Μόλις δύο χρόνια μετά την “αποκαθήλωση” του καθεστώτος του Ομάρ αλ-Μπασίρ, ο οποίος κυβέρνησε για 3 ολόκληρες δεκαετίες και βύθισε στην απομόνωση και στο χάος την αφρικανική χώρα, το Σουδάν κινδυνεύει να χάσει το σημαντικότερο αγαθό το οποίο εμφανίστηκε μετά από καιρό στην περιοχή: την ελπίδα.
Ατέρμονες εχθροπραξίες μεταξύ οπλισμένων πολιτοφυλακών και συμμοριών στα ανατολικά. Φανατισμός, αίμα και θάνατος έχουν σφραγίσει την ιστορία της αφρικανικής χώρας με τους πολίτες της να ανατρέπουν με διαδηλώσεις στους δρόμους τον Μπασίρ το 2019 και να ανοίγουν τις πύλες προς τη διεθνή βοήθεια, διεκδικώντας ένα καλύτερο μέλλον. Η μεταβατική κυβέρνηση που σχηματίστηκε – με τη συμμετοχή του στρατού και πολιτικών στελεχών – είχε μία θητεία τριών χρόνων, με αποστολή να βοηθήσει την οικονομία να ορθοποδήσει, να ομαλοποιηθεί η πολιτική κατάσταση στο εσωτερικό, να αποδοθεί δικαιοσύνη και να οδηγηθεί η χώρα σε εκλογές.
Μόλις έναν μήνα πριν, το Σεπτέμβριο του 2021, οι φίλα προσκείμενοι στρατιωτικοί του προηγούμενου καθεστώτος αποπειράθηκαν για πρώτη φορά να καταλάβουν την εξουσία. Απέτυχαν, μόνο για να ολοκληρώσουν το έργο τους σήμερα σε μία προσπάθεια να βγάλουν οριστικά τις πολιτικές δυνάμεις από τη μέση και να κυβερνήσουν ξανά τη χώρα.
Ο ισλαμιστής φίλος των Αδελφών Μουσουλμάνων και του Ερντογάν
Ο πρόεδρος Ομάρ αλ-Μπασίρ είναι ένας ισλαμιστής ηγέτης, τον οποίο η Δύση είχε κατατάξει στους εχθρούς της για φανερές σχέσεις με την τρομοκρατία. Με γνωστούς δεσμούς με τους Αδελφούς Μουσουλμάνους, είχε συμφωνήσει με τον πρόεδρο της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν για την παραχώρηση βάσης στα εδάφη της χώρας για τον τουρκικό στρατό. Η εν λόγω συμφωνία “πάγωσε” με την άνοδο της μεταβατικής κυβέρνησης στην εξουσία, γεγονός που στέρησε στον Ερντογάν να σταθμεύσει στρατεύματα και στο Σουδάν, μετά τη γειτονική Σομαλία, κάτι που θα ανέβαζε ακόμη περισσότερο την επιρροή του στην περιοχή.
Τι επιδιώκουν οι πραξικοπηματίες – τι χάνει η Δύση και οι σύμμαχοί της
Το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ΔΠΔ) έχει ζητήσει να δικαστεί ο Μπασίρ και άλλοι σουδανοί για κατηγορίες που αφορούν εγκλήματα πολέμου τα οποία πραγματοποιήθηκαν στο Νταρφούρ το 2003. Η μεταβατική κυβέρνηση είχε συμφωνήσει για την παράδοση των κατηγορούμένων, γεγονός που προφανώς ενεργοποποίησε τα αντανακλαστικά των στρατιωτικών δυνάμεων που μένουν πιστά στον ισλαμιστή ηγέτη.
Οι πραξικοπηματίες επίσης θέλουν να αποφύγουν τις έρευνες για τις δολοφονίες φιλοδημοκρατικών διαδηλωτών στις 3 Ιουνίου του 2019, στις οποίες εμπλέκονται στρατιωτικές δυνάμεις. Οργανώσεις πολιτών δηλώνουν εξοργισμένοι από τις καθυστερήσεις στη δημοσίευση των ευρημάτων της έρευνας και ζητούν πιεστικά την απόδοση δικαιοσύνης.
Ένα ακόμη φλέγον ζήτημα ήταν η αναδιάρθρωση του στρατού, κάτι στο οποίο αντιστέκονταν σθεναρά οι στρατιωτικοί ηγέτες της χώρας.
Η επιστροφή σε ένα καθεστώς με αμιγώς ισλαμιστικό πρόσημο και μιλιταριστική λογική, είναι βέβαιο ότι θα στερήσει τη χώρα από διεθνείς πόρους. Περίπου 2 δισ. ευρώ είχαν συγκεντρώσει Ευρωπαϊκή Ένωση, Γερμανία και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα για να ενισχύσουν τη μεταβατική κυβέρνηση της χώρας το 2019, η οποία εφάρμοσε αυστηρές, γρήγορες μεταρρυθμίσεις τις οποίες επέβλεψε το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Μεταρρυθμίσεις, οι οποίες έφεραν μεν ελάφρυνση του εξωτερικού χρέους αλλά δημιούργησαν έντονα οικονομικά προβλήματα στους πολίτες, οι οποίοι παλεύουν για την επιβίωση τους, με τον πληθωρισμό να καλπάζει.
Ακόμη με αυτές τις συνθήκες, οι πολίτες του Σουδάν ανέπνεαν σε ένα πιο ελεύθερο περιβάλλον, με την πορεία προς τις εκλογές και την ομαλοποίηση να είναι σημαντικά βήματα για ένα καλύτερο “αύριο”. Με το πραξικόπημα των στρατιωτικών, οι προσπάθειες της Ευρώπης αλλά και αραβικών χωρών, που παλεύουν ενάντια στην επικράτηση των ακραίων ισλαμιστικών στοιχείων, αποτυγχάνουν.
Πισωγύρισμα σε μία “εύφλεκτη” γειτονιά
Οι συνέπειες από τις εξελίξεις είναι δυσοίωνες. Αν τελικά επικρατήσουν οι πραξικοπηματίες και εδραιώσουν την εξουσία τους, το Σουδάν θα εισέλθει σε μια νέα περίοδο αστάθειας σε μία ιδιαίτερα “εύφλεκτη” περιοχή. Η χώρα συνορεύει με το Σαχέλ, όπου η δραστηριοποίηση του ISIS είναι έντονη ενώ και στη γειτονική Αιθιοπία, η κατάσταση είναι έκρυθμη, με τον εμφύλιο στην επαρχία Τιγκράι να μαίνεται με πολλά θύματα.
Ένα φιλοισλαμικό καθεστώς θα δημιουργήσει ένα επικίνδυνο “τόξο” αστάθειας σε όλο το Κέρας της Αφρικής και ενδεχομένως θα καταστήσει ξανά το Σουδάν, αντί για μια νησίδα ασφάλειας και ομαλότητας, σε μία χώρα – παρία η οποία θα δημιουργήσει ξανά “φιλόξενες” συνθήκες στους ταγούς της διεθνούς τρομοκρατίας.
