Τα ατυχήματα στρατιωτικών αεροσκαφών και ελικοπτέρων έχουν στοιχίσει την ζωή 224 πιλότων ή πληρωμάτων αέρος, έχουν καταστρέψει 186 εναέρια μέσα και έχουν κοστίσει τουλάχιστον 11,6 δισεκατομμύρια δολάρια από το 2013, αναφέρει το πόρισμα επιτροπής του αμερικανικού Κογκρέσου. Και πολλοί αεροπόροι πιστεύουν ότι οι αριθμοί αυτοί θα αυξηθούν.
Η δικομματική Εθνική Επιτροπή για την Ασφάλεια της Στρατιωτικής Αεροπορίας που συστάθηκε από το Κογκρέσο μετά από μια σειρά θανατηφόρων συντριβών το 2018 για την διερεύνηση των αιτιών των ατυχημάτων της πενταετίας 2013-2018, πραγματοποίησε εμπιστευτικές συνεντεύξεις με χιλιάδες πιλότους, τεχνικούς, πληρώματα αέρος και προσωπικό εδάφους και συσχέτισε τα δεδομένα ατυχημάτων και συμβάντων προσπαθώντας να καταλάβει γιατί πέφτουν αεροπλάνα εκτός πολεμικής δράσης. Τα ευρήματα ήταν αποθαρρυντικά.
«Υπάρχουν ένα σωρό πράγματα εκτός ελέγχου» δηλώνει ο Στρατηγός Ρίτσαρντ Κόντυ, πρόεδρος της Επιτροπής και πιλότος ο ίδιος με περισσότερες από 5.000 ώρες σε ελικόπτερα του Στρατού. «Πήγαμε σε 80 διαφορετικά μέρη, σε 200 διαφορετικές μονάδες. Όλοι ανησυχούσαν πως θα ήταν η μονάδα τους αυτή που θα είχε το επόμενο ατύχημα» λέει χαρακτηριστικά. Αυτό που τους έλεγαν συνεχώς χειριστές και τεχνικοί ήταν ότι η κατάσταση δεν βελτιωνόταν.
Το ερώτημα «τί πιστεύετε ότι θα προκαλέσει το επόμενο ατύχημα» δεν ήταν δύσκολο να απαντηθεί. Σε μια βάση Πεζοναυτών, χαμηλόβαθμο στέλεχος ανέφερε στα μέλη της Επιτροπής ότι η μονάδα του χρησιμοποιούσε ξανά σε αεροσκάφη αναλώσιμα φίλτρα των 5 δολαρίων. Όπως εξήγησε, η μονάδα είχε αποστολές να εκτελέσει ακόμη κι αν δεν υπήρχαν χρήματα για την προμήθεια καινούργιων φίλτρων.
Οι περικοπές στην εκπαίδευση έχουν αφήσει βαθιά σημάδια στην ασφάλεια των πτήσεων, υποστηρίζουν χειριστές. Λιγότερες ώρες πτήσης, περισσότερα ατυχήματα. Και σύμφωνα με έναν Διοικητή Μοίρας του Ναυτικού η κατάσταση μοιάζει μη αναστρέψιμη. «Έχω όλο και λιγότερο εκπαιδευμένο προσωπικό για να διδάξει την νέα γενιά η οποία θα έχει λιγότερα προσόντα να εκπαιδεύσει την επόμενη» τόνιζε.
Το αθροιστικό αποτέλεσμα είναι η αποθάρρυνση του προσωπικού της στρατιωτικής Αεροπορίας, επισημαίνει ο αντιπρόεδρος της Επιτροπής και πρώην μέλος του National Transportation Safety Board, Ρίτσαρντ Χήλινγκ. «Οι πιλότοι ήταν αποθαρρυμένοι που δεν πετούσαν αρκετά, οι συντηρητές αποθαρρυμένοι που δεν είχαν ανταλλακτικά».
Οι μειώσεις που προέβλεπε ο προϋπολογισμός του 2013 σε προσωπικό, ώρες πτήσης και συντήρηση βάσης υποχρέωναν τον κόσμο να παράγει περισσότερο έργο με λιγότερα μέσα. Τα χρόνια που ακολούθησαν χιλιάδες έμπειροι χειριστές και μηχανικοί έφυγαν για τον ιδιωτικό τομέα, παρά το μπόνους που τους προσεφέρθη για να παραμείνουν.
Η αποχώρησή τους όπως ήταν αναμενόμενο αύξησε ακόμη περισσότερο τον φόρτο εργασίας για εκείνους που έμειναν. «Βλέπουμε τον ανθρώπινο παράγοντα να έχει αυξημένο ρόλο στα ατυχήματα» σημείωνε έμπειρος τεχνικός της Αεροπορίας. «Δεν έχουν πείρα και είναι κουρασμένοι».
Ακόμη χειρότερα, πολλοί δεν έχουν καν τα προσόντα καθώς η έλλειψη εκπαιδευτών και πρακτικής εφαρμογής αντισταθμίζεται με όλο και μεγαλύτερη χρήση προσομοιωτών. Μερικοί νέοι συντηρητές δεν είναι σε θέση να ξεχωρίσουν βασικά εργαλεία για να ανοίξουν ένα αεροπλάνο αφού το πρόγραμμα στον υπολογιστή τους λέει «αφαιρέσατε την θυρίδα με ένα κλικ του ποντικιού» αναφέρεται χαρακτηριστικά.
Οι νέοι πιλότοι που στρατολογήθηκαν για την κάλυψη των κενών πληρώνουν το τίμημα καθώς βάζουν λιγότερες ώρες πτήσης και έχουν λιγότερο έμπειρους εκπαιδευτές για να τους διδάξουν, αναφέρει η Επιτροπή. Επίσης, οι ιπτάμενοι περνούν περισσότερο χρόνο σε καθήκοντα που τους κρατούν μακριά από το κόκπιτ με αποτέλεσμα η έλλειψη ωρών πτήσεως να αυξάνει τον κίνδυνο ατυχήματος.
Παρά την αύξηση των πιστώσεων τα τελευταία χρόνια, λίγοι πιλότοι έχουν τις ώρες πτήσης που απαιτούνται για να παραμένουν διαθέσιμοι, δηλώνουν χειριστές στα μέλη της Επιτροπής. «Εκτός από τους εκπαιδευτές και τους αξιολογητές, όλοι στον Λόχο μου είχαν οριακά τις ώρες που απαιτούντο» έλεγε ένας πιλότος του Στρατού.
Στο πόρισμά της η Επιτροπή συστήνει την αύξηση των ωρών πτήσεως, καλύτερη εκπαίδευση και δυνατότητες καριέρας για το τεχνικό προσωπικό και να δοθεί προτεραιότητα στην ασφάλεια από τα ανώτερα κλιμάκια της Υπηρεσίας. Επιπλέον προτείνει σταθερή χρηματοδότηση καθώς και καλύτερη διαχείριση των παραγόντων που οδηγούν σε χρόνια κόπωση του προσωπικού και σε μη ασφαλείς συνθήκες.
Αλέξανδρος Θεολόγου
