Αμερικανικός Στρατός: Έχεις άρματα μάχης; Έχεις αποτροπή!

Οι τεθωρακισμένοι σχηματισμοί με την υποστήριξη Πυροβολικού συνιστούν καλύτερο παράγοντα αποτροπής συγκρούσεων ανά τον κόσμο απ’ ότι οι αερομεταφερόμενες μονάδες ελαφρού Πεζικού, το Ναυτικό ή η Αεροπορία, υποστηρίζει μελέτη του ερευνητικού ινστιτούτου Rand, εξετάζοντας τί αποθάρρυνε περισσότερο έναν αντίπαλο επί επτά και πλέον δεκαετίες.
Η συγκέντρωση δυνάμεων σε ένα σημείο ανάφλεξης συνήθως καθιστά σπάνιο το ενδεχόμενο να ξεσπάσει πολεμική σύγκρουση, επισημαίνει η μελέτη ‘Understanding the Deterrent Impact of U.S. Overseas Deployments’. «Παρά τον κίνδυνο, τα ιστορικά στοιχεία καταδεικνύουν ότι ελάχιστες κρίσεις κλιμακώθηκαν σε μείζονα αντιπαράθεση ή πόλεμο όταν οι Ηνωμένες Πολιτείες ανέπτυσσαν δυνάμεις στην περιοχή της κρίσης» αναφέρεται χαρακτηριστικά.

«Αυτό ισχύει ιδίως στην περίπτωση ανάπτυξης χερσαίων δυνάμεων, καθώς καμμία κρίση δεν οδηγήθηκε σε κλιμάκωση, ενώ μόνο μια κλιμακώθηκε με την ανάπτυξη αεροπορικών δυνάμεων». Σύμφωνα πάντα με την μελέτη του Rand, η πλέον ξεκάθαρη απόδειξη επίτευξης αποτροπής συνδέεται με την ύπαρξη «ισχυρών χερσαίων δυνάμεων» συμπεριλαμβανομένων τεθωρακισμένων μονάδων και μονάδων αντιαεροπορικής άμυνας.
Ο αντίκτυπος της παρουσίας τους ήταν σχεδόν συνεχώς θετικός, στατιστικώς σημαντικός και ισχυρός σε μοντέλα πολλαπλών προδιαγραφών, τονίζεται. Αντιθέτως, τα στοιχεία που καταδείκνυαν ότι κινητές, αναπτυσσόμενες εκ περιτροπής, δυνάμεις είχαν εξίσου αποτρεπτικό αποτέλεσμα ήταν λιγότερα. Μια πιθανή εξήγηση είναι ότι «αντιπροσωπεύουν σε μικρότερο βαθμό υψηλού επιπέδου ή μακροπρόθεσμη δέσμευση εκ μέρους των ΗΠΑ ή διότι η αξιολόγηση του αποτελέσματος είναι ενδεχομένως πιο δύσκολη».

Ελαφρές χερσαίες δυνάμεις οι οποίες περιλαμβάνουν αερομεταφερόμενες μονάδες και ομάδες Ειδικών Επιχειρήσεων που σταθμεύουν σε περιοχή εντός συνόρων συμμάχου ή εταίρου που χρήζει προστασίας δύνανται να είναι αποτρεπτικώς «αντιπαραγωγικές». Αυτές οι μονάδες σχετίζονται με «αυξημένη πιθανότητα στρατιωτικοποίησης μιας διένεξης, χαμηλής ή υψηλής έντασης, χωρίς ωστόσο να φθάσει σε πόλεμο» σημειώνουν οι συντάκτες της εν λόγω μελέτης.
Το Rand εκτιμά ότι η ανωτέρω διαπίστωση χρήζει περαιτέρω ανάλυσης όμως μια πιθανότητα είναι ότι οι ελαφρές δυνάμεις «παρέχουν μια πιο άμεση δυνατότητα ανάπτυξης, προκαλώντας τους αντιπάλους των ΗΠΑ δίχως να αντιπροσωπεύουν επαρκή ικανότητα αποτροπής». Παράλληλα, οι ναυτικές ή οι αεροπορικές δυνάμεις έχουν ελάχιστο έως καθόλου αποτρεπτικό αποτέλεσμα καθώς η ευκολία μετακίνησής τους μεταξύ θεάτρων επιχειρήσεων στέλνει ένα ασθενέστερο μήνυμα δέσμευσης –εν αντιθέσει με την στάθμευση επίγειων δυνάμεων στο εξωτερικό που η τρωτότητά τους στέλνει ισχυρό μήνυμα αποφασιστικότητας.

Η έκθεση του Rand δημοσιοποιείται σε μια στιγμή που το Πεντάγωνο εξετάζει κατά πόσο οι αμερικανικές δυνάμεις εκτός ΗΠΑ διαθέτουν τα μέσα για να αντιμετωπίσουν την Κίνα και την Ρωσία που αποτελούν πρώτη προτεραιότητα ενώ χιλιάδες Αμερικανοί στρατιώτες βρίσκονται σε επιφυλακή στην Μέση Ανατολή εν μέσω έντασης με το Ιράν. Η στρατηγική αξία της διατήρησης ευμεγεθων δυνάμεων στο εξωτερικό παραμένει επί δεκαετίες αντικείμενο διαμάχης μεταξύ αναλυτών, πολιτικών ταγών και νομοθετών που αμφισβητούν την ανάγκη υπέρογκων δαπανών για την συντήρηση αμερικανικών βάσεων ανά τον κόσμο.
Σε στρατιωτικό επίπεδο η συζήτηση επικεντρώνεται στο κατά πόσο το μοντέλο των εκ περιτροπής αναπτυσσομένων δυνάμεων από τις ΗΠΑ στο εξωτερικό υπερτερεί της διατήρησης και υποστήριξης μονίμων βάσεων. Άλλοι αναλυτές τάσσονται υπέρ της άποψης ότι η δυνατότητα πληγμάτων μακράς εμβέλειας είναι αρκετή για να βάλει οποιονδήποτε επιτιθέμενο σε σκέψεις.
Έχει ενδιαφέρον το γεγονός ότι η διαπίστωση πως η παρουσία χερσαίων δυνάμεων διασφαλίζει αποτροπή έρχεται την ώρα που η δημόσια εικόνα του ΝΑΤΟ σε ΗΠΑ και Γαλλία έχει επιδεινωθεί δραματικά. Ανταπόκριση του Reuters από τις Βρυξέλλες αναφέρει ότι έρευνα του Pew Research Center δείχνει πως τα σχόλια του Προέδρου Τραμπ και του Γάλλου ομολόγου του Μακρόν για την αξία της συμμαχίας είχαν αξιοσημείωτο αντίκτυπο στην κοινή γνώμη.

Η θετική άποψη των ερωτηθέντων για το ΝΑΤΟ στις ΗΠΑ υποχώρησε πέρυσι στο 52% από το 64% που ήταν το 2018 ενώ στην Γαλλία οι δηλώσεις Μακρόν περί «εγκεφαλικά νεκρής» Συμμαχίας έριξαν το αντίστοιχο ποσοστό στο 49% από το 60% του 2017 (τα στοιχεία του 2018 δεν ήταν διαθέσιμα) το οποίο συνιστά σημαντική φθορά αν αναλογιστεί κανείς πως το 2009 βρισκόταν στο 71%. Η ίδια έρευνα καταδεικνύει ότι αρκετές χώρες έχουν «ψυχρανθεί» τελευταία, με την γερμανική κοινή γνώμη να υποστηρίζει το ΝΑΤΟ σε ποσοστό 57% από 63% το 2018.
Γενικά, το 53% των πολιτών στα 16 κράτη-μέλη της Συμμαχίας έχει θετική γνώμη γι’ αυτήν και λιγότερο από το 1/3 αρνητική. Πιο ένθερμοι υπέρ, οι Πολωνοί –με τους Τούρκους ακριβώς στο άλλο άκρο. Αντίθετα, στην Βρετανία η έρευνα Pew σημειώνει ελαφρά άνοδο της θετικής γνώμης: 65% από 62% το 2017. Όμως οι Βρετανοί δεν χρειάζονται όσο άλλες ευρωπαϊκές χώρες αμερικανικές δυνάμεις στο έδαφός τους για να συνδράμουν στην απόκρουση κάποιας απειλής. Τουλάχιστον… όχι ακόμα.
Αλέξανδρος Θεολόγου