«Αυτός εδώ εξελίσσεται σε τέρας» δηλώνει ο Ανθυποσμηναγός Γκάρετ Μπλακ, Αξκός Μετεωρολογίας του 53rd Weather Reconnaissance Squadron βλέποντας το μέτωπο της καταιγίδας να εκτείνεται εκατοντάδες μίλια γύρω από το αεροπλάνο. Το WC-130 τρέμει σύγκορμο καθώς χτυπά σε έναν «τοίχο» ριπών ανέμου ταχύτητας 167 μιλίων την ώρα –η επιβεβαίωση ότι ο κυκλώνας «Florence» δεν αστειεύεται. Καλώς ήλθατε σε μια πτήση των «Hurricane Hunters».
Τα αεροσκάφη και τα πληρώματα του 53rd WRS και της National Oceanic and Atmospheric Administration (ΝΟΑΑ) έχουν μια αποστολή που θα έκανε κάθε λογικό αεροπόρο να το βάλει στα πόδια. Κάθε πιλότος γνωρίζει ότι τον καιρό τον αποφεύγεις, δεν πετάς μέσα σε αυτόν και δη μέσα σε κυκλώνα. Όμως οι Hurricane Hunters δεν είναι συνηθισμένοι αεροπόροι, όπως συνηθισμένη δεν είναι και η αποστολή τους. Όταν όλοι τρέχουν να απομακρυνθούν για να γλυτώσουν από την μανία του φαινομένου, αυτοί πηγαίνουν να πετάξουν ακριβώς μέσα του –επίτηδες!
Πετώντας μέσα στην καταιγίδα, ρίχνουν σημαντήρες με αλεξίπτωτο (dropsondes) συλλέγοντας και καταγράφοντας με ειδικά όργανα ακριβή στοιχεία ύψους βροχής, αλλαγές ταχύτητας ανέμων και βαρομετρικής πίεσης κλπ, μεταδίδοντας τα δεδομένα στους μετεωρολόγους στο έδαφος. Χάρη στην τόλμη και την απαιτητική τους εκπαίδευση, η πορεία, η ισχύς και η ένταση του φαινομένου εκτιμώνται καλύτερα και αυτή η γνώση μπορεί να σώσει ανθρώπινες ζωές και περιουσίες.
Όπως συμβαίνει με κάθε κυκλώνα, τα πληρώματα παρακολουθούν από κοντά την εξέλιξή του. Η τελευταία αποστολή πραγματοποιείται λίγο πριν ο κυκλώνας φθάσει στις ακτές, διαγράφοντας μια σειρά «τριγώνων» μεταξύ των σημείων όπου θα ριφθούν αισθητήρες και πάντα αριστεροστρόφως, ώστε η πτήση να συμβαδίζει με την περιστροφική πορεία του φαινομένου και όχι αντίθετα.
Ένα τυπικό ύψος πτήσης στο κυνήγι των κυκλώνων κυμαίνεται μεταξύ 5.000-10.000 ποδών (1.524-3.048 μ) και την ταχύτητα του αεροσκάφους στα 200 μίλια/ώρα (322 χλμ/ώρα). Ακούγεται απλό αλλά μόνο απλό δεν είναι. «Αν πας πολύ γρήγορα μέσα σε τόσο έντονες αναταράξεις μπορεί να λυγίσουν οι πτέρυγες» λέει χαρακτηριστικά ο Σμηναγός Μπλαιρ, ένας βετεράνος με 60 τέτοιες πτήσεις στο ενεργητικό του.
Η πτήση μέσα σε κυκλώνα ή τροπική καταιγίδα δεν είναι για λιπόψυχους. Περικυκλωμένο από ένα τεράστιο τείχος νεφών που πυργώνεται γύρω από το αεροπλάνο «σαν τεράστιο στάδιο» οι Hurricane Hunters ψάχνουν τις περιοχές όπου οι συνθήκες είναι εντονότερες ενώ το αεροπλάνο χτυπιέται ανελέητα. Σαν να μην έφθανε αυτό, τα πληρώματα θα πετάξουν πολλές φορές διαμέσου του φαινομένου, φθάνοντας –κυριολεκτικά– στο «μάτι του κυκλώνα».
Αυτοί που βλέπουν το απίστευτο
Όταν το αεροπλάνο μπαίνει στο «μάτι» οι άνεμοι κοπάζουν, ο ουρανός γίνεται φωτεινός, ενίοτε γαλανός και η πτήση είναι ομαλή, δίχως αναταράξεις. Το πλήρωμα εκτιμά την διάμετρο του κέντρου του κυκλώνα σε 36 μίλια αλλά το τείχος νεφών που το περιβάλλει εντείνεται, σημάδι ότι ο κυκλώνας δυναμώνει. «Αυτό το πράγμα δεν αστειεύεται» μουρμουρίζει ο Ανθυποσμηναγός Μπλακ.
Το… απονενοημένο να πετά κανείς εσκεμμένως 8-10 ώρες μέσα σε καταιγίδα, έχει ιστορία. Πριν την εποχή των δορυφόρων, στρατιωτικά αεροσκάφη πετούσαν τακτικά μετεωρολογικές αποστολές για να εντοπίσουν ίχνη σχηματισμού τροπικών κυκλώνων. Οι μετεωρολογικοί δορυφόροι έφεραν πραγματική επανάσταση στην πρόβλεψη των φαινομένων αυτών πριν σχηματιστούν πλήρως και καταστούν απειλή. Ωστόσο οι δορυφόροι δεν μπορούν να κάνουν τα πάντα.
Όσο εξελιγμένοι κι αν είναι, δεν δύνανται να προσδιορίσουν την βαρομετρική πίεση στην «καρδιά» του κυκλώνα ή να δώσουν ακριβή στοιχεία ταχύτητας ανέμου –δεδομένα απαραίτητα για την ακριβή πρόβλεψη του τρόπου ανάπτυξης και κίνησης του φαινομένου. Όσο για τα πλοία, είναι αργά και, εκ των πραγμάτων, ευάλωτα.
Εδώ αναλαμβάνει η 53η Μοίρα Αναγνώρισης Καιρού της αμερικανικής Αεροπορικής Εφεδρείας (AFRES), η μοναδική επιχειρησιακή μονάδα που έχει αποκλειστικά αυτή την αποστολή. Οι Hurricane Hunters επιχειρούν από τον Ατλαντικό Ωκεανό μέχρι την Χαβάη ενώ κατά περίπτωση έχουν πετάξει σε τυφώνες στον Ειρηνικό ή σε σφοδρές καταιγίδες καταμεσής του χειμώνα.
Τα αεροσκάφη που χρησιμοποιούν είναι τα WC-130J, η νεότερη και ισχυρότερη έκδοση του πιστού Hercules. Δέκα αεροσκάφη του τύπου και 20 πιστοποιημένα πληρώματα είναι έτοιμα να πετάξουν εκεί που κανείς άλλος δεν τολμά, εκτελώντας αρκετές διελεύσεις ανά αποστολή μέσα στον καιρό σε ύψη που κυμαίνονται από 500 πόδια (152 μ) έως 10.000 πόδια (3.048 μ) συλλέγοντας πολύτιμα στοιχεία.
Τα πληρώματα της «πολιτικής» ΝΟΑΑ πετούν με WP-3D, μια έκδοση του αεροσκάφους ναυτικής συνεργασίας/ανθυποβρυχιακού πολέμου Papa-3 του αμερικανικού Ναυτικού, εφοδιασμένη με τα απαραίτητα όργανα ακριβείας για την εκτέλεση των εξειδικευμένων αυτών αποστολών. Εκτός των δύο Orion, του «Kermit» (N42RF) και της «Miss Piggy» (N43RF) που χρησιμοποιεί η National Oceanic and Atmospheric Administration, ο στόλος της διαθέτει και ένα Gulfstream IV-SP. Ο «Gonzo» (Ν49RF) όπως το ξέρουν τα πληρώματα, πετά πάνω και γύρω από τα υπό ανάπτυξη φαινόμενα, συμπληρώνοντας τα δεδομένα που συλλέγουν τα WP-3D από τα χαμηλότερα στρώματα για μια λεπτομερή εικόνα των μετεωρολογικών συστημάτων.
Θάρρος και υψηλή τεχνολογία
Από το 1997 το G-IV έχει πετάξει γύρω από σχεδόν κάθε κυκλώνα που «γεννήθηκε» στον Ατλαντικό και αποτελούσε απειλή για τις ΗΠΑ. Με ακτίνα δράσης 4.000 ναυτ. μίλια και οροφή 45.000 ποδών (13.716 μ) το τζετ της ΝΟΑΑ μπορεί να καλύψει χιλιάδες τετραγωνικά μίλια πέριξ του κυκλώνα συλλέγοντας, με την βοήθεια ριπτόμενων με αλεξίπτωτο οργάνων (GPS dropwindsondes) και του ραντάρ Doppler στην ουρά του, μετρήσεις ζωτικής σημασίας από τα ανώτερα ατμοσφαιρικά στρώματα του φαινομένου.
Κάθε αναλώσιμος κύλινδρος dropsonde, έχει μήκος 40 εκ. και διάμετρο 7 εκ. ενώ το βάρος του είναι περίπου 400 γραμμάρια. Μετά την άφεσή του από το αεροσκάφος μέσα στην καταιγίδα, παίρνει μετρήσεις θερμοκρασίας, πίεσης, ταχύτητας/διεύθυνσης ανέμου (μέσω GPS) και υγρασίας και τις αναμεταδίδει ανά μισό δευτερόλεπτο.
Tο αμερικανικό Ναυτικό είχε την δική του Μοίρα Αναγνώρισης Καιρού, την VW-4 (WEARECORON FOUR) η οποία επιχειρούσε με αεροσκάφη WP-3A από το 1973 έως το 1975. Πριν τα Orion, στον συγκεκριμένο ρόλο έγραψαν ιστορία τα τετρακινητήρια WC-121Ν Super Constellation του Ναυτικού. Εφοδιασμένα με ραντάρ, τα «Willy Victor» της VW-4 ήταν τα αεροπλάνα που συνδέθηκαν όσο κανένα άλλο με τους Hurricane Hunters προσφέροντας ανεκτίμητες υπηρεσίες από τα τέλη του 1954 μέχρι το 1972 που αποσύρθηκαν. Όμως το να προκαλεί κανείς την Φύση έχει και το τίμημά του.
Η VW-4 έχασε ένα αεροσκάφος με όλο του το πλήρωμα σε μια αποστολή μέσα στον κυκλώνα «Janet» και ένα άλλο υπέστη σοβαρές ζημιές, ωστόσο κατόρθωσε να φέρει το πλήρωμα σώο πίσω στην βάση του. Οι ζημιές ήταν τέτοιας έκτασης που το αεροπλάνο καθηλώθηκε και δεν πέταξε ποτέ ξανά…
Η USΑF πλήρωσε κι αυτή την τρέλα να πετάς εσκεμμένως στην καρδιά ενός κυκλώνα. Τον Οκτώβριο του 1974, ένα μετεωρολογικό WC-130 του 54th WRS με χαρακτηριστικό κλήσης «Swan 38» που είχε απογειωθεί από την αεροπορική βάση Clark στις Φιλιππίνες για την συλλογή δεδομένων από τον τυφώνα «Bess» χάθηκε ενώ πετούσε προς το κέντρο του, χωρίς να εκπέμψει σήμα κινδύνου ή να αναφέρει οτιδήποτε.
Η επιχείρηση που ακολούθησε για τον εντοπισμό συντριμμιών του αεροσκάφους ή επιζώντων απέβη άκαρπη και τα έξι μέλη του πληρώματος θεωρήθηκαν ως «θανόντες εν υπηρεσία». Ήταν το μοναδικό WC-130 που απωλέσθη σε αποστολή.
Τα μετεωρολογικά φαινόμενα αυτού του τύπου μπορούν να είναι εξαιρετικά επικίνδυνα, με πολλούς τρόπους. Τον Αύγουστο του 2005 ο τυφώνας «Katrina» σάρωσε στο πέρασμά του την αεροπορική βάση Keesler, έδρα της 53ης Μοίρας, υποχρεώνοντας αεροσκάφη και προσωπικό να μετασταθμεύσουν προσωρινά στην βάση Dobbins στην Τζώρτζια. Όμως η Μοίρα δεν έχει ματαιώσει ποτέ αποστολή που έδωσε το National Hurricane Center. Και αυτό λέει πολλά.
Δείτε ακόμη βίντεο ΕΔΩ και ΕΔΩ
Αλέξανδρος Θεολόγου
