Το Ατλαντικό Σύμφωνο οργανώθηκε για να αντισταθεί στην πολεμική απειλή της πάλαι ποτέ Σοβιετικής Ένωσης. Σήμερα, αποδεικνύεται εντελώς ακατάλληλο για να αντιπαρατεθεί στον τρόπο δράσης των νέων απειλών, όπως η Κίνα. Με την τελευταία να δρα κυρίως στον οικονομικό τομέα, η αντιπαράθεση αεροσκαφών, πολεμικών πλοίων και πυραύλων είναι σαν να πολεμάς τα κουνούπια με κανόνια.
Οι τελευταίες κινήσεις του Πεκίνου εντάσσονται σε ένα είδος οικονομικού “bullying” στην προσπάθεια της Κίνας για επέκταση της κυριαρχίας της. Λίγες χώρες στον κόσμο μπορούν από μόνες τους να αντισταθούν σε τέτοιες πιέσεις και οι υπάρχουσες αμυντικές δομές στις οποίες συμμετέχουν οι περισσότερες χώρες της περιοχής, δημιουργήματα μιας άλλης, πολύ διαφορετικής εποχής, δεν έχουν καμία επίδραση στο νέο είδος οικονομικού πολέμου που διεξάγει το Πεκίνο.
Η Κίνα θα επιβάλει κυρώσεις στην αμερικανική Lockheed Martin
Την άνοιξη, λίγο μετά την έκκληση της Αυστραλίας για να διερευνηθούν οι αιτίες του Covid-19 ο πρεσβευτής της Κίνας στη χώρα απείλησε με οικονομικό μποϋκοτάζ κατά του αυστραλιανού κρασιού και βοδινού μεταξύ άλλων. Τη στιγμή που η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος εισαγωγέας των παραπάνω αυστραλιανών προϊόντων, η απειλή δεν ήταν μικρή. Σύντομα, η Κίνα μπλόκαρε τις εισαγωγές από μεγάλους προμηθευτές βοδινού της Αυστραλίας και επέβαλε δασμούς στα προϊόντα κριθαριού.
Όλο και περισσότερο η Κίνα χρησιμοποιεί το οικονομικό της εκτόπισμα ως απειλή σε χώρες που της ασκούν κριτική για τις πράξεις της, την ηγεσία της ή εκφράζουν τη συμπάθειά τους για ανθρώπους που η ίδια θεωρεί αυτονομιστές ή αντιδραστικούς.
Τον Απρίλιο, Κινέζοι αξιωματούχοι απείλησαν την Ευρωπαϊκή Ένωση με ανείπωτες επιπτώσεις εάν προχωρούσαν στην έκδοση επίσημης έκθεσης που χαρακτήριζε την κινεζική «παγκόσμια εκστρατεία παραπληροφόρησης» σχετικά με τον Covid-19. Η Ε.Ε. εξέδωσε την έκδοση αλλά χαμήλωσε σημαντικά τους τόνους.
Σε άλλη περίπτωση, η Κίνα απείλησε τους Γερμανούς κατασκευαστές αυτοκινήτων αν απέκλειαν προϊόντα της κινεζικής εταιρείας επικοινωνιών Huawei από το δίκτυο 5G τους.
Το προηγούμενο έτος η Κίνα απείλησε τη Σουηδία με κυρώσεις μετά τη βράβευση από τον σουηδικό οργανισμό PEN International Κινεζο-Σουηδού συγγραφέα για την προβολή συγγραφέων που υφίσταντο δίωξη.
O Τραμπ υπέγραψε νόμο που προβλέπει κυρώσεις κατά της Κίνας, για το Χονγκ Κονγκ
Οι κινήσεις αυτές συνιστούν ένα είδος οικονομικού ιμπεριαλισμού. Το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας, που καταπιέζει κάθε έκφραση δυστοκίας στο εσωτερικό, θέλει να επιβάλει την ίδια γραμμή και στις άλλες χώρες αναγκάζοντάς τις να συμπεριφέρονται με την ίδια νοοτροπία και προβάλλοντας μόνο τις πληροφορίες που η ίδια επιθυμεί να μαθαίνονται για την ίδια.
Στις ΗΠΑ, η καχυποψία προς την κινεζική κυβέρνηση υφίσταται είναι διακομματική αλλά δεν μπορούν να αποφασίσουν πώς θα την αντιμετωπίσουν. Η κυβέρνηση Τραμπ έχει λάβει μια σειρά από πρωτοβουλίες, κατά τη συμβουλή των «γερακιών» μεταξύ της, που περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων περιορισμό των ημιαγωγών πωλήσεων στην Κίνα και να σταματήσουν το ταμείο συντάξεων των Ηνωμένων Πολιτειών από το να επενδύει σε κινεζικές μετοχές. Ο ίδιος ο πρόεδρος ορκίστηκε δημόσια προχθές πως θα απαγορεύσει την δημοφιλή εφαρμογή Tik Tok, που ανήκει σε κινεζική εταιρεία. Ο υπουργός εσωτερικών Μάικ Πομπέο κάλεσε σε πρόσφατη ομιλία του για τη δημιουργία μιας «νέας συμμαχίας δημοκρατιών» για να αντιμετωπιστεί η αναδυόμενη υπερδύναμη αν και ελάχιστες λεπτομέρειες δόθηκαν. Το προσχέδιο του μανιφέστου του Δημοκρατικού Κόμματος για το 2020 σε γενικές γραμμές υπόσχεται να «συγκεντρώσει φίλους και συμμάχους από όλον τον κόσμο για να αντισταθούν στις προσπάθειες της Κίνας ή οποιασδήποτε άλλης χώρας να υπονομεύσουν τα διεθνή κείμενα».
Η Κίνα απειλεί τις ΗΠΑ με αντίποινα μετά την επικύρωση του νόμου για το Χονγκ Κονγκ
Η απειλή πλέον έχει αλλάξει. Στα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου, οι διάφοροι οργανισμοί -ιδίως το ΝΑΤΟ- ήταν προσανατολισμένοι στο να αντιμετωπίσουν την απειλή της Σοβιετικής Ένωσης που, αντίθετα με την Κίνα σήμερα, δεν είχε στην πραγματικότητα τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσει την οικονομία κατά της Δύσης. Από την άλλη, μεγάλα εμπορικά ιδρύματα, όπως το Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου, δίνουν έμφαση στο νομικό πλαίσιο που διέπει το εμπόριο και τους κανονισμούς για να διασφαλίσουν καλές συνθήκες ανταγωνισμού αλλά δεν έχουν υπολογίσει την πιθανότητα οικονομικού πολέμου και τη οικονομικού εκβιασμού για πολιτικά οφέλη. Κανένας από όλους αυτούς τους οργανισμούς δεν προστάτεψε τη Γερμανία, τη Σουηδία, την Ε.Ε. ή την Αυστραλία από τις πιέσεις του Πεκίνου.
Οι απειλές αυτές βλάπτουν έμμεσα και τις ΗΠΑ. Μπορεί η Huawei να μην πέρασε στις ΗΠΑ αλλά ο εξαναγκασμός των συμμάχων της να χρησιμοποιήσουν τα προϊόντα της τεχνολογίας της στο δίκτυο 5G εκθέτουν το αμερικανικό σύστημα τηλεπικοινωνιών που διέρχεται μέσα από το δίκτυο των συμμαχικών χωρών σε μια πιθανή διείσδυση του κομμουνιστικού κόμματος της Κίνας.
Οι νέες απειλές απαιτούν νέους τρόπους αντιμετώπισης. Στα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου, οι ΗΠΑ δημιούργησαν το ΝΑΤΟ, τη CIA και μετέτρεψαν την αμερικανική πολεμική αεροπορία και ναυτικό σε όπλα στρατηγικής ισχύος με παγκόσμια δράση για να αντιμετωπίσουν τη σοβιετική απειλή. Οι κινήσεις αυτές έφεραν μια ισορροπία αλλά πυροδότησαν και μια παγκόσμια κατασκοπευτική δράση και συλλογή πληροφοριών μεταξύ των δύο συνασπισμών. Σαν αποτέλεσμα, οι ΗΠΑ, η Βρετανία, ο Καναδάς, η Αυστραλία και η Νέα Ζηλανδία δημιούργησαν από κοινού μια στρατηγική συμμαχία που ονομάστηκε ‘Five Eyes’ με σκοπό τη συλλογή και μοίρασμα πληροφοριών μεταξύ τους, οδηγώντας σε απίστευτα επίπεδα γνώσης του αντιπάλου, σε μια κίνηση αδιανόητη πριν την εμφάνιση της Σοβιετικής απειλής.
Με τον ίδιο τρόπο, σήμερα, η δημιουργία μιας αντίστοιχης συμμαχίας χωρών, όπως το ΝΑΤΟ αλλά στον εμπορικό και οικονομικό τομέα, για να αντιμετωπιστούν οι πρακτικές της Κίνας είναι απαραίτητη και μάλιστα άμεσα. Υπό το νέο αυτό σχήμα τα μέλη θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν τις πιέσεις της Κίνας εναντίον ενός κράτους σαν συλλογικότητα, παρέχοντας υποστήριξη στον πολιτικό τομέα, επιβάλοντας κυρώσεις μαζικά κατά της Κίνας όταν ένα μέλος δέχεται την πίεσή της, δημιουργώντας ένα κοινό ταμείο για την στήριξη ενός-κάθε μέλους σε περίπτωση που δέχεται την “επίθεση” του Πεκίνου, την καλύτερη διαχείριση των πόρων μεταξύ των κρατών-μελών όπως για παράδειγμα σε στρατηγικής σημασίας μέταλλα που παράγονται στην Κίνα και το Πεκίνο παρακρατεί ως μέσο πίεσης και άλλα μέτρα.
Όταν, λοιπόν, η Κίνα στοχεύει το βοδινό και το κριθάρι της Αυστραλίας για να σιγήσει κατηγορίες για την ευθύνη του Covid-19, η συμμαχία θα μπορούσε να επιβάλει κυρώσεις στην Κίνα για να σταματήσει. Όταν η Κίνα απειλεί τη γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία για να προωθήσει το δίκτυο 5G, οι άλλες χώρες θα μπορούσαν αντίστοιχα να χαλαρώσουν τους δασμούς τους έναντι των Γερμανών κατασκευαστών για να αντέξει η χώρα στην πίεση.
Η συμμαχία αυτή θα πρέπει να είναι ανοιχτή σε κάθε χώρα που επιθυμεί να διατηρήσει το καθεστώς της ελέυθερης αγοράς και πολιτικής αυτονομίας. Η χρήση των μέσων της πρέπει να είναι στοχευμένη: θα πρέπει να ενεργοποιείται μόνο σε περίπτωση που μέσα οικονομικού πολέμου χρησιμοποιούνται για να εκβιάσουν πολιτικές αποφάσεις. Δεν είναι και δεν πρόκειται να αντικαταστήσει το ΝΑΤΟ ή άλλες στρατιωτικές συμμαχίες και δεν πρέπει να θεωρείται πως αντικαθιστά τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (ΠΟΕ). Αντίθετα, εννοείται ως συμπλήρωμα του ΠΟΕ και μέσον για να βοηθήσει στην προώθηση και εφαρμογή των αποφάσεών του για την ελευθερία του εμπορίου ενάντια σε δυνάμεις που το περιορίζουν και προωθούν πρακτικές που το τρέπουν σε διαπραγματευτικό μοχλό πίεσης.
Η δημιουργία ενός τέτοιου οργανισμού δεν πρέπει να θεωρηθεί έργο ή εργαλείο μιας μόνο πολιτικής κυβέρνησης. Όπως και το ΝΑΤΟ, μια τέτοια συμμαχία θα πρέπει να αντέξει στο χρόνο και να εξελιχθεί για να αντιμετωπίσει έναν μακρόχρονο πόλεμο στο πεδίο της οικονομίας. Θα πρέπει συνεπώς να βασιστεί σε σωστές αρχές που να εκφράζουν τις τάσεις όλων των πολιτικών κομμάτων και παρατάξεων.
Μέχρι σήμερα, οι χώρες της Δύσης έδεσαν τις οικονομικές τους τύχες με αυτές της Κίνας σε μια προσπάθεια κοινού κέρδους χωρίς όμως να υπολογίσουν τί θα γινόταν αν η Κίνα χρησιμοποιούσε αυτό το σύμπλεγμα σχέσεων προς όφελός της, όταν αισθανόταν αρκετά ισχυρή. Όπως ο Δυτικός κόσμος χρειάστηκε να δημιουργήσει ένα ισχυρό πλέγμα συμμαχιών για να αντιμετωπίσει τις απειλές του πολέμου μετά τον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο, έτσι και σήμερα χρειάζεται συμμαχίες για να αντισταθμίσει τις επιθετικές κινήσεις του Πεκίνου στην οικονομία αυτή τη φορά.
