από δεξιά ο σκοπευτής αντισταθμίζει σκοπεύοντας πιο αριστερά. Αντίθετα δηλαδή με το τι θα έκανε με ένα τυφέκιο.
- Εξωτερικό κάλυμμα πυραυλοκινητήρα.
- Προωθητικό γέμισμα πυραυλοκινητήρα.
- Μηχανισμός έναυσης του πυραυλοκινητήρα. Πιο πάνω περιγράψαμε τον μηχανισμό έναυσης του πυραυλοκινητήρα. Η έναυση γίνεται στα 11μ από τον εκτοξευτή. Η καθυστέρηση επιτυγχάνεται μέσω ενός βραδύκαυστου γεμίσματος που αναφλέγεται από ένα κινούμενο καψύλιο που προσκρούει σε έναν σταθερό επικρουστήρα λόγω των δυνάμεων αδράνειας που αναπτύσσονται κατά την εκτόξευση.
- Καψύλιο. Εδώ προσκρούει ο επικρουστήρας του μηχανισμού της σκανδάλης του RPG-7. Το καψύλιο πυροδοτεί το αρχικό γέμισμα του τμήματος επιτάχυνσης που εκτοξεύει το βλήμα εκτός σωλήνα και θέτει σε λειτουργία τους μηχανισμούς όπλισης/αυτοκαταστροφής και έναυσης του πυραυλοκινητήρα. Σε αυτό το σημείο βρίσκεται το σπείρωμα εκείνο που συνδέει το τμήμα του επιταχυντή (booster) με το υπόλοιπο βλήμα . Τα δύο μέρη δεν «επικοινωνούν» ή συγκοινωνούν με οποιονδήποτε άλλο τρόπο.
- Πτερύγια σταθεροποίησης (σε συνεπτυγμένη θέση). Απαραίτητα για την σταθεροποίηση του βλήματος καθώς βαλλόμενο από λείο σωλήνα δεν έχει επαρκή περιστροφική σταθεροποίηση. Τα πτερύγια αναπτύσσονται αεροδυναμικά και λόγω αδράνειας. Δεν υπάρχει κάποιο ελατήριο.
- Χάρτινο περίβλημα τμήματος επιτάχινσης (καίγεται σχεδόν ολοσχερώς κατά την πυροδότηση). Ο επιταχυντής προστατεύεται από αυτό. Συνήθως μέρη του αρκετά μεγάλα μένουν ως κατάλοιπα της διαδικασίας αλλά σπανίως εντός του σωλήνα.
- Γέμισμα εκτόξευσης-αρχικής επιτάχυνσης (προωθεί το βλήμα έξω από τον σωλήνα μέχρι τα 11 μέτρα όπου πυροδοτήται ο πυραυλοκινητήρας). Το γέμισμα, εκτός από το καψύλιο, έχει ένα αρχικό-ενισχυτικό και ένα κυρίως γέμισμα. Πρακτικώς πυρίτιδα. Εκτοξεύουν το βλήμα εκτός σωλήνα με ταχύτητα 120m/s. Αυτή η επιτάχυνση, από τα 0 στα 120 μέτρα το δευτερόλεπτο είναι που δημιουργεί και τις δυνάμεις αδράνειας που είναι απαραίτητες για την λειτουργία.
- Κορμός τμήματος επιτάχυνσης με τα έκκεντρα πτερύγια (τα μικρά έκκεντρα πτερύγια προσδίδουν στο βλήμα περιστροφική κίνηση). Η μικρή περιστροφή που προσδίδουν αυτά τα πτερύγια βελτιώνει την σταθεροποίηση του βλήματος κατά την πτήση.
- Τροχειοδείχτης. Ένας μικρός τροχειοδείκτης επιτρέπει στον χειριστή να παρατηρήσει την τροχιά του βλήματος. Στην παρατήρηση του σημείου πρόσκρουσης σε ενδεχόμενη αστοχία στηρίζεται η αύξηση του ποσοστού ευστοχίας στην επόμενη βολή σύμφωνα και με το σοβιετικό εγχειρίδιο.
- Σφραγίδα. Κλείνει το πίσω μέρος του τμήματος επιτάχυνσης. Αποτελείται από μαλακό υλικό που καταστρέφεται κατά την πυροδότηση.
Ένα βίντεο που δείχνει την αποτελεσματικότητα των θωρακίσεων γρίλιας.
Ουσιαστικά η θωράκιση απέτρεψε την δημιουργία πίδακα καταστρέφοντας την γεωμετρία της κεφαλής πριν την πυροδότηση της. Γι αυτό και ο οριζόντιος προσανατολισμός των βεργών της θωράκισης ώστε να μειωθεί η πιθανότητα να πετύχει αυτά ο πιεζοηλεκτρικός κρύσταλλος. Αν και εδώ δεν λειτούργησε το στρώμα θα μπορούσε να είχε πετύχει και αυτό υπό ιδανικές συνθήκες. Στο Βιετναμ οι Αμερικανοί χρησιμοποίησαν «κοτετσόσυρμα» για να πετύχουν την ίδια φιλοσοφία λειτουργίας.
Σε αυτό το βίντεο φαίνεται ότι η stand-off πυροδότηση δεν προσφέρει πολλά από άποψη προστασίας καθώς ένας σωστά σχηματισμένος πίδακας διατηρεί αρκετή διατρητικότητα από όποια πρακτικά δυνάμενη να επιτευχθεί απόσταση πυροδότησης stand-off. Εδώ, με πάνω από ένα μέτρο και δύο ισχυρές θωρακίσεις γυαλιού επιτεύχθη διάτρηση. Γι αυτό και οι θωρακίσεις γρύλιας (ή παρόμοιες) δεν σκοπεύουν στο να γίνει πυροδότηση του βλήματος μακριά από την κύρια θωράκιση αλλά να αποτρέψουν τελείως την πυροδότηση (βραχυκυκλώνοντας τον πυροσωλήνα όπως περιγράψαμε) ή να καταστρέψουν την γεωμετρία της κεφαλής ΗΕΑΤ ώστε να μην σχηματιστεί ιδανικός διατρήτης.
Επιτυχής λειτουργία της θωράκισης. Δεν συμβαίνει πάντα. Αλλά σε ικανοποιητικά ποσοστά ώστε να αξίζει το κόπο και το κόστος εφαρμογής όταν η απειλή από τέτοιου είδους όπλα είναι σοβαρή.
Πολύ χαρακτηριστικές οι λήψεις αργής κίνησης σε αυτό το βίντεο μιας θωράκισης διχτυού.
Φυσικά οι θωρακίσεις “γρίλιας” δεν είναι γενικότερα το ίδιο αποτελεσματικές σε σχέση με άλλου τύπου θωρακίσεις όπως ο χάλυβας, τα σύνθετα υλικά, οι ενεργητικές θωρακίσεις και οι τεχνολογίες ενεργών αντιμέτρων. Τηρουμένων των αναλογίων όμως, είναι μια φθηνή και σε κάποιες περιπτώσεις αποτελεσματική λύση. Δεν είναι τυχαίο εξάλλου πως παρά το γεγονός πως πρωτοεμφανίστηκε κατά το Β’ ΠΠ από τη Βέρμαχτ, έφτασε να χρησιμοποιείται ως τις μέρες μας, ακόμη και από σύγχρονους στρατούς.
Σε κάθε περίπτωση τα φθηνά και πολυάριθμα Α/Τ όπλα όπως το RPG-7 και τα παράγωγά του, έχουν αποδειχτεί ιδιαιτέρως φονικά κατά μη θωρακισμένων, ελαφρώς θωρακισμένων και σε πιο σπάνιες περιπτώσεις βαριά θωρακισμένων οχημάτων. To RPG-7 και διάφορες νεότερες εκδοχές του, βρίσκονται στο οπλοστάσιο όχι μόνο της Τουρκίας, αλλά και όλων των άλλων χωρών που συνορεύουν με την Ελλάδα. Αν αναλογιστούμε πως μόλις ένα βλήμα τύπου RPG μπορεί άνετα να διατρήσει τη θωράκιση όλων των ελληνικών ελαφρά θωρακισμένων οχημάτων, η επιλογή μιας φθηνής θωράκισης γρίλιας, θα μπορούσε υπό τις κατάλληλες συνθήκες να αποβεί σωτήρια.
Διαβάστε επίσης
