Ένα από τα καλά του αμερικανικού συστήματος διαχείρισης των δημόσιων οικονομικών τους, αλλά και εντός της δικής τους αντίληψης διαφάνειας, είναι πως παρέχουν πάρα πολλές πληροφορίες, αδιαβάθμητες, τόσο για τις τιμές αγοράς οπλικών συστημάτων, όσο και για τα διάφορα ζητήματα και προβλήματα που αντιμετωπίζουν στις Ένοπλες Δυνάμεις τους. Αυτό συμβαίνει καθώς εκεί ο έλεγχος των Ενόπλων Δυνάμεων από την κοινοβουλευτική εξουσία είναι διαρκής και ιδιαίτερα ενδελεχής, σε αντίθεση π.χ. με την ελληνική εικόνα: όπου κατά κανόνα μη σχετικοί με το αντικείμενο βουλευτές ενημερώνονται με πολλές φορές ασαφείς και μη αναλυτικές πληροφορίες, με αποτέλεσμα το πλήρες χάος.
Στο σημερινό μας θέμα τώρα: που είναι η τρέχουσα κοστολόγηση γνωστών αμερικανικών οπλικών συστήματων, πολλών από αυτών και ελληνικού ενδιαφέροντος. Με την πληροφορία να προέρχεται από το γραφείο του ανώτατου οικονομικού ελεγκτή του Πενταγώνου και αφορά τις τιμές αγοράς για τον αμυντικό προϋπολογισμό του 2023. Στη σχετική μελέτη εμφανίζεται τόσο το πλήρες κόστος αγοράς ενός οπλικού συστηματος -που περιλαμβάνει και το κόστος έρευνας, ανάπτυξης και δοκιμών- όσο και τα πόσα αντίτυπα θα αγοραστούν. Να τονίσουμε εδώ πως το «δεύτερο» κόστος, αυτό της έρευνας-ανάπτυξης-δοκιμών, είναι ανάλογα το όπλο έως και πολύ μεγάλο, και ενσωματώνεται στην τιμή, καθώς πρέπει να αποσβεστεί στις παραγγελίες.
Ας δούμε αναλυτικά λοιπόν σε τι τιμές “ψωνίζει” το Πεντάγωνο για το επόμενο έτος, αφού κάνουμε δύο επισήμανσεις: Η πρώτη είναι πως στη μελέτη παρουσιάζεται και ο ετήσιος προϋπολογισμός που αφιερώνεται σε επιστημονικές και τεχνολογικές έρευνες για το αμερικανικό υπουργείο Αμύνης, όπου είναι ξεκάθαρη η αύξηση του. Έτσι για το 2023 προβλέπονται 16,5 δις δολάρια (ρεκόρ ιστορικό), από 14,7 δις το 2022, ενώ στον πίνακα φαίνεται η εξέλιξη των συγκεκριμένων κονδυλίων από το 2010.
Και μιλάμε εδώ μόνο για την έρευνα εντός αμερικανικού υπουργείου Αμύνης, και όχι βέβαια τα πολλά προγράμματα ιδιωτικών εταιριών. Τι «ψάχνουν» οι Αμερικανοί; Τεχνητή νοημοσύνη, πολυηχητικά συστήματα, ηλεκτρομαγνητικά όπλα (λέιζερ, ακτίνες σωματιδίων), ηλεκτρονικά, βιοτεχνολογία, τηλεπικοινωνίες 5G, διαστημικά συστήματα, προφανώς πληροφορική αλλά και κβαντικούς υπολογιστές και σχετικές εφαρμογές. Και εδώ, η αναφορά γίνεται για τις όποιες συγκρίσεις με την ελληνική πραγματικότητα.
Η δεύτερη επισήμανση είναι πως η τιμή που αγοράζουν οι Αμερικανοί ένα όπλο, δεν είναι ίδια με εκείνη που θα πουληθεί στο εξωτερικό, π.χ. στην Ελλάδα. Κάθε διαπραγμάτευση θα δώσει διαφορετικές τιμές, γιατί θα αλλάξουν και πολλές συνοδευτικές χρεώσεις (π.χ. δοκιμές, πιστοποιήσεις, συμβόλαια συντήρησης, ανταλλακτικά, παροχή εγχειριδίων, κόστη αρχικής ένταξης). Αλλά σε κάθε περίπτωση τα κόστη που βλέπετε είναι μια πολύ καλή βάση “έναρξης” για τον υπολογισμό των κοστοβόρων εξοπλισμών.
Τιμές οπλικών συστημάτων
Α. ΑΕΡΟΣΚΑΦΗ
- F-35: Προβλέπονται αγορές 61 αεροσκαφών και των τριών τύπων του, με μέσο κόστος τα 180 εκατ. δολάρια. Πολύ πάνω δηλαδή από αρχικές ενδεικτικές τιμές των 80 εκατ. που δηλώνονται.
- KC-130J Hercules: Το αειθαλές μεσαίο μεταγωγικό στην τελευταία έκδοση του ως ανεφοδιασμού για τους Πεζοναύτες, στα 228 εκατ. το ένα με πάρα πολλές ειδικές μετατροπές! Πανακριβο αλλά πραγματικά ειδικών αποστολών για το Σώμα των Πεζοναυτών που αναπτύσσει συνεχώς την αεροπορική του πτέρυγα.
- ΜQ-9 Reaper: Ο γνωστός -μη επανδρωμένος- “θεριστής”, στα 100 εκατ. δολάρια.
- ΑΗ-64E Apache: 22,5 εκατ. δολάρια όχι καινούργιο όμως, αλλά ως κόστος ανακατασκευής του από παλαιότερα μοντέλα. Μεγάλο ποσό που μετατρέπει ταλαιπωρημένα αεροσκάφη σε «μηδέν ωρών», με ψηφιακό κόκπιτ, Link 16, νέους κινητήρες κ.λπ.
- UH-60M: Το «ψηφιακό» πλέον μεταφορικό ελικόπτερο στα 28 εκατ. δολάρια.
- HH-60W Jolly Green II: Μια άλλη εκδοχή του Black Hawk σε ρόλο διάσωσης μάχης. Εδώ η τιμή αυξάνεται λόγω ειδικών προδιαγραφών και φθάνει τα 77 εκατ.! Συγκριτικά με τα 28 εκατ. που κάνει το «απλό» UH-60M, φαίνεται πως τα εξτρά ηλεκτρονικά, η δυνατότητα εναέριου ανεφοδιασμού -το ελικόπτερο έχει μεγάλο πρόβολο που του το επιτρέπει- και οι πολλές ενισχύσεις σε καίρια συστήματα μπορεί να απογειώσουν το τελικό κόστος.
- Ρ-8Α Poseidon: Το πιο νέο ανθυποβρυχιακό/ναυτικής συνεργασίας αεροσκάφος στο δυτικό οπλοστάσιο κοστίζει 250 εκατ. Δηλαδή μια χώρα με 500 εκατ. ευρώ πριν κάποια χρόνια θα είχε αγοράσει 2 τουλάχιστον και θα είχε προκαταβολή και για 3ο…
- CH-53K King Stallion: Το γνωστό γιγαντικό μεταφορικό ελικόπτερο, που στην τελευταία του έκδοση φθάνει τα 228 εκατ. το ένα!
- KC-46A: Το νέο τάνκερ της Αμερικανικής Πολεμικής Αεροπορίας, που συνεχίζει να αντιμετωπίζει πολλά τεχνικά και σχεδιαστικά προβλήματα, στα 192 εκατ.
- F-15EX: Ο «αετός», το θρυλικό πλέον δικινητήριο μαχητικό το οποίο συνεχίζει να παραγγέλνεται από την Αμερικανική Αεροπορία ως ενδιάμεση λύση (αλλά δοκιμασμένη), κοστολογείται 146 εκατ.
ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΞΗΡΑΣ
- JLTV: Είναι το νέο «μικρό» τετράτροχο όχημα γενικής χρήσης των Αμερικανικών Ενόπλων Δυνάμεων, αντικαθιστώντας το γνωστό μας HMWV. Φθάνει όμως τα 284.000 δολάρια.
- Μ1Α2 SEPv3: Εδώ έχουμε ένα σημαντικό κόστος, 32 εκατ. δολάρια το ένα, για αναβάθμιση παλαιότερων αρμάτων Μ1Α2 στο τελευταίο πρότυπο SEPv3! Η τιμή εμφανίζεται εξωφρενική και πιθανά να περιλαμβάνει και άλλα κόστη. Για αυτό αναφέρουμε πως τέτοιες αναβαθμίσεις τα προηγούμενα χρόνια κόστιζαν γύρω στα 13-14 εκατ. δολάρια ανά άρμα, πόσο που θεωρούμε ως την πιο «ορθή» τιμή. Αλλά και πάλι είναι φανερό πως μια σημαντική αναβάθμιση ενός παλαιού άρματος (κορυφαίων επιδόσεων) πλέον συναγωνίζεται την τιμή καινούργιων.
- Armored Multi–Purpose Vehicle (AMPV): 5,28 εκατ. το ένα για το συγκεκριμένο τεθωρακισμένο όχημα μεταφοράς προσωπικού. Στην πράξη είναι το σασί του Bradley χωρίς πύργο και σταδιακά αντικαθιστά τα Μ113 στον Αμερικανικό Στρατό, σε διάφορες εκδόσεις.
- NGSW: Το νέο τυφέκιο μάχης του Αμερικανικού Στρατού με το καινοτομικό διαμέτρημα των 6,8 χιλιοστών. Πλέον έχουν ξεκινήσει οι μεγάλες παραγγελίες του. Η τιμή που κατά προσέγγιση βλέπουμε (με βάση δικό μας υπολογισμό γιατί η παραγγελία περιλαμβάνει τυφέκια, οπτικά και πολυβόλα ομάδας μάχης) είναι κάπου 1.700 δολάρια το ένα (με διόπτρα), κάτι που φαίνεται λογική για ένα τόσο νέο όπλο.
- Stryker: To γνωστό οκτάτροχο τεθωρακισμένο όχημα μάχης των Αμερικανικών Ταξιαρχιών Ταχείας Επέμβασης κοστίζει κάπου 7,3 εκατ. το ένα.
- Amphibious Combat Vehicle: Το ACV είναι το νέο αμφίβιο τεθωρακισμένο των Αμερικανικών Πεζοναυτών, οκτάτροχο, και αντικαθιστά το ερπυστριοφόρο AAV-7 (μεταχειρισμένα του τύπου προμηθεύεται και η χώρα μας). Πόσο κάνει το νέο όχημα: 8,5 εκατ.
- Hellfire: Οι αντιαρματικοί πύραυλοι που φέρουν και τα ελληνικά Apache. 137.000 δολάρια ο ένας.
ΠΥΡΑΥΛΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ/ΒΟΜΒΕΣ
- Patriot: 4,1 εκατ. ο ένας, στην τελευταία έκδοση PAC-3 MSE. Στην τιμή αυτή περιλαμβάνονται όμως και κάποιες υπηρεσίες, οπότε το πραγματικό κόστος πρέπει να είναι κάπως χαμηλότερο.
- JDAM: Τα κιτ κατεύθυνσης αεροπορικών βομβών. Μέσο κόστος 45.000 δολάρια το ένα, οι ΗΠΑ σχεδιάζουν να αγοράζουν 7.237 για το 2023.
- Small Diameter Bomb (SDB) II: Tο νέο κατευθυνόμενο όπλο της Αμερικανικής Αεροπορίας και Ναυτικού στο οποίο επενδύουν πολλά. Στην έκδοση ΙΙ, στα 370.000 δολάρια.
- JASSM: Ο πύραυλος cruise που θα ήταν πολύ χρήσιμος και στο ελληνικό αεροπορικό οπλοστάσιο. Σε διάφορες εκδόσεις, με μέσο κόστος 1,65 εκατ.
- AIM-9X: Ο γνωστός Sidewinder, πύραυλος αέρος-αέρος μικρού βεληνεκούς στα 620.000 δολάρια.
- AMRAAM 120D: Ο πιο νέας γενιάς μέσου βεληνεκούς πύραυλος αέρος-αέρος, σαφώς ενδιαφέρει την Πολεμική μας Αεροπορία. Στα 1,2 εκατ.
- LRASM: Αντιπλοϊκός πύραυλος νέας γενιάς για το Αμερικανικό Ναυτικό και την Αεροπορία, στα 5,27 εκατ.
ΠΥΡΟΒΟΛΙΚΟ
- GMLRS: Οι νέες ρουκέτες αυξημένου βεληνεκούς και κατευθυνόμενες που μπορεί να βληθούν από τα σύστηματα MLRS και HIMARS. Ενδιαφέρουν την Ελλάδα καθώς θα έδιναν πολλαπλασιαστική ισχύ στα δικά μας MLRS. Αλλά… 170.000 δολάρια η μία!
- Precision Strike Missile (PrSM): Είναι το «βαρύ» όπλο των ρουκετοβόλων HIMARS/MLRS, αντικαθιστά τους ATACMS που έχει ήδη η Ελλάδα. Στις ΗΠΑ για 120 προυπολογίζονται 472,7 εκατ. δολάρια, δηλαδή 3,9 εκατ. ο ένας.
NAYTIKO
- Rolling Airframe Missile (RAM): Ο αντιαεροπορικός πύραυλος εγγύς άμυνας για τα πολεμικά σκάφη. Θα αγοραστεί σε ποσότητες από την Ελλάδα καθώς θα εξοπλίσει και τις νέες φρεγάτες FDI. Η αμερικανική παραγγελία για το 2023 προβλέπει μέσο κόστος 1,09 εκατ.
- Αντιτορπιλικό κλάσης Arleigh Burke: Ο πυρήνας του Αμερικανικού Πολεμικού Ναυτικού. Για το 2023 προβλέπεται χρηματοδότηση για 2 πλοία, στα 2,78 δις το ένα (χωρίς όπλα).
- Φρεγάτα κλάσης Constellation: Το νέο «μικρό» (για τα αμερικανικά μέτρα πάντα) πολεμικό. Τιμή για το πρώτο της κλάσης τα 1,28 δις, χωρίς όπλα. Εδώ όμως η τιμή είναι ενδεικτική καθώς θα δούμε από την εξέλιξη της αρχικής ναυπήγησης ποιο κόστος θα «στανταριστεί» στη συνέχεια.
Και μια τελική διαπίστωση; Από τις αμερικανικές τιμές είδαμε πως το κόστος σχεδόν όλων των συστήματων έχει ανέβει αρκετά από τις τιμές του 2020 και 2021. Πληθωρισμός, αυξημένα κόστη ενέργειας και πρώτων υλών, έλλειψη ηλεκτρονικών, αυξημένες παραγγελίες, όλα οδηγούν σε ανατιμήσεις. Κάτι που ήδη “βλέπει” και η δική μας εξοπλιστική προσπάθεια.
