Σε δύο προηγούμενα άρθρα μας, είχαμε αναλύσει το, ας πούμε, μακροπρόθεσμο σχέδιο της Τουρκίας για γιγάντωση της οικονομικής και στρατιωτικής της ισχύος, στην προσπάθεια της να αναλάβει έναν πρωταγωνιστικό ρόλο ανάμεσα στις μουσουλμανικές χώρες, αλλά και έναν ρόλο περιφερειακής υπερδύναμης. Τις αναλύσεις μας μπορείτε να τις διαβάσετε παρακάτω. Εδώ θα πρέπει να πούμε, πως ενώ εμείς φροντίζαμε να γιγαντώνουμε τον δημόσιο τομέα, να επιβαρύνουμε υπέρμετρα το ασφαλιστικό με συνταξιοδοτικά όρια και ποσά συντάξεων που δεν τα αντέχαμε, η Τουρκία φρόντιζε να γίνει υπερδύναμη. Δυστυχώς, το άνοιγμα της “ψαλίδας” δεν οφείλεται στους “ξένους”, αλλά στην δική μας κοντόφθαλμη οπτική.
Πέραν όμως των όσων έχουμε ήδη γράψει, τα λάθη του μεγαλόπνοου προγράμματος του Ερντογάν δεν είναι λίγα. Αλλά τουλάχιστον, επαναλαμβάνουμε, η Τουρκία είχε σχέδιο γιγάντωσης. Στην Ελλάδα, αν υπήρξε ένα άτυπο σχέδιο, αυτό ήταν της γιγάντωσης του δημοσίου χρέους. Επιστρέφοντας στον γείτονα,θεωρούμε πως το μεγαλύτερο λάθος που έχει κάνει ο Ερντογάν και η Τουρκία είναι να θεωρούν εαυτούς σαν υπερβολικά πολύτιμους για την Βορειοατλαντική Συμμαχία και την Δύση. Ούτε λίγο ούτε πολύ ο Ερντογάν θεωρεί την χώρα του σαν τον θεμέλιο λίθο της Συμμαχίας, χωρίς τον οποίο το ΝΑΤΟ θα καταρρεύσει. Η αλήθεια είναι πως η Τουρκία είναι πράγματι πολύτιμη για τη συμμαχία. Αυτό όμως δε σημαίνει πως το έτος 2018 η Συμμαχία δεν μπορεί να επιβιώσει χωρίς την Τουρκία, ή πως έχει να προσφέρει κάτι τόσο πολύ στην Συμμαχία έτσι ώστε οι ΗΠΑ να αποδέχονται όλα τα “καπρίτσια” του Σουλτάνου. Όσο πολύτιμη και να είναι η Τουρκία για τη Συμμαχία, αυτό δε σημαίνει πως το έτος 2018 η Συμμαχία δεν μπορεί χωρίς την Τουρκία.
Παλαιότερα, με τα περιορισμένα μέσα που παρείχε η τεχνολογία, η Τουρκία ήταν απολύτως απαραίτητη για το ΝΑΤΟ. Από την Τουρκία μπορούσαν κάποτε πύραυλοι και μαχητικά να φτάσουν μέχρι και την Μόσχα, κάθε βάση της Ευρωπαϊκής Σοβιετικής Ένωσης ήταν εντός της εμβέλειας των τουρκικών βάσεων. Σήμερα, την εποχή των δορυφορικών συστημάτων εντοπισμού, των πυραύλων cruise, των Β-2 κοκ, η αξία της χώρας έχει πέσει δραματικά στα διεθνή διπλωματικά και γεωπολιτικά χρηματιστήρια. Οι ΗΠΑ έχουν πλέον ενεργή στρατιωτική παρουσία στο Ιράκ, στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, στη Σαουδική Αραβία, στο Κατάρ, ενώ έχουν την δυνατότητα να αναπτύξουν όσα αεροπλανοφόρα επιθυμούν στον Περσικό Κόλπο.
Οι Τούρκοι έπαιζαν ένα σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση της πάλαι ποτέ Σοβιετικής Ένωσης, και αργότερα της Ρωσίας, του Ιράν, ενώ είχαν άμεση πρόσβαση στη Μαύρη Θάλασσα και την Κασπία. Αυτός είναι και ο λόγος που ανέκαθεν η Τουρκία ήταν το χαϊδεμένο “παιδί” της Συμμαχίας. Σήμερα όμως όλα όσα γίνονταν κάποτε μόνο από την Τουρκία, μπορούν να γίνουν κι από βάσεις των ΗΠΑ σε διαφορετικές χώρες. Για παράδειγμα τα συμφέροντα στη Μαύρη Θάλασσα και στις Παρευξείνιες Χώρες μπορούν εξυπηρετηθούν από βάσεις στη Ρουμανία, στην Βουλγαρία, στην Ουκρανία, ακόμη και στη Γεωργία. Φυσικά οι Τούρκοι διατηρούν τον Έλεγχο των Στενών. Τα τελευταία όμως υπάγονται σε Διεθνή Συνθήκη, που καθορίζει τον τρόπο με τον οποίον μπορούν να διέρχονται πολεμικά πλοία. Πιθανή μονομερής αλλαγή του καθεστώτος των Στενών, θα οδηγούσε ακόμη και πολεμική σύρραξη.
Σε ό,τι αφορά το Ιράν, η αλήθεια είναι πως οι ΗΠΑ έχουν εγκαταστήσει στην νοτιοανατολική Τουρκία ένα ραντάρ με τεράστια ακτίνα δράσης που ελέγχει τον ιρανικό εναέριο χώρο (κι όχι μόνο, καθώς η ακτίνα του φτάνει μέχρι και βαθιά μέσα στον εναέριο χώρο της Ρωσίας). Η δουλεία του είναι να ελέγχει οτιδήποτε πετάει πάνω από την Περσία, και φυσικά να παρακολουθεί κάθε εκτόξευση Ιρανικών βαλλιστικών πυραύλων (από απλές δοκιμές, μέχρι και εναντίον του Ισραήλ). Θεωρητικά μιλώντας, ένα αντίστοιχο ραντάρ θα μπορούσε να τοποθετηθεί στο βόρειο Ιράκ, και να παρέχει και καλύτερα δεδομένα. Αυτό δεν έχει γίνει μέχρι σήμερα για μια σειρά λόγων, από τις ιδιαίτερες σχέσεις που έχει αναπτύξει η ιρακινή κυβέρνηση με το Ιράν, μέχρι την αστάθεια της ευρύτερης περιοχής κοκ. Πάντως σε κάθε περίπτωση λύση θα βρεθεί σε περίπτωση που το ραντάρ πρέπει να φύγει από την Τουρκία.
Και ερχόμαστε τώρα στο πετράδι του στέμματος της αμερικανοτουρκικής συνεργασίας, την αεροπορική βάση του Ινσιρλίκ. Μία πλήρως εξοπλισμένη αμερικανική βάση που μπορεί να φιλοξενήσει κάθε τύπου αμερικανικό μαχητικό. Πρόκειται για μία αεροπορική βάση ουσιαστικά στο μαλακό υπογάστριο της παλαιάς Σοβιετικής Ένωσης, και της σημερινής Ρωσίας. Από εκεί τουρκικά και αμερικανικά μαχητικά θα ξεκινούσαν ένα ταξίδι χωρίς επιστροφή για τους σοβιετικούς στόχους, φορτωμένα με μια πυρηνική βόμβα. Ακόμη και σήμερα, τουλάχιστον 30 πυρηνικά όπλα βρίσκονται αποθηκευμένα στην βάση, αν και υπάρχουν πληροφορίες που θα θέλουν να έχουμε μεταφερθεί σε αμερικανικές βάσεις στην Ευρώπη (Ρουμανία).
Μία απλή έρευνα θα μπορούσε να αποδείξει τα προβλήματα που δημιουργούσε η εκάστοτε τουρκική κυβέρνηση στις ΗΠΑ σε ό,τι αφορά την χρήση της βάσης. Οι ΗΠΑ παλαιότερα δεν είχαν κανένα περιορισμό στην χρήση της βάσης, αφού οι Τούρκοι δεν εξασκούσαν το δικαίωμά τους στο “έλεγχο” του τρόπου χρήσης. Τις τελευταίες δεκαετίες, και ειδικά επί Ερντογάν, το Ινσιρλίκ βρέθηκε υπό τον ασφυκτικό έλεγχο της Τουρκίας. Η απαγόρευση χρήσης του στις επιχειρήσεις κατά του ISIS (η άδεια άργησε να δοθεί μερικά χρόνια) ήταν ίσως η σταγόνα που ξεχύλησε το ποτήρι.
Είναι κοινό μυστικό πως το Ινσιρλίκ έχει χάσει την θέση που είχε στον αμερικανικό αμυντικό σχεδιασμό. Οι ΗΠΑ έχουν δημιουργήσει έναν μεγάλο αριθμό βάσεων για τον έλεγχο της Μέσης Ανατολής (Ιράκ, Κουβέιτ, ΗΑΕ, Κατάρ, Σ.Αραβία). Φυσικά, έχουν ένα πρόβλημα για τον έλεγχο της Νότιας Ρωσίας. Δυστυχώς όμως, κι εδώ οι Τούρκοι “ακύρωσαν” της αξία τους καθώς λογικά τα αμερικανικά UAV θα έπρεπε να επιχειρούν από το Ινσιρλίκ κι όχι από την Σιγκονέλλα.
Την ευκαιρία φρόντισε να την αρπάξει η ελληνική πλευρά, διευρύνοντας την συνεργασία στη Σούδα, αλλά και παρέχοντας, για πρώτη φορά, χώρο στις ΗΠΑ στην ΑΒ της Λάρισας. Έτσι η 110 ΠΜ έγινε το σπίτι για δυο αρχικά Reaper, και θεωρείται πως λόγω της εξαιρετικής εμπειρίας των ΗΠΑ στην περιοχή, η Λάρισα αργά αλλά θα σταθερά θα αναβαθμιστεί, μαζί με τις ελληνοαμερικανικές σχέσεις.
Επιστρέφοντας στην Τουρκία, θα πρέπει να πούμε πως ο λόγος που η Δύση δεν την έχει “ξαποστείλει” δεν είναι όπως είπαμε παραπάνω, ούτε η θέση της, ούτε το Ινσιρλίκ, ούτε καν το ραντάρ δίπλα στο Ιράν. Είναι ο κίνδυνος να μετατραπεί σε μια ισλαμιστική δημοκρατία, και ίσως η χώρα να καταρρεύσει δημιουργώντας τεράστιες δονήσεις στην περιοχή. Αυτό είναι κάτι που δεν το θέλει κανείς στη Δύση, και πρώτα από όλους η Ελλάδα.
Μήπως η επόμενη στρατιωτική απειλή για την ΕΕ δεν είναι η Ρωσία αλλά η Τουρκία;
Μια κοσμογονική αλλαγή στην Τουρκία, θα έκανε την χώρα εξαιρετικά επικίνδυνη. Χιλιάδες, εκατοντάδες χιλιάδες Τούρκων θα έφευγαν δημιουργώντας τρομερό πρόβλημα στην Δύση, και ειδικά στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Εδώ με ένα απλό “πραξικόπημα”, χιλιάδες Τούρκων εγκαταλείπουν την χώρα, αναζητώντας άσυλο σε Ελλάδα και Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτό θα ήταν το δεύτερο βήμα, καθώς το πρώτο θα ήταν να ξεχυθούν τα εκατομμύρια Σύριων προσφύγων προς την ΕΕ, μαζί με έναν τεράστιο αριθμό οικονομικών μεταναστών από το Μαγκρέμπ. Το τρίτο βήμα θα ήταν η μετατροπή της Τουρκίας σε ένα ιρανικού τύπου κράτος, ή ακόμη χειρότερα, σε ένα failed state όπως η Λιβύη. Κάτι τέτοιο δεν θα μπορούσε να το αντέξει η Δύση.
