Έγγραφο της Ευρωπαϊκής Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης (ΕΥΕΔ), με ημερομηνία 16 Μαρτίου που επικαλείται το Reuters, αναφέρει “Μία σημαντική καμπάνια παραπληροφόρησης από τα ρωσικά κρατικά μέσα ενημέρωσης και φιλορωσικά ΜΜΕ σχετικά με το COVID-19 βρίσκεται σε εξέλιξη. Ο πρωταρχικός στόχος της παραπληροφόρησης του Κρεμλίνου είναι να επιδεινώσει την κρίση δημόσιας υγείας στις δυτικές χώρες … σύμφωνα με την ευρύτερη στρατηγική του Κρεμλίνου να επιχειρήσει να υπονομεύσει τις ευρωπαϊκές κοινωνίες“.
Με το ξέσπασμα της πανδημίας COVID-19, παρατηρήθηκε πολλαπλασιασμός της ποσότητας των πληροφοριών που διακινήθηκαν κυρίως στο διαδίκτυο, αναφορικά με το νέο κορωνοϊό SARS-CoV-2. Ανάμεσα στον τεράστιο όγκο δεδομένων, παρατηρήθηκε έξαρση της παραπληροφόρησης. Ο όρος «Infodemic», είναι ένας νεολογισμός που διατυπώθηκε από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), για να περιγράψει την υπεραφθονία πληροφορίας, εξαιτίας της πανδημίας, που καθιστά δύσκολη την εύρεση αξιόπιστων πηγών ενημέρωσης από το μέσο χρήστη του διαδικτύου.
Ένα σκέλος του Infodemic, είναι η παραπληροφόρηση, που έχει να κάνει με θεωρίες συνωμοσίας. Μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα με τεράστια απήχηση:
Ο κορωνοϊός είναι ένα βιολογικό όπλο που αναπτύχθηκε από τις ΗΠΑ ή την Κίνα.
Ο κορωνοϊός είναι ανθρώπινο κατασκεύασμα και αναπτύχθηκε σε εργαστήρια.
Ο κορωνοϊός είναι βιολογικό όπλο για την απομείωση του πληθυσμού.
Ο κορωνοϊός δημιουργήθηκε για να επιβληθεί καθολικός εμβολιασμός.
Ο κορωνοϊός δημιουργήθηκε για τον έλεγχο του πληθυσμού.
Ο κορωνοϊός δημιουργήθηκε από τη Νέα Τάξη Πραγμάτων προς όφελος των τραπεζιτών.
Ο κορωνοϊός δημιουργήθηκε για να προωθηθεί η τεχνολογία 5G.
Ο κορωνοϊός σε συνδυασμό με το 5G, είναι όπλο για τον έλεγχο της ανθρωπότητας.
Ο κορωνοϊός σε συνδυασμό με το 5G, και τους αεροψεκασμούς, είναι όπλο για τον έλεγχο της ανθρωπότητας.
Ο κορωνοϊός δεν υπάρχει. Είναι μια απάτη.
Δεν υπάρχουν νεκροί από τον κορωνοϊό. Είναι απάτη.
Ο κορωνοϊός θεραπεύεται με «φυσικές» θεραπείες.
Ο κορωνοϊός είναι σχέδιο των ΗΠΑ για απόσπαση της προσοχής του κοινού από τον πραγματικό στόχο, ο οποίος είναι η κατάληψη της Ευρώπης και/ή της Ρωσίας με στρατιωτικά μέσα.
Ο κορωνοϊός οφείλεται στους μετανάστες.
Χώρες όπως η Κούβα έχουν βρει το φάρμακο για τον κορωνοϊό.
Η απαγόρευση κυκλοφορίας δεν επιβάλλεται εξαιτίας του κορωνοϊού, αλλά για το γενικό έλεγχο της ανθρωπότητας.
Σύμφωνα με το ευρωπαϊκό παρατηρητήριο ψευδών ειδήσεων EU vs Disinfo, που υπάγεται στο East Stratcom Task Force, και το οποίο ιδρύθηκε το 2015, με απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, προκειμένου να αντιμετωπισθεί η παραπληροφόρηση που προέρχεται από το Κρεμλίνο, ΜΜΕ που πρόσκεινται σε αυτό, έχουν διαδώσει μια σειρά από θεωρίες συνωμοσίας για το νέο κορωνοϊό SARS-Cov-2.
Amid the COVID-19 pandemic, lives depend on accurate and timely information. We have collected over 150 examples of pro-Kremlin disinformation about the coronavirus. Stay ahead. Stay aware. https://t.co/9bZknYDtfX pic.twitter.com/xbPNn4N0Y7
— EUvsDisinfo (@EUvsDisinfo) March 28, 2020
Δημοσιεύματα που απευθύνονται σε διεθνή ακροατήρια (στα αγγλικά, τα ιταλικά, τα ισπανικά και τα αραβικά, μεταξύ άλλων γλωσσών – ορισμένα ρωσικά ΜΜΕ έχουν παραρτήματα σε πολλές χώρες), επικεντρώνονται κυρίως στις θεωρίες συνωμοσίας για τις «παγκόσμιες ελίτ» που σκόπιμα οπλοποιούν ή εκμεταλλεύονται τον ιό για δικούς τους σκοπούς. Στόχος -μεταξύ άλλων- είναι η πρόκληση δυσπιστίας στις εθνικές και ευρωπαϊκές αρχές και τα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης, στους διεθνείς οργανισμούς και στους εμπειρογνώμονες υγείας.
#Disinformation flourishes during critical times of #COVID19. Aiming at sowing distrust and discrediting our military, US allies & @NATO in face of a global crisis, fake news falsely claim that #DefenderEurope20 will nevertheless secretly take place in #Lithuania. Stay vigilant. pic.twitter.com/rzteHRvDKK
— LT MFA StratCom (@LT_MFA_Stratcom) March 20, 2020
Για παράδειγμα, άρθρο του Sputnik Λετονίας, διατύπωσε μια σειρά από αβάσιμες θεωρίες και υποστηρίζει πως η πανδημία COVID-19, μπορεί να προέρχεται από τη Λετονία, και δημιουργήθηκε για να απομειωθεί ο πληθυσμός των ηλικιωμένων της Ιταλίας. Αναφέρει επίσης πως η COVID-19 θα μπορούσε να εξυπηρετήσει τα συμφέροντα του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας προκειμένου να σταματήσουν οι διαδηλώσεις στο Χονγκ Κονγκ, τις κυβερνήσεις που αντιμετωπίζουν προβλήματα από το κίνημα των Κίτρινων Γιλέκων, την Ιταλία να μειώσει το κόστος για συντάξεις ηλικιωμένων, και την Ευρώπη στο σύνολό της να απαγορεύσει την είσοδο μεταναστών από την Τουρκία. Με λίγα λόγια, το δημοσίευμα, υποστηρίζει πως ο νέος κορωνοϊός είναι κατασκευασμένος για να εξυπηρετήσει συγκεκριμένα συμφέροντα.
Σύμφωνα πάντα με το EU vs Disinfo, το Sputnik Λετονίας δεν είναι το μοναδικό παράρτημα που έχει διασπείρει θεωρίες συνωμοσίας για την COVID-19. Η αραβόφωνη έκδοση του Sputnik έχει υποστηρίξει πως η πανδημία μπορεί να είναι μια αμερικανική βιολογική επίθεση, ότι ο Αμερικανός πρόεδρος Ντ. Τραμπ διέταξε να εξαπολυθεί μια τέτοια επίθεση και ότι κατασκευάστηκε για να στοχεύσει τους Ασιάτες. Το ισπανόφωνο Sputnik έχει υποστηρίξει ότι η COVID-19 θα μπορούσε να είναι ένα αμερικανικό βιολογικό όπλο, που αναπτύχθηκε ως μέσο για την απομόνωση της Κίνας, και τη πρόκληση πανικού για την απόσπαση της προσοχής από τα μη δημοφιλή θέματα, όπως το Brexit.
Στην ευρεία αποδοχή θεωριών συνωμοσίας, υπεισέρχονται και ψυχολογικοί παράγοντες. Η πανδημία COVID-19 είναι ένα σύνθετο φαινόμενο, με ορισμένες άγνωστες παραμέτρους. Η συνωμοσιολογία θα δώσει στον αναγνώστη την απάντηση που αναζητά με χαρακτηριστική ευκολία, και μεγάλη μερίδα της κοινής γνώμης θα την υιοθετήσει για να καλύψει το κενό. Η αβεβαιότητα και τα ερωτηματικά μπορούν άνετα να γίνουν αντικείμενο εκμετάλλευσης.
Όσον αφορά την Ελλάδα, δεκάδες ήταν οι θεωρίες συνωμοσίας που διακινήθηκαν το τελευταίο διάστημα, αναφορικά με το νέο κορωνοϊό. Η προέλευση ορισμένων εξ αυτών, μπορεί να ιχνηλατηθεί απευθείας σε ΜΜΕ ελεγχόμενα από το Κρεμλίνο.
Ο αντίλογος υποστηρίζει πως η προσπάθεια “δαιμονοποίησης” της Ρωσίας, έρχεται για να καλύψει την ανεπάρκεια της Δύσης να δείξει την απαιτούμενη αλληλεγγύη προς χώρες-εταίρους/συμμάχους.
Εικόνα εξώφυλλου: REUTERS/Alexei Nikolsky/RIA Novosti/Kremlin
