Την ερώτηση του τίτλου τη δεχόμαστε συχνά τον τελευταίο καιρό. Με πολλές διατυπώσεις, βέβαια και ανάμεσα τους μερικές όχι και πολύ ευγενικές. Κάποιοι αναγνώστες ρωτούν γιατί «ανεβάζετε συνέχεια ειδήσεις για την τουρκική αμυντική βιομηχανία», άλλοι φθάνουν έως και να μας κατηγορούν ότι «τους διαφημίζετε» ή ότι «κάνετε τουρκική προπαγάνδα», άλλοι σχολιάζουν, είτε στο site μας είτε στην ιστοσελίδα μας στο Facebook, διάφορα γλαφυρά για τα οποία παρακάτω θα πούμε και κάτι περισσότερο.
Η απάντηση μας πάντως στο αρχικό ερώτημα είναι η πιο απλή. Οι εξελίξεις γύρω από τους τουρκικούς εξοπλισμούς είναι από τα πιο σημαντικά και ενδιαφέροντα νέα για τον ελληνικό αμυντικό χώρο, είτε μιλάμε δημοσιογραφικά είτε σε επίπεδο άμυνας. Αν δεν γνωρίζουμε (ή αν δεν θέλουμε να γνωρίζουμε) το τι συμβαίνει στη γειτονική χώρα είναι έως και παράδοξο. Και δεν μπορούμε να περιγράφουμε την ελληνική προσπάθεια ενίσχυσης της αμυντικής μας ικανότητας αν ταυτόχρονα δεν επισημαίνουμε τι θα αντιμετωπίσουν οι Ένοπλες Δυνάμεις μας.
Επίσης αν τον τελευταίο καιρό έχουμε πολλά νέα γύρω από τις έρευνες και τις εξελίξεις της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας (σε βαθμό ίσως στενάχωρο) αυτό συμβαίνει γιατί πλέον η Τουρκία έχει σε μεγάλο βαθμό στραφεί και έχει καταφέρει να παράγει εγχώρια μεγάλο μέρος των αμυντικών της συστημάτων. Έτσι όταν γράφουμε και αναζητάμε πληροφορίες για τουρκικούς εξοπλισμούς αναπόφευκτα «πέφτουμε» επάνω σε τουρκικής κατασκευής, σχεδίασης, ανάπτυξης και εξέλιξης συστήματα.
Μάλιστα τα δύο μέρη, δηλαδή ο «αγοραστής» (οι τουρκικές Ένοπλές Δυνάμεις) και ο «πωλητής» (αμυντικές εταιρίες) ταυτίζονται, με το τουρκικό κράτος να είναι και μεγάλος μέτοχος των εταιριών, να χρηματοδοτεί ευθέως τα ερευνητικά τους προγράμματα και να τα προδιαγράφει κιόλας δίνοντας τις σχετικές οδηγίες. Ενώ οι εταιρίες βρίσκουν στο τουρκικό κράτος ένα μεγάλο υποστηρικτή: που θα υιοθετήσει σχετικά γρήγορα τα νέα όπλα που παράγουν, θα προσφέρει υποδομές δοκιμής, θα τα προωθήσει ενεργά σε πεδία μαχών για να τεσταριστούν στην πράξη, και θα τα προβάλλει και διεθνώς για να γίνουν εξαγωγές.
Έτσι όταν γράφουμε πλέον για τις τουρκικές αμυντικές εταιρίες, στην ουσία περιγράφουμε και τις εξοπλιστικές προοπτικές της Άγκυρας, και σε κάποιο βαθμό την οικονομία της, τις εξαγωγές της, την αμυντική και εμπορική διπλωματία της.
Αν όλα αυτά δεν τα γράψει η ΠΤΗΣΗ, το ptisidiastima.com και το navaldefence.gr ποιος θα τα γράψει; Αν εμείς δεν επιχειρήσουμε να τα περιγράψουμε, αναφέρουμε, αναλύσουμε (αν καταφέρουμε και βρούμε πληροφόρηση για κάποια), ποιος θα ασχοληθεί;
Κατανοούμε πως κάθε φορά που κάνουμε μια αναφορά σε ένα τουρκικό σύστημα, ή έρευνα ή πρόταση νέου όπλου αυτό και ενοχλεί και στεναχωρεί, ίσως και απογοητεύει. Αρχικά κάποιοι δεν θέλουν να διαβάζουν τέτοια νέα, ή τα θεωρούν όλα προπαγάνδα και ψέματα. Επίσης αρκετοί κάνουν τη σύγκριση με την ελληνική υστέρηση στην αμυντική παραγωγή. Αυτό όμως δεν ακυρώνει την ανάγκη να γνωρίζουμε και να ενημερώνουμε.
Η αρνητική πραγματικότητα δεν θα πάψει να είναι αρνητική αν την αγνοήσουμε. Η ενημέρωση δεν θα γίνει καλύτερη αν «θάβουμε» νέα και ειδήσεις και αναλύσεις, αν δεν περιγράφουμε το τι γίνεται από την άλλη πλευρά του Αιγαίου. Και βέβαια αν δεν υπάρχει εικόνα της πραγματικότητας, τότε και εμείς και το κοινό μας θα ενταχθούμε σταδιακά στην γνωστή εγχώρια φαντασίωση πως «όλα πάνε καλά», και ο «Θεός της Ελλάδας» θα μας σώσει ακόμη μια φορά γιατί είμαστε οι ξεχωριστοί της ιστορίας.
Αντιλήψεις που δυστυχώς περισσεύουν στην ελληνική δημόσια σφαίρα και ενίοτε τις συναντάμε και σε υποτίθεται εξειδικευμένα μέσα ενημέρωσης. Αν αυτά είναι επιθυμητό από μέρος του κοινού μας, τότε χωρίς καμία διάθεση αντιπαράθεσης, σίγουρα υπάρχουν καλύτερες πηγές για «ενημέρωση» τους και δεν έχουμε λόγο να τις ανταγωνιστούμε.
«Τενεκέδες» ή «την πατήσαμε»
Σε ότι αφορά πολλά σχόλια αναγνωστών μας. Εκεί βλέπουμε δύο κύριες τάσεις αντίδρασης. Η πρώτη είναι αυτή της απαξίωσης. Πως ό,τι φτιάχνουν οι Τούρκοι είναι «τενεκέδες», «άχρηστα», «αντιγραφές», «αδοκίμαστα», «κακέκτυπα», «κατάλληλα μόνο για αφρικανικές χώρες», «θα τα σαρώσουμε όταν έρθει η ώρα», «η Τουρκία πεινάει και κοροϊδεύουν το λαό τους με εξοπλισμούς», «σε λίγο η Τουρκία χρεοκοπεί» κ.ο.κ. Η άλλη τάση είναι αυτή της απογοήτευσης όπου τα σχετικά νέα αντιμετωπίζονται ως «αυτό ήταν, τελειώσαμε», «μπράβο τους, εμείς είμαστε ανίκανοι», «αυτοί φτιάχνουν τα πάντα, εμείς μόνο φραπέδες», «έτσι, καλά να πάθουμε» και όλα τα ανάλογα.
Διαφωνούμε και με τις δύο αυτές ερμηνείες. Η Τουρκία δεν παράγει ούτε άθλια όπλα αλλά ούτε και υπερόπλα. Είναι μια χώρα με μεγάλη οικονομία, αντιμετωπίζει σημαντικές κρίσεις, οικονομικές, πολιτικές και κοινωνικές, έχει κάνει εδώ και πολλά χρόνια μια σημαντική επένδυση στην αμυντική της βιομηχανία και αυτή η επένδυση πλέον αποδίδει. Παράγουν πολλά, σε αρκετά επίπεδα εξοπλισμών είναι και αυτάρκεις (π.χ. κυρίως στο Στρατό Ξηράς), έχουν φιλοδοξίες, αναζητούν και πετυχαίνουν εξαγωγές.
Ταυτόχρονα έχουν και αποτυχίες στις έρευνες τους, πολλά συστήματα τους πράγματι είναι αντιγραφές που τις κάνουν και για να μάθουν αλλά και γιατί τα διάφορα εμπάργκο που αντιμετωπίζουν έχουν υποβαθμίσει σοβαρά, υπάρχοντα ξένα συστήματα στις ένοπλες δυνάμεις τους. Πολλά όπλα τους κοστίζουν πολύ ακριβότερα από ότι μια διεθνή αγορά, πράγματι αρκετά φαίνεται να είναι μετρίων επιδόσεων και με συνεχείς αναβολές και καθυστερήσεις στην ανάπτυξη τους. Δεν είναι λοιπόν η τουρκική αμυντική προσπάθεια και η εξοπλιστική τους εξέλιξη ούτε μια δική τους «αυτοκαταστροφή» αλλά ούτε και το «τέλος του κόσμου» για εμάς.
Τα παραπάνω δεν ακυρώνουν βέβαια το ότι πράγματι σε ότι αφορά την εγχώρια αμυντική παραγωγή προηγούνται από εμάς. Το γιατί είναι μεγάλη συζήτηση. Αυτό που μπορούμε όμως να διδαχθούμε έστω και με δυσφορία από την τουρκική εμπειρία, είναι πως μια χώρα μπορεί σε κάποια επιλεγμένα επίπεδα άμυνας, να έχει τη δική της παραγωγή, να αποκτήσει τεχνογνωσία, να την εξελίξει και να παράγει προϊόντα. Φυσικά όχι τα πάντα. Αλλά με τόσες επενδύσεις που έχουμε κάνει και εμείς στην άμυνα μας τα τελευταία 40 χρόνια, θα μπορούσαμε να έχουμε σήμερα 4-5 εγχώρια συστήματα σε παραγωγή και ανάπτυξη.
Από ένα όπλο πεζικού, σε ένα βασικό ραντάρ, ένα UAV, ένα μεταφορικό όχημα, ένα θωρακισμένο μεταφοράς προσωπικού, μια κανονιοφόρο καλά οπλισμένη, ίσως κάποια αεροπορικά όπλα (π.χ. ένα κιτ μετατροπής αεροπορικών βομβών σε κατευθυνόμενες). Αυτό λοιπόν είναι το ζητούμενο οπότε και εδώ είναι σημαντικό να έχουμε σαφή ενημέρωση του τι συμβαίνει στον κόσμο αλλά κυρίως τι γίνεται στην Τουρκία. Και ας μην ξεχνάμε πως παρόλη την οικονομική μας ένδεια, καταφέρνουμε να συντηρούμε αξιόμαχες Ένοπλες Δυνάμεις με ένα υψηλής ποιότητας προσωπικό, που αν μη τι άλλο είναι «πειστικές» για την αποτελεσματικότητα τους, παρά το εν πολλοίς παλαιό υλικό.
Για να απαντήσουμε και ένα παρεμφερές ερώτημα: «Γιατί δεν παρουσιάζετε περισσότερα από την ελληνική αμυντική βιομηχανία και τα δικά της επιτεύγματα»; Η απάντηση εδώ είναι διπλή. Αρχικά, ναι θα το προσπαθήσουμε περισσότερο, να δείξουμε τι ενδιαφέρον συμβαίνει στη χώρα μας, σε όποιο στάδιο εξέλιξης και αν είναι. Αλλά πρέπει να πούμε και σε εσάς τους αναγνώστες μας, πως κάποιες ελληνικές αμυντικές βιομηχανίες ή βιοτεχνίες ή ερευνητικές ομάδες, δεν τα καταφέρνουν και πολύ καλά στην επικοινωνία με τα μέσα μαζικής ενημέρωσης.
Δεν μιλάμε για όλους βέβαια, αρκετοί έχουν και γνώση του τι σημαίνει «δημοσιότητα» και παρέχουν τη σχετική ενημέρωση. Άλλοι είναι μάλλον αμήχανοι έως και αδιάφοροι στην επικοινωνία, αντιμετωπίζουν τον ειδικό αμυντικό Τύπο έως και φοβικά, κάποιοι περιμένουν και απαιτούν «αγιογραφίες», παραξενεύονται όταν ζητάμε εξειδικευμένη πληροφορία, ή έχουν αποφασίσει πως θα προσφέρουν ενημέρωση μόνο σε συγκεκριμένα μέσα…
Με το παράδοξο μάλιστα να μας απαντούν πως «αφού τα είπαμε σε έναν, πάρτε πληροφόρηση από εκεί». Δεν πειράζει, κάπως έτσι είναι η κατάσταση και έχουμε μάθει να ζούμε μέσα σε αυτή. Σε κάθε περίπτωση θα συνεχίσουμε αυτό που κάνουμε, που είναι η όσο το δυνατόν πληρέστερη ενημέρωση, και για όλο το χώρο της άμυνας και της σχετικής τεχνολογίας.
