ΑΝΑΛΥΣΗ: Είναι το Αφριν μια «παγίδα» για την Τουρκία;

Αδιαφορώντας για τις διεθνείς αντιδράσεις, η Τουρκία συνεχίζει τις στρατιωτικές επιχειρήσεις στην περιοχή του Άφριν, έχοντας εισβάλλει πλέον σε συριακό έδαφος για να πλήξει τους Κούρδους μαχητές του YPG. Στόχος της Άγκυρας είναι η δημιουργία μιας «ζώνης ασφαλείας» 30 χλμ στην βορειοδυτική Συρία για την διασφάλιση της «ασφάλειας και σταθερότητας» στην περιοχή, σύμφωνα με δηλώσεις του Τούρκου πρωθυπουργού Μπιναλί Γίλντιριμ.

Μόνο που αυτή η «ζώνη ασφαλείας» που επιδιώκει να δημιουργήσει η Τουρκία θα είναι σε έδαφος μιας άλλης, ανεξάρτητης χώρας. Και οι ισχυρισμοί της Άγκυρας πως η επιχείρηση θα διεξαχθεί με σεβασμό την εδαφική ακεραιότητα της Συρίας δεν πείθουν κανέναν την στιγμή που τουρκικές δυνάμεις έχουν ξεκινήσει πόλεμο μέσα στην Συρία.
Ήδη, στις αντιδράσεις για την επιχείρηση «Κλάδος Ελαίας» (σ.σ. τουρκικό σουρεαλιστικό χιούμορ) προστέθηκαν οι δηλώσεις του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν για ανάγκη να τεθεί το ζήτημα ενώπιον του ΟΗΕ. Το δε ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών εκφράζει την ανησυχία του για τις εξελίξεις και ζητά «αυτοσυγκράτηση» ενώ ο Ρώσος ΥΠΕΞ Σεργκέι Λαβροφ και ο Αμερικανός ομόλογός του Ρεξ Τιλλερσον συζήτησαν «μέτρα που πρέπει να ληφθούν για την διασφάλιση της σταθερότητας στα βόρεια της Συρίας».

Είναι οι επιχειρήσεις στο Άφριν ένα τολμηρό παιχνίδι της Τουρκίας σε μια γεωπολιτική παρτίδα που νομίζει πως θα κερδίσει και αυτή την φορά ή μια παγίδα που θα την οδηγήσει σε δεινή θέση; Ο κίνδυνος να ανοίξει ένα νέο πολεμικό μέτωπο στην περιοχή είναι κάθε άλλο παρά αμελητέος.
Στο έδαφος, Σύροι αντάρτες υποστηριζόμενοι από την τουρκική κυβέρνηση προωθούνται για την κατάληψη περιοχών που ενδεχομένως θα αποτελέσουν «προγεφυρώματα» πολιτικής σημασίας στο μέλλον ενώ η τουρκική Αεροπορία σφυροκοπά ανενόχλητη τους Κούρδους των Λαϊκών Μονάδων Προστασίας (YPG) που δεν εγκαταλείπουν τις θέσεις τους. Ωστόσο, η στρατιωτική επιχείρηση της Τουρκίας δεν αποκλείεται να της γυρίσει μπούμερανγκ.

Μένει να αποδειχθεί πόσο καλά έχει εκτιμήσει η Άγκυρα τις αμερικανικές αντιδράσεις, καθώς η Ουάσιγκτον έχει «επενδύσει» στους Κούρδους μαχητές του YPG –και αυτοί στην συνεργασία τους με τους Αμερικανούς, για τους δικούς τους εθνικούς λόγους. Από την πλευρά της η Συρία προειδοποιεί ότι η τουρκική επιχείρηση θα εκληφθεί ως παραβίαση της εθνικής της κυριαρχίας, με την Μόσχα να δηλώνει πως αν κινδυνεύσουν ρωσικές βάσεις στην Συρία «θα απαντήσει» –η Ρωσία διαθέτει στρατιωτικό κλιμάκιο στο αεροδρόμιο στο κέντρο του Άφριν.
Μπορεί ο «Κλάδος Ελαίας» να γίνει… βρόγχος για την Άγκυρα;

Η Τουρκία «οδηγείται σε παγίδα» στο Άφριν, υποστηρίζει ο Öztürk Yılmaz σε άρθρο της Ezgi Karataş στον ιστότοπο ahvalnews. Σύμφωνα με τον Γιλμάς, βουλευτή της αντιπολίτευσης και πρώην Γενικό Πρόξενο της Τουρκίας στην Μοσούλη, οι κουρδικές δυνάμεις στην περιοχή έχουν την στήριξη της Ρωσίας και των Ηνωμένων Πολιτειών και αυτή η επιχείρηση μπορεί να φέρει την Άγκυρα «σε επικίνδυνη θέση» προειδοποιεί.

«Το ΡΚΚ παρασύρει την Τουρκία σε μια παγίδα που θα μπορούσε να οδηγήσει σε συγκρούσεις με την Ρωσία στο Άφριν και με τις ΗΠΑ ανατολικά του Ευφράτη» λέει χαρακτηριστικά. Κατά τον πρώην διπλωμάτη, η προσφυγή της Τουρκίας στην στρατιωτική δράση εδράζεται σε πολιτικά κίνητρα καθώς το κυβερνών κόμμα ΑΚΡ χρησιμοποιεί την κατάσταση «για να παίξει το εθνικιστικό της χαρτί» στο εσωτερικό.
Όπως επισημαίνει, «η σημασία της εθνικιστικής βάσης των ψηφοφόρων του ΑΚΡ φάνηκε στις 8 Ιανουαρίου, όταν ο ηγέτης του εθνικιστικού κόμματος ΜΗΡ, Ντεβλέτ Μπαχτσελί, ανακοίνωσε πως θα στηρίξει τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στις προεδρικές εκλογές του 2019». Αυτό εξηγεί γιατί το ΑΚΡ επέλεξε σκληρή στάση στο Άφριν όταν επί χρόνια απέφευγε την αντιπαράθεση καθώς οι Κούρδοι επέκτειναν τον έλεγχό τους σε περιοχές όμορες των τουρκικών συνόρων, από το βόρειο Ιράκ ως τα δυτικά της Συρίας.

Ο Γιλμάς υποστηρίζει ότι αν η Άγκυρα είχε αρχίσει διάλογο με την συριακή κυβέρνηση, το θέμα θα είχε λυθεί χωρίς την ανάγκη επέμβασης στο Άφριν. «Το ΑΚΡ δεν έχει κατανοήσει τις ισορροπίες στην Συρία. Η χώρα είναι εκ των πραγμάτων ήδη διαιρεμένη» τονίζει.
Η απουσία απτής προόδου προς μια πολιτική λύση –έλλειψη για την οποία όπως λέει μερίδιο ευθύνης έχει και το κόμμα του Ερντογάν– άφησε στην Τουρκία ελάχιστα περιθώρια ελιγμών, περιορίζοντας την επιρροή της στις περιοχές που ελέγχουν υποστηριζόμενες από την τουρκική κυβέρνηση ομάδες τζιχαντιστών που πολεμούσαν τις δυνάμεις του Άσσαντ στο Ιντλίμπ.

Αυτό που κάνει τώρα η Τουρκία στο Άφριν, είναι ακριβώς το αντίθετο από αυτό που θα έπρεπε να γίνει, εκτιμά ο πρώην διπλωμάτης. Για μια βιώσιμη λύση, η οποία θα διατηρεί την εδαφική ακεραιότητα της Συρίας, οι εν λόγω περιοχές πρέπει να αποδοθούν στην κυβέρνηση Άσσαντ το συντομότερο δυνατόν ώστε το καθεστώς της Δαμασκού να ενισχυθεί και να ανακτήσει τον έλεγχο της χώρας. Ειδάλλως, τονίζει, η συνεχιζόμενη υποστήριξη των Σύρων ανταρτών από το ΑΚΡ κρύβει τον κίνδυνο της εισροής στην Τουρκία 25.000 τζιχαντιστών σε περίπτωση που αυτοί ηττηθούν.
Οι φιλοδοξίες του Ερντογάν να κεφαλαιοποιήσει προς ίδιον πολιτικό όφελος τις διαδηλώσεις της Αραβικής Άνοιξης είχαν ως αποτέλεσμα το σημερινό αδιέξοδο της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής και μια σειρά προβλημάτων για την τουρκική κυβέρνηση. Το όνειρο του Τούρκου προέδρου για μια φίλα προσκείμενη στην Άγκυρα συριακή κυβέρνηση στο στυλ των Αδελφών Μουσουλμάνων έγινε εφιάλτης ενώ οι κινήσεις Ερντογάν επιδεινώνουν τις σχέσεις της Τουρκίας με το ΝΑΤΟ και δη με τους Αμερικανούς συμμάχους της.

Όσο για το… όψιμο πολιτικό φλερτ με την Μόσχα, ο Γιλμάς θεωρεί πως η προοπτική απομάκρυνσης της Τουρκίας από το ΝΑΤΟ και την Δύση συνιστά ένα «αχρείαστο ρίσκο». Η βελτίωση των σχέσεων με την Ρωσία λειτουργεί ως υποκατάστατο των επιδεινούμενων σχέσεων με την Δύση και δεν υπόσχεται πολλά, εκτιμά.
Οι σχέσεις με την Ρωσία είναι «μονόπλευρες» καθώς η Άγκυρα έκανε μεγάλες παραχωρήσεις όσον αφορά τον αγωγό Turkish Stream ενώ έδωσε μεγάλες ευκαιρίες στην Μόσχα με την κατασκευή πυρηνικών σταθμών και την αγορά φυσικού αερίου. «Το ίδιο ήταν και η προμήθεια των πυραύλων S-400» λέει χαρακτηριστικά.
Αλέξανδρος Θεολόγου