Πως οι κυρώσεις λόγω S-400 μπορούν να “αχρηστεύσουν” σημαντικό μέρος της τουρκικής πολεμικής μηχανής

Η Ουάσινγκτον και η Άγκυρα έρχονται σε κόντρα για πολυάριθμα ζητήματα τα τελευταία δύο χρόνια και το τελευταίο διάστημα με αφορμή την απόφαση της Τουρκίας να προμηθευτεί το ρωσικό σύστημα αεράμυνας S-400.
Η κυβέρνηση Trump ασκεί πίεση επί του συμμάχου της στο ΝΑΤΟ εδώ και μήνες και οι Γερουσιαστές των ΗΠΑ έχουν απειλήσει με κυρώσεις, όπως αναγνώρισε ο υπουργός Άμυνας Hulusi Akar στις 22 Μαΐου, όταν δήλωσε ότι η Τουρκία “προετοιμάζεται ήδη” για το ενδεχόμενο αυτό. Ο αντίκτυπος των κυρώσεων θα μπορούσε να είναι τεράστιος, καθώς ο στρατός της Τουρκίας εξαρτάται από το στρατιωτικό υλικό των Η.Π.Α. για τις δραστηριότητές του σε μεγάλο αριθμό θεάτρων & επιχειρήσεων καθώς ο αμυντικός τομέας της Τουρκίας είναι στενά συνδεδεμένος με αμερικανικές επιχειρήσεις,
Δεν είναι γνωστό εάν η Τουρκία είναι πραγματικά έτοιμη για πιθανές κυρώσεις από τις ΗΠΑ, αλλά η πραγματικότητα είναι ότι οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις (TAF) εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τον εξοπλισμό που κατασκευάζεται από τις ΗΠΑ. Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι ο αδιαμφισβήτητος ηγέτης της παγκόσμιας βιομηχανίας όπλων και αεροδιαστημικής. Έξι από τις κορυφαιες 10 και ταυτόχρονα 42 από τις 100 πρώτες εταιρείες όπλων είναι αμερικανικες. Ως ο πρώτος εξαγωγέας όπλων παγκοσμίως, οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι και ο μεγαλύτερος προμηθευτής όπλων των τουρκικών ΕΔ.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσίευσε η Defence and Aerospace Industry Manufacturers’ Association (SASAD), οι συνολικές αμυντικές εισαγωγές της Τουρκίας αυξήθηκαν κατά $2,45 δις ή 59% το 2018 και οι Ηνωμένες Πολιτείες έλαβαν το 41,8% του συνολικού μεριδίου. Αυτό ισοδυναμεί με διπλασιασμό των εισαγωγών όπλων της Τουρκίας από τις Ηνωμένες Πολιτείες. “Πιστεύω ότι αυτή η αύξηση σημαίνει ότι οι τουρκικές αμυντικές επιχειρήσεις “στοκάρουν” υλικό, προετοιμαζόμενες για πιθανό εμπάργκο όπλων“, λέει ο Dr.Cağlar Kurç, Επικεφαλής Λέκτορας στο Τμήμα Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Bilkent. Αυτό θα ήταν ένα λογικό βήμα ενόψει των κυρώσεων, δεδομένου ότι η Τουρκία χρησιμοποιεί αεροσκάφη, ελικόπτερα, κατευθυνόμενα πυραύλους και πυρομαχικά, τορπίλες και συστήματα κινητήρων από την Αμερική. Σύμφωνα με τα στοιχεία του SIPRI, το εμπόριο όπλων μεταξύ των δύο χωρών επικεντρώνεται στην αγορά και τον εκσυγχρονισμό αυτού του εξοπλισμού.
Σχεδόν όλα τα αεροσκάφη και τα ελικόπτερα της Τουρκίας είναι είτε κατασκευασμένα από την Η.Π.Α. είτε εξοπλισμένα με ζωτικής σημασίας υποσυστήματα όπως οι κινητήρες, τα ραντάρ και τα αεροηλεκτρονικά. Το επιθετικό ελικόπτερο T129 που παράγεται από την Turkish Aerospace Industries (TAI) τροφοδοτείται από τον κινητήρα LHTEC T800, ενώ τα ευρωπαϊκά αεροσκάφη μεταφοράς A400M της Τουρκίας είναι εφοδιασμένα με ραντάρ κατασκευασμένα από την αμερικανική εταιρεία Northrop Grumman. Επιπλέον, η Άγκυρα έχει επιλέξει τους κινητήρες F110 της General Electric για να τροφοδοτήσει το πρωτότυπο και την αρχική παρτίδα του πρώτου εγχώριου ιπτάμενου μαχητικού αεροσκάφους TF-X.
Το Τουρκικό Πολεμικό Ναυτικό εξαρτάται επίσης από τους αεριοστρόβιλους LM-2500 της General Electric για την κίνηση των πολεμικών πλοίων της Τουρκίας – τις κορβέττες της κατηγορίας Milgem και των υπό ανάπτυξη φρεγατών κλάσης Istanbul, καθώς και των φρεγάτων O.H. Perry (των κυριότερων πολεμικών πλοίων της Τουρκίας) και των φρεγατών  κλάσης Barbaros.
Όλα τα πλοία επιφανείας και τα υποβρύχια του τουρκικού ναυτικού είναι εφοδιασμένα με τορπίλες που κατασκευάζονται από τις Η.Π.Α., όπως και τα αντιπυραυλικά και αντιαεροπορικά συστήματα. Εάν επιβληθούν κυρώσεις σε όπλα, το Τουρκικό Πολεμικό Ναυτικό (το οποίο επί του παρόντος ασχολείται με διαφορές θαλάσσιας δικαιοδοσίας στην ανατολική Μεσόγειο) μπορεί να πορευτεί για λίγο με τα αποθέματα που βρίσκονται σήμερα στο οπλοστάσιο του. Ωστόσο, είναι πιθανό να δυσκολευτούν με τα νέα έργα ναυπήγησης πλοίων όπως oι φρεγάτες της κατηγορίας Istanbul και TF-2000.
Η Τουρκία έχει υπογράψει σύμβαση όπλων με το Πακιστάν το 2018 για να πουλήσει ελικόπτερα T129 και πολεμικά πλοία Milgem, τα οποία κινούνται με κινητήρες κατασκευασμένους από τις Η.Π.Α. Οι κυρώσεις των ΗΠΑ θα έχουν επίσης αντίκτυπο στις συμφωνίες αυτές.
Τα μαχητικά F-16 του Lockheed Martin αποτελούν τη σπονδυλική στήλη της τουρκικής Πολεμικής Αεροπορίας και υποστηρίζονται από τα αεροσκάφη εναέριου ανεφοδιασμού Boeing KC-135 και αεροσκάφη έγκαιρης προειδοποίησης E-7 για την αύξηση της εμβέλειας και της επιχειρησιακής τους αποτελεσματικότητας. Η τουρκική Πολεμική Αεροπορία χρησιμοποιεί αυτά τα αεροσκάφη για να “κάνει ασκήσεις” στο Αιγαίο και την ανατολική Μεσόγειο, αλλά και να διεξάγει αντιτρομοκρατικές επιχειρήσεις στη βόρεια Συρία και το Ιράκ. Αυτές οι επιχειρήσεις ενδέχεται να μην υποφέρουν από κυρώσεις σε προμήθειες όπλων όσον αφορά πυρομαχικά, καθώς η Τουρκία έχει αναπτύξει δικές της βόμβες και πυραύλους. Ωστόσο, οι μακροπρόθεσμες κυρώσεις θα μειώσουν τον αριθμό των επιχειρησιακών αεροσκαφών καθώς θα μειώνεται το απόθεμα ανταλλακτικών.
Με την προϋπόθεση της ανωνυμίας, μια πηγή που είναι εξοικειωμένη με την εφοδιαστική αλυσίδα της τουρκικής Πολεμικής Αεροπορίας είπε στο Ahval ότι η τακτική ροή ανταλλακτικών από τις Ηνωμένες Πολιτείες είναι ζωτικής σημασίας για το “δυναμικό” σχεδιασμό που διατηρεί το αεροσκάφος (F-16) λειτουργικό. “Σε ένα αεροσκάφος υπάρχουν χιλιάδες ανταλλακτικά τα οποία πρέπει να αντικαθίστανται περιοδικά ανάλογα με το χρόνο λειτουργίας”, ανέφερε η πηγή, προσθέτοντας ότι “όταν η ροή των ανταλλακτικών διακόπτεται, η έλλειψη ενός απλού ανταλλακτικού μπορεί να καταστήσει ολόκληρο το αεροσκάφος μη επιχειρησιακό”.
Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι οι κυρώσεις για όπλα θα βλάψουν και την τουρκική αμυντική βιομηχανία, μεγάλο μέρος της οποίας συνδέεται με τις συμφωνίες με τις αμερικανικές επιχειρήσεις. Σύμφωνα με τα στοιχεία του SASAD, η αξία των εξαγωγών όπλων της Τουρκίας προς τις Ηνωμένες Πολιτείες πλησίαζε τα 700 εκατομμύρια δολάρια το 2018 – το 32% των εξαγωγών όπλων της Τουρκίας.
Οι τουρκικές επιχειρήσεις κατασκευάζουν εξαρτήματα – ως υπεργολάβοι – για τους αμυντικούς γίγαντες των ΗΠΑ. Ο τουρκικός κατασκευαστής όπλων ROKETSAN παράγει εξαρτήματα για πυραύλους αεροπορικής άμυνας Patriot και ESSM. Πολλές επιχειρήσεις στην Τουρκία κατασκευάζουν επίσης εξαρτήματα για στρατιωτικά και πολιτικά αεροσκάφη και ελικόπτερα της Boeing. “Οι εξαγωγές όπλων της Τουρκίας προς τις Ηνωμένες Πολιτείες δεν βασίζονται στην πραγματικότητα στην πώληση τουρκικών εγχώριων προϊόντων”, δήλωσε ο Kurç. Μάλλον, ανέφερε, οι τουρκικές επιχειρήσεις συμμετέχουν στην κατασκευή σε αντάλλαγμα για την προμήθεια εξοπλισμού από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Σύμφωνα λοιπόν με αυτό το σύστημα, οκτώ τουρκικές αεροδιαστημικές εταιρείες εμπλέκονται στην παραγωγή των 5ης γενιάς F-35 stealth, σε αντάλλαγμα για την προμήθεια των συγκεκριμένων αεριωθούμενων αεροσκαφών. Αυτός ο τύπος στενής συνεργασίας μεταξύ των αμυντικών γιγάντων των ΗΠΑ και των τουρκικών επιχειρήσεων έχει επίσης αποφέρει οφέλη για την μεταφορά τεχνολογίας στην Τουρκία. Η κοινοπραξία της GE Aviation και της τουρκικής εταιρίας TUSAS Engine Industry (TEI) οδήγησε στη δημιουργία εργαστηρίων R&D, με τη δημιουργία του Τεχνολογικού Κέντρου Τουρκίας (TEI) το 2007.
Η GE Aviation είναι σημαντικός μέτοχος του TEI με ποσοστό συμμετοχής 46,2% καθώς με την υποστήριξη της επιχείρησης των ΗΠΑ το TEI έχει συμμετάσχει σε μεγάλα Τουρκικά έργα, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης και κατασκευής κινητήρων για UAV και για το τουρκικό  ελικόπτερο «Gökbey» πολλαπλών ρόλων.
“Βραχυπρόθεσμα, είναι σαφές ότι θα υπάρξει μεγάλη ζημιά” αν οι κυρώσεις επιβληθούν, είπε ο Kurç. “Μετά τις κυρώσεις, η τουρκική αμυντική βιομηχανία μπορεί να προσπαθήσει να γεμίσει το κενό καλύπτοντας (ανοργάνωτα ίσως) τις ελλείψεις όπως πχ κινητήρες. Αλλά δεν είμαι σίγουρος πόσο καιρό θα χρειαζόταν για να το πετύχει και να μετριάσει τις συνέπειες των κυρώσεων”, είπε.
Πηγή: Salim Kahraman, Ahval News