Του Αλέξανδρου Θεολόγου
Bravo Two Zero, το χαρακτηριστικό κλήσης μιας περιπόλου του 22 SAS στον Πόλεμο του Κόλπου, έγινε συνώνυμο της μεγαλύτερης σε διάρκεια επιχείρησης διαφυγής στην σύγχρονη στρατιωτική ιστορία. Ο βετεράνος των SAS, Δεκανέας Κόλιν Άρμστρονγκ, ένας από την οκταμελή περίπολο του ‘Β’ Sqn που αναπτύχθηκε με Chinook της RAF βαθιά πίσω από τις ιρακινές γραμμές τον Ιανουάριο του 1991 για τον εντοπισμό βαλλιστικών πυραύλων Scud, θυμάται πώς από κυνήγι πυραύλων η αποστολή έγινε από την μια στιγμή στη άλλη αγώνας για επιβίωση.
Αν και οι ιρακινοί Scud (R-17, κωδ. ονομασία ΝΑΤΟ Scud-B) είχαν περιορισμένα τακτικά αποτελέσματα στον πόλεμο, ο στρατηγικός αντίκτυπος της δράσης τους ήταν πολύ μεγαλύτερος. Τα πλήγματα κατά του Ισραήλ απειλούσαν να διασπάσουν τον πολιτικά εύθραυστο πολυεθνικό συνασπισμό χωρών που είχε απέναντί του ο Σαντάμ καθώς σε περίπτωση που το Τελ Αβίβ απαντούσε στρατιωτικά θα προκαλούσε έντονες αντιδράσεις στο εσωτερικό των αραβικών χωρών που μετείχαν στον πόλεμο κατά του Ιράκ.
Έτσι, ένα ψυχροπολεμικό πυραυλικό σύστημα έγινε ξαφνικά ο υπ’ αριθμόν 1 στόχος της Συμμαχίας. «Η εκτόξευση Scud εναντίον του Ισραήλ για το παρασύρουν στην σύρραξη ήταν μεγάλο πρόβλημα. Είμασταν μέσα στο Ιράκ τρείς μέρες αλλά αποκαλυφθήκαμε… Ξέσπασε μεγάλη μάχη και η περίπολος διασπάστηκε. Μέσα σε 24 ώρες περάσαμε στην απόδραση και διαφυγή» λέει ο Άρμστρονγκ, συγγραφέας με το ψευδώνυμο Κρις Ράιαν πολλών επιτυχημένων βιβλίων εμπνευσμένων από την 10ετή εμπειρία του με τους επίλεκτους του Βρετανικού Στρατού. Εκείνη η αποστολή «Escape and Evasion» θα διαρκούσε έξι ημέρες και επτά νύχτες, υπό συνθήκες απίστευτες.
Οι απαιτητικές αποστολές στα όρια του αδύνατου ήταν ανέκαθεν η σπεσιαλιτέ των SAS. Aπό την συγκρότηση της Special Air Service το 1941 για επιχειρήσεις ανορθοδόξου πολέμου πίσω από τις εχθρικές γραμμές, ο θανάσιμος κίνδυνος ήταν μόνιμος σύντροφος των σκληροτράχηλων SAS. Πενήντα χρόνια αργότερα, η περίπολος Bravo Two Zero θα προσέθετε νέες σελίδες στην ιστορία του Συντάγματος.
«Πριν ξεκινήσουμε ξέραμε ότι ήταν μια ριψοκίνδυνη επιχείρηση… Καταλαβαίναμε ότι εάν κάτι πήγαινε στραβά, θα πήγαινε στραβά πολύ άσχημα. Με το που εκτεθήκαμε, το μυαλό πήγε από το ‘είμαστε Ο.Κ’ στο ‘είμαστε σε απόδραση-διαφυγή’. Οι επιλογές που είχαμε ήταν ή θα βαδίζαμε νότια –κάτι που δεν θα μπορούσαμε να κάνουμε διότι θα έπρεπε να περάσουμε μέσα από μεγάλη συγκέντρωση δυνάμεων του εχθρού– ή προς βορράν, προς την Τουρκία, ή κατευθείαν προς την Ιορδανία. Τα σύνορα με την Συρία όμως ήταν κοντύτερα…»
Το «κοντά» ήταν 200 μίλια με τα πόδια μέσα από την έρημο, υπό τον διαρκή κίνδυνο να πέσουν σε κάποια ιρακινή περίπολο και αντιμέτωποι με το δριμύτερο ψύχος των τελευταίων 30 ετών. Η επική προσπάθεια απόδρασης του Άρμστρονγκ χωρίς τροφή και ελάχιστο νερό τον έφερε στα πρόθυρα της εξάντλησης και της υποθερμίας ενώ για να ξεδιψάσει αναγκάστηκε να πιεί (εν αγνοία του) μολυσμένο με ραδιενεργά απόβλητα νερό από το σύστημα απορροής ιρακινών εγκαταστάσεων που συνάντησε στην πορεία του προς την σωτηρία.
«Είναι άσκοπο να κάνεις πρόγραμμα διότι ξέρεις ότι μέσα σε 24 ώρες κάτι θα συμβεί» δηλώνει με την πείρα του γνώστη. Στις έξι ημέρες και επτά νύκτες που διήρκεσε η φυγή προς την Συρία, ένας από τους δύο συντρόφους του πέθανε από υποθερμία. «Μετά τον θάνατό του συνεχίσαμε να περπατάμε και ο φίλος μου έφυγε με έναν γιδοβοσκό για να βρει όχημα αλλά συνελήφθη».
«Κάθε μέρα κρυβόμουν και σχεδίαζα την πορεία μου έτσι ώστε να με φέρει όλο και πιο κοντά στα συριακά σύνορα. Το χειρότερο ήταν να κάθομαι 10 ώρες ακίνητος υπό συνθήκες παγετού. Δεν υπήρχε ευκαιρία για ύπνο, εάν κοιμήθηκα ήταν για 5 λεπτά κι αυτό από εξάντληση. Το μόνο που σκεφτόμουν επτά ημέρες ήταν ‘περνάω τα σύνορα και θα είμαι ασφαλής’. Στην πραγματικότητα δεν ήταν έτσι…»
Όταν έφθασε στην Συρία έχοντας διανύσει 180 μίλια (290 χλμ) παραληρούσε. «Κατέληξα σε μια πόλη ακριβώς δίπλα στην μεθόριο και ο όχλος επεχείρησε να με σύρει πίσω στο Ιράκ. Ευτυχώς βρήκα το αστυνομικό τμήμα και παραδόθηκα στην Αστυνομία που μου έστησε μια εικονική εκτέλεση…» Δεν ήταν η μόνη λαχτάρα που πέρασε.
Οι αστυνομικοί τον έβαλαν σε ένα αυτοκίνητο και καθώς περνούσαν μια μεγάλη πινακίδα που έγραφε «Βαγδάτη» του είπαν «είμαστε Ιρακινοί». Μετά του έδεσαν τα μάτια. «Σκέφτηκα ότι ξεγελάστηκα και τώρα πάω κατευθείαν για μια ιρακινή φυλακή. Άρχισα να αναλογίζομαι τι θα συνέβαινε μετά. Θα με χτυπούσαν και θα με ανέκριναν, αυτό δεν θα ήταν έκπληξη. Όπως απεδείχθη, οι αστυνομικοί αστειεύονταν και με πήγαν στην Δαμασκό».
Αυτό που αγνοούσε ήταν ότι οι συνταξιδιώτες του δεν ήταν απλοί αστυνομικοί αλλά υψηλόβαθμοι της μυστικής αστυνομίας και γνώριζαν ακριβώς ποιος ήταν αυτός που μετέφεραν. Του είπαν πως δεν θα μπορούσαν να κάνουν πολλά γι’ αυτόν όταν θα έφθαναν στην Δαμασκό και μετά τις απαραίτητες ερωτήσεις εκεί, του αγόρασαν ένα κοστούμι και τον άφησαν να φύγει.
Η αποστολή της περιπόλου Bravo Two Zero κατέληξε πολύ διαφορετικά απ’ ότι είχε σχεδιαστεί. Τρεις SAS σκοτώθηκαν ενώ τέσσερεις αιχμαλωτίσθηκαν και κρατήθηκαν ως όμηροι επί έξι εβδομάδες. Ο Άρμστρονγκ, ο μόνος που κατάφερε να διαφύγει, νίκησε όχι μόνο επειδή τόλμησε αλλά επειδή στάθηκε τυχερός. Πολύ τυχερός.
Όταν μαθεύτηκε η απίστευτη αυτή ιστορία δημιούργησε αίσθηση. Άλλωστε λίγα για τους SAS συνήθως βγαίνουν στην επιφάνεια. Ο Άρμστρονγκ και ο επικεφαλής της περιπόλου, Λοχίας Στήβεν Μίτσελ (Άντυ ΜακΝαμπ) έγραψαν βιβλία ακολουθώντας αργότερα συγγραφική καριέρα και η ιστορική επιχείρηση απόδρασης-διαφυγής έγινε κινηματογραφική ταινία. Δεν είναι τυχαίο, οι SAS έχουν πολύ υλικό για να εμπνεύσει ταινίες. Κρίμα που το περισσότερο είναι –πολύ– απόρρητο.
