Κατά τη δική μας ανάλυση η εξέλιξη στη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία είναι πλέον ιδιαίτερα υψηλού κινδύνου στο να εκτραχυνθεί και να διαχυθεί περαιτέρω, κυρίως για ένα λόγο. Πέρα από τα ζητήματα τακτικής, στρατηγικής, διοικητικής (αν)επάρκειας κ.λπ. η Δύση, ως αντίπαλο δέος και κύριος τροφοδότης της Ουκρανίας πλέον, παραμένει σε δομική αμηχανία να ερμηνεύσει και να διαχειριστεί τη ρωσική αντίληψη.
Μιλάμε βέβαια για τη συνολική θεώρηση του συγκεκριμένου πολέμου από τη Ρωσική πλευρά, τόσο την πολιτική και στρατιωτική εξουσία, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, τελικά τον ρωσικό λαό. Και αν δεν καταλαβαίνεις ο αντίπαλος σου πως σκέφτεται, τι είναι αυτό που τον πυροδοτεί, τι είναι αυτό που τον οδηγεί σε συγκεκριμένες ενέργειες, τότε δεν μπορείς να αλλάξεις τη ροή της ιστορίας. Η δυτική αυτή ελλειμματική είναι κρισιμότατη στην εποχή που ζούμε. Ακριβώς γιατί όλοι θέλουμε να ελπίζουμε πως η ρωσική εισβολή θα λήξει το συντομότερο δυνατόν, θα αποκατασταθεί η ειρήνη στην Ουκρανία (έστω ένοπλη) και θα αποφύγουμε την κλιμάκωση προς ένα γενικευμένο πόλεμο, πόσο μάλλον ένα Τρίτο Παγκόσμιο.
Γιατί η Ρωσία έχει χάσει το τακτικό πλεονέκτημα στην Ουκρανία, αλλά ο πόλεμος μπορεί να γίνει;
Τι συμβαίνει λοιπόν στη Ρωσία: Θα καταγράψουμε επιγραμματικά μια σειρά από παρατηρήσεις μας:
Α. ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΣΗΜΑΝΤΙΚΗΣ ΔΙΑΧΥΣΗΣ ΣΤΑ ΑΝΩΤΑΤΑ ΚΛΙΜΑΚΙΑ ΕΞΟΥΣΙΑΣ. Χθες ο υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ δήλωσε σε συνέντευξη του στην ιταλική τηλεόραση πως «δεν ζητάμε την παραίτηση του Ζελένκσι, ούτε την αλλαγή καθεστώτος». Μια δήλωση όμως που το πνεύμα της έρχεται σε πλήρη διάσταση με την ιστορική ομιλία του Πούτιν λίγες μέρες πριν την εισβολή, που ευθέως ακύρωνε την ύπαρξη της Ουκρανίας και την ίδια την ουκρανική πολιτισμική ταυτότητα.
Στο ίδιο μοτίβο η Ρωσία έχει δηλώσει κατά καιρούς (εντός εισβολής) πως «δεν θέλει να καταλάβει έδαφος της Ουκρανίας», αλλά πως «θα παραμείνει στις περιοχές που έχει κατακτήσει, μέχρι να γίνει μια συμφωνία με την Ουκρανία σχετικά με την συνθηκολόγηση». Πως θέλει την «αποναζιστικοποίηση της Ουκρανίας» (χωρίς ποτέ να ορίσει τι είναι αυτό και πως θα υλοποιηθεί πρακτικά), αλλά και την αποδοχή της κατοχής της Κριμαίας, και την πλήρη αυτονόμηση όλης της έκτασης του Ντονμπάς, άρα την γεωγραφική επέκταση της απόσχισης.
Ακόμη, ο Λαβρόφ έχει τονίσει πόσο σημαντικό είναι να σέβονται οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ την ανεξαρτησία όλων των χωρών και την εδαφική τους ακεραιότητα (είτε αυτές είναι δημοκρατικές είτε όχι) και έχει καταδικάσει την αμερικανική επεμβατική τακτική σε όλο τον κόσμο. Ο ίδιος δηλώνει όμως πως η ρωσική επέμβαση στην Ουκρανία που επίσης παραβιάζει τις σχετικές αρχές του ΟΗΕ, είναι «αναμενόμενη» γιατί θίγονται τα στρατηγικά συμφέροντα της Ρωσίας και πως η ίδια κινδυνεύει. Ενώ πάλι χθες έδωσε μια παράδοξη και εν πολλοίς εξωφρενική ερμηνεία περί του ότι «οι Εβραίοι είναι αντισημίτες».
«Παραλήρημα Λαβρόφ» λέει το Ισραήλ για τις δηλώσεις του περί εβραϊκού λαού
Για όποιον παρακολουθεί τη διπλωματική γλώσσα όλα αυτά τα αντιφατικά, παράξενα, αόριστα, αμήχανα, διατυπωμένα μέσα σε λίγες εβδομάδες, δείχνουν πως στο Κρεμλίνο είτε δεν υπάρχει σαφής στόχος του τι ακριβώς θέλουν να κάνουν στην Ουκρανία, είτε πως αυτός ο στόχος είναι υπό συνεχή αλλαγή και διαπραγμάτευση και αντιδικία. Και ακόμη πως δεν είναι σταθερό το «πακέτο» αιτιολόγησης της δικής τους εισβολής, που κυμαίνεται πότε από το «η Ουκρανία είναι χώρα έρμαιο ναζιστικών αντιλήψεων» έως το «ΝΑΤΟ επιχειρεί περικύκλωση μας».
Και πως ακόμη η κάποτε στιβαρή ρωσική διπλωματία, η οποία είχε πολύ στοχευμένες παρεμβάσεις στην ανάλυση της για όλα τα σφάλματα και τις υποκρισίες της Δύσης (που δεν είναι λίγα), τώρα διολισθαίνει σε διανοητικούς ακροβατισμούς, πολύ κάτω από το ιστορικό επίπεδο της. Προσθέτουμε εδώ τις φημολογίες περί προβλημάτων υγείας του Πούτιν, την 20χρονη παραμονή του στην εξουσία που δεδομένα έχει παράγει ένα “αρτηριοσκληρωτισμό” σκέψης και έλλειψη καινοτομίας, αλλά και την βυζαντινού τύπου δομής εξουσίας εντός Μόσχας με κέντρα και παράκεντρα που δύσκολα συντονίζονται. Στοιχεία όλα πολύ ανησυχητικά, καθώς αν η ίδια η Ρωσία δεν γνωρίζει ή δεν έχει «συγκεκριμενοποιήσει» τις απαιτήσεις της από την εισβολή, και αδυνατεί να την αιτιολογήσει λογικοφανώς, είναι πολύ δύσκολο να διαπραγματευτεί κανείς μαζί της, πόσο μάλλον αν αυτή είναι εγκλωβισμένη στη δική της κοσμοθεωρία.
Β. ΔΙΑΡΚΗΣ ΟΞΥΝΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΛΟΓΟΥ ΣΤΗ ΡΩΣΙΑ. Για όποιον παρακολουθεί, έστω και αποσπασματικά, ρωσικά μέσα ενημέρωσης η εντύπωση είναι διττή. Πρώτον πως παρουσιάζουν μια τελείως διαφορετική εικόνα του Ουκρανικού από εκείνη που έχει η Δύση. Αυτό είναι αναμενόμενο και λογικό μιας και η ρωσική πλευρά θα τονίσει τα μεγάλα δομικά, δημοκρατικά, εθνικιστικά προβλήματα της Ουκρανίας ώστε να αιτιολογήσει την εισβολή.
Το δεύτερο στοιχείο εντύπωσης όμως είναι το επίφοβο. Καθώς όσο περνούν οι εβδομάδες της εισβολής, ο δημόσιος (και σε σημαντικό βαθμό κρατικά εκπορευόμενος) λόγος στη Ρωσία γίνεται όλο και πιο ακραίος, καυστικός, απόλυτος. Απόστρατοι αξιωματικοί, πολιτικοί αναλυτές, δημοσιογράφοι μιλούν για τα «κτήνη Ουκρανούς», την Δύση που θα «καταστρέψουν με πυρηνικά», τον πόλεμο που πρέπει να γίνει «ολοκληρωτικός».
Προσοχή εδώ: Αντίστοιχα φαινόμενα ακρότητας βλέπει κανείς και στα δυτικά ΜΜΕ με επίσης σκληρές δηλώσεις κατά της Ρωσίας. Αλλά προς το παρόν τουλάχιστον υπάρχει και αντίλογος και ηπιότερες φωνές και εκκλήσεις για ψυχραιμία. Στη Ρωσία η δημόσια σφαίρα όμως εκτραχύνεται ταχύτερα και υπάρχει μια πανστρατιά εθνικισμού και πατριωτισμού που περιορίζει την αντίθετη γνώμη. Θα είναι λάθος εδώ να μιλήσουμε για πλήρη έλεγχο των ΜΜΕ από την κυβέρνηση, αλλά περισσότερο για ένα έντονο πολεμικό κλίμα «στράτευσης» που αποκλείει την εις βάθος ανάλυση και τελικά την αμφισβήτηση.
Ρωσικά και Ουκρανικά στρατιωτικά βίντεο, πως κάθε πλευρά «χτίζει» το μύθο της
Γ. ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΗ ΑΠΟΜΟΝΩΣΗ ΤΟΥ ΡΩΣΙΚΟΥ ΛΑΟΥ. Με μόλις το 12% των Ρώσων να μιλά αγγλικά, και γενικά χαμηλό το ποσοστό γνώσης ξένων γλωσσών, που χειροτερεύει από τις μέσες ηλικίες και άνω, σημαντικό μέρος των Ρώσων πολιτών παραμένουν αδαείς από ότι λέγεται για τη Ρωσία διεθνώς, ή έστω στη Δύση. Έτσι, παρότι ζούμε στην εποχή της παγκόσμιας επικοινωνίας και του διαδικτυακού διαλόγου, αυτό πλέον δεν ισχύει ως μέσο διασύνδεσης. Οι Ρώσοι πολίτες, όλων των ηλικιών έχουν προσφύγει κυρίως στα ρωσόφωνα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όπως το Τelegram και το Vk, όπου αυτοαναπαράγουν την εθνική τους προπαγάνδα, ή σκιαμαχούν διαδικτυακά με τους ρωσόφωνους Ουκρανούς σε μια πλήρη αντιπαράθεση «κωφών» που συνεχώς ανεβαίνει σε οξύτητα.
Την ευθύνη για αυτή την απομόνωση δεν έχουν βέβαια μόνο οι Ρώσοι καθώς πολλά διαδικτυακά (και παραδοσιακά ηλεκτρονικά) μέσα ενημέρωσης δυτικής προέλευσης -και προφανώς τα μεγαλύτερα- έχουν αποκόψει, παρεμποδίσει ή σιγάσει πολλές ρωσικές πηγές ενημέρωσης. Έτσι ο μέσος πολίτης της Δύσης σπάνια ακούει και επικοινωνεί με τον Ρώσο και το αντίστροφο. Το ζήτημα επιτείνεται όμως γιατί στη Ρωσία ο δημόσιος διάλογος είναι ήδη υπό πίεση και ένταση, όπως περιγράψαμε, εντείνοντας τον επικοινωνιακό αποκλεισμό στη χώρα.
Το αποτέλεσμα; Η πιθανή αντίδραση του Ρωσικού λαού στην εισβολή, η ανάπτυξη ενός φιλειρηνικού κινήματος, η έστω αμφισβήτηση της παράτασης του πολέμου ολοένα και απομακρύνονται ως πιθανότητα. Αντίθετα, ο παραδοσιακός και ιδιαίτερα βαθιά ριζωμένος ρωσικός πατριωτισμός (που το έχουμε ξαναγράψει είναι ειδικού βάρους, που η φιλελεύθερη Δύση δεν κατανοεί), τώρα αναδεικνύεται ως κεντρικός πυρήνας ερμηνείας της πραγματικότητας.
Δ. ΤΟ ΑΙΣΘΗΜΑ ΠΕΡΙΚΥΚΛΩΣΗΣ ΤΗΣ ΡΩΣΙΑΣ ΕΝΤΕΙΝΕΤΑΙ. Και εδώ η Δύση αδυνατεί να το κατανοήσει το πόσο έντονο και αποπνικτικό αυτό είναι για τη Μόσχα. Δεν είναι μόνο ότι η ρωσική πολιτική σκηνή -από τη σοβιετική αλλά και την τσαρική της παράδοση- έχει ως κεντρική σταθερή την έννοια του «γεωπολιτικού κέντρου» (που είναι η ίδια η Ρωσία). Οπότε σε μια χαρτογραφική ανάλυση του κόσμου, βλέπουν εμφανώς την περικύκλωση τους από το ΝΑΤΟ και γενικότερα τη δυτική αντίληψη. Είναι και πως η δυτική τακτική δεν προσφέρει σημείο «ανακούφισης» και εκτόνωσης αυτής της θεώρησης.
Η Ρωσία βλέπει εδώ και χρόνια τα κεντρικά της λιμάνια όπως την εποχή των Τσάρων, «έγκλειστα» με μόνα σημεία εξόδου θάλασσες ελεγχόμενες από τη Δύση. Βλέπει την εξάρτηση της από κρίσιμες εισαγωγές τεχνολογίας πάλι από τη Δύση. Απολάμβανε τα οφέλη του δυτικού-διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος (που επιτρέπει και την άνετη κυκλοφορία των κεφαλαίων της) αλλά πλέον διαπιστώνει πως αυτό το σύστημα μπορεί να την πνίξει σε βαθμό χρεοκοπίας, αποστερώντας της και τις αποταμιεύσεις της σε συνάλλαγμα. Έχει ως μεγάλους πελάτες στις εμπορικές της συναλλαγές την Ε.Ε. όπως και στις εξαγωγές της τη Δύση γενικότερα (το 47%+) αλλά ήδη βλέπει πως αυτά καταρρέουν, ως κυρώσεις και αντίποινα, που τα εκλαμβάνει -και εδώ είναι το ζήτημα- ως «απόπειρα εκμηδένισης και καταστροφής μας».
Η Ρωσία κινείται έτσι με γοργό ρυθμό εκτός “παγκοσμιοποίησης”, όπου ίσως και ποτέ δεν ένιωσε πλήρες μέλος αυτής της κουλτούρας, αλλά περισσότερο “φιλοξενούμενη”. Σε ένα ξένης φιλοσοφίας σύστημα που προωθούσε μεν τη διεθνή ευημερία αλλά με υποχωρήσεις πολιτισμικές και ισχύος τις οποίες ήταν απρόθυμη και δύσπιστη να αποδεχθεί. Διαπιστώντας, σωστά εδώ, πως το “παγκόσμιο” έχει και ηγέτες και πως δεν συγκαταλέγεται πλέον σε αυτούς.
Ε. ΤΟ ΡΩΣΙΚΟ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟ ΈΛΛΕΙΜΜΑ ΙΣΧΥΟΣ ΜΕΓΕΘΥΝΕΤΑΙ. Το ίδιο υφεσιακό πρόβλημα και αίσθημα περικύκλωσης η ρωσική αντίληψη το βλέπει και στη στρατιωτική επίλυση. Ναι μεν έχει αξιοσημείωτες στρατιωτικές δαπάνες, αλλά αυτές είναι ελάχιστες συγκριτικά. Η Ρωσία προσπαθεί εδώ και χρόνια να τις αυξήσει και να τις συντηρήσει κάπου στο 4% του ΑΕΠ αλλά ως ποσό παραμένουν κάπου στα 60+ δις δολάρια το έτος (σταθερή τιμή δολαρίου 2020), όταν οι ΗΠΑ είναι μόνιμα στο υπερδεκαπλάσιο των 700+ δις δολαρίων. Κι αυτό χωρίς να υπολογίσουμε τις αμυντικές δαπάνες όλου του ΝΑΤΟ.
Έτσι η Μόσχα γνωρίζει καλά πως η εξοπλιστική της “αποθήκη”, τουλάχιστον σε συμβατικά όπλα είναι ένα θλιβερό υποσύνολο του «αντιπάλου» (και χαμηλής ποιότητας όπως φαίνεται), κάτι που μπορεί να εξισορροπήσει μόνο με την πυρηνική της ισχύ, σε μια πολύ επικίνδυνη ανισορροπία τελικά. Μιας και στο «ζύγι» μπαίνουν τελείως άνισα σε φιλοσοφία, χρήση και καταστροφικά αποτελέσματα οπλικά συστήματα.
H Ρωσία “καθησυχάζει” την Δύση, για τον κίνδυνο πυρηνικού πολέμου
Έτσι αν και η Ρωσία συνεχώς διακηρύσσει πως η αμυντική της αντίληψη δεν επιτρέπει την «πρώτη χρήση πυρηνικών» (το ξαναείπε πρόσφατα), την ίδια στιγμή «ρίχνει» στο δημόσιο λόγο και στον όποιο διάλογο την υπενθύμιση της πυρηνικής επιλογής. Είτε κάνοντας την δοκιμή του Sarmat, ενός νέου διηπειρωτικού πυραύλου είτε -κυρίως- υπερτονίζοντας την καταστρεπτική του απόδοση και το μη ανασχέσιμο του. Παρενθετικά εδώ να πούμε πως όλα αυτά δεν έχουν ειδική αξία, καθώς οι διηπειρωτικοί πύραυλοι, ακόμη και οι παλαιότερης γενιάς είναι μη ανασχέσιμοι πρακτικά, ενώ η «πυρηνική ανταπόδοση» εγγυάται την πλήρη αλληλοκαταστροφή, έστω και αν αυτή καθυστερήσει από μια πλευρά κατά λίγα λεπτά της ώρας.
Ένα εξτρά στοιχείο: Τις τελευταίες μέρες η Ρωσία δέχεται επιθέσεις εντός του εδάφους της, με εκρήξεις, πυρκαγιές, καταστροφές σε στρατιωτικές εγκαταστάσεις, σε αποθήκες καυσίμων, σε σιδηροδρομικά δίκτυα. Αυτά μπορεί να έχουν κάποια τακτική αξία, αλλά εντείνουν τη ρωσική αίσθηση πως από “εισβολέας έχει γίνει θύμα εισβολής”, πάλι δηλαδή με όξυνση της καχυποψίας τους. Να αφήσουμε εδώ μια νύξη, πως όλες αυτές οι “ατυχίες” και καταστροφές, ίσως είναι και ένδειξη εσωτερικών βίαιων αντιπαραθέσεων στο σκιώδες της ρωσικής δομής εξουσίας. Ίσως.
Νύχτα εκρήξεων στη ρωσική συνοριακή πόλη Μπέλγκοροντ, πιθανά ουκρανική επίθεση;
Για τη Ρωσία ο ολικός πόλεμος πλησιάζει
Έτσι η Δύση αδυνατεί να κατανοήσει πως μέσα σε λίγες εβδομάδες, ο επιθετικός και άδικος πόλεμος που ξεδίπλωσε η Ρωσία στην Ουκρανία, ήδη εντός Ρωσίας ερμηνεύεται ως «γενική σύγκρουση με τη Δύση» και ως «χρυσή ευκαιρία για το ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ ειδικά να μας εξαϋλώσουν και υποτάξουν». Εδώ θα σταθούμε περισσότερο γιατί αυτό είναι τελικά το απάνθισμα της ρωσικής προσέγγισης.
Εντός Ρωσίας λοιπόν, ο δημόσιος λόγος του κοινού, των μέσων ενημέρωσης αλλά και ο επίσημα εκπορευόμενος κατατείνει εκεί: «Εμείς μπήκαμε στην Ουκρανία για να αποτρέψουμε τον στρατηγικό μας εγκλωβισμό, αλλά αυτό το βρήκε η Δύση ως ευκαιρία για να εντείνει και να επιταχύνει τον εγκλωβισμό και την υπόταξη μας». Δηλαδή η ρωσική προβολή, έμμεσα μεν, παραδέχεται ήδη ένα φάσμα ήττας ή έστω μια ισχυρή απόπειρα ήττας της, σε πολύ μεγαλύτερο επίπεδο από το πεδίο της Ουκρανίας. Τι κάνει η Δύση για να διασκεδάσει αυτή την εντύπωση; Ελάχιστα. Και μάλλον το αντίθετο: καθώς η παροχή στην Ουκρανία μιας τεράστιας ροής όπλων, που πλέον γίνονται και βαρέα, άρα επιτρέπουν την αντεπίθεση, η Μόσχα αυτό το ερμηνεύει (και μάλλον ορθά) πως η Δύση βρίσκει την ευκαιρία να εξαντλήσει στο μικρό -συγκριτικά με την γενική αντιπαράθεση- χώρο π.χ. του Ντονμπάς τον ρωσικό τακτικό στρατό, οδηγώντας τον σε απαξίωση.
Λαβρόφ: αποστολή ειρηνευτικής δύναμης στην Ουκρανία μπορεί να οδηγήσει σε πόλεμο με το ΝΑΤΟ
Ως συμπέρασμα
Είναι αναγκαίο να τονίσουμε πως στην τρέχουσα γεωπολιτική ανάλυση δεν μπορεί να εφαρμοστεί με άνεση κάποιος κανόνας «ορθολογικός». Να αποφασίσουμε δηλαδή ως παρατηρητές και αναλυτές ότι «αυτή η πλευρά μιας σύγκρουσης παραλογίζεται» ώστε μετά να την επικρίνουμε. Αυτό μπορεί να γίνει σε ιστορικό βάθος, όπου ψύχραιμα ή ψυχραιμότερα, να δει κανείς το ποιος είχε το «λογικό σφάλμα» στην σκέψη του. Όταν όμως μια σύγκρουση εξελίσσεται και μάλιστα με κίνδυνο παγκόσμιας κλιμάκωσης, πρωτεύει και είναι επείγον να βρεθεί επίλυση, όπου θα συμπεριλάβει τις ανησυχίες αμφότερες, είτε αυτές είναι «λογικές» είτε «παράδοξες». Να το πούμε πιο απλά, η ανθρωπότητα δεν έχει αυτή τη στιγμή την πολυτέλεια να αγνοήσει και να απορρίψει ως «φαντασιώσεις μεγαλείου και επιθετικότητας» τις ρωσικές θέσεις έστω και αν αυτές είναι τέτοιες. Γιατί κινδυνεύει να τη φέρει σε όρια μη αναστρέψιμα.
Επισημαίνουμε εδώ πως η «θεολογία» της γεωπολιτικής υπάρχει παντού. Π.χ. διαχρονικά οι ΗΠΑ πάσχουν από τον «εξαιρετισμό» τους, δηλαδή τη δική τους υπερφίαλη αντίληψη ότι έχουν θεϊκή αποστολή να σώσουν τον κόσμο, να ελέγξουν τα τεκταινόμενα, έχοντας πάντα «το δίκαιο με το μέρος τους ως η ισχυρότερη δημοκρατική χώρα». Στο ίδιο μοτίβο θα δούμε τον ελάσσονα γαλλικό και πολωνικό εθνικισμό, το γερμανικό μεταπολεμικό ωφελιμισμό, τους περιφερειακούς αναθεωρητισμούς και ένα σωρό άλλους μύθους υπεροχής, αποχής, συμμετοχής, κ.ο.κ.
Ρωσία: Ο διάλογος στρατηγικής σταθερότητας με τις ΗΠΑ έχει επίσημα «παγώσει»
Και βέβαια οφείλουμε να αναφέρουμε πως στις γιγαντικές συγκρούσεις που όμως ακόμη δεν έχουν εκδηλωθεί στην πλήρη τους έκταση, και το ηθικό κριτήριο πάσχει ως εργαλείο ανάλυσης. Δηλαδή ενώ είναι σαφές, από την δική μας έστω ηθική σκοπιά, πως η Ρωσία είναι σε άδικο με την εισβολή της στην Ουκρανία, δεν μπορεί αυτό το συμπέρασμα να είναι το μοναδικό επίλυσης της ογκούμενης κρίσης. Καθώς αν η Ρωσία έχει παντελώς άδικο (δεχόμαστε ότι έχει), τότε η μόνη αποδεκτή λύση είναι να όχι απλώς να αποχωρήσει από την Ουκρανία, αλλά και να παραδώσει την Κριμαία και το Ντονμπάς, να πληρώσει τεράστιες αποζημιώσεις για τις ανθρώπινες και υλικές απώλειες που έχει προκαλέσει στην Ουκρανία, να αφοπλιστεί σε σημαντικό βαθμό και να αυτοπεριοριστεί σε ρόλο δεύτερο στην παγκόσμια κοινότητα. Πιστεύει κανείς πως αυτά, συνολικά ή εν μέρει, μπορεί να ικανοποιηθούν; Το βρίσκει ρεαλιστικό;
Προειδοποίηση Ρωσίας στις ΗΠΑ να μην στείλουν περισσότερα όπλα στην Ουκρανία
Που θέλουμε να καταλήξουμε: Δεν βλέπουμε στην Ουκρανία μια περιφερειακή σύγκρουση κάπου στον αναπτυσσόμενο κόσμο. Αν ήταν τέτοια, κατά πάσα πιθανότητα η διεθνής κοινότητα, Δύση και Ανατολή, στην υποκρισία ή αδιαφορία της, δεν θα επενέβαινε, παρά μόνο αργά και μάλλον αναποτελεσματικά (οδηγός εδώ το τι συμβαίνει στην Υεμένη με τον πολύχρονο πόλεμο που κανείς δεν θίγει).
Στην Ουκρανία οφείλουμε να αναγνωρίσουμε πως η Ρωσία επιχείρησε μια καθυπόταξη της χώρας στο δικό της πνεύμα «περιφερειακής τακτοποίησης του στρατηγικού της χώρου», όπως έκανε με τη Γεωργία και την Τσετσενία και πρόσφατα με την (νόμιμη!) επέμβαση της στο Καζακστάν, δηλαδή χωρίς καμία ουσιαστική αντίδραση.
Η Ρωσία όμως έκανε στρατηγικό λάθος στην Ουκρανία. Και γιατί δεν υπολόγισε την αντίσταση του Κιέβου αλλά κυρίως γιατί δεν μέτρησε το πόσο γρήγορα και σε τι βαθμό ΝΑΤΟ και συνολικά η Δύση θα αντιδρούσε: Μεγιστοποιώντας τις ρωσικές απώλειες, σμικρύνοντάς τα εδαφικά της κέρδη και οδηγώντας την προς τον οικονομικό και πολιτικό μαρασμό. Πλέον η Ρωσία είναι σε εσωστρέφεια και αυτό φαίνεται, αλλά παραμένει κάτοχος χιλιάδων πυρηνικών όπλων, παραμένει μια ισχυρή -ειδικά στο φαντασιακό της- χώρα, παραμένει με μια δική της ιδιόρρυθμη και δυσκολοκατανόητη ανάλυση της πραγματικότητας.
Και παραμένει και η άρνηση, η απροθυμία, η ματαιοδοξία της Δύσης να κατανοήσει αυτή την σκέψη. Αυτό λοιπόν είναι ο μέγας κίνδυνος των ημερών. Και η δυτική ευθύνη που είναι κατά την άποψη μας η καίρια. Μιας και δεχόμαστε πως η Δύση διαθέτει, έστω εντός των αμαρτιών της, και την καλύτερη δημοκρατική οργάνωση και την πολυφωνικότητα ανάλυσης και τη διπλωματική ευελιξία που της δίνει η ισχύς της. Ώστε να επιδιώξει μια ταχεία συμβιβαστική λύση στο Ουκρανικό, πριν αυτό γίνει «μια μικρή βόλτα προς την κόλαση».
