Επίσημη επίσκεψη κάνει ο πρωθυπουργός της Ισπανίας Πέδρο Σάντσεθ στην Τουρκία, και ήδη χθες σε κοινή συνέντευξη Τύπου με τον Ερντογάν, ο τελευταίος «ανακοίνωσε» πως «ελπίζει να αυξήσει την αμυντική συνεργασία των δύο χωρών μέσω της προμήθειας ενός ακόμη αεροπλανοφόρου και πιθανά υποβρυχίου», ενώ γενικότερα τόνισε πως “υπάρχουν πολλά που μπορούμε να κάνουμε μαζί στον αμυντικό τομέα, όπως π.χ. στα μη επανδρωμένα”. Από την πλευρά του ο Σάντσεθ αφού περιέγραψε τις καλές σχέσεις των δύο χωρών, δηλώνοντας πως η Ισπανία επιθυμεί την ένταξη της Τουρκίας της Ε.Ε., δεν έκανε σχετική αναφορά σε εξοπλιστικά.
Τι ακριβώς όμως εννοεί ο Ερντογάν; Η Τουρκία αυτή τη στιγμή διαθέτει το ελικοπτεροφόρο/αμφίβιας επίθεσης πλοίο Anadolu, το οποίο βρίσκεται στα τελικά στάδια εξοπλισμού του με εκτιμώμενη ολοκλήρωση το 2022. Το σκάφος, περίπου 25.000 τόνων, είναι ένα σχέδιο της ισπανικής Navantia και αποτελεί μια εκδοχή-προσαρμογή σε τουρκικές απαιτήσεις του αντίστοιχου ισπανικού Juan Carlos Ι. Και στα δύο ναυτικά, ισπανικό και τουρκικό, είναι το μεγαλύτερο πολεμικό πλοίο.
Επιμένει η Navantia στην πώληση δεύτερου «Anadolu» στο Τουρκικό Ναυτικό
Η Τουρκία παρότι έχει συνεισφέρει σημαντικά στην κατασκευή του, με τα ηλεκτρονικά και οπλικά συστήματα να είναι εγχώριας κατασκευής, δεν έχει μπορέσει προς το παρόν να βρει αξιόπιστη λύση για τη αεροπορική του πτέρυγα. Έτσι πρόσφατα ανακοίνωσε πως θα το εξοπλίσει με τα παλαιότερα επιθετικά ελικόπτερα AH-1W Super Cobra, έχει ήδη πει πως θα εγκατασταθούν στο πλοίο δεκάδες μη επανδρωμένα Bayraktar στην ειδική ναυτική εκδοχή τους TB3 που ετοιμάζεται, προφανώς θα ενισχύσει το πλοίο με κάποια μεταφορικά/ανθυποβρυχιακά ελικόπτερα.
Το τουρκικό ελικοπτεροφόρο Anadolu θα μεταφέρει έως 50 UCAV Bayraktar TB3
Σε αυτό το σκηνικό όπου το πρώτο τέτοιο πλοίο δεν έχει καν τελειώσει εξοπλισμό, δοκιμές, δεν έχει παραδοθεί επίσημα, γίνεται προσπάθεια να βρεθεί αεροπορικό μέσο, καθώς ο αρχικός προγραμματισμός για προμήθεια F-35B κάθετης απογείωσης ακυρώθηκε, η εξαγγελία για δεύτερο και μάλιστα μεγαλύτερο (όπως ειπώθηκε από τον Ερντογάν!) είναι τελείως εξωφρενική.
Το ίδιο ισχύει και για την Ερντογανική πιθανολόγηση ότι μπορεί να «συνεργαστούν οι δύο χώρες σε υποβρύχιο». Προς το παρόν η Τουρκία έχει το πρόγραμμα για 6 γερμανικής σχεδίασης Type 214, με το πρώτο, το TCG Pirireis, να κάνει θαλάσσιες δοκιμές και άλλα δύο να είναι σε φάση κατασκευής. Και εδώ υπάρχει σημαντική επένδυση με τουρκικά συστήματα ηλεκτρονικών και όπλων. Άρα πάλι, η Τουρκία έχει σαφή προοπτική για το πρόγραμμα υποβρυχίων της, ενώ αυτό δεν δείχνει να αναστέλλεται.
Εδώ βέβαια υπάρχει εξέλιξη καθώς ιδιαίτερα κριτικά απέναντι στην Τουρκία έχουν σταθεί τα γερμανικά κόμματα των Πράσινων (κυρίως), το αριστερό Die Linke (και τα δύο με αναφορά για «πάγωμα» του προγράμματος των υποβρυχίων) και οι Φιλελεύθεροι. Τώρα, όπως φαίνεται μετά τις πρόσφατες γερμανικές εθνικές εκλογές, Πράσινοι και Φιλελεύθεροι είναι πιθανό να συνεργαστούν με τους Σοσιαλδημοκράτες για σχηματισμό κυβέρνησης. Οπότε μπορεί να δούμε -αν και δεν έχει αποσαφηνιστεί- μια νέα κυβέρνηση με πρόθεση να πιέσει την Τουρκία ακόμη περισσότερο σε θέματα δημοκρατίας φθάνοντας ίσως (μεγάλο το «ίσως») και σε προσκόμματα στην εξέλιξη του προγράμματος των τουρκικών υποβρυχίων Type 214.
Η Γερμανική αντιπολίτευση ζητά να μην παραδοθούν τα υποβρύχια Type 214 στην Τουρκία
Είναι το τελευταίο τόσο κρίσιμο ώστε να προβληματίσει την Άγκυρα και να αναζητήσει νέο πιθανό εταίρο για παραγωγή υποβρυχίων; Θα υποθέσουμε πως ναι, αλλά πάλι εδώ εμφανίζονται τεράστια πρακτικά προβλήματα. Το ισπανικό ναυπηγείo Navantia παράγει αυτή την εποχή τα νέα υποβρύχια κλάσης S-80 για το Ισπανικό Ναυτικό, με το πρώτο να έχει παραδοθεί μόλις φέτος. Το πρόγραμμα είχε μεγάλες καθυστερήσεις, τα υπόλοιπα 3 σκάφη είναι σε διάφορες φάσεις κατασκευής με ορίζοντα παράδοσης σταδιακά έως το 2029-30 (αν όλα πάνε καλά), είναι τεράστια, 3.200 τόνων, πολύπλοκα στην κατασκευή και πανάκριβα, άνω του 1 δις ευρώ το ένα.
Καθελκύστηκε το “Isaac Peral”, το 1ο ισπανικό υποβρύχιο κλάσης S-80
Ουσιαστικά αν η Τουρκία στραφεί στην Ισπανία για νέα υποβρύχια S-80 θα πρέπει να αναθεωρήσει τελείως το χρηματοδοτικό της πρόγραμμα για αυτά (καθώς κοστίζουν πολύ περισσότερο από ότι είχαν οι Τούρκοι προϋπολογίσει), να περιμένει πολλά χρόνια για να «ανοίξει θέση» στα ισπανικά ναυπηγεία για καινούργια σκάφη και βέβαια να ποντάρει σε ένα υψηλής τεχνολογίας σκάφος (με εντυπωσιακές προδιάγραφες), που όμως θα απαιτήσει μεγάλες επενδύσεις αξιοποίησης. Με απλά λόγια, αν η Τουρκία «πάει» προς Ισπανία για υποβρύχια, απλώς τινάζει το δικό της πρόγραμμα των Type 214 στον αέρα.
Άλλες εκδοχές; Να επιχειρεί η Τουρκία προσέγγιση της Ισπανίας για μεταφορά τεχνογνωσίας, ώστε να καταφέρει να ολοκληρώσει την κατασκευή των 214, σε περίπτωση που υπάρχει γερμανική «οπισθοχώρηση»; Και πάλι απίθανα δύσκολο καθώς σε ένα έτοιμο σχέδιο, όπως το 214, να επέμβει ένα ξένο ναυπηγείο για να το φέρει στα μέτρα του θέλει πολλά χρόνια μελέτης, πολλά κονδύλια και χωρίς να είναι εγγυημένο το αποτέλεσμα. Ενώ το ίδιο ασαφές είναι να προσπαθήσει η Τουρκία, με Ισπανική βέβαια βοήθεια, να παράξει το S-80 εγχώρια. Το τελευταίο όμως έχει -ξανά- μεγάλες απαιτήσεις σε νέες επενδύσεις (το σκάφος είναι σχεδόν διπλάσιο σε μέγεθος από τα υπό κατασκευή Type 214) και πολύ περίπλοκο. Και το ίδιο ισχύει βέβαια αν η Τουρκία στραφεί στην εκδοχή ανάπτυξης “εγχώριου” υποβρυχίου με τη βοήθεια της Navantia, κάτι που θα απαιτήσει δεκαετίες.
Πίσω στο Anadolu. Έχει ανάγκη η Τουρκία ένα δεύτερο τέτοιο; Θεωρητικά ναι, εφόσον διατηρεί τις φιλοδοξίες της για κυριαρχία στην Ανατολική Μεσόγειο. Αλλά καθώς ήδη έχει ένα, οι προτεραιότητες της τώρα είναι -απόλυτα- στην παραγωγή περισσότερων φρεγατών κλάσης Istanbul, και βέβαια των αντιτορπιλικών TF-2000 μαζί με την εξέλιξη των σχετικών τουρκικών όπλων (αντιπλοϊκών πυραύλων ATMACA, αντιαεροπορικών Hisar-Siper σε ναυτική εκδοχή, ραντάρ KAFRAD κ.ο.κ.). Και εδώ δηλαδή μπαίνει θέμα χρηματοδότησης και λογικής, καθώς το να ενισχύεις το Ναυτικό σου με εξειδικευμένα «γιγαντοπλοία» (για τα τουρκικά μεγέθη) και να σου λείπουν οι κύριες επιθετικές μονάδες δεν στέκει, ούτε καν για την Ερντογανική έπαρση.
Πιθανή λογική διέξοδος; Να ζητήσει η Τουρκία τη μεγάλη ισπανική τεχνογνωσία, για να εξελίξει ακριβώς τα τρέχοντα προγράμματα της και ειδικά το TF-2000. Εκεί πραγματικά, η Navantia μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στην σχεδίαση αυτού του μεγάλου πλοίου, και να δώσει λύσεις και γιατί όχι να παρέχει -σε συνεργασία και με άλλες ισπανικές εταιρίες- ιδέες και σχέδια και εξαρτήματα για τα τουρκικά οπλικά συστήματα που περιγράψαμε παραπάνω. Αυτή η συνεργασία, αν συμβεί, πράγματι θα είναι ανησυχητική.
Συμπέρασμα: Μπορούμε να αποκλείσουμε κατηγορηματικά την τουρκική παραγγελία, συνεργασία, συμμετοχή σε Ισπανικής σχεδίασης αεροπλανοφόρα-υποβρύχια; Όχι, καθώς η Τουρκία, στην ερντογανική της διαδρομή έχει δείξει την -αυτοκαταστροφική- ικανότητα να προχωρεί στην πιο παράδοξη και ασύμφορη λύση. Τα προφανή εδώ παραδείγματα των ρωσικών S-400 ή του φλερτ για κινεζικούς πυραύλους ίσως δεν έχουν γίνει ακόμη διδάγματα. Αλλά τουλάχιστον στο συγκεκριμένο πεδίο, αν η Τουρκία επιλέξει την Ισπανία για «ενίσχυση» του Ναυτικού της, τότε αυτό θα την οδηγήσει σε μια μεγάλη τεχνολογική και οικονομική περιπέτεια που θα κρατήσει χρόνια και θα αναστατώσει τα τρέχοντα προγράμματα ναυτικών εξοπλισμών. Κάτι δηλαδή που αν μη τι άλλο συμφέρει εμάς. Με εξαίρεση όμως, την τελευταία εκδοχή που περιγράψαμε, δηλαδή η αναφορά Ερντογάν για αεροπλανοφόρα να είναι “μπλόφα” και να αναζητείται στην ουσία η Ισπανική βοήθεια για την προώθηση των υπαρχόντων σχεδίων πλοίων…
